Bài giảng Bệnh học tiêu hóa - Bài 11: Viêm tụy cấp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Viêm tụy cấp là tình trạng viêm của tuyến tụy dẫn đến tổn thương tế bào nang tuyến do sự tiêu hủy của các men tụy. Viêm tụy cấp ở trẻ em thường có liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Diễn tiến viêm tuỵ cấp có thể nhẹ, tự khỏi cho đến thể nặng gây nguy hiểm đến tính mạng do các biến chứng. Để biết thêm chi tiết về chẩn đoán và điều trị bệnh viêm tụy cấp, mời các bạn cùng tham khảo bài giảng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Bệnh học tiêu hóa - Bài 11: Viêm tụy cấp

VIEÂM TUÏY CAÁP I. ÑÒNH NGHÓA Vieâm tuïy caáp laø tình traïng vieâm cuûa tuyeán tuïy daãn ñeán toån thöông teá baøo nang tuyeán do söï tieâu huûy cuûa caùc men tuïy.Vieâm tuïy caáp ôû treû em thöôøng coù lieân quan ñeán nhieàu tình traïng beänh lyù khaùc nhau. Dieãn tieán vieâm tuî caáp coù theå nheï, töï khoûi cho ñeán theå naëng gaây nguy hieåm ñeán tính maïng do caùc bieán chöùng. II. CHAÅN ÑOAÙN 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn a) Hoûi:  Ñau buïng: côn ñau thöôøng xaûy ra baát ngôø, ñau taêng daàn vaø coù theå ñau döõ doäi vaøi giôø sau, thöôøng khu truù vuøng thöôïng vò, quanh roán, ¼ buïng treân phaûi, ñau coù theå lan ra sau löng, ñau taêng leân sau khi aên  OÙi: xaûy ra trong ña soá caùc tröôøng hôïp (70%) vaø oùi vaãn khoâng laøm giaûm ñau  Caàn chuù yù ñeán nhöõng beänh lyù coù theå laø nguyeân nhaân gaây vieâm tuïy caáp nhö chaán thöông buïng vuøng tuïy, nhieãm sieâu vi (quai bò ), nhieãm kyù sinh truøng, soûi maät b) Thaêm khaùm:  Ñau buïng: aán ñau vuøng thöôïng vò, coù theå lan ra sau löng.  Nhu ñoäng ruoät giaûm hoaëc lieät ruoät.  Tröôøng hôïp vieâm tuî caáp naëng coù theå coù: - Daáu maát nöôùc, haï huyeát aùp - Da ñoåi maøu xanh tím vuøng quanh roán (daáu Cullen), hoaëc da ñoåi maøu xanh tím vuøng hoâng (daáu Grey Turner ) trong vieâm tuïy theå xuaát huyeát - Thôû nhanh, khoù thôû, traøn dòch maøng phoåi. - Vaøng da nheï coù theå xaûy ra trong vieâm tuïy töï phaùt, nhöng vaøng da naëng hoaëc trung bình gôïi yù vieâm tuïy do soûi maät. c) Caän laâm saøng:  Coâng thöùc maùu: Hct taêng, BC taêng  Amylase maùu: thöôøng taêng treân 3 laàn trò soá bình thöôøng toái ña vaø toàn taïi trong 3 – 5 ngaøy, tuy nhieân möùc ñoä taêng coù theå khoâng töông öùng vôùi möùc ñoä naëng cuûa beänh. Khoaûng 10–15% tröôøng hôïp vieâm tuïy caáp amylase maùu coù theå bình thöôøng luùc khôûi ñaàu.  Amylase nöôùc tieåu taêng vaø toàn taïi – 2 tuaàn, coù giaù trò khi amylase maùu taêng chöa ñeán 3 laàn  Lipase maùu taêng gaáp 3 laàn bình thöôøng , coù ñoä ñaëc hieäu cao hôn amylase maùu, neân ño lipase maùu trong tröôøng hôïp nghi ngôø vieâm tuïy maø amylase maùu bình thöôøng (chöa thöïc hieän ñöôïc).  Sieâu aâm buïng:
Coù vai troø lôùn trong chaån ñoaùn vaø theo doõi beänh. Sieâu aâm coù theå thaáy tuyeán tuïy lôùn, phuø neà, bôø khoâng roõ, giaûm maät ñoä echo, coù theå coù dòch hoaëc aùp xe. Khoaûng 20 % tröôøng hôïp vieâm tuïy caáp coù theå bình thöôøng döôùi sieâu aâm luùc khôûi ñaàu.  X- quang buïng khoâng söûa soaïn : Giuùp chaån ñoaùn loaïi tröø caùc tröôøng hôïp taéc ruoät, thuûng ruoät CT: trong tröôøng hôïp coù chaán thöông buïng, hoaëc ñeå ñaùnh giaù bieán chöùng.  XN giuùp theo doõi: ion ñoà, ñöôøng huyeát 2. Chaån ñoaùn a) Chaån ñoaùn xaùc ñònh:  Ñau buïng + OÙi + Amylase maùu taêng, coù theå taêng gaáp 3 - 4 laàn bình thöôøng + khoâng taéc ruoät thuûng ruoät / X- quang buïng khoâng söûa soaïn. b) Chaån ñoaùn coù theå:  Ñau buïng + OÙi + Amylase maùu bình thöôøng hoaëc taêng nheï + Amylase nöôùc tieåu taêng  Sieâu aâm buïng nghi ngôø VTC : tuyeán tuïy lôùn, phuø neà, giaûm maät ñoä echo. c) Chaån ñoaùn phaân bieät:  Xoaén ruoät: vò trí maïch maùu maïc treo baát thöôøng/ sieâu aâm maøu.  Thuûng ruoät: lieàm hôi döôùi hoaønh/ X quang buïng khoâng söûa soaïn.  Taéc ruoät: hình aûnh möùc nöôùc hôi / X quang buïng khoâng söûa soaïn. III. ÑIEÀU TRÒ 1. Nguyeân taéc  Ñieàu trò caùc beänh lyù nghi ngôø laø nguyeân nhaân gaây vieâm tuïy caáp.  Cho tuyeán tuïy nghæ ngôi vaø ngaên caûn quùa trình töï tieâu huûy tuyeán tuïy.  Ñieàu chænh caùc roái loaïn veà nöôùc, ñieän giaûi vaø thaêng baèng kieàm toan.  Theo doõi saùt ñeà phoøng caùc bieán chöùng naëng hoaëc caàn can thieäp ngoaïi khoa. 2. Xöû trí ban ñaàu  Xöû trí caáp cöùu (neáu coù): soác (theo phaùc ñoà ñieàu trò soác), ngoaïi khoa (vieâm tuïy hoaïi töû).  Xöû trí ñaëc hieäu: - Cho beänh nhaân naèm yeân taïi choã - Nhòn aên hoaøn toaøn - Ñaët sonde huùt dòch daï daøy ( nhaát laø ôû nhöõng beänh nhaân coù oùi ) - Buø dòch ñieän giaûi baèng truyeàn tónh maïch dung dòch D5 1/4 hoaëc D5 1/2 NS + 20mEq K/l - Nuoâi aên qua ñöôøng tónh maïch. - Anti H2 ñeå laøm giaûm löôïng axít xuoáng taù traøng vaø ngöõa vieâm daï daøy do stress. 3. Xöû trí tieáp theo
Theo doõi tri giaùc, M, HA, nhieät ñoä, nöôùc tieåu, tình traïng ñau buïng, amylase maùu  Neáu ñaùp öùng toát: Laâm saøng caûi thieän thöôøng töø 2 ñeán 4 ngaøy sau, heát oùi, ñau buïng giaûm daàn vaø heát haún, amylase maùu giaûm daàn veà bình thöôøng, coù theå cho cheá ñoä aên baét ñaàu baèng carbonhydrat nhö nöôùc ñöôøng.  Neáu ñaùp öùng khoâng toát: Sau 3 ngaøy ñieàu trò BN vaãn tieáp tuïc ñau buïng, soát, tieàn soác, nhieãm truøng nhieãm ñoäc, xuaát hieän daáu Cullen, Grey-Turner, amylase taêng keùo daøi, ñöôøng huyeát taêng, baïch caàu taêng, haï calci maùu caàn löu yù caùc bieán chöùng: vieâm tuïy xuaát huyeát hoaïi töû, u nang giaû tuïy, aùp xe tuïy  sieâu aâm kieåm tra vaø hoäi chaån ngoaïi khoa, cho khaùng sinh khi nghi ngôø aùp xe tuïy
LÖU ÑOÀ XÖÛ TRÍ VIEÂM TUÏY CAÁP Vieâm tuïy caáp - Nhòn aên ,nuoâi aên TM - Giaûm ñau, buø dòch ñieän giaûi Ñau buïng giaûm SAÂ buïng kieåm Amylase maùu  tra (+) Bieán chöùng: nang giaû (–) tuïy, aùp xe, xuaát huyeát (+) Uoáng nöôùc ñöôøng Hoäi chaån ngoaïi,  KS Heát ñau buïng Xuaát vieän Amylase maùu BT