Bài giảng Địa chất công trình: Chương 2.4 - Dr.-Ing. Nguyễn Quang Tuấn

Chia sẻ: Ganuongmuoixa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Địa chất công trình: Chương 2.4 Hoạt động địa chất của dòng tạm thời cung cấp cho người học những kiến thức như: Khái niệm dòng tạm thời; Tác dụng xói mòn đất và tạo mương xói; Hoạt động tích tụ và tạo tầng sườn tích; Tác hại và các giải pháp chống xói mòn. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Địa chất công trình: Chương 2.4 - Dr.-Ing. Nguyễn Quang Tuấn

Trường Đại học Thủy lợi Bộ môn Địa kỹ thuật Bài giảng môn học Địa chất công trình Chương 2 CÁC HIỆN TƯỢNG ĐỊA CHẤT NGOẠI SINH Giảng viên: Dr.-Ing. Nguyễn Quang Tuấn 1
BÀI 4. HOẠT ĐỘNG ĐỊA CHẤT CỦA DÒNG TẠM THỜI Nguồn: https://www.spraygrassaustralia.com.au/what-impact-does-rain-have- on-soil-erosion/
Nội dung: 1. Khái niệm dòng tạm thời 2. Tác dụng xói mòn đất và tạo mương xói 3. Hoạt động tích tụ và tạo tầng sườn tích 4. Tác hại và các giải pháp chống xói mòn
1. Khái niệm dòng tạm thời  Dòng nước tạm thời là dòng phát sinh và chảy không liên tục theo thời gian  2 hình thức: • Chảy tràn • Chảy theo dòng Các tác dụng: • Xói mòn đất và tạo mương xói • Hoạt động tích tụ, hình thành tầng sườn tích
2. Tác dụng xói mòn đất và tạo mương xói • Nước chảy tràn: trên địa hình dốc thoải, nước chảy không tập trung, rửa trôi các sản phẩm mềm rời • Nước chảy theo dòng: khi điều kiện địa hình thuân lợi, nước chảy tập trung thành dòng, năng lượng dòng chảy tương đối lớn, đào phá bề mặt theo dòng, tạo rãnh xói, mương xói. Ngoài ra, các dòng tạm thời có thể gây ra lũ quét, lũ bùn đá.
xói mòn bề mặt
Nguồn: https://tunza.eco- generation.org/resourcesView.jsp?boardID=worldReport&viewID=12829 https://www.shutterstock.com/search/soil+erosion
Rãnh xói Rãnh xói Sườn tích Sông, suối
Đặc điểm mương xói, rãnh xói: – Mặt cắt dạng chữ V ở giai đoạn đầu, dạng chữ U khi đáy được mở rộng – Chiều dài từ vài chục mét đến vài chục km – Sâu từ vài mét tới 25m đến 30m – Khi cắt qua dòng nước ngầm  xuất hiện dòng nước mặt thường xuyên
3. Hoạt động tích tụ tạo tầng sườn tích • Dòng chảy làm xói mòn, lôi cuốn các vật liệu đất đá trên sườn dốc (kéo lê, xô lăn) xuống chân dốc tích tụ tạo thành tầng sườn tích • Quá trình tích tụ sườn tích tiếp diễn nhiều lần theo mùa mưa lũ • Đặc điểm thành phần tầng sườn tích tùy thuộc địa hình, dòng chảy, thường có dạng nón hình quạt bao quanh chân núi.
Đặc điểm tầng sườn tích:  Thành phần phức tạp, không tuyển lựa: sét, sét pha, cát pha, thường lẫn mảnh vụn, hòn đá, kích thước hạt không đều. Càng gần chân núi thì hạt càng thô.  Hạt vật liệu không được mài tròn (hạt sắc cạnh) và không được tuyển lựa do khoảng cách vận chuyển ngắn. Thường nguồn vật liệu ban đầu là tàn tích.  Thường không có sự phân lớp, dễ trượt theo mặt tầng đá nằm phía dưới. Nguồn vật liệu thường là các sản phẩm của tầng tàn tích, ranh giới phân biệt với vật liệu nguồn có thể không rõ ràng.  Các chỉ tiêu cơ lý thường thấp: độ rỗng lớn, xốp, tính ép co lớn, lực dính kết thấp, tan rã nhanh
Tác dụng xói mòn đất và tạo mương xói
4. Các yếu tố ảnh hưởng khả năng xói mòn: – Cấu trúc địa chất khu vực: loại đất đá (thành phần và tính chất của đất đá) quyết định khả năng bị xói mòn. Kiến trúc, cấu tạo và tính thấm của đất đá là các tính chất ảnh hưởng đến khả năng bị xói mòn. Thế nằm của đất đá ảnh hưởng tới sự tập trung của dòng chảy  ảnh hưởng tới xói mòn. – Địa hình: độ dốc và chiều dài mái dốc càng lớn thì khả năng xói mòn càng cao. – Điều kiện khí hậu: cường độ mưa và thời gian mưa càng lớn thì tính xói mòn càng cao – Thảm thực vật: lớp phủ thực vật có vai trò bảo vệ sườn dốc, làm giảm tốc độ dòng chảy và giảm bớt nước chảy trên mặt  giảm xói mòn – Các hoạt động của con người
5. Tác hại và giải pháp chống xói mòn Tác hại của xói mòn: Tạo sự phân cắt địa hình Làm mất lớp đất thổ nhưỡng trên mặt Gây phá hoại các công trình Giảm dung tích chứa nước của ao, hồ Cắt qua, làm ảnh hưởng nguồn nước dưới đất
• Các giải pháp: – Trồng cây để bảo vệ đất bề mặt – Tạo bậc cho mái dốc - Làm ruộng bậc thang – Xây dựng các công trình góp nước, giữ nước và điều tiết nước – Gia cố những chỗ bị rửa xói nhiều bằng cách lấp các rãnh xói, đồng thời xây lát đá, củng cố chúng bằng các rọ đá, tấm bê tông, các hàng cọc, trồng cỏ bảo vệ…
Một số biện pháp chống xói: 1. Trồng cây 2. Giữ lớp phủ mùn thực vật 3. Canh tác theo bậc, cho nước chảy theo đường vòng 4. Xây kết cấu chắn nước trên các bậc 5. Tạo bậc cho mái dốc 6. Tạo các rãnh ngang trên sườn dốc 7. Xây các vật chắn giữ nước 8. Kết hợp các phương pháp
Xếp đá làm đập ngăn nước, giảm tốc độ dòng chảy. (Photo Chisago Soil & Water Conservation District) Source: MALESU et al. (2007)
Câu hỏi ôn tập 1. Khái niệm dòng tạm thời? Các tác dụng địa chất của dòng tạm thời? 2. Sườn tích là gì? Trình bày khái quát sự hình thành tầng sườn tích? 3. Sườn tích là gì? Trình bày đặc điểm chung của tầng sườn tích? 4. Các yếu tố ảnh hưởng đến xói mòn? 5. Tác hại của xói mòn và các giải pháp chống xói?