Bài giảng Mã nguồn mở: Bài 6

MÃ NGUỒN MỞ

Giảng viên: ThS. Phan Thanh Toàn

1 1

v1.0015106225

BÀI 6 LẬP TRÌNH SHELL TRONG LINUX

v1.0015106225

Giảng viên: ThS. Phan Thanh Toàn

MỤC TIÊU BÀI HỌC

• Liệt kê được các lệnh cơ bản của shell.

• Vận dụng ngôn ngữ shell vào viết một số

chương trình đơn giản.

• Vận dụng được ngôn ngữ C trong môi

v1.0015106225

trường Linux.

CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ

Để hiểu rõ bài này, yêu cầu sinh viên cần có các kiến thức cơ bản liên quan đến các môn học sau:

• Công nghệ phần mềm;

v1.0015106225

• Nguyên lí hệ điều hành.

HƯỚNG DẪN HỌC

• Đọc tài liệu và tóm tắt những nội dung chính của

từng bài.

•

Luôn liên hệ và lấy ví dụ thực tế khi học đến từng vấn đề ̀ và khái niệm.

• Thực hành trực tiếp trên hệ điều hành Linux và một số phần mềm mã nguồn mở như Open office, PHP,…

•

v1.0015106225

Làm bài tập và luyện thi trắc nghiệm theo yêu cầu từng bài.

CẤU TRÚC NỘI DUNG

6.1 Tổng quan về lập trình shell trong Linux

6.2 Một số lệnh lập trình Shell

v1.0015106225

6.3 Lập trình C trên Linux

6.1. TỔNG QUAN VỀ LẬP TRÌNH SHELL TRONG LINUX

6.1.1. Khái niệm về shell

v1.0015106225

6.1.2. Sử dụng biến trong lập trình shell

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL

• Shell là chương trình thông dịch lệnh của hệ điều hành Linux

 Tương tác với người dùng theo từng câu lệnh;

 Shell đọc lệnh từ bàn phím hoặc tệp tin;

 Nhờ nhân của hệ điều hành Linux để thực thi lệnh.

• Shell script: là chương trình shell, bao gồm một tập các lệnh

User

Shell Applications

Low Level Utilities

Kernel

v1.0015106225

Hardware

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL (tiếp theo)

• Soạn thảo và thực thi chương trình shell

 Sử dụng trình soạn thảo văn bản để tạo chương trình shell script

 Nội dung chương trình bao gồm tập các câu lệnh theo cú pháp lệnh trên Linux

 Các câu lệnh trên cùng một dòng được ngăn cách bởi dấu chấm phẩy (;)

 Thiết lập quyền thực thi cho tệp shell script

chmod o+x

 Thực thi chương trình

bash

v1.0015106225

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL (tiếp theo)

• Ví dụ chương trình shell đơn giản displayInfo.sh

clear

echo “Hello: $USER”

echo “Today is: “; date

echo “Number of user login:”; who | wc –l

echo “Calendar”

• Thiết lập quyền truy cập

chmod 755 displayInfo.sh

• Chạy chương trình shell

v1.0015106225

./ displayInfo.sh

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL (tiếp theo)

• Trong Linux có 2 loại biến

Biến hệ thống Biến do người dùng định nghĩa

 Tạo ra và quản lí bởi hệ điều  Tạo ra và quản lí bởi

hành Linux; người dùng;

 Tên biến viết hoa.  Tên biến viết thường.

• Xem và truy xuất giá trị của biến

 $

 echo $HOME

 echo $USERNAME

v1.0015106225

 Phải có kí hiệu $ trước tên biến

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL (tiếp theo)

• Một số biến của hệ thống

 BASH_VERSION: Tên version của shell;

 HOME: Tên thư mục home của người sử dụng;

 LOGNAME: Tên đăng nhập của người sử dụng;

 OSTYPE: Tiểu hệ điều hành;

 PATH: Thiết lập đường dẫn cho hệ thống;

 PWD: Thư mục hiện hành của người sử dụng.

• Định nghĩa biến của người dùng

 Cú pháp: =

 Chú ý:

 Không cần khai báo biến trong shell;

 Tên biến phân biệt chữ hoa và chữ thường;

 Tên biến phải bắt đầu bằng kí tự;

 Không sử dụng kí tự đặc biệt trong tên biến

 Biến không gán giá trị có giá trị là NULL;

v1.0015106225

 Không sử dụng kí tự đặc biệt trong tên biến.

6.1.1. KHÁI NIỆM VỀ SHELL (tiếp theo)

 Ví dụ:

Max=100 Min= 10 Nhiet_do = 35

 Hiển thị giá trị của biến

 Cú pháp: echo $

 Ví dụ:

echo $max echo $nhiet_do

v1.0015106225

 Chú ý: không được để khoảng trắng ở hai bên toán tử gán (=)

6.2. MỘT SỐ LỆNH LẬP TRÌNH SHELL

6.2.1. Các lệnh cơ bản

v1.0015106225

6.2.2. Cấu trúc lập trình trong shell

6.2.1. CÁC LỆNH CƠ BẢN

• Lệnh echo

 Cú pháp: echo [tùy chọn] [string, variable]

 Lệnh echo hiển thị thông tin ra thiết bị chuẩn, thông tin hiển thị có thể là một hằng

xâu kí tự, giá trị một biến hoặc một biểu thức.

 Ví dụ: echo “Hello”, $myname

 Một số kí tự đặc biệt

 \b: Kí tự backspace (xóa lùi);

 \n: Kí tự dòng mới;

 \r: Kí tự về đầu dòng;

 \t: Kí tự tab.

• Các phép toán số học

 Để thực hiện các biểu thức số học sử dụng lệnh expr theo cú pháp sau:

expr

 Các toán tử: +, -, *, /, %

v1.0015106225

 Ví dụ: expr 3+2

6.2.1. CÁC LỆNH CƠ BẢN (tiếp theo)

• Các dấu ngoặc

 Dấu nháy kép “”:

 Các hằng xâu kí tự được đặt trong cặp ngoặc kép;

 Ví dụ: echo “Hello $myname”

 Lệnh này sẽ hiển thị lời chào với tên được lưu trong biến myname.

 Dấu nháy đơn ‘’: Các biến đặt trong cặp nháy đơn sẽ bị vô hiệu hóa

 Ví dụ: echo “Hello $myname”

 Lệnh này sẽ hiển thị dòng thông báo: Hello myname.

• Trạng thái kết thúc câu lệnh

 Linux mặc định trả về:

 Trạng thái 0 nếu lệnh kết thúc thành công;

 Khác 0 nếu lệnh có lỗi.

v1.0015106225

 Kiểm tra trạng thái kết thúc lệnh: $?

6.2.1. CÁC LỆNH CƠ BẢN (tiếp theo)

• Lệnh đọc dữ liệu từ bàn phím

 Cú pháp: read

 Lệnh đọc dữ liệu từ bàn phím và lưu vào biến được chỉ định bởi tên biến.

 Ví dụ:

echo “Enter Your name:”

read name

echo “Hello: $name”

• Các tham số dòng lệnh

 Một chương trình shell có nhiều tham số dòng lệnh, người sử dụng có thể truy

cập và lấy giá trị từ các tham số dòng lệnh của chương trình Shell

 Tên lệnh: $0

 Các tham số của chương trình: $1, $2,…

 Số các tham số: $#

v1.0015106225

 Ví dụ: “echo your program: $0”

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL

• Cấu trúc rẽ nhánh

 Cấu trúc rẽ nhánh là cấu trúc có 1/1 nhóm lệnh được thực hiện hoặc bỏ qua tùy

thuộc vào giá trị của một biểu thức điều kiện.

 Cú pháp:

if <điều kiện> then

Khối lệnh

 Khối lệnh được thực hiện nếu điều kiện có giá trị đúng (giá trị khác 0).

 Ví dụ

if cat $1 then

echo “\n Tệp tin $1 đã tồn tại trên hệ thống”

v1.0015106225

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL (tiếp theo)

• Cấu trúc rẽ nhánh đầy đủ

Cú pháp

if <điều kiện> then

Khối lệnh 1

else

Khối lệnh 2

• Lệnh test

 Lệnh test được sử dụng để kiểm tra một biểu thức là đúng hay sai;

 Trả về 0 nếu biểu thức đúng;

 Trả về khác 0 nếu biểu thức sai;

 Cú pháp: test ;

v1.0015106225

 Biểu thức có thể là: số nguyên, các kiểu tệp, xâu kí tự.

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL (tiếp theo)

• Lệnh lặp for: Trong Linux lệnh for có thể thực hiện theo một số dạng sau

 Cú pháp:

for {tên biến} in {danh sách giá trị}

Khối lệnh

done

for (expr1; expr2; expr3)

Khối lệnh

done

v1.0015106225

 Trong đó: expr1, expr2, expr3 là các biểu thức.

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL (tiếp theo)

• Ví dụ: Chương trình shell sumofinteger.sh để tính tổng 1+2+…+10

$tong

tong=0

for((i=1;i<=10;i++))

tong=`expr $tong + $i`

done

echo "Gia tri cua tong la: $tong"

exit 0

Thực thi chương trình: ./ sumofinteger.sh .sh

v1.0015106225

Kết quả hiển thị: Gia tri cua tong la: 55

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL (tiếp theo)

• Cấu trúc lặp while

 Cú pháp:

while <điều kiện> do

Khối lệnh

done

 Lệnh lặp while sẽ thực hiện khối lệnh cho đến khi điều kiện sai thì kết thúc lặp.

 Ví dụ: Chương trình shell hiển thị các giá trị từ 1*1 đến 1*n, chương trình kết hợp

v1.0015106225

với lệnh if để kiểm tra số lượng đối số của chương trình.

6.2.2. CẤU TRÚC LẬP TRÌNH TRONG SHELL (tiếp theo)

if [ $# -eq 0 ]

then

echo “Error: Number missing from command line argument”

echo “Syntax: $0 number”

exit 1

n = $1

i=1

while [ $i –le 10 ]

echo “$n * $i = `expr $i * $n`”

i = `expr $i + 1`

v1.0015106225

done

6.3. LẬP TRÌNH C TRÊN LINUX

6.3.1. Trình biên dịch gcc 6.3.2. Công cụ GNU make

v1.0015106225

6.3.3. Làm việc với tệp tin

6.3.1. TRÌNH BIÊN DỊCH GCC

• Hệ điều hành Linux đã đi kèm với trình biên dịch cho ngôn ngữ lập trình C.

• Tên trình biên dịch C là gcc.

• Gcc cho phép người lập trình kiểm tra trình biên dịch theo 4 giai đoạn:

 Tiền xử lí;

 Biên dịch;

 Tập hợp;

 Liên kết.

• Gcc hỗ trợ biên dịch các chương trình C như: C chuẩn, ANSI C, C++.

• Cấu trúc chương trình C đơn gian gồm các phần:

 Tệp tiêu đề;

v1.0015106225

 Hàm main().

6.3.1. TRÌNH BIÊN DỊCH GCC tiếp theo)

• Ví dụ cách sử dụng gcc với chương trình C đơn giản

 Chương trình hello.c

#include

void main()

{

fprintf(stdout, “Hello World”);

}

 Dịch chương trình C gõ lệnh như sau: gcc hello.c –o hello

 Chạy chương trình: ./hello

 Lệnh gcc hello.c –o hello có tác dụng sử dụng trình biên dịch gcc để biên dịch và

v1.0015106225

liên kết tệp nguồn hello.c thành tệp thực thi hello.

6.3.2. CÔNG CỤ GNU MAKE

• Khi xây dựng chương trình lớn cấu thành từ nhiều tệp tin  viết lệnh biên dịch bằng

gcc rất dài và khó.

• GNU make hỗ trợ biên dịch các chương trình C phức tạp cấu thành từ nhiều tệp tin.

• GNU make cho phép tổ chức các lệnh biên dịch chương trình thành một tệp tin.

• GNU make tối ưu quá trình biên dịch.

• Một tệp makefile tạo ra bằng GNU make gồm các thành phần:

 Đích;

 Một danh sách các thành phần phụ thuộc cần để tạo ra đích;

 Một danh sách các câu lệnh để thực thi các thành phần phụ thuộc khi được gọi;

 Cú pháp các luật trong file GNUmake như sau:

target: dependency1, dependency1,……

command

v1.0015106225

command

6.3.2. CÔNG CỤ GNU MAKE (tiếp theo)

• Ví dụ tệp makefile tạo ra chương trình khả thi tên là editor, chương trình được tạo ra

từ các tệp nguồn: editor.c, editor.h, keyboard.h, screen.h, screen.c, keyboard.c.

1. editor : editor.o screen.o keyboard.o

2. gcc -o editor.o screen.o keyboard.o

3. editor.o : editor.c editor.h keyboard.h screen.h

4. gcc -c editor.c

5. screen.o : screen.c screen.h

6. gcc -c screen.c

7. keyboard.o : keyboard.c keyboard.h

8. gcc -c keyboard.c

9. clean:

v1.0015106225

10. rm *.o

6.3.3. LÀM VIỆC VỚI TỆP TIN

• Trong Linux để làm việc với tệp tin ta sử dụng một mô tả file, mỗi mô tả file thực chất

là một số nguyên sử dụng như một chỉ mục (index) để trỏ vào các tệp tin.

• Các thiết bị vào/ra đều có dòng dữ liệu tương ứng, giá trị 0 tương ứng với dòng vào stdin, giá trị 1 tương ứng với stderr, giá trị 2 tương ứng với dòng ra chuẩn stdout.

Một số hàm thao tác với tệp tin

• Hàm open():

int open(const char *pathname, int flags);

int open(const char *pathname, int flags, mode_t mode);

 Cú pháp: Có 2 dạng như sau

 Hàm open() cho phép mở tệp tin trên đĩa.

#include

v1.0015106225

 Chú ý: Cần khai báo sử dụng các tệp tiêu đề

6.3.3. LÀM VIỆC VỚI TỆP TIN (tiếp theo)

 Đối số pathname: là một xâu kí tự xác định đường dẫn của tệp cần mở.

 Đối số mode: Chỉ ra chế độ mở tệp tin.

 Đối số flag nhận một trong các giá trị O_RDONLY, O_WRONLY hoac O_RDWR

(cho biết tệp tin đã mở ở chế độ nào).

 Ý nghĩa cờ

Cờ Ý nghĩa

O_RDONLY Mở file để đọc

O_WRONLY Mở file để ghi

O_RDWR Mở file để đọc và ghi

O_CREAT Tạo file nếu chưa tồn tại

O_EXCL Thất bại nếu file đã tồn tại

v1.0015106225

O_APPEND Mở file để thêm dữ liệu vào cuối tệp tin

TÓM LƯỢC CUỐI BÀI

Trong bài học này, chúng ta đã tìm hiểu những nội dung chính sau:

• Tổng quan về lập trình shell trong Linux;

• Một số lệnh lập trình Shell;

v1.0015106225

• Lập trình C trên Linux.

Bài giảng Mã nguồn mở: Bài 6 - ThS. Phan Thanh Toàn

Mời các bạn cùng tham khảo "Bài giảng Mã nguồn mở - Bài 6: Lập trình Shell trong Linux" để nắm tổng quan về lập trình shell trong Linux; một số lệnh lập trình Shell; lập trình C trên Linux.

MÃ NGUỒN MỞ

Giảng viên: ThS. Phan Thanh Toàn

BÀI 6 LẬP TRÌNH SHELL TRONG LINUX

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok

Bài giảng Mã nguồn mở: Bài 6 - ThS. Phan Thanh Toàn

Mời các bạn cùng tham khảo "Bài giảng Mã nguồn mở - Bài 6: Lập trình Shell trong Linux" để nắm tổng quan về lập trình shell trong Linux; một số lệnh lập trình Shell; lập trình C trên Linux.

MÃ NGUỒN MỞ

Giảng viên: ThS. Phan Thanh Toàn

BÀI 6 LẬP TRÌNH SHELL TRONG LINUX

Có thể bạn quan tâm

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok