BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
BÀI GIẢNG
VẬT LÝ ĐẠI CƯƠNG VÀ LÝ SINH
Lưu hành nội bộ
Năm 2024
Bài giảng Vật lý đại cương và Lý sinh
1
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: CƠ HỌC ........................................................................................................ 2
CHƯƠNG 2: ỨNG DỤNG CỦA SÓNG ÂM VÀ SIÊU ÂM TRONG Y HỌC .................. 14
CHƯƠNG 3: NHIỆT ĐỘNG HỌC – CÁC NGUYÊN LÝ NHIỆT ĐỘNG VÀ ỨNG
DỤNG TRONG Y HỌC ..................................................................................................... 21
CHƯƠNG 4: ĐIỆN TỪ - CÁC HIỆN TƯỢNG ĐIỆN TRÊN CƠ THỂ SỐNG .................. 29
CHƯƠNG 5: QUANG SINH HỌC VÀ ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC ............................ 39
CHƯƠNG 6: SỰ VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT TRONG CƠ THỂ SINH VẬT ................. 51
CHƯƠNG 7: LÝ SINH TUẦN HOÀN VÀ LÝ SINH HÔ HẤP ........................................ 57
CHƯƠNG 8: Y HỌC PHÓNG XẠ HẠT NHÂN – PHƯƠNG PHÁP CỘNG HƯỞNG TỪ
HẠT NHÂN ....................................................................................................................... 68
Bài giảng Vật lý đại cương và Lý sinh
2
CHƯƠNG 1: CƠ HỌC
1.
CÁC KHÁI NIỆM ĐẠI CƯƠNG
1.1
Vật lý học
•
Vật lý học là ngành khoa học tự nhiên nghiên cứu các dạng vận động tổng quát nhất của
vật chất.
•
Mục tiêu vật lý học là nghiên cứu những đặt tính, những quy luật tổng quát nhất về cấu
tạo và vận động của vật chất.
•
Phân loại
Dựa vào dạng vận động của vật chất:
Vận động cơ -> cơ học;
Vận động phân tử -> Vật lý phân tử và nhiệt học;
Vận động điện từ -> Điện từ và quang học;
Vận động bên trong nguyên tử -> Vật lý hạt nhân nguyên tử và phóng xạ.
Dựa và kích thích của hệ nghiên cứu
Vật lý vĩ mô;
Vật lý vi mô.
Dựa vào các dạng tương tác: các dạng trường vật lý
1.2
Vai trò của Vật lý – Lý sinh
•
Là một ngành khoa học sử dụng các công cụ vật lý để phát hiện và làm sáng tỏ bản chất,
cơ chế, động lực của các hiện tượng, các quá trình sống;
•
Nghiên cứu tác động của các tác nhân vật lý lên cấu trúc và chức năng sinh lý của cơ
thể;
•
Tìm hiểu nguyên lý chung của các phương pháp, kỹ thuật y – sinh học hiện đại đã và
đang được ứng dụng rộng rãi trong Y – Dược học.
1.3
Đơn vị đo lường trong hệ SI
Tên đại lượng
Ký hiệu
Tên đơn vị đo
lường
Ký hiệu tên đơn vị
Chiều dài
L
Mét
m
Khối lượng
M
Kilogam
kg
Thời gian
T
Giây
s
Cường độ dòng diện
I
Ampe
A
Lượng vật chất
N
Mol
mol
Bài giảng Vật lý đại cương và Lý sinh
3
Thừa số
Ký hiệu
Thừa số
Tên tiền tố
Ký hiệu
1012
T
10-1
dexi
d
109
G
10-2
centi
c
106
M
10-3
mili
m
103
K
10-6
micro
µ
102
H
10-9
nano
n
101
D
10-12
pico
p
1.4
Thứ nguyên
2.
CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÝ CƠ BẢN
2.1
Khối lượng
•
Khối lượng của vật thể là lượng vật chất của vật thể ấy, nó bằng tổng khối lượng các
nguyên tử, phân tử tạo nên vật
•
Khối lượng là một hằng số đặc trưng cho vật thể
•
Khối lượng riêng là khối lượng của một đơn vị thể tích vật, khối lượng riêng phụ thuộc
vào áp suất, nhiệt độ…
•
Trọng lượng riêng của một vật là trọng lượng của một đơn vị thể tích vật, Trọng lượng
riêng phụ thuộc vào áp suất, nhiệt độ…
d=P/V (N/m3)
Bài giảng Vật lý đại cương và Lý sinh
4
2.2
Vận tốc
•
Vận tốc là đại lượng vật lý đặc trưng cho sự biến đổi của quãng đường dịch chuyển theo
thời gian
•
Ký hiệu vận tốc là v, đơn vị (m/s)
•
Vận tốc trung bình
•
Vận tốc tức thời có độ lớn bằng đạo hàm bậc nhất của quãng đường theo thời gian
2.3
Gia tốc
•
Gia tốc là đại lượng vật lý đặc trưng cho sự biến đổi của vectơ vận tốc theo thời gian
•
Ký hiệu vận tốc là a, đơn vị (m/s2)
2.4
Công
•
Lực là nguyên nhân gây ra sự biến đổi trạng thái chuyển động của vật
•
Công (A) là đại lượng vật lý đặc trưng cho khả năng gây ra sự dịch chuyển của lực tác
dụng
F
→