Bài giảng Hoạt động phòng chống bệnh tay - chân - miệng

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:55

Thêm vào BST

Báo xấu

144
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dưới đây là bài giảng Hoạt động phòng chống bệnh tay - chân - miệng. Mời các bạn tham khảo bài giảng để hiểu rõ hơn về đặc điểm chung của bệnh tay - chân - miệng; hướng dẫn giám sát bệnh tay - chân - miệng; các biện pháp phòng chống dịch tay - chân - miệng. Bài giảng phục vụ cho phụ huynh và các cán bộ Y tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Hoạt động phòng chống bệnh tay - chân - miệng

Hoạt động phòng chống bệnh tay-chân- miệng - Lập kế hoạch phòng chống bệnh; - Tập huấn cho các tuyến, ngành giáo dục; - Giám sát bệnh; - Vệ sinh môi trường - Vệ sinh an toàn thực phẩm - Truyền thông - Dự trù hóa chất chống dịch
Hướng dẫn giám sát & phòng chống bệnh tay-chân-miệng - Ban hành kèm theo Quyết định số 1742/2008/QĐ- BYT ngày 19 tháng 5 năm 2008. Công văn 761/PasYTCC ngày 29/6/2011.
TỔNG QUAN I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH II. HƯỚNG DẪN GIÁM SÁT BỆNH TAY-CHÂN-MIỆNG III. CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG DỊCH
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH • Bệnh tay-chân-miệng là bệnh nhiễm trùng thường gặp ở trẻ nhỏ. Dấu hiệu đặc trưng: + sốt, đau họng, đau miệng; + loét miệng với vết loét đỏ hay phỏng nước: niêm mạc miệng, lợi, lưỡi; + ban dạng phỏng ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông; + có thể gây biến chứng: viêm não-màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong.
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH • Tác nhân gây bệnh: – Do nhóm vi rút đường ruột enterovirus: gồm poliovirus, coxsackievirus A, B, Echovirus & enterovirus 68-71. Phổ biến nhất là coxsackievirus A16 & enterovirus 71. – Các chủng enterovirus khác gây thể nhẹ, ít biến chứng. EV 71 thường gây biến chứng thần kinh nặng, có thể tử vong.
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH Đặc điểm lý hóa • Virus bị bất hoạt bởi nhiệt 56oC/ 30 phút, tia cực tím, tia gamma. • Virus chịu được pH với phổ rộng 3-9. • Bị bất hoạt bởi: 2% Sodium hydroxide, Chlorine tự do. • Không bị bất hoạt bởi các chất hòa tan lipid như: Cồn, Chloroform, Phenol, Ether. • Virus tăng chịu nhiệt trong môi trường chứa MgCl2
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH • Ủ bệnh: 3-7 ngày; • Phân bố bệnh: rãi rác quanh năm, tại phía Nam số mắc tập trung tháng 3-5 và 9-12; • Nguồn lây & thời kỳ lây truyền: + Người bệnh, người lành mang virus trong dịch tiết mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch nốt phỏng và phân bệnh nhân; + Thời gian lây vài ngày trước khởi phát bệnh cho đến hết loét miệng, phỏng nước, dễ lây nhất là tuần đầu tiên của bệnh.
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH • Đường lây: “phân-miệng” và tiếp xúc trực tiếp; chủ yếu là lây qua tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch nốt phỏng, hoặc tiếp xúc trực tiếp với dụng cụ sinh hoạt, học tập, đồ chơi, ho, hắt hơi… • Thời gian đào thải vi-rút ra từ dịch họng khoảng 5 ngày; từ bóng nước là khi xuất hiện bóng nước cho đến khi lành hẳn (1-2 tuần); từ phân người trong nhiều tuần, hàng tháng.
ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH • EV có ở họng trước khi phát bệnh, tồn tại 1 tuần -> Tuần lễ đầu của bệnh là thời kỳ dễ lây bệnh. • Tính cảm nhiễm & sức đề kháng: mọi người có thể mắc nhưng thường gặp TE
SINH LÝ BỆNH •EV nhân lên ở biểu mô mũi tị hầu, mô lympho, kết mạc mắt, ruột, hạch màng treo, hệ lưới nội mô. • Vi-rút vào máu (nhiễm trùng huyết-viremia) -> Dây tủy sống, não, màng não, tim, phổi, gan, da, mắt, cơ.
MIỄN DỊCH HỌC • Trẻ lớn và người lớn sau khi nhiễm vi-rút, dù có biểu hiện lâm sàng hay không thì vẫn có thể có kháng thể kháng EV71 nên bệnh ít khi xảy ra khi trẻ lớn lên. • Người mắc bệnh TCM lần đầu có thể bị nhiễm lần nữa do vi-rút khác trong nhóm.
• Trẻ sơ sinh có kháng thể của mẹ và hết sau khi sinh 1 tháng (Singapore). • Tỉ lệ huyết thanh dương tính tăng dần trung bình hàng năm là 12%. • Có khoảng 50% trẻ trên 5 tuổi có tỉ lệ huyết thanh dương tính.
HƯỚNG DẪN GIÁM SÁT 1. Giám sát ca bệnh:  Định nghĩa ca bệnh: Trẻ
2. Xác định là ổ dịch khi: - Hai ca lâm sàng bệnh tay-chân-miệng trong cùng tổ dân phố, trường học trong vòng 07 ngày (Đúng theo Định nghĩa ca lâm sàng). Hoặc Có một ca xét nghiệm dương tính với EV hoặc EV 71. Hoặc - Một ca tử vong do bệnh tay-chân-miệng.
HƯỚNG DẪN GIÁM SÁT 3. Kết quả xét nghiệm: Dương tính với coxsackievirus A (2- 8,10,12,14,16),coxsackievirus B(1-3,5), Enterovirus 71.  Phân loại: - Ca lâm sàng: như định nghĩa ca bệnh; - Ca bệnh xác định: ca lâm sàng và xét nghiệm dương tính.
HƯỚNG DẪN GIÁM SÁT 4. Thu thập, vận chuyển và bảo quản bệnh phẩm:  Loại bệnh phẩm: - Dịch ngoáy họng hoặc dịch nốt phỏng; - Mẫu phân; - dịch não tủy  Thời gian lấy mẫu: (max 07 ngày) - Càng sớm càng tốt, ngay khi có nốt phỏng; - Yêu cầu: trong 3 ngày từ khi phát bệnh; - Bảo quản và vận chuyển theo quy định: (max hai ngày sau khi lấy mẫu).
HƯỚNG DẪN GIÁM SÁT Thu thập, vận chuyển và bảo quản bệnh phẩm: (tt)  Phương pháp lấy mẫu: Các ca nhập viện hoặc chuyển viện IIB trở lên phải lấy mẫu trước khi chuyển viện, loại mẫu: - Ngoáy họng và bóng nước hoặc; - Ngoáy họng và phân hoặc; - Ngoáy họng và ngoáy trực tràng hoặc; - Dịch não tuỷ theo yêu cầu của bác sỹ.
Các ca IIA tuỳ theo tình hình địa phương sẽ chỉ định lấy (đại diện ổ dịch, một trong các loại mẫu, khuyến nghị mẫu ngoáy họng).  Bảo quản và vận chuyển mẫu: theo công văn 488/PAS-YTCC, ngày 09/5/2011 của Viện Pasteur. 5. Thông tin, báo cáo: - Triển khai điều tra các ca bệnh vào phiếu điều tra ca bệnh - Theo Thông tư 48/2010/TT-BYT ngày 31/12/2010 của Bộ Y tế; - Báo cáo ngày theo công văn 561/DP-DT Cục y tế dự phòng, ngày 17/6/2011.
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG DỊCH 1. Nguyên tắc phòng bệnh: - Chưa có vắc xin, thuốc điều trị đặc hiệu; - Cắt đứt chuỗi lây truyền của virus; - Phát hiện sớm ổ dịch để xử lý và điều trị kịp thời; - Cách ly ngay, hạn chế lây ra cộng đồng; - Vệ sinh cá nhân, môi trường. - Nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG DỊCH • Hai yếu tố sau quyết định rất lớn đến sự thành công của các biện pháp can thiệp cộng đồng. (1) Sự hiểu biết về bệnh & phòng bệnh của người dân (2) Sự tham gia của chính quyền. • Để đạt được: "khung đánh giá nguy cơ" • Để hiểu rõ:  đặc điểm của tác nhân (virus);  sự phơi nhiễm;  tính dễ cảm nhiễm của cộng đồng;  xác định được các biện pháp can thiệp phù hợp với hoàn cảnh\thực trạng của địa phương.