Bài giảng Quan trắc và kiểm soát ô nhiễm môi trường nước và không khí lục địa giới thiệu tới người học những nội dung vơ bản sau: Quan trắc môi trường, quan trắc môi trường không khí, quan trắc môi trường nước, hệ thống quan trắc môi trường ở Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm bắt thêm nội dung chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Quan trắc và kiểm soát ô nhiễm môi trường nước và không khí lục địa
- QUAN TR C VÀ KI M SOÁT Ô
NHI M MÔI TR NG N C
VÀ KHÔNG KHÍ L C Đ A
MONITORING AND CONTROL OF TERRESTIAL
WATER AND ATMOSPHERIC ENVIRONMENT
Huế, 4/2008
- N i dung ch ng trình
Chương 1. Quan trắc môi trường (10 tiết)
Chương 2. Quan trắc môi trường không khí
(12 tiết)
Chương 3. Quan trắc môi trường nước
(15 tiết)
Chương 4. Hệ thống quan trắc môi trường ở
Việt Nam (8 tiết)
Keywords:
-Environmental monitoring
-EMAP, GEMS
-Quan trắc môi trường
- Tài li u
Tài liệu học tập:
- Handouts
- ESCAP.
INFOTERRA
Vietnam/United Nations/ESSA Tech. Ltd. (1994).
Các tài liệu tham khảo:
- Phạm Ngọc Đăng. .
Nxb Xây dựng, 2000.
- Nguyễn Văn Kiết, Huỳnh Trung Hải.
. Nxb KH&KT, 2006.
- Deborah Chapman.
.
Chapman&Hall, 1998.
- APHA, AWWA, WEF.
. 1999.
- Các tài liệu đọc thêm khác trên http://ktmt.phpnet.us/EnvMonitor
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.1. Định nghĩa quan trắc môi trường (QTMT)
ĐN 1: “Quan trắc môi trường là quá trình theo dõi
có hệ thống về môi trường, các yếu tố tác động
lên môi trường nhằm cung cấp thông tin phục vụ
đánh giá hiện trạng, diễn biến chất lượng môi
trường và các tác động xấu đối với môi trường”.
ĐN 2: Quan trắc môi trường chỉ một quy trình lặp
đi lặp lại các hoạt động quan sát và đo lường
một hay nhiều thông số chât lượng môi trường,
để có thể quan sát được những thay đổi diễn ra
trong một giai đoạn thời gian
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.1. Đ nh nghĩa QTMT
ĐN 3: Quan trắc môi trường việc theo dõi thường xuyên
chất lượng môi trường với trọng tâm, trọng điểm hợp lý
nhằm phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường và phát
triển bền vững ( ).
ĐN 5: Monitoring môi trường là một quá trình quan
trắc và đo đạc thường xuyên với mục tiêu đã được
xác định đối với một hoặc nhiều chỉ tiêu về tính chất
vật lý, hóa học và sinh học của các thành phần môi
trường, theo một kế hoạch lập sẵn về thời gian, không
gian, phương pháp và quy trình đo lường, để cung
cấp các thông tin cơ bản, có độ tin cậy, độ chính xác
cao và có thể làm căn cứ để đánh giá diễn biến chất
lượng của môi trường, cũng như để so sánh trạng thái
môi trường nơi này với nơi kia
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.1. Đ nh nghĩa QTMT
QTMT trên thế giới
Ngay khi thành lập (1972), UNEP đã khởi
xướng hệ thống “ ”
(Earthwatch).
Một nhánh của Earthwatch là
(GEMS-Global
Environment Monitoring System). Đối tượng
của GEMS: nước, không khí và thực phẩm.
Một số định chế quốc tế khác về QTMT :
IGBP – International Geosphere-Biosphere
Programme – chương trình Địa-Sinh quyển quốc tế
IPCC – Intergovernmental Panel on Climate change
- Ủy ban liên chính phủ về thay đổi khí hậu.
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.1. Đ nh nghĩa QTMT
Các d ng QTMT
Theo thành phần MT:
Quan trắc chất lượng nước
Quan trắc chất lượng không khí
Quan trắc chất lượng đất….
Theo mục tiêu:
Quan trắc diễn biến chất lượng MT tự nhiên
Quan trắc ô nhiễm công nghiệp…
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.1. Đ nh nghĩa QTMT
Các d ng QTMT
Theo thời gian
Quan trắc dài hạn (vd, thay đổi khí hậu
toàn cầu)
Quan trắc trong khoảng thời gian nhất định
(vd, sự cố MT)
Theo đối tượng quan trắc
Quan trắc hóa-lý
Quan trắc sinh học
Quan trắc các chỉ tiêu kinh tế-xã hội
Quan trắc các quá trình, hiện tượng, chu
trình,…
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.2. Các m c tiêu QTMT
Mô tả hiện trạng môi trường;
Xác định xu hướng thay đổi chất lượng MT;
Đánh giá tác động môi trường do hoạt động của con người;
Đánh giá sự phù hợp của chất lượng môi trường đối với các mục
đích sử dụng (vd, chọn địa điểm xây dựng nhà máy…);
Đánh giá hiệu quả của các chương trình dự án phát triển;
Đánh giá hiệu quả công tác quản lý môi trường;
Thu thập dữ liệu phục vụ việc ra các quyết định, các chính sách về
phát triển, quản lý và sử dụng tài nguyên thiên nhiên;
Thu thập dữ liệu dùng cho mô hình hóa, dự báo các tai biến môi
trường;
Thu thập dữ liệu phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện
các quy định pháp luật về BVMT;
Mc tiêu quan tr
c quyt đnh đi tng, ni dung, phng pháp quan tr
c
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.2. Các m c tiêu QTMT
QTMT
Dữ liệu chất
lượng MT
Hiện trạng MT Diễn biến MT Tác động MT
Quyết định, chính sách
về bảo vệ MT, phát triển
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
Các giai đoạn trong một chương trình QTMT
Xác định yêu cầu, mục tiêu của
chương trình QT
Thiết kế chương trình QT
Lấy mẫu, đo đạc hiện trường
Phân tích mẫu ở PTN
Phân tích, xử lý số liệu
Trình bày kết quả, báo cáo
Sử dụng thông tin
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Quan trắc nhằm
mục tiêu gì?
Xác định mục • Nhu cầu thông
tiêu, yêu cầu của tin cần có là gì?
chương trình QT
• Đối tượng quan
trắc?
•
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Xác định vị trí, số
lượng trạm quan trắc
• Xác định các thông
Thiết kế chương
số quan trắc (chú ý:
trình QT thông số nào đo tại chỗ? lấy
mẫu về PTN?
• Xác định tần suất
đo/lấy mẫu
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Kỹ thuật lấy mẫu
• Thiết bị/PP đo hiện
trường
Lấy mẫu/Đo • Bảo quản mẫu
hiện trường
• Vận chuyển mẫu
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Các phương pháp
phân tích
Phân tích mẫu
ở PTN • QA/QC
• Ghi chép dữ liệu
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Hiệu chỉnh số liệu đo đạc
• Xử lý thống kê: các đặc
Phân tích, trưng thống kê, sai số
thô,..
xử lý số
• Phân tích số liệu: tương
liệu quan, mức tác động,...
• Lưu trữ
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Dạng thông tin “đầu ra”:
biểu-bảng, đồ thị, nhận
xét,…
Trình bày kết
• Các công cụ hỗ trợ: các
quả, lập báo cáo
chỉ số chất lượng, mô
hình chất lượng, GIS,..
• Các mẫu lập báo cáo
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.3. Ch ng trình QTMT
• Các nhu cầu thông tin:
•Lưu trữ bí mật quốc gia
•Công bố trong các báo cáo
(hiện trạng MT, báo cáo
chuyên đề,…)
Sử dụng thông tin
•Phục vụ NCKH
•Thông tin đại chúng
• Đánh giá sử dụng
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.4. Tr m và m ng l i quan tr c
Để bảo đảm tính liên tục và hệ thống
→ cần theo dõi, quan trắc nhiều lần ở
một số vị trí đặc biệt gọi là trạm quan
trắc
Với chương trình quan trắc trên diện
tích lớn, để đảm bảo độ phủ của số
liệu, phải tiến hành đồng thời ở một số
đủ lớn các trạm quan trắc → hợp
thành mạng lưới quan trắc (
- Ch ng 1. Quan tr c môi tr ng
1.4. M ng l i và tr m quan tr c
1.4.1. Phân loại trạm quan trắc
Theo mục tiêu thông tin:
Trạm cơ sở (baseline station)
Trạm tác động (impact station)
Trạm xu hướng (trend station)
Theo đối tượng quan trắc
Trạm quan trắc chất lượng nước mặt
Trạm quan trắc chất lượng nước ngầm…
Theo hình thức hoạt động
Trạm cố định (tọa độ lấy mẫu, đo là xác định)
Trạm di động (tọa độ lấy mẫu, đo có thể thay đổi)
Trạm tự ghi
Trạm thu mẫu…
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
