Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
82
ẢNH HƯỞNG CỦA PHÂN BÓN LÁ ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT
TRIỂN CỦA GIỐNG HOA THƯỢC DƯỢC TDL-05 TRỒNG CHẬU
TRONG NĂM 2023 TẠI TRẠI THỰC NGHIỆM TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KINH TẾ NGHỆ AN
Vương Thị Thúy Hằng1,*, Võ Thị Dung1
1Trường Đại học Kinh tế Nghệ An; *Email: vuongthithuyhang@naue.edu.vn
Tóm tắt: Trong thành phần của các loại phân bón lá hiện nay chứa vi lượng như sắt,
kẽm, đồng, magie… Các nguyên tố này đóng vai trò rất quan trọng giúp cân đối chất dinh
dưỡng cho cây tạo điều kiện cho cây sinh trưởng, phát triển mạnh trong từng giai đoạn. Thí
nghiệm tiến hành trong vụ Xuân 2023 tại cơ sở 2 Trường Đại học Kinh tế Nghệ An, gồm có
4 công thức thí nghiệm sử dụng các loại phân bón lá khác nhau. Thí nghiệm được bố trí trồng
chậu theo khối ngẫu nhiên (RCB). Nghiên cứu này thực hiện nhằm xác định ảnh hưởng của
các loại phân bón lá đến sinh trưởng và phát triển của giống hoa thược dược TDL-05. Kết quả
nghiên cứu đã xác định được phân bón lá Organic Gem có hiệu lực cao nhất về chiều cao cây,
đường kính tán, đường kính hoa, số nụ trên cây và độ bền hoa trồng chậu. Bên cạnh đó, phân
bón Đầu trâu 701 có ảnh hưởng đến thời gian sinh trưởng, số hoa trên cây và độ bền hoa.
Từ khóa: Hoa Thược dược, Phân bón lá, Sinh trưởng, Phát triển, TDL-05.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thược dược là loài hoa được nhiều người yêu
thích trồng làm cảnh, trang trí nhà cửa, sân
vườn… Loài hoa này được mệnh danh là “hoa
tướng” bởi vẻ đẹp của nó được đánh giá là chỉ
thua hoa mẫu đơn. Trước đây, người ta trồng hoa
thược dược chủ yếu để cắt cành và cắm bình
chơi trong những ngày Tết. Bẵng đi một thời
gian, do sự du nhập của các loại hoa mới từ nước
ngoài như hoa lan hồ điệp, địa lan, hoa lily, hoa
tulip... mà thú chơi thược dược cắt cành ngày Tết
bị dần đi vào lãng quên.
Tuy nhiên, những năm gần đây, thú chơi
hoa thược dược được hồi sinh trở lại, nhưng
cành hoa thược cắt cành chỉ tươi được 5-7
ngày, trong khi trồng chậu có thể kéo dài tới
cả tháng. Cho nên, xuất hiện thú chơi hoa
thược dược mới - thược dược trồng chậu.
Trồng Thược dược chậu không khó nhưng để
có chất lượng tốt thì phụ thuộc vào rất nhiều
yếu tố và trong đó phân bón có vai trò đặc biệt
quan trọng.
Chế độ bón phân khác nhau dẫn đến sự
sinh trưởng, phát triển của cây hoa thược
dược có sự khác nhau (Nguyễn Như Hà,
2007). Đặc biệt, cây hoa trồng chậu có lượng
đất ít, nếu chỉ bón phân qua rễ sẽ không đáp
ứng đủ dinh dưỡng cho cây. Vì vậy, thường
xảy ra hiện tượng ức chế sinh trưởng. Theo
Nguyễn Xuân Linh (2005), nếu được bón đầy
đủ và cân đối các loại phân: Phân hữu cơ
(phân bắc, phân chuồng, nước giải, phân vi
sinh), phân vô cơ (đạm, lân, kali) và các loại
phân vi lượng (Cu, Fe, Zn, Mo, Bo, Co) cây
hoa cúc sẽ sinh trưởng phát triển tốt, cho năng
suất và chất lượng hoa cao. Phân vi lượng tuy
cần ít nhưng không thể thiếu và cũng không
thể thay thế được. Đối với loại phân này
không nên bón thẳng vào đất vì ít có lợi mà
thường bón qua lá vào thời kỳ cây con với
nồng độ thấp từ 0,01- 0,02%.
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024
83
Sử dụng phân bón lá là một trong những
giải pháp để cung cấp ngay dinh dưỡng còn
thiếu cho cây trồng ở thời điểm khó khăn;
khắc phục các hạn chế của bộ rễ cây ở giai
đoạn sinh trưởng ban đầu; cung cấp đủ các
chất dinh dưỡng để tăng thế phát triển của hạt
hoặc quả ở giai đoạn sinh trưởng sinh thực;
nâng cao hiệu suất sử dụng phân bón và hạn
chế ô nhiễm môi trường đất, nước (Bùi Huy
Hiền & cs, 2013). Để đảm bảo cho cây thược
dược đủ dinh dưỡng cần phải phun phân bón
qua lá cho cây hoa. Phân bón qua lá, ngoài tác
dụng bổ sung thêm dinh dưỡng cho cây trồng
một cách kịp thời các nguyên tố đa, trung và
vi lượng thì trong phân bón lá còn chứa các
thành phần tăng cường điều hòa sinh trưởng,
tăng khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng để
cây đâm chồi, đẻ nhánh, ra hoa, kết trái, giảm
hiện tượng rụng hoa, quả non, giúp quả to
đẹp, làm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm
và khả năng chống chịu của cây trồng.
Điều này được chứng minh qua kết quả
nghiên cứu của Hứa Thị Hằng (2013), Phun
phân bón qua lá Plant soul 3 đối với cây hoa
thược dược TDL05 làm tăng chiều cao cây,
số lá, giúp cây ra hoa sớm, chất lượng hoa đạt
cao hơn so với kết quả nghiên cứu của Bùi
Thị Hồng & cs (2015), khi bón phân qua gốc
cho cây hoa thược dược TDL05.
2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
2.1. Vật liệu nghiên cứu
- Giống hoa thược dược lùn TDL-05, được
nhân giống bằng phương pháp giâm cành.
- Chậu trồng: chậu lục giác màu nâu, có
kích thước 35 x 21 x 22 cm (đường kính
miệng x đường kính đáy x chiều cao), trồng 3
cây/chậu.
- Giá thể: giá thể là hỗn hợp gồm ½ đất thịt
nhẹ + ¼ phân chuồng + ¼ xơ dừa. Xử lý
Ridomil (nồng độ 3g/lít) giá thể trước khi trồng.
- Phân bón:
+ Organic Gem: dạng dung dịch
Thành phần: chất hữu cơ: 50%, Nts: 3%,
P2O5 hh: 3%, K2O hh: 2%, C/N: 8,5
+ Đầu Trâu 701: dạng bột hòa tan trong nước
Thành phần: N: 10%, P2O5: 30%, K2O: 20%,
CaO: 0.05%, MgO: 0.05%, TE (B, Cu, Fe, Mn,
Zn): 2050ppm, NAA: 200ppm, GA3: 100ppm.
+ Micro Green 16-31-16: dạng bột hòa tan
trong nước.
Thành phần: N: 16%, P2O5: 31%, K2O: 16%,
Mo: 200ppm, Zn: 500ppm, B: 500ppm, Acid
Alginic: 200ppm, Gibberelic Acid: 1000ppm.
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
2.2.1. Địa điểm nghiên cứu: cơ sở 2,
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An.
2.2.2. Thời gian nghiên cứu: từ tháng 9
năm 2022 đến tháng 02 năm 2023
2.3. Phương pháp nghiên cứu
2.3.1. Bố trí thí nghiệm
Thí nghiệm được bố trí trồng chậu theo
khối ngẫu nhiên (RCB), mỗi chậu trồng 3 cây.
Thí nghiệm gồm 4 công thức, mỗi công thức
bố trí 3 lần nhắc lại, mỗi lần nhắc lại:10 chậu,
Theo dõi 01cây/chậu. Tổng số chậu làm thí
nghiệm là 120 chậu. Các công thức thí
nghiệm như sau:
- Công thức I (Đối chứng): Phun nước lã
- Công thức II: Phun Organic Gem
- Công thức III: Phun Đầu Trâu 701
- Công thức IV: Phun Micro Green 16-31-16
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
84
Nồng độ thí nghiệm sử dụng theo nồng độ
khuyến cáo. Cụ thể: Organic Gem: Pha 01 ml
phân bón/2,0 lít nước; Đầu Trâu 701: Pha
2,0g/lít nươc; Micro Green 16-31-16: Pha
1g/lit nước. Phun định kỳ 10 ngày/lần.
2.3.2. Kỹ thuật trồng và chăm sóc
Thực hiện theo qui trình kỹ thuật trồng và
chăm sóc cây hoa thược dược của Viện nghiên
cứu rau hoa quả - Học viện Nông nghiệp Việt
Nam (Ngô Hồng Bình & cs, 2013)
2.3.3. Các chỉ tiêu theo di
- Khả năng sinh trưởng, phát triển:
+ Thời gian sinh trưởng:
Thời gian từ trồng đến hồi xanh (ngày): số
ngày từ trồng đến 50% cây hồi xanh (ngày),
Thời gian từ trồng đến ra nụ (ngày): số
ngày từ trồng đến 50% cây ra nụ (ngày),
Thời gian từ trồng đến nở hoa (ngày): số
ngày từ trồng đến 50% cây nở hoa (ngày).
+ Khả năng bật mầm: số mầm bật ra sau
mỗi lần bấm ngọn. Theo dõi 3 ngày một lần.
Theo dõi 1 cây/chậu.
+ Động thái tăng trưởng chiều cao cây
(cm): đo từ mặt đất miệng chậu đến đỉnh sinh
trưởng của cây. Sau trồng 30 ngày bắt đầu
theo dõi, 15 ngày lấy số liệu 1 lần. Theo dõi
1 cây/chậu.
+ Đường kính tán (cm): đo đường kính mặt
tán của cây. Lấy trung bình cộng của 2 đường
kính vuông góc. Sau trồng 30 ngày bắt đầu
theo dõi, 15 ngày lấy số liệu 1 lần. Theo dõi
1 cây/chậu.
- Năng suất, chất lượng hoa:
+ Số nụ và số hoa trên cây: tổng số hoa và
số nụ trên các cây theo dõi
+ Đường kính hoa (cm): đo khi hoa nở
hoàn toàn, đo khoảng cách từ 2 bên mép hoa
qua tâm của hoa.
+ Độ bền hoa chậu (ngày): tính từ khi nụ
đầu tiên hé nở đến khi bông hoa cuối cùng tàn
trên một cây.
2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu
Các số liệu thu thập được xử lý bng phần
mềm Excel và thống kê sinh học IRRISTAT
5.0 của USA.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ
THẢO LUẬN
3.1. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá
đến thời gian sinh trưởng
Thời gian sinh trưởng của cây phụ thuộc
vào nhiều yếu tố, như: giống, thời vụ trồng và
các biện pháp kỹ thuật canh tác: tưới nước,
chế độ phân bón. Vì vậy, khi sử dụng các loại
phân bón lá khác nhau sẽ cho thời gian sinh
trưởng của cây hoa khác nhau. Kết quả
nghiên cứu được thể hiện trong bảng 1.
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024
85
Bảng 1. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá đến thời gian sinh trưởng của hoa thược
dược TDL-05
Chỉ tiêu
Công thức
Thời gian từ trồng đến... (Ngày)
Hồi xanh
Ra nụ
Nở hoa
CT 1 (đ/c)
8,0a
68,2a
88,1c
CT 2
8,2a
74,6c
93,8a
CT 3
8,0a
72,8b
94,2a
CT 4
7,9a
70,6d
90,8b
LSD0,05
0,35
0,96
0,83
Ghi chú: Các chữ cái khác nhau trong cùng một cột chỉ sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.
Qua số liệu bảng 1 cho thấy:
* Giai đoạn từ trồng đến hồi xanh: giai
đoạn này chưa có sự khác nhau giữa các công
thức thí nghiệm, thời gian dao động từ 7,9 đến
8,2 ngày. Thời kỳ này chưa phun phân bón
qua lá, chỉ tưới nước lã cung cấp đủ ẩm để cây
nhanh hồi xanh.
* Giai đoạn từ trồng đến ra nụ: thời gian từ
trồng đến ra nụ dao động từ 68,2 đến 74,6 ngày.
Trong đó: CT2 – phun phân Organic Gem ra nụ
muộn hơn CT1 (đ/c) 6,4 ngày, CT3 - phun phân
Đầu Trâu 701 ra nụ muộn hơn CT1 (đ/c) 4,6
ngày, CT4 - phun phân Micro Green ra nụ muộn
hơn CT1 (đ/c) 2,4 ngày.
* Giai đoạn từ trồng đến nở hoa: ở các
công thức thí nghiệm có sự chênh lệch về số
ngày khá lớn, giữa các công thức dao động từ
88,1 đến 94,2 ngày. Trong đó CT2 - phun
phân Organic Gem và CT3 - phun phân Đầu
Trâu 701 nở hoa muộn hơn CT1 (đ/c) từ 5,7
đến 6,1 ngày, CT4 - phun phân Micro Green
nở hoa muộn hơn CT1 (đ/c) 2,7 ngày với độ
tin cậy chắc chắn 95%.
Như vậy, khi phun thêm phân bón lá sẽ cho
thời gian sinh trưởng của giống hoa thược
dược TDL05 từ trồng đến ra hoa kéo dài hơn
so với đối chứng không phun bổ sung dinh
dưỡng ít nhất là 2,7 ngày. Bởi vì, khi phun
thêm phân bón lá sẽ cho cây sinh trưởng sinh
dưỡng mạnh nên cây ra hoa muộn hơn. Trong
các loại phân bón lá sử dụng thì phân Đầu
Trâu 701 và phân Organic Gem cho cây ra
hoa muộn hơn đối chứng rõ rệt và có độ tin
cậy 95%. Điều này phù hợp với kết quả
nghiên cứu của Hứa Thị Hằng (2013).
3.2. Ảnh hưởng của các loại phân bón
lá đến khả năng bật mầm của hoa thược
dược TDL-05
Kết quả theo dõi ảnh hưởng của phân bón
lá sau các lần bấm ngọn được trình bày ở
bảng 2.
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
86
Bảng 2. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá đến khả năng bật mầm của hoa thược
dược TDL-05
Chỉ tiêu
Công thức
Số lượng mầm sau bấm ngọn
lần 1
Số lượng mầm sau bấm ngọn
lần 2
6 ngày
9 ngày
3 ngày
6 ngày
9 ngày
CT 1 (đ/c)
1,89a
2,95a
4,21a
4,69a
5,76a
CT 2
3,12b
3,88d
5,82b
7,12b
8,01b
CT 3
2,86b
3,61b
5,46b
6,81b
7,52bc
CT 4
2,81b
3,19e
5,02ab
6,53b
6,97c
LSD0,05
0,89
0,16
1,06
0,63
0,87
Ghi chú: Các chữ cái khác nhau trong cùng một cột chỉ sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.
* Sau 9 ngày bấm ngọn lần 1: số lượng
mầm của các công thức thí nghiệm dao động
từ 2,95 đến 3,88 mầm. Với công thức phun
phân Organic Gem (CT2), phun phân Đầu
Trâu 701 (CT3), và phun phân Micro Green
(CT4) đều có số lượng mầm nhiều hơn CT1
(đ/c) từ 0,21 đến 0,93 mầm với độ tin cậy
chắc chắn 95%.
* Sau 9 ngày bấm ngọn lần 2: Số lượng
mầm đã đi vào ổn định và là cơ sở cho số nụ
trên cây và số hoa sau này. Số lượng mầm ở
giai đoạn này dao động từ 5,76 đến 8,01 mầm.
Ở công thức phun phân Organic Gem (CT2)
có số mầm nhiều nhất (8,01 mầm) và công
thức phun phân Đầu Trâu 701 (CT3) (7,52
mầm) nhiều hơn CT1 (đ/c) từ 1,21 – 2,25
mầm có ý nghĩa ở mức tin cậy 95%. Công
thức phun phân Micro Green (CT4) nhiều
hơn CT1 (đ/c) 1,21 mầm có ý nghĩa ở mức tin
cậy 95%.
Như vậy, sau hai lần bấm ngọn thì số
lượng mầm ở các công thức là khác nhau và
được ổn định sau 9 ngày bấm ngọn lần 2, đây
chính là yếu tố quyết định cấu thành năng suất
của cây hoa thược dược. Cả 03 công thức có
bổ sung phân bón lá đều có số lượng mầm
nhiều hơn công thức đối chứng không bổ
sung với độ tin cậy chắc chắn 95%. Kết quả
này vượt trội hơn hẳn so với kết quả của của
Bùi Thị Hồng & cs (2015) là bón phân trực
tiếp vào gốc.
Ngoài ra, khi so sánh với một số kết quả
nghiên cứu trồng thược dược trên các loại giá
thể khác nhau trước đây của một số tác giả
như Trịnh Khắc Quang (2012), Chu Thị Minh
Tâm (2015), cho thấy khi bổ sung thêm phân
bón qua lá sẽ tăng khả năng bật mầm của
thược dược.
3.3. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá
đến động thái tăng trưởng chiều cao cây và
đường kính tán
Khả năng sinh trưởng của cây sau trồng
được thể hiện qua sự tăng trưởng chiều cao
cây và đường kính tán. Kết quả theo dõi các
công thức được thể hiện qua bảng 3.