HỆ THỐNG PHÁP LUẬT TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM
Người phụ trách: Th.S Lê Việt Tuấn Giảng viên ĐH Luật Tp. HCM
Mục đích
1. Tìm hiểu sự hình thành và phát triển, đặc điểm của hệ thống văn bản pháp luật
2. Tìm hiểu sự phát triển và đặc điểm của hệ thống cấu trúc pháp luật (chế định pháp luật, ngành luật)
3. Tìm hiểu vai trò của hình thức tập quán
pháp và tiền lệ pháp
Tài liệu tham khảo
• Giáo trình
• Lịch triểu hiến chương loại chí, Phan Huy
Chú
• Cổ luật Việt Nam, Vũ Văn Mẫu
Nội dung bài giảng
• Tìm hiểu sự hình thành và phát triển, đặc điểm của hệ thống văn bản pháp luật
– Sự hình thành và phát triển của hình thức văn bản pháp luật trong lịch sử chính thể quân chủ ở Việt Nam
– Đặc điểm của hệ thống văn bản pháp luật
trong lịch sử chính thể quân chủ ởVi ệt Nam
1. Sự hình thành và phát triển hình thức
văn bản pháp luật
• Trước thời kỳ Tiền Lê (980 – 1009)
– Chủ yếu sử dụng tập quán pháp
• Thời Tiền Lê (980 – 1009)
– Tính tuỳ tiện, thiếu thống nhất,…
• Thời kỳ nhà Lý – Trần – Hồ (1010 – 1407)
– Năm 1002 Lê Đại Hành cho “định luật lệnh”
– Ban hành các Bộ luật
– Phát triển văn bản pháp luật đơn hành
1. Sự hình thành và phát triển hình thức
văn bản pháp luật
Nhà Lý Nhà Trần
Nhà Hồ
• Bộ (luật) Hình thư (1042) • Quốc triều thông chế (1230) • Quốc triều thương lễ (1230) • Hoàng triều ngọc điệp (1267) • Công văn cách thức (1290) • Hoàng triều đại điển (1341) • Hình luật thư (1341) • Đại Ngu quan chế hình luật (1401)
1. Sự hình thành và phát triển hình thức
văn bản pháp luật
Nhà Lê
• Quốc triều hình luật • Quốc triều khám tụng điều lệ • Thiên nam dư hạ tập • Hồng Đức thiện chính thư • Quốc triều thư khế thể thức • Quốc triều chiếu lệnh thiện chính • Lê triều hội điển
Nhà Nguyễn • Hoàng Việt luật lệ
• Khâm định đại nam hội điển sự lệ
Quốc triều hình luật
Tên gọi Năm ban hành
Lê triều hình luật Học giả người Pháp – 1777
Bộ luật Hồng Đức Vũ Văn Mẫu – (1470 – 1497)
• Bố cục:
Quốc triều hình luật Viện sử học – sản phẩm triều Lê
– Đồ giải 5 hạng để tang, đồ hình cụ
– 6 quyển, 13 chương, 722 điều
Hoàng Việt Luật Lệ
• Năm ban hành: 1812, công bố 1815
• Hiệu lực áp dụng:
– Bắc kỳ: thay bằng Dân luật Bắc kỳ (1931)
– Trung kỳ: thay bằng Dân luật Trung kỳ (1939)
– Nam kỳ: thay bằng Dân luật Nam kỳ giản yếu, nhưng
• Bố cục:
vẫn dùng HVLL làm chủ yếu đến 1959
– 22 quyển, 398 điều
– Điều luật: gồm tội danh, luật và lệ
