Bài 40: Thực hành: ĐO HỆ SỐ CĂNG BỀ MẶT CỦA CHẤT LỎNG
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức:
Cách đo được lực căng bề mặt của nước tác dụng lên một chiếc vòng kim
loại nhúng chạm vào mặt nước, từ đó xác định hệ số căng bề mặt của nước ở
nhiệt độ phòng.
1.2. Kĩ năng:
- Biết cách sử dụng thước cặp để đo độ dài chu vi vòng tròn.
- Biết cách sử dụng lực kế nhạy (thang đo 0.1 N), thao tác khéo léo để đo
được chính xác giá trị lực căng tác dụng vào vòng.
- Tính hệ số căng bề mặt và xác định sai số của phép đo.
2. CHUẨN BỊ
2.1. Giáo viên:
Cho mỗi nhóm HS:
- Lực kế 0,1N có độ chính xác 0,001N.
- Vòng kim loại (hoặc vòng nhựa) có dây treo.
- Cốc nhựa đựng nước lỏng (nước sạch).
- Gía treo có cơ cấu nâng hạ cốc đựng chất lỏng.
- Thước cặp 0 – 150/0,05mm.
- Giấy lau (mềm)
- Kẻ sẵn bảng ghi số liệu theo mẫu trong bài 40 SGK.
2.2. Học sinh:
Báo cáo thí nghiệm, máy tính cá nhân.
3. TIẾN TRÌNH DẠY, HỌC
Hoạt động 1 (...phút): Hoàn chỉnh cơ sở lí thuyết của phép đo
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
- Xác định độ lớn lực căng bề mặt từ
số chỉ của lực kế và trọng lượng của
chiếc vòng.
- Viết biểu thức tính hệ số căng mặt
ngoài của chất lỏng.
- Mô tả thí nghiệm hình 40.2.
- Hướng dẫn: Xác định các lực tác
dụng lên chiếc vòng.
- Hướng dẫn: Đường giới hạn mặt
thoáng là chu vi trong và ngoài của
vòng.
Hoạt động 2 (...phút): Hoàn chỉnh phương án thí nghiệm.
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
- Thảo luận rút ra các đại lượng cần
xác định.
- Xây dựng phương án xác định các
đại lượng.
- Hướng dẫn: Phương án từ biểu thức
tính hệ số căng mặt ngoài vừa thiết
lập.
- Nhận xét và hoàn chỉnh phương án.
Hoạt động 3 (...phút): Tìm hiểu các dụng cụ đo.
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
Quan sát và tìm hiểu hoạt động của
các dụng cụ có sẵn.
Giới thiệu cách sử dụng thước kẹp.
Hoạt động 4 (...phút): Tiến hành thí nghiệm.
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
- Tiến hành thí nghiệm theo nhóm.
- Ghi kết quả vào bảng 40.1 và 40.2
- Hướng dẫn các nhóm.
- Theo dõi học sinh làm thí nghiệm.
Hoạt động 5 (...phút): Xử lí số liệu
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
- Hoàn thành bảng 40.1 và 40.2.
- Tính sai số của các phép đo trực
tiếp lực căng và đường kính.
- Tính sai số và viết kết quả đo hệ số
căng mặt ngoài.
- Hướng dẫn: nhắc lại cách tính sai
số của phép đo trực tiếp và gián tiếp.
- Nhận xét kết quả.
Hoạt động 6 (...phút): Nhận xét, giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của Giáo viên
- Ghi câu hỏi và bài tập về nhà.
- Ghi những chuẩn bị cho bài sau.
- Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
- Yêu cầu: Học sinh chuẩn bị bài sau.
4. RÚT KINH NGHIỆM