Bài giảng Sinh lý bệnh - Miễn dịch: Điều hòa thân nhiệt và sốt

Tài liệu này cung cấp cái nhìn tổng quan về sinh lý bệnh của quá trình điều hòa thân nhiệt và sốt. Nó trình bày các mục tiêu học tập chính liên quan đến sự thay đổi thân nhiệt do tác động môi trường và cơ chế sinh học của sốt, bao gồm vai trò của các chất gây sốt nội sinh.

Sinh viên khối ngành Y Dược, đặc biệt là sinh viên Dược và Điều dưỡng.

Tài liệu "Sinh lý bệnh: Điều hòa thân nhiệt – Sốt" là một giáo trình chi tiết tập trung vào các khía cạnh sinh lý bệnh học của quá trình cân bằng và rối loạn thân nhiệt. Phần đại cương giải thích về cơ chế duy trì thân nhiệt ổn định trong cơ thể người, bao gồm sự cân bằng giữa quá trình sinh nhiệt và thải nhiệt, vai trò của trung tâm điều hòa thân nhiệt ở vùng dưới đồi, và khái niệm điểm điều nhiệt (set point). Tiếp theo, tài liệu đi sâu vào các rối loạn thân nhiệt, cụ thể là giảm thân nhiệt và tăng thân nhiệt. Đối với giảm thân nhiệt, nó mô tả các cấp độ, nguyên nhân (sinh lý, bệnh lý, do môi trường, hoặc nhân tạo) và cơ chế phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với môi trường lạnh, cũng như hậu quả khi thân nhiệt trung tâm giảm sâu, ảnh hưởng đến chức năng các cơ quan. Đối với tăng thân nhiệt, tài liệu phân tích các tình trạng như nhiễm nóng/say nóng, say nắng, định nghĩa và đặc điểm, cùng với các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi thân nhiệt tăng cao. Phần quan trọng nhất của tài liệu là về sốt, định nghĩa sốt là tình trạng tăng thân nhiệt do rối loạn trung tâm điều hòa dưới tác động của yếu tố có hại, thường là nhiễm khuẩn. Nó trình bày chi tiết các yếu tố gây sốt ngoại sinh (vi khuẩn, virus, thuốc,...) và đặc biệt là các chất gây sốt nội sinh (cytokine gây sốt như IL-1, TNF, IL-6), nguồn gốc và tác động của chúng. Cơ chế phát sinh sốt được giải thích rõ ràng, từ tác động của chất gây sốt nội sinh lên vùng dưới đồi, kích thích sản xuất prostaglandin E2, đến việc nâng cao điểm điều nhiệt. Cuối cùng, tài liệu phân tích các giai đoạn của quá trình sốt (sốt tăng, sốt đứng, sốt lui) với những đặc điểm sinh lý rõ rệt ở mỗi giai đoạn. Đặc biệt, nó nhấn mạnh ý nghĩa sinh học của sốt, xem sốt là một phản ứng thích nghi mang tính bảo vệ của cơ thể, giúp tăng cường khả năng diệt khuẩn và đề kháng. Tuy nhiên, tài liệu cũng đề cập đến những trường hợp sốt cao kéo dài có thể gây hại và khi nào cần thiết phải can thiệp hạ sốt, đưa ra thái độ xử trí hợp lý trong điều trị sốt.