Bài giảng Kỹ thuật bào chế hỗn dịch thuốc - Nguyễn Trọng Điệp

Chia sẻ: Hà Dím | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:39

Thêm vào BST

Báo xấu

422
lượt xem 71
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Kỹ thuật bào chế hỗn dịch thuốc do Nguyễn Trọng Điệp biên soạn nhằm giúp các bạn hiểu được định nghĩa, phân loại và ưu nhược điểm của hỗn dịch thuốc (HDT); vai trò các thành phần trong công thức HDT; một số yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và ổn định của HDT; các kỹ thuật điều chế HDT; một số tiêu chuẩn chất lượng của HDT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Kỹ thuật bào chế hỗn dịch thuốc - Nguyễn Trọng Điệp

Kü thuËt bµo c hÕ hç n dÞc h thuè c (s us pe ns io ns ) Mô c tiªu häc tËp: 1. Tr×nh bµy ®îc ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ u nhîc ®iÓm cña HDT. 2. Tr×nh bµy vai trß c¸c thµnh phÇn trong c«ng thøc HDT. 3. Ph©n tÝch ®îc mét sè yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ æn ®Þnh cña HDT. 4. Tr×nh bµy ®îc c¸c kü thuËt ®iÒu chÕ HDT. 5. Tr×nh bµy ®îc mét sè tiªu chuÈn chÊt lîng cña HDT. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 1
DÀN BÀI I. §¹i c ¬ng . II. Thµnh phÇn c ña HDT III. Mé t s è yÕu tè ¶nh hë ng IV. Kü thuËt bµo c hÕ. V. Tiªu c huÈn c hÊt lîng . 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 2
Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu häc tËp: KTBC S DH c ¸c d¹ng thuè c , 2003, t.1. Tµi liÖu tham kh¶o : 1. H.A. Lie be rman, Pharmac e utic al do s ag e fo rms , Dis pe rs e S ys te ms , Vo l.2,1996. 2. M. Aulto n, 1998, Pharmac e utic s : The s c ie nc e o f do s ag e fo rm de s ig n. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 3
I. §¹i c ¬ng 1. §Þnh ng hÜa: - D¹ng thuèc láng ®Ó uèng, tiªm, dïng ngoµi. - CÊu t¹o: dîc chÊt r¾n kh«ng tan ®îc ph©n t¸n ®ång ®Òu trong chÊt láng (MT ph©n t¸n) díi d¹ng c¸c h¹t rÊt nhá, d ≥0,1µm. 2. Ph©n lo ¹i: §äc TL. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 4
3. ¦u, nhîc ®iÓm (®äc TL) ¦u ®iÓm: - §iÒu chÕ d¹ng thuèc láng ®èi víi d/chÊt kh«ng tan hoÆc rÊt Ýt tan trong dung m«i, cã thÓ dïng theo nhiÒu ®êng dïng kh¸c nhau. - ThÝch hîp víi ngêi giµ, trÎ em. - C¶i thiÖn SKD cña thuèc: +HÊp thu tèt h¬n d¹ng viªn, bét, cèm. +KÐo dµi t¸c dông : HD tiªm penicilin, insulin… +HD thuèc nhá m¾t cã SKD cao h¬n d¹ng dd. - Thuèc dïng t¹i chç d¹ng HD (s¸t khuÈn, s¨n se) sÏ h¹n chÕ hÊp thu vµo m¸u, g©y ®éc. - H¹n chÕ mïi vÞ khã uèng, kÝch øng… 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 5
Nhîc ®iÓm - Khã ®iÒu c hÕ vµ kh«ng æ n ®Þnh do c¸c tiÓu ph©n r¾n cã xu híng tÝch tô vµ l¾ng ®äng. Nh·n cã dßng ch÷: “L¾c kü tríc khi d ïng ”. - Khã ph©n liÒu c hÝnh x¸c do sù ph©n bè kh«ng ®ång nhÊt cña dîc chÊt trong MT ph©n t¸n. Thêng chÕ bét, cèm pha hçn dÞch ®· ph©n liÒu ®ãng trong gãi, tói hoÆc lä. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 6
II. Thµnh phÇn 1. Dîc c hÊt: - D¹ng r¾n kh«ng tan hoÆc rÊt Ýt tan trong chÊt dÉn => t¹o thµnh hçn dÞch thuèc. - Dîc chÊt tan trong chÊt dÉn, cã t¸c dông hiÖp ®ång. - Chó ý: Kh«ng bµo chÕ d¹ng hçn dÞch víi dîc chÊt cã t¸c dông m¹nh, kh«ng tan trong chÊt dÉn. - Dîc chÊt r¾n kh«ng tan cã 2 lo¹i: +DÔ thÊm níc: MgO, MgCO3, ZnO… +S¬níc, dÔ thÊm dÇu: terpin hydrat, menthol, long n·o… - Dîc chÊt cÇn ph©n chia ®Õn ®é mÞn thÝch hîp, tuú theo yªu cÇu cña chÕ phÈm: Uèng, tiªm, dïng ngoµi. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 7
Dîc c hÊt dïng tro ng DHT: - DH uèng: AlOH, Mg(OH)2, chloramphenicol, ibuprofen, paracetamol, bari sulphat… - HD dïng ngoµi: ZnO, lu huúnh, long n·o… - HD tiªm: bethamethasone, dexamathasone acetat, cortisone acetat, estradiol, mét sè vaccin, penicillin…thêng dïng víi tû lÖ 0,5 – 5%, cã TH ®Õn 30%. - Nhá m¾t: Chloramphenicol, indomethacin, corticoid… Corticosteroid: Độ tan/nước 250C Hydrocortisone acetate (mg/mL) Methylprednisolone acetate 0.01 Triamcinolone diacetate 0.016 Triamcinolone hexacetonide 0.0056 06/18/15 0.0016 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 8
2. M«i trê ng ph©n t¸n: - Níc cÊt, c¸c chÊt láng ph©n cùc (ethanol, PG, glycerin…). - C¸c lo¹i dÇu láng kh«ng cã t¸c dông dîc lý. - C¸c chÊt láng tæng hîp, b¸n tæng hîp. - Dung dÞch dîc chÊt. - Nhò t¬ng. - MT ph©n t¸n chøa c¸c chÊt: +ChÊt g©y thÊm, g©y t¸n (chèng kÕt tô). +T¸c nh©n treo (keo th©n níc). + ChÊt b¶o qu¶n, ®iÒu h¬ng, ®iÒu vÞ, ®iÒu chØnh pH.. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 9
3. ChÊt g ©y thÊm: - Dîc chÊt s¬ níc, khã thÊm níc vµ c¸c chÊt láng ph©n cùc sÏ khã t¹o thµnh hçn dÞch vµ hçn dÞch kÐm bÒn v÷ng. - Vai trß chÊt g©y thÊm: lµm thay ®æi tÝnh thÊm cña bÒ mÆt tiÓu ph©n dîc chÊt r¾n ®èi víi MT ph©n t¸n. - TiÓu ph©n d.chÊt r¾n th©n níc sÏ dÔ ph©n t¸n ®ång trong MT ph©n t¸n h¬n. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 10
- ChÊt diÖn ho ¹t: C¬chÕ g©y thÊm: +Lµm gi¶m søc c¨ng bÒ mÆt. +Lµm gi¶m gãc tiÕp xóc gi÷a tiÓu ph©n r¾n vµ m«i trêng láng. =>C¶i thiÖn tÝnh thÊm cña DC. - Thêng dïng c¸c chÊt diÖn ho¹t kh«ng ion ho¸ víi HLB trong kho¶ng 7-10. Nång ®é sö dông: 0,05-0,5%. - HÇu hÕt c¸c chÊt diÖn ho¹t cã vÞ ®¾ng, trõ poloxamer, v× vËy cÇn chän lùa cho phï hîp víi d¹ng thuèc. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 11
ChÊt g ©y thÊm vµ c hÊt diÖn ho ¹t thê ng dïng : 1. ChÊt nhò ho ¸ anio n: - Natri docusat. - Natri lauryl sulfat. 2. ChÊt nhò ho ¸ kh«ng io n ho ¸: - Polyoxyalkyl ethers. - Polyoxylakyl phenyl ethers. - Polyoxy hydrogenated castor oil. - Polyoxy sorbitan esters (tween) - Sorbitan esters (span) 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 12
ChÊt diÖn ho ¹t dïng tro ng hç n dÞc h uè ng ChÊt diÖn ho ¹t HLB S ø c c ¨ng bÒ mÆt (dyn/c m 2 ) §Æc tÝnh, s ö dô ng dd 0,1%/níc Anio n: Natri do c us at >24 41 vÞ ®¾ng , t¹o bät Natri lauryls ulfat 40 43 vÞ ®¾ng , t¹o bät Catio n: Po lys o rbat 65 10,5 33 vÞ ®¾ng Oc to xyno l 9 12,2 30 vÞ ®¾ng No no xyno l10 13,2 29 vÞ ®¾ng Po lys o rbat 60 14,9 44 vÞ ®¾ng Po lys o rbat 80 15,0 42 vÞ ®¾ng , s ö dô ng ré ng Po lys o rbat 40 15,6 41 vÞ ®¾ng , ®é c tÝnh thÊp Po lo xame r 235 16 42 kh«ng ®¾ng , §T thÊp Po lys o rbat 20 16,7 37 vÞ ®¾ng Po lo xame r 188 29 50 t¹o bät 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 13
4. ChÊt g ©y t¸n vµ c hè ng kÕt tô : - Ng¨n c¶n c¸c tiÓu ph©n r¾n kÕt tô víi nhau. - Thêng dïng lecithin. 5. ChÊt æ n ®Þnh ®iÖn ly: C¸c tiÓu ph©n DC hÊp phô c ¸c io n c ïng dÊu t¹o lùc ®Èy tÜnh ®iÖn, ng ¨n c ¶n s ù tÝc h tô vµ l¾ng ®äng . - Mé t s è c hÊt ®iÖn ly thê ng dïng : natri c lo rid, kali c lo rid víi nång ®é 0,011%. - Tro ng hÇu hÕt trê ng hîp dïng kÕt hîp lµm hÖ ®Öm, c hØnh pH t¨ng ®é æ n ®Þnh. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 14
6. ChÊt æ n ®Þnh ke o th©n níc : Cã td æn ®Þnh do: - T¨ng qu¸ tr×nh hydrat ho¸ tiÓu ph©n dîc chÊt r¾n. - T¨ng ®é nhít MT ph©n t¸n. C¸c c hÊt thê ng dïng : 1. DÉn chÊt cellulose: Na CMC, cellulose vi thÓ, Hydroxyethylcellulose (HEC), HPC, HPMC, MC, tinh bét… 2. ChÊt t¹o keo v« c¬: bentonite, magnesium aluminum silicate, kaolin, silicon dioxides. 3. G«m: arabic, th¹ch, carrageenan, g«m guar, pectin, xanthan. 4. C¸c polymer: carbomer, polyvinyl alcohol (PVA), povidone (PVP)… 5. §êng: Dextrin, malnitol, succrose… 6. C¸c chÊt kh¸c: Nh«m monostearat, s¸p nhò ho¸, gelatin… 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 15
Nồng độ các tác nhân tạo keo thường dùng Tác nhân Nồng độ (%) Carbomer 941 0.1 Carbomer 934 0.2 Carrageenan 0.5 Carboxymethylcellulose 2.0 Xanthan gum 2.0 Magnesium aluminum silicate 5.0 Hydroxyethylcellulose 5.0 Guar gum 5.0 Tragacanth gum 5.0 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 16
T¸ dîc Kho ¶ng pH T¬ng t¸c , t¬ng kþ thÝc h hîp G«m arabic 39 Kh«ng tan tro ng EtOH trªn 10% Th¹c h 410 io n c alc i, nh«m, bo rax Carag e e nan 410 Io n c alc i, mag ne s i Pe c tin 29 KÏm o xyd, EtOH trªn 10% Pro pyle n g lyc o l alg inat 37 Io n c alc i, mag ne s i Natri alg inat 410 Io n c alc i, EtOH trªn 10% G«m adrag ant 39 Muè i bis mut vµ EtOH trªn 40% G«m xanthan 410 Bo rax vµ diÖn ho ¹t c atio n DÉn c hÊt c e llulo s e : . CMC, Na CMC 310 Tanin, diÖn ho ¹t c atio n, dung . Avic e l 310 dÞc h muè i nång ®é c ao . HEC, HPC, HPMC 210 Kh«ng tan tro ng EtOH trªn 10%. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 17
7. ChÊt ®iÒu nhØnh pH vµ hÖ ®Öm: - Vai trß: lµm t¨ng ®é æn ®Þnh vËt lý cña hÖ vµ ®é æn ®Þnh ho¸ häc cña dîc chÊt. - ChÊt ®iÓn h×nh: xem phÇn dd thuèc. 8. ChÊt b¶o qu¶n, lµm th¬m, lµm ng ät - Thêng dïng trong HD uèng, b«i ngoµi. - ChÊt ®iÓn h×nh: xem phÇn dd thuèc. 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 18
VD1: Hç n dÞc h uè ng parac e tamo l Acetaminophen 5,0g Acid citric 0,5g Natri citrat 0,5g Kollidon 5,0g H¬ng cam (bét) 0,1g Dextrose 30,0g Níc cÊt võa ®ñ 100ml 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 19
VD 2. Hç n dÞc h u ống ke o linpe c tin Kaolin 17.5% w/v Pectin 0,5 w/v Colloidal magnesium aluminum Silicate 17.5% w/v Sodium carboxymethylcellulose 0.2% w/v Glycerin 2.0% w/v Sodium saccharin 0.1 % w/v Flavor qs Preservative qs Purified water 100% Ghi chú qs: Quantum sufficiat (lượng vừa đủ) 06/18/15 Biên soạn: Nguyễn Trọng Điệp 20