Bài giảng "Thực vật dược: Bầu noãn" cung cấp cho người đọc các kiến thức: Bộ nhụy, hoa thức và hoa đồ, sự thụ tinh, sự phát triển của mầm mà không cần thụ tinh,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Thực vật dược: Bầu noãn
- Bộ nhụy
¨ laø boä phaän sinh saûn caùi cuûa hoa
¨ caáu taïo = laù bieán ñoåi goïi laø laù noaõn mang
noaõn.
1. Caáu taïo toång quaùt
• ¨ Baàu: ñöïng caùc noaõn
• ¨ voøi nhuïy
• ¨ ñaàu nhuïy (nuoám)
- Bộ nhụy
§ Baàu
• - Baàu treân (baàu thöôïng)
• - Baàu döôùi (baàu haï)
• - Baàu giöõa (baàu trung)
- Bộ nhụy
¨ Caáu taïo bôûi 1hay nhieàu laù noaõn rôøi hay dính
lieàn ®1 oâ hay nhieàu oâ.
¨ Caùc laù noaõn coù theå dính : + ôû baàu,
+ ôû baàu vaø voøi,
• + ôû baàu, voøi vaø ñaàu nhuïy.
• + ôû ñaàu nhuïy (hieám).
¨ Soá löôïng LN: 3 lôùp Haønh, 4 – 5 lôùp Ngoïc
lan,
• nhöng > 4, 5 hoaëc 1, 2 laù noaõn
- Bộ nhụy
¨ Laù noaõn: laù ñaëc bieät mang noaõn.
¨ Nôi mang noaõn = giaù noaõn hay thai toøa.
¨ caáu taïo laù noaõn # laù,
+ ñoái xöùng 2 beân, MM ñoàng hoùa, BB trong &
BB ngoaøi, 1 boù libe goã, 2 boù meùp, giaù noaõn
mang noaõn.
+ Moâ daãn oáng daãn phaán vaøo khoang baàu
®noaõn.
- Bộ nhụy
§ Voøi nhuïy
• ¨ lôùp TB BB noái lieàn BB ngoaøi cuûaLN.
• ¨ Voøi coù theå ñaëc hay boïng, ngaén hoaëc daøi.
• ¨ coù moâ daãn ñöa oáng daãn phaán ®moâ daãn baàu.
• ¨ voøi noái lieàn baàu, moïc leäch 1 beân hoaëc ñính
ñaùy baàu.
§ Ñaàu nhuïy (nuoám)
• ¨ Hình daïng bieán thieân: nhoû, phuø to ®hình
dóa, maâm, pheãu, phieán daïng caùnh hoa.
• ¨ Coù gai thòt tieát chaát dính giöõ haït phaán &
thuaän lôïi cho naûy maàm phaùt trieån cuûa oáng daãn
phaán.
- Bộ nhụy
2. Cách sắp xếp của lá noãn
¨ Lối đính xoắn ốc: nhiều lá noãn rời
¨ Lối đính vòng: 1 vòng (trừ hoa Lựu).
số LN = số lượng các bộ phận khác®xếp xen kẽ. Xu
hướng giảm số lượng LN
3. Các lối đính noãn
¨ Đính noãn thân
· Đính noãn gốc
· Đính noãn trung tâm
- Bộ nhụy
Noaõn
3. Các lối đính noãn
¨ Đính noãn lá
· Đính noãn mép: 2 kiểu:
+ Đính noãn bên (trắc mô): 1ô
+ Đính noãn trung trụ: nhiều ô Laù noaõn
· Đính noãn vách
· Đính noãn giữa
- Bộ nhụy
4. Cấu tạo của noãn
+ giá noãn
+ cuống noãn (cán phôi): phân nhánh
+ rốn (tễ).
+ Thân noãn: phôi tâm, 2 lớp vỏ VN & VT(lớp Hành
& phần lớn hoa phân cánh trừ họ Hoa Tán) hoặc
1 lớp vỏ (ở họ hoa Tán và ở các hoa hợp cánh trừ
bộ Trân châu, bộ Thị).
cây ký sinh không vỏ noãn.
- Bộ nhụy
4. Cấu tạo của noãn
+ lỗ noãn (noãn khẩu).
+ 1 bó mạch
+ hợp điểm.
+ túi phôi: TB đơn tướng
+ phôi tâm : TB lưỡng tướng.
Noaõn thaúng
- Bộ nhụy
• 4. Caáu taïo cuûa noaõn
• tuùi phoâi coù 8 nhaân: 1 noaõn caàu (tröùng)
• 2 trôï baøo
• 2 nhaân phuï
• 3 teá baøo ñoái cöïc
soùng noaõn
Noaõn ñaûo •Noaõn cong
- 5. Túi phôi – Sự thành lập túi phôi
+ Phoâi taâm coù 1 TB coå baøo töû ®tuùi phoâi.
+ TB coå baøo töû naèm ngay treân truïc cuûa phoâi taâm
döôùi loã noaõn.
• phaân caét
Tb coå baøo töû ® TBngoaøi (hoaïi sôùm)
•
• giaûm phaân
• ®TB sinh baøo töû ® Ñaïi baøo töû 1, 2, 3 (hoaïi)
• ® Ñaïi baøo töû 4: 1 noaõn caàu
(tröùng)
• 2 trôï baøo
• 2 nhaân phuï
• 3 TB ñoái cöïc
- 5. Túi phôi – Sự thành lập túi phôi
• Caùc loaïi tuùi phoâi
+ Tuùi phoâi ñôn baøo töû
+ Tuùi phoâi song baøo töû: Tb sinh baøo töû ®2 TB
1 trong 2 TB ®tuùi phoâi: thöôøng coù 8 nhaân
+ Tuùi phoâi töù baøo töû: TB sinh baøo töû ®tuùi phoâi
• coù 4 – 8 hay 16 nhaân xeáp thaønh 1, 2 hoaëc 4
cöïc
- Hoa thức và hoa đồ
• K : Voøng ñaøi hoa (Kalyx hay Calyx),
• k : voøng laù ñaøi phuï (Calyculus)
• C : Voøng traøng hoa (Corolla)
P : Bao hoa, khi laù ñaøi & caùnh hoa gioáng nhau
(Perigonium)
A : Voøng nhò (Androeceum)
G : Voøng nhuïy (Gynoeceum)
• + Caùc con soá
• + caùc boä phaän dính lieàn nhau vieát soá trong daáu
ngoaëc ñôn.
• + nhieàu voøng, soá boä phaän / moãi voøng ghi = 1
con soá rieâng
•
- Hoa thức và hoa đồ
+ viết theo thứ tự: giữa các con số có dấu (+).
+ bầu trên: gạch ngang ở dưới chữ G.
bầu dưới: gạch ở trên chữ G.
- : hoa không đều
* : hoa đều
☿ : hoa lưỡng tính
♂ : hoa đực
♀ : hoa cái
¥ hay n: chỉ số lượng nhiều.
Hoa thức hoa Đậu: - ☿ K(5) C5 A (9)+1 G1
- Hoa đồ
• Caùc qui öôùc veõ hoa ñoà
+ Truïc hoa = voøng troøn nhoû
+ Laù baéc = hình tam giaùc deïp
+ Tieàn dieäp # laù baéc
+ kieåu xoaén oác
+ kieåu voøng.
- Hoa đồ
• + Laù ñaøi vaø caùnh hoa
• - LÑ giöõa
• - CH giöõa
• + Boä nhò: B hoaëc D
• + Boä nhuïy
• + Noaõn
• Chuù yù:
• + Caùc boä phaän dính
• + Caùc phaàn bò truïy
• + Khi thieáu haún moät voøng
- Sự thụ tinh
• 1. Söï thuï phaán
• haït phaán rôi treân ñaàu nhuïy
• * Söï töï thuï phaán (thuï phaán tröïc tieáp)
• hoa löôõng tính & baét buoäc ôû hoa ngaäm
• * Söï thuï phaán cheùo (thuï phaán giaùn tieáp):
• baét buoäc:
• - Hoa ñôn tính.
• - Hoa löôõng tính: nhò, nhuïy khoâng chín cuøng
luùc
• - Phaàn ñöïc bò ngaên caùch vôùi phaàn caùi
• - hoa löôõng tính coù gai naït cuûa ñaàu nhuïy nhoû
- Sự thụ tinh
2. Söï naûy maàm cuûa haït phaán
+ Haït phaán rôi treân ñaàu nhuïy ® huùt nöôùc ®
naûy maàm ® oáng daãn phaán.
• + ® moâ daãn daét cuûa voøi. TBSS ® 2 giao töû
ñöïc. Tinh truøng TV coù hoa khoâng coù roi, chæ
coù 1 nhaân to & lôùp moûng CTB bao quanh.
® baàu® moâ daãn daét cuûa giaù noaõn ® noaõn
® loã noaõn ® tuùi phoâi giöõa 2 trôï baøo. Caây
Phi lao, oáng daãn phaán vaøo noaõn qua ngaû
hôïp ñieåm.
• + nhaân DD bieán maát, coøn 2 giao töû ñöïc ®
thöïc hieän thuï tinh.
- Sự thụ tinh
3. Söï thuï tinh keùp
- 1 giao töû ñöïc +
noaõn caàu ® hôïp
töû löôõng boäi (2n
nhieãm saéc theå)
- Giao töû ñöïc thöù hai
+ nhaân thöù löôõng
töôùng ®TB khôûi
ñaàu cuûa phoâi
nhuõ.