1
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH LÀO CAI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG LÀO CAI
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: TRỒNG RAU CÔNG NGHỆ CAO
NGÀNH/NGHỀ: KHUYẾN NÔNG LÂM
TRÌNH ĐỘ:CAO ĐẲNG
(Ban hành kèm theo Quyết định sô: /QĐ-CĐLC ngày........tháng........năm.........
của Hiêu trưởng Trường Cao đẳng Lào Cai)
Lào Cai, năm 2019
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Trồng rau là nghề truyền thống lâu đời của dân tộc ta, tuy nhiên sản xuất rau hiện
nay ở các tỉnh miền núi phía Bắc chủ yếu vẫn theo phương pháp truyền thống nên chất
lượng rau không đảm bảo. Mô hình canh tác chủ yếu là ngoài trời nên cây rau rất bị sâu
bệnh phá hoại, hệ quả là việc người dân sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật hóa học để
phòng trừ. Điều này rất nguy hại do khả năng tích lũy các nguyên tố hóa học trong sản
phẩm và gây ra nhiều bệnh nguy hiểm cho con người. Trên thế giới đã áp dụng nhiều kỹ
thuật canh tác để sản xuất ra sản phẩm rau an toàn, trồng rau công nghệ cao là kỹ thuật
đang được sử dụng rộng rãi và ngày càng phát triển ở Việt Nam.
Trồng rau ứng công nghệ cao là một kỹ thuật hiện đại được thực hiện trong các nhà
lưới, nhà kính hoặc nhà màng. Trong đó, nhiều công đoạn được điều khiển và quản lý bằng
các chương trình, trang thiết bị và phương tiện hiện đại nhằm sản xuất những sản phẩm rau
năng suất, chất lượng cao.
Mô đun “Trồng rau công nghệ cao” sẽ trang bị cho sinh viên chuyên ngành Khuyến
nông lâm và Trồng trọt, trường Cao đẳng Lào Cai những kiến thức về kỹ thuật nhà lưới,
nhà kính; công tác chuẩn bị trước khi gieo trồng, kỹ thuật trồng một số loại rau trong nhà
lưới…Bố cục của giáo trình mô đun gồm có 5 bài, trong mỗi bài bao gồm 2 phần: phần kiến
thức lý thuyết và phần hướng dẫn thực hành.
Bài 1: Thiết lập nhà trồng rau ứng dụng công nghệ cao
Bài 2: Lập kế hoạch sản xuất và chuẩn bị nguyên liệu trước khi gieo trồng
Bài 3: Sản xuất cây giống
Bài 4: Trồng rau trong môi trường đất
Bài 5: Trồng rau trong môi trường giá thể
Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã tham khảo nhiều tài liệu của các tác giả có
chuyên môn sâu về những lĩnh vực có liên quan. Tuy có nhiều cố gắng nhưng không tránh
khỏi có những thiếu xót, chúng tôi rất mong muốn nhận được những ý kiến tham gia, đóng
góp của các chuyên gia và đông đảo bạn đọc.
Xin trân thành cảm ơn./.
Tác giả
3
GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
Tên mô đun: Trồng rau công nghệ cao
Mã mô đun: MĐ16
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun:
- Vị trí: Mô đun Trồng rau công nghệ cao được bố trí giảng dạy sau khi sinh viên đã
tích lũy đủ các kiến thức cơ sở, ngành như: nhân giống cây trồng, đất và dinh dưỡng cây
trồng,phòng trừ dịch hại…
- Tính chất: Mô đun Trồng rau công nghệ cao là mô đun chuyên môn bắt buộc trong
chương trình đào tạo nghề Trồng trọt trình độ Trung cấp.
- Ý nghĩa và vai trò của mô đun: mô đun Trồng rau công nghệ cao trang bị cho người
học những kiến thức và kỹ năng cần thiết của quy trình kỹ thuật trồng một số loài cây rau (cà
chua, xà lách, dưa chuột…) từ việc thiết lập được hệ thống tưới nhỏ giọt, sản xuất cây giống,
kỹ thuật trồng và chăm sóc một số loại cây rau đặc biệt là kiểm soát tốt nước tưới, dinh
dưỡng, sâu bệnh hại để có thể sản xuất ra sản phẩm rau đạt năng suất cao và an toàn.
Mục tiêu của mô đun: Sau khi học xong mô đun “Trồng rau công nghệ cao”, người
học có khả năng:
- Kiến thức:
+ Liệt kê được một số ứng dụng nhà có mái che trong sản xuất rau.
+ Trình bày được các bước công việc chuẩn bị làm cây giống. Xác định loại vườn ươm
và hình thức gieo ươm đối với một số loại cây rau.
+ Nêu được các bước trong quy trình trồng và chăm sóc đối với một số cây rau trên đất.
+ Trình bày được các bước trong quy trình trồng rau không dùng đất và trên giá thể.
- Kỹ năng:
+ Sản xuất giống cây và huấn luyện cây trước lúc đem trồng đảm bảo kỹ thuật
+ Điều khiển được nước tưới, dinh dưỡng, ánh sáng và kiểm soát dịch hại đối với một
số cây rau.
+ Thực hiện được quy trình trồng rau theo hệ thống tưới nhỏ giọt, hệ thống thủy canh
trong sản xuất để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm.
- Năng lực tự chủ và chịu trách nhiệm:
+ Làm việc độc lập hoặc làm việc theo nhóm, giải quyết công việc, vấn đề phức tạp
trong điều kiện làm việc thay đổi.
+ Hướng dẫn, giám sát những người khác thực hiện nhiệm vụ xác định; chịu trách
nhiệm cá nhân và trách nhiệm đối với nhóm.
+ Đánh giá chất lượng công việc sau khi hoàn thành và kết quả thực hiện của các thành
viên trong nhóm.
4
BÀI 1: THIẾT LẬP NHÀ TRỒNG RAU ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO
Mục tiêu:
Sau khi học xong bài học này, người học có khả năng:
- Trình bày được khái niệm trồng rau công nghệ cao.
- Liệt kê được các công nghệ ứng dụng trong sản xuất rau công nghệ cao.
- Lắp đặt được các hệ thống trồng rau đơn giản: nhà có mái che, hệ thống thủy canh,
hệ thống tưới nhỏ giọt.
Phần 1: KIẾN THỨC LÝ THUYẾT
1.1. KHÁI NIỆM TRỒNG RAU CÔNG NGHỆ CAO
1.1.1. Khái niệm
Trồng rau ứng dụng công nghệ cao là một công nghệ hay một kỹ thuật hiện đại, tiến
tiến được áp dụng vào quy trình sản xuất rau nhằm tạo ra sản phẩm có năng suất, chất lượng
cao, giá thành hạ. Công nghệ được ứng dụng trong việc tạo, chọn và sử dụng các giống cây
rau chất lượng cao, kháng hoặc chống chịu tốt với các loại dịch hại; ứng dụng các kỹ thuật
tiên tiến trong canh tác từ gieo trồng, bón phân, tưới nước, phòng trừ dịch hại, thu hoạch, sơ
chế, bảo quản và tiêu thụ.
Các kỹ thuật canh tác này có thể được thực hiện trong các nhà lưới, nhà kính hoặc
nhà màng, có thể trên mặt đất, trên không hoặc dưới lòng đất, canh tác trong môi trường đất,
các loại giá thể khác nhau (địa canh), trong môi trường nước (thủy canh) hoặc trong không
khí (khí canh).
Kỹ thuật này cho phép con người hoàn toàn chủ động, điều khiển và quản lý bằng các
chương trình, trang thiết bị và phương tiện hiện đại như việc cung cấp dinh dưỡng theo nhu
cầu của cây trồng và theo mục tiêu năng suất, chất lượng mong muốn của nhà sản xuất.
Những nông dân canh tác theo phương thức này cũng phải được đào tạo, thực hành và ứng
dụng nhuần nhuyễn có thể được gọi là các công nhân nông nghiệp. Tất cả các yếu tố nêu
trên sẽ mang lại giá trị cao cho sản phẩm khi được đưa vào thị trường.
1.1.2. Đặc trưng của sản xuất rau công nghệ cao
Trồng rau ứng dụng công nghệ cao có những đặc trưng sau:
- Chủ yếu sản xuất trong nhà có mái che với trang thiết bị hiện đại, đồng bộ, kết hợp
nhiều công nghệ tiến bộ.
- Môi trường sản xuất được kiểm soát, đảm bảo vệ sinh.
- Đối tượng sản xuất là những loại rau cao cấp, sử dụng giống chất lượng cao.
- Kỹ thuật canh tác tiên tiến, đồng bộ, có tính chuyên nghiệp cao.
- Người quản lý và công nhân sản xuất có kiến thức và trình độ chuyên môn giỏi.
5