¶nh h−ëng cña c«ng t¸c quy ho¹ch
®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t−
Ths. Lª m¹nh t−êng
CIENCO 6
Tãm t¾t: Quy ho¹ch GTVT cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t−
x©y dùng giao th«ng, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t−. Bμi b¸o nghiªn
cøu sù ¶nh h−ëng nμy ë TPHCM vμ ®−a ra gi¶i ph¸p kh¾c phôc th«ng qua mét sè dù ¸n cô thÓ.
Cã thÓ nãi thÕ kû XX ®¸nh dÊu b−íc ph¸t
triÓn míi. Víi cuéc c¸ch m¹ng vÒ §iÖn, Kü
thuËt Th«ng tin vµ GTVT, kh«ng gian ®« thÞ
më réng cïng víi sù ph¸t triÓn cña ph−¬ng
tiÖn ®i l¹i. C¸c xa lé vµ khu vùc ngo¹i « ®ang
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c¸c khu c«ng nghiÖp
ch¼ng kh¸c g× c¸c khu Th−¬ng m¹i Trung t©m.
§« thÞ hiÖn ®¹i ®−îc h×nh thµnh cßn ph¸t triÓn
trªn c¬ së cña sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt
tiªu biÓu nh− giao th«ng xe h¬i, tµu ®iÖn
ngÇm, nhµ ga, bÕn c¶ng, s©n bay v.v… Nh÷ng
nh©n tè nµy cho phÐp x©y dùng nh÷ng siªu ®«
thÞ víi nhiÒu triÖu d©n. Ph−¬ng h−íng ph¸t
triÓn ®« thÞ lóc nµy lµ t¹o mét m«i tr−êng trong
s¹ch, thanh b×nh, cã h×nh khèi kiÕn tróc hiÖn
®¹i hµi hoµ víi c¶nh quan thiªn nhiªn. Sù
bïng næ c¸c dÞch vô m¹nh mÏ ngµy cµng ph¸t
triÓn dÉn ®Õn nh÷ng bøc xóc nh− t¾c nghÏn
giao th«ng, ph¸t triÓn h¹ tÇng nhµ ë, c¸c dÞch
vô ®i lµm v.v… Lóc nµy ®Ó qu¶n lý ®−îc mét
®« thÞ trong thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn, ®ã chÝnh
lµ quy ho¹ch Thµnh phè, quy ho¹ch ph¸t triÓn
kinh tÕ vµ qu¶n lý ®« thÞ. Trong khi ®ã FrankLin
®Þnh nghÜa quy ho¹ch víi nghÜa réng lµ "Mét
qu¸ tr×nh quy ho¹ch linh ho¹t vµ cã thÓ bÞ thay
®æi. Víi ý ®Þnh nµy xÕp tr−íc nh»m thùc hiÖn
cã hiÖu qu¶ nguån lùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
cña con ng−êi".
§Êt ®ai kh«ng chØ lµ nguån tµi nguyªn
®−îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mµ cßn lµ
mét tµi nguyªn cã liªn quan ®Õn hµnh ®éng
cña con ng−êi. TiÒn cã thÓ ®−îc chi tiªu vµ
mÊt ®i råi ®−îc huy ®éng vµo c¸c n¨m tíi,
nh©n c«ng cã thÓ bÞ l·ng phÝ. Nh÷ng sai lÇm
cã thÓ ®−îc söa ch÷a lÇn sau. Nh−ng ®Êt ®ai
®· ®−îc x©y dùng th× nã kh«ng thÓ dÔ dµng c¶i
t¹o ®−îc. V× vËy mèi quan t©m ®Õn quy ho¹ch
sö dông ®Êt ®ai còng nh− sù ph¸t triÓn tù
nhiªn cña chóng cÇn ph¶i coi lµ vÊn ®Ò trung
t©m cho quy ho¹ch vµ qu¶n lý ph¸t triÓn ®« thÞ.
NÕu ®iÒu nµy kh«ng ®−îc quan t©m ®óng møc
th× c¸c dù ¸n ®Çu t− ®«i khi trë thµnh rÊt l·ng
phÝ. Vµ råi hiÖu qu¶ sö dông thÊp. §«i khi trë
thµnh bÊt cËp rÊt khã söa ch÷a.
§øng vÒ gãc ®é ngµnh GTVT, chóng ta
cã thÓ xem xÐt mét khÝa c¹nh vÒ c«ng t¸c quy
ho¹ch cña TPHCM.
Thµnh phè Hå ChÝ Minh, mét Trung t©m
®« thÞ lín ®a chøc n¨ng cã ¶nh h−ëng lín
ch¼ng nh÷ng ë khu vùc phÝa Nam mµ cßn ®èi
víi c¶ n−íc. Ngoµi ra nã cßn ¶nh h−ëng lín
®èi víi n−íc ngoµi. Tr−íc hÕt lµ khu vùc §«ng
Nam ¸. Do vËy quy ho¹ch ph¸t triÓn giao
th«ng vËn t¶i Thµnh phè lµ mét bé phËn rÊt
quan träng, cÇn ph¶i ®i tr−íc mét b−íc, nh»m
®Þnh h×nh, tæ chøc kh«ng gian ®« thÞ t¹o nªn
tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn chung cña Thµnh
phè. G¾n viÖc ph¸t triÓn giao th«ng víi c¶i t¹o
bé mÆt ®« thÞ.
Cµng ngµy Thµnh phè Hå ChÝ Minh sÏ cã
nh÷ng thay ®æi c¶ vÒ chÊt lÉn l−îng, chÊt
l−îng cuéc sèng cña ng−êi d©n ®« thÞ ®ßi hái
ph¶i ®−îc n©ng cao, kÓ c¶ vËt chÊt lÉn tinh
thÇn. §iÒu nµy ®−îc ph¶n ¸nh th«ng qua m«i
tr−êng ®« thÞ. §Ó cã m«i tr−êng sím lµnh
m¹nh, v¨n minh cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng kÕt
cÊu h¹ tÇng hiÖn ®¹i ®¸p øng nhu cÇu ngµy
cµng cao c¸c ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cña c− d©n
®« thÞ. §¶m b¶o c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt
t−¬ng øng víi quèc tÕ vµ khu vùc.
Cung cÊp dÞch vô h¹ tÇng nh− ®−êng x¸,
cÇu cèng, tho¸t n−íc, nhµ ga, bÕn c¶ng, s©n
bay… cña TPHCM trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch
vµ qu¶n lý ®« thÞ hiÖn t¹i ®ang lµ chñ ®Ò cña
nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ thö nghiÖm.
Mèi quan hÖ cña c¸c dÞch vô nµy lµ rÊt s©u
s¾c. Nh−ng chóng ®−îc qu¶n lý bëi c¸c c¬
quan riªng biÖt, hoÆc ngay trong c¬ quan qu¶n
lý nh−ng cã thÓ do nhu cÇu vèn, yªu cÇu ®Çu
t−, kÕ ho¹ch ®Çu t−, tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý.
Vµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n lµ chÕ ®é kiÕn tróc s−
tr−ëng, chóng ta cã tõ n¨m 1992 víi hy väng
quy ho¹ch ®−îc qu¶n lý tËp trung, thèng nhÊt
m¹nh ë tr×nh ®é chuyªn m«n, ®¶m b¶o thùc
hiÖn ®−îc quy ho¹ch tæng mÆt b»ng Thµnh phè.
Nh−ng cuèi cïng sau 11 n¨m, chóng ta vÉn
ch−a cã mét quy ho¹ch tæng thÓ, dÉn ®Õn ®Çu t−
thiÕu ®ång bé vµ cã nhiÒu bÊt cËp, g©y l·ng phÝ
vµ sau cïng lµ hiÖu qu¶ ®Çu t− kh«ng cao.
VÝ dô Dù ¸n BOT CÇu B×nh TriÖu mÆc dï
®· cã PA1, PA2 nh−ng cuèi cïng chóng ta vÉn
xÐt dù ¸n trong mét mèi quan hÖ riªng biÖt,
®éc lËp mµ kh«ng xÐt tíi mèi quan hÖ víi c¸c
c«ng tr×nh l©n cËn kh¸c.
§−êng X« ViÕt NghÖ TÜnh hiÖn t¹i ch−a
®¸p øng ®−îc l−u l−îng ph−¬ng tiÖn hµng
ngµy th−êng xuyªn x¶y ra ¸ch t¾c, kÓ c¶
kh«ng vµo giê cao ®iÓm.
TuyÕn ®−êng s¾t Hµ Néi - TPHCM c¾t
ngang cuèi ®−êng dÉn vµo cÇu lµ mét bÊt cËp
ph¶i gi¶i quyÕt ngay b»ng cÇu v−ît tr¸nh ïn
t¾c trªn ®−êng dÉn vµo cÇu, còng nh− trªn cÇu
nh»m tr¸nh qu¸ t¶i ®¶m b¶o tuæi thä cho cÇu.
Nót xoay Hµng Xanh lµ nót giao th«ng lín
n»m ngay ngâ phÝa B¾c Thµnh phè, c¸ch cÇu
B×nh TriÖu 1 km ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn
h−íng ph−¬ng tiÖn th«ng qua cÇu B×nh TriÖu.
Ngoµi viÖc giao tho¸t vµ ph©n luång ph−¬ng
tiÖn, nÕu xÐt vÒ mÆt c¶nh quan ®« thÞ nã cßn lµ
bé mÆt ®« thÞ vµ ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña
mét ®« thÞ hiÖn ®aÞ. HiÖn t¹i chóng ta cßn ®ang
chuÈn bÞ thùc hiÖn mét dù ¸n x©y dùng cÇu
v−ît (nót xoay 2 tÇng).
Tõ c¸c vÊn ®Ò nªu trªn chóng ta thÊy
ngay khu vùc cöa ngâ Thµnh phè cã tíi ba
c«ng tr×nh riªng biÖt vµ ®éc lËp lÉn nhau. ViÖc
®Çu t− vµo ba c«ng tr×nh ®Òu rÊt lín, ®Õn vµi
ngh×n tû ®ång nh−ng tÝnh hiÖu qu¶ ch¾c ch¾n
ch−a cao, nÕu nh− chóng ta ®Æt nã trong cïng
mét mèi quan hÖ cã rµng buéc lÉn nhau ®Ó
®−a ra mét quy ho¹ch tæng thÓ.
VÝ dô: Tõ cÇu v−ît 2 tÇng cña nót xoay
Hµng Xanh ®−îc nèi víi cÇu B×nh TriÖu b»ng
mét cÇu v−ît ch¹y song song trªn ®−êng
XVNT, nèi liÒn víi cÇu B×nh TriÖu 2. Còng nh−
cÇu v−ît ®−êng s¾t th× chóng ta sÏ cã quÇn thÓ
c«ng tr×nh lín, võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng th«ng
qua cña ph−¬ng tiÖn, võa t¹o c¶nh quan cöa
ngâ phÝa B¾c cho mét ®« thÞ hiÖn ®¹i, l¹i võa
tÝnh kinh tÕ. ChØ cÇn mét so s¸nh nhá nh− viÖc
gi¶i to¶ nhµ d©n ë hai bªn ®−êng XVNT thay
b»ng mét c©u cÇu v−ît däc phè, th× ph−¬ng ¸n
x©y cÇu v−ît kinh tÕ h¬n nhiÒu, mÆc kh¸c cßn
t¹o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh cho c− d©n mét khu phè
®«ng ®óc. NÕu viÖc ph¸t triÓn mét ®« thÞ hiÖn
®¹i lu«n ®−îc g¾n víi mét quy ho¹ch tæng thÓ
th× ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ ®Çu t− rÊt lín trªn mäi
mÆt mµ lu«n lu«n ®¶m b¶o æn ®Þnh cho d©n c−
®« thÞ còng nh»m kÝch thÝch ®Çu t− n−íc ngoµi
còng nh− cña ng−êi d©n khu vùc.
Trªn ®©y lµ mét nghiªn cøu nhá vÒ ¶nh
h−ëng cña c«ng t¸c quy ho¹ch ®Õn ho¹t ®éng
®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng.
Nghiªn cøu cho phÐp kh¼ng ®Þnh r»ng
®−a c«ng t¸c quy ho¹ch ®i tr−íc mét b−íc,
n©ng cao chÊt l−îng cña c¸c dù ¸n quy ho¹ch
lµ yªu cÇu bøc xóc, t¹o tiÒn ®Ò ®Ó n©ng cao
chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c dù ¸n
®Çu t− x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng.
Tµi liÖu tham kh¶o
[1]. NguyÔn Xu©n Trôc. Quy ho¹ch GTVT vµ thiÕt
kÕ ®−êng ®« thÞ. Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc.
Hµ Néi, 1997.
[2]. Ph¹m Ngäc C«n. Kinh tÕ häc ®« thÞ. Nhµ xuÊt
b¶n Khoa häc Kü thuËt. Hµ Néi, 1999.
[3]. NguyÔn Ngäc Ch©u. Qu¶n lý ®« thÞ. Nhµ xuÊt
b¶n X©y dùng. Hµ Néi, 2001.
[4]. Nghiªm V¨n DÜnh. Qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ GTVT
®« thÞ. Nhµ xuÊt b¶n GTVT. Hµ Néi, 2003♦
