VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 27-Tháng 12-2010
30
GIÁ TRỊ GIỐNG ƯỚC TÍNH VỀ SỐ CON SƠ SINH SỐNG/Ổ CỦA NHÓM LỢN
MÓNG CÁITH VÀ KẾT QUẢ ƯỚC TÍNH HIỆU QUẢ CHỌN LỌC VỀ TÍNH TRẠNG
NÀY KHI SỬ DỤNG CHƯƠNG TRÌNH PIGBLUP
Giang Hồng Tuyến
Đại học Dân lập Hải Phòng
*Tác giả liên hệ: Giang Hồng Tuyến - ĐH Dân lập Hải Phòng, số 36, đường Dân Lập, phường Dư Hàng Kênh
Q. Lê Chân, TP. Hải Phòng. Tel: 0904944313, Email: tuyengh@hpu.edu.vn)
ABSTRACT
Estimated breeding value of number born alive of Mong Cai MCTH group and estimation of selection
efficiency using PIGBLUP program
A total of 52 sows, 4 boars of MCTH group, rearing in Hai Phong from 2007 to 2009 were used for calculating
estimated breeding value (EBV) of the number born alive (NBA) and for estimation of selection efficiency
using PIGBLUP program. It was revealed that thhe average of NBA of this MCTH group was 12.28 piglets/litter.
EBV of NBA of the herd ranged from -0.46 to + 0.84. If 10, 20.30% of the highest EBV from total sows had been
selected for breeding, NBA of the next generation would be increased 0.635; 0.498; 0.406piglets/litter,
respectively.
Key words: PIGBLUP, EBV, number born alive, Mong cai breed, MCTH group.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Móng Cái (MC) là giống lợn nội, chủ yếu ở miền bắc và được sử dụng làm nái nền trong
lai tạo giống, làm nguyên liệu cho tạo các tổ hợp lợn lai nhiều giống thương phẩm nuôi
thịt. Giống lợn MC rất dễ nuôi và thích nghi với hầu hết môi trường sinh thái ở nước ta.
Những năm qua, nhờ sự hỗ trợ của chương trình Lưu giữ quỹ gen Quốc gia, giống gốc và
các đề tài nghiên cứu khoa học đã chọn lọc được nhóm MC3000 có khả năng sinh sản tốt,
đặc biệt số con sơ sinh sống/ổ cao và nhóm MC15 có khả năng tăng khối lượng và tỷ lệ
nạc cao hơn các nhóm lợn MC khác. Trên cơ sở hai nhóm lợn MC3000 và MC15, các nhà
khoa học đã tổng hợp tạo được nhóm lợn MC tổng hợp (MCTH) vừa có khả năng sinh sản
tốt, vừa có khả năng tăng khối lượng và tỷ lệ nạc cao.
Để nhóm lợn MCTH có thể phát huy khả năng sinh sản đẻ nhiều con sống trên mỗi ổ, có khả
năng tăng khối lượng nhanh và tỷ lệ nạc cao, đáp ứng nhu cầu của sản xuất, hơn nữa cho việc
nuôi thịt của các hộ chăn nuôi ở những nơi chưa có điều kiện chăn nuôi và kinh tế, kỹ thuật
chăn nuôi còn hạn chế, nhóm lợn này cần được nghiên cứu xác định giá trị giống về tính
trạng số con sơ sinh sống/ổ để chọn lọc nhằm từng bước cải thiện, nâng cao chất lượng tiến
tới chọn lọc ổn định thành dòng lợn MC cao sản. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài “Ước tính
giá trị giống để chọn lọc nâng cao số con sơ sinh sống/ổ đối với nhóm lợn Móng Cái tổng
hợp bằng chương trình PIGBLUP”.
VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: nhóm lợn Móng Cái tổng hợp (MCTH).
GIANG HÔNG TUYẾN – Giá trị giống ước tính về số con sơ sinh/ổ của nhóm lợn Móng caiTH....
31
Lợn đực MCTH Lợn nái MCTH
Địa điểm nghiên cứu: Trung tâm giống Tràng Duệ thuộc Công ty Cổ phần đầu tư và phát
triển Nông nghiệp Hải phòng.
Thời gian nghiên cứu: từ 2006 đến 2009.
Nội dung nghiên cứu
Xác định các tham số thống kê của các tính trạng cơ bản về sinh sản của nhóm lợn MCTH.
Ước tính giá trị giống về tính trạng số con sơ sinh sống/ổ của nhóm lợn MCTH.
Ước tính hiệu quả chọn lọc cho các thế hệ sau.
Phương pháp nghiên cứu
Bố trí thí nghiệm: Sử dụng 52 lợn nái và 4 lợn đực giống của nhóm lợn MCTH để xác định
các chỉ tiêu sinh sản và giá trị giống của tính trạng số con sơ sinh sống/ổ qua 8 lứa đẻ (từ
lứa 1 đến lứa 8). Thu thập, theo dõi ngày, tháng, năm sinh của từng cá thể lợn nái và thời
gian của từng lứa đẻ.
Đếm số lượng con và cân khối lượng lợn con ở các thời điểm: sơ sinh và cai sữa.
Xác định các chỉ tiêu về kinh tế liên quan đến các lứa đẻ.
Bộ số liệu được kiểm tra và nhập vào máy vi tính một cách cẩn thận.
Xử lý số liệu
Các số liệu thu thập được kiểm tra bằng phần mềm PIGMANIA (2006) để loại bỏ những cá
thể có số liệu không phù hợp trước khi đưa vào phân tích, tính toán.
Các tham số thống kê được xác định bằng chương trình SAS (1999).
Giá trị giống được xác định bằng chương trình PIGBLUP (2006).
Sau khi xác định được giá trị giống, chương trình PIGBLUP cũng giúp chúng ta ước tính
được hiệu quả chọn lọc cho các thế hệ sau.
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Năng suất sinh sản của nhóm lợn Móng Cái tổng hợp
Khi nghiên cứu về năng suất sinh sản của lợn nái, tuổi phối giống lần đầu, tuổi đẻ lứa đầu,
khoảng cách giữa 2 lứa đẻ, số con sơ sinh sống/ổ, số con cai sữa/ổ, khối lượng sơ sinh/con và
khối lượng cai sữa/con được coi là những tính trạng quan trọng vì chúng quyết định hiệu quả
kinh tế của ngành chăn nuôi lợn. Trong các tính trạng sinh sản này, số con sơ sinh sống/ổ là
VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 27-Tháng 12-2010
32
tính trạng quan trọng nhất, đặc trưng nhất cho bản chất sinh sản của lợn nái nên được chúng
tôi chọn làm tính trạng để nghiên cứu chọn lọc chính trong đề tài này. Các giá trị trung bình
bình phương nhỏ nhất và sai số chuẩn của các tính trạng năng suất sinh sản của nhóm lợn
Móng Cái tổng hợp được thể hiện tại Bảng 1.
Tuổi phối giống lần đầu
Tuổi phối giống lần đầu của nhóm MCTH là 236,34 ngày. Kết quả thu được trong nghiên cứu này
thấp hơn kết quả nghiên cứu của Giang Hồng Tuyến (2003) khi nghiên trên nhóm lợn MC3000 là
nhóm lợn được chọn lọc nâng cao tính trạng số con sơ sinh sống/ổ (238,12 ngày).
Tuổi đẻ lứa đầu
Tuổi đẻ lứa đầu là một chỉ tiêu rất quan trọng có liên quan chặt chẽ đến tuổi phối lần đầu, nó cho
biết độ tuổi bắt đầu khai thác khả năng sinh sản của lợn nái. Tuổi đẻ lứa đầu càng sớm thì thời
gian sử dụng lợn nái càng dài. Tuổi đẻ lứa đầu của nhóm MCTH là 350,57 ngày. So với kết quả
354,60 - 375,42 ngày của nhóm MC3000 qua 4 thế hệ trong nghiên cứu của Giang Hồng Tuyến
(2009) thì lợn MCTH có tuổi đẻ lứa đầu thấp hơn. Kết quả chứng tỏ nhóm lợn MCTH có tuổi đẻ
lứa đầu sớm hơn nhóm MC3000 và MC15. Điều này khẳng định có sự khác nhau rõ rệt về đặc
điểm sinh học của hai nhóm lợn Móng Cái MC3000 và MC15 trong cùng một giống lợn MC.
Kết quả này thấp hơn 37,53 ngày so với kết quả nghiên cứu trên cùng giống lợn Móng Cái của
Nguyễn Văn Đức (1997).
Bảng 1. Năng suất sinh sản của nhóm lợn Móng Cái tổng hợp
Tính trạng Đơn vị tính n LSM SELSM
Tuổi phối lần đầu ngày 52 236,34 1,67
Tuổi đẻ lứa đầu ngày 52 350,57 1,78
Khoảng cách lứa đẻ ngày 342 173,22 0,42
Số con sơ sinh sống/ổ con 394 12,28 0,06
Số con cai sữa con 394 9,75 0,03
Khối lượng sơ sinh/con kg 356 0,52 0,004
Khối lượng cai sữa/con kg 394 6,51 0,02
Khoảng cách giữa 2lứa đẻ
Khoảng cách giữa 2 lứa đẻ quyết định đến số lứa đẻ/nái/năm của lợn nái. Khoảng cách lứa đẻ
càng ngắn thì năng suất sinh sản lợn nái càng cao vì số lứa đẻ/nái/năm càng cao, nên số con
sơ sinh và số con cai sữa nhiều dẫn đến hiệu quả kinh tế càng lớn. Giá trị thu được trong
nghiên cứu này là 173,22 ngày. Vì vậy, lợn MCTH có thể sinh sản 2,1lứa/năm. Giá trị này
tương đương với kết quả của Giang Hồng Tuyến (2009) khi nghiên cứu trên nhóm lợn
MC3000 qua 4 thế hệ (172,42 - 181,10 ngày). Kết quả này cao hơn kết quả 169,02 ngày của
Nguyễn Văn Đức và cs, (2000) khi nghiên cứu trên cùng giống MC.
Số con sơ sinh sống/ổ
Số con sơ sinh sống/ổ là chỉ tiêu quan trọng nhất quyết định năng suất, chất lượng và hiệu
quả kinh tế chăn nuôi lợn nái. Số con sơ sinh sống/ổ trong nghiên cứu này là 12,28 con. Kết
quả này tương đương với kết quả của Giang Hồng Tuyến (2009) khi nghiên cứu trên nhóm
lợn MC3000 qua 4 thế hệ (11,82 - 13,01 con) và cao hơn nhóm lợn MC15 qua 4 thế hệ (11,03 -
12,14 con). Nhưng thấp hơn 0,47 con so với kết quả nghiên cứu của Giang Hồng Tuyến
(2003) với nhóm lợn MC3000 (12,75 con) và cao hơn 0,43 con so với số con sơ sinh sống/ổ
GIANG HÔNG TUYẾN – Giá trị giống ước tính về số con sơ sinh/ổ của nhóm lợn Móng caiTH....
33
của nhóm MC15 (11,85 con). Giá trị số con sơ sinh sống/ổ trong nghiên cứu này cao hơn so
với các nghiên cứu của các tác giả khác: cao hơn 1,34 con so với kết quả của Nguyễn Văn
Đức (1997) (10,94 con), cao hơn 1,18 con so với kết quả của Lê Hồng Minh (2000) (11,10
con) và so với kết quả của Đặng Vũ Bình và Nguyễn Văn Thắng (2002) trên lợn MC được
phối với đực Pietrain (10,85 con) kết quả này cao hơn 1,43 con. Nguyên nhân số con sơ sinh
sống trên ổ của lợn MCTH cao là do bản chất di truyền của lợn MC có khả năng sinh sản cao.
Số con cai sữa
Vì lợn Móng Cái có khối lượng sơ sinh thấp hơn lợn ngoại nên thời gian cai sữa dài hơn.
Ngoài ra, số con cai sữa còn phụ thuộc vào số con để lại nuôi/ổ. Số con cai sữa cụ thể trong
nghiên cứu này là 9,75 con. Từ kết quả này cho thấy số lợn con cai sữa của một nái sinh ra
trong một năm của lợn MCTH là 20,48con. Kết quả này cao hơn các kết quả nghiên cứu của
Giang Hồng Tuyến (2009) trên 2 nhóm lợn MC3000 qua 4 thế hệ (9,45 - 9,64 con) và MC15 qua
4 thế hệ (9,32 - 9,60 con), cao hơn 0,29 con so với kết quả của Giang Hồng Tuyến (2003) khi
nghiên cứu trên lợn MC3000 (9,46 con) và cao hơn 0,4 con so với nhóm MC15 (9,35 con), cao
hơn kết quả của Nguyễn Văn Đức (1997) (9,26 con), Đặng Vũ Bình và Nguyễn Văn Thắng
(2002) (9,15 con).
Khối lượng sơ sinh/con
Khối lượng sơ sinh/con của nhóm MCTH trong nghiên cứu này đạt 0,52 kg/con. Kết quả này
tương đối cao so với một số kết quả nghiên cứu trong nước, nhưng so với lợn ngoại thì lợn
MC có khối lượng sơ sinh thấp hơn nhiều. So với các kết quả nghiên cứu trước đây, kết quả
này tương đương với kết quả nghiên cứu của Giang Hồng Tuyến (2009) trên nhóm lợn
MC3000 qua 4 thế hệ (0,48 - 0,52 kg/con). Song, kết quả này phù hợp với các giá trị nghiên
cứu trên lợn MC đã được công bố như của Nguyễn Quế Côi (1996) (0,49 - 0,53 kg), Nguyễn
Văn Đức và cs, (2000) (0,51 kg).
Khối lượng cai sữa/con
Khối lượng cai sữa/con của nhóm MCTH đạt 6,51 kg/con. Giá trị này cao hơn so với kết quả
nghiên cứu của Giang Hồng Tuyến (2009) trên lợn MC3000 qua 4 thế hệ (5,79 - 6,32 kg),
nhưng tương đương với kết quả khi nghiên cứu trên nhóm MC15 qua 4 thế hệ (6,17 - 6,53 kg),
cao hơn 0,48 kg đối với kết quả Giang Hồng Tuyến (2003) trên nhóm lợn MC3000 (6,03 kg),
cao hơn 0,26 kg trên nhóm lợn MC15 (6,25 kg). Kết quả này cao hơn kết quả của Nguyễn Văn
Đức và cs, (2000) (5,93 kg) là 0,58 kg. Từ kết quả nghiên cứu trên cho phép chúng tôi rút ra
kết luận, khả năng sinh sản của nhóm lợn MCTH tương đương với nhóm MC3000 nhưng cao
hơn nhóm MC15. Bên cạnh đó khả năng tăng khối lượng của nhóm MCTH cũng tương đương
với nhóm MC15. Mặc dù khối lượng sơ sinh của nhóm MCTH có thấp hơn so với nhóm MC15,
khối lượng cai sữa của 2 nhóm này tương đương nhau, chứng tỏ nhóm MCTH đã được lai tạo
thành công và mang ưu thế về khả năng sinh sản cao của nhóm MC3000 và khả năng tăng
khối lượng nhanh của nhóm MC15.
Giá trị giống về tính trạng số con sơ sinh sống/ổ
Giá trị giống ước tính của 52 lợn nái nhóm MCTH được trình bày ở các Bảng 2.
Nhìn vào bảng 2 ta thấy, các lợn nái MCTH có giá trị giống cao nhất về tính trạng số con sơ
sinh sống/ổ là 332, 307, 326, 542, 311, 349, 2075, 2047, 2147, 342, 3008, 341, 2172, 2143,
304 với giá trị giống biến động từ +0,44 đến +0,84. Những nái này cần được giữ lại làm
giống để sản sinh ra các thế hệ tiếp theo. Các giá trị giống về số con sơ sinh sống/ổ của nhóm
MCTH cao hơn so với kết quả của Giang Hồng Tuyến (2003) trên nhóm MC3000 (giá trị giống về
số con sơ sinh sống/ổ cao nhất là 0,534 con/ổ) và nhóm MC15 (giá trị giống về số con sơ sinh
VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 27-Tháng 12-2010
34
sống/ổ cao nhất là 0,522 con/ổ). Kết quả này cao hơn so với những kết quả đã công bố trước
đây của các tác giả khi nghiên cứu trên lợn ngoại, cao hơn của Hermesch (1995) khi nghiên
cứu trên lợn Landrace và Large White (+0,44 - +0,45 con/ổ). Các nái số 537, 722, 856, 851,
757, 684, 637, 604, 565, 548 là những nái có giá trị giống thấp biến động từ -0,22 đến -0,46.
Những nái này cần loại thải, tuyệt đối không được sử dụng chúng làm nái giống vì sẽ làm giảm
số con sơ sinh sống/ổ ở các thế hệ tiếp theo.
Bảng 2. Giá trị giống về số con sơ sinh sống/ổ của nhóm lợn MCTH
TT Số tai nái Ngày sinh Lứa 1 Lứa 2 - cuối Các lứa
1 332 28/06/03 0,65 0,97 0,84
2 307 21/04/04 0,62 0,96 0,83
3 326 28/06/03 0,62 0,91 0,80
4 542 22/10/04 0,61 0,88 0,78
5 311 21/04/04 0,61 0,84 0,75
6 349 16/02/04 0,54 0,79 0,69
7 2075 26/10/02 0,48 0,76 0,65
8 2047 11/04/02 0,50 0,72 0,64
9 2147 09/11/02 0,50 0,72 0,63
10 342 06/10/03 0,46 0,65 0,57
11 3008 20/03/03 0,47 0,61 0,56
12 341 06/10/03 0,41 0,64 0,55
13 2172 09/11/03 0,39 0,63 0,54
14 2143 06/12/03 0,43 0,60 0,53
15 304 21/04/03 0,34 0,49 0,44
16 2078 26/10/03 0,30 0,50 0,42
17 2122 14/09/04 0,32 0,47 0,41
18 520 23/08/04 0,32 0,41 0,37
19 522 23/08/04 0,24 0,36 0,31
20 810 11/09/05 0,21 0,34 0,29
... ... ... ... ... ...
43 537 20/04/04 -0,21 -0,22 -0,22
44 722 12/04/05 -0,27 -0,34 -0,32
45 856 07/05/06 -0,24 -0,38 -0,33
46 851 07/05/06 -0,27 -0,42 -0,36
47 757 31/07/05 -0,35 -0,41 -0,39
48 684 29/08/04 -0,34 -0,46 -0,41
49 637 11/07/04 -0,31 -0,47 -0,42
50 604 05/06/04 -0,37 -0,48 -0,44
51 565 09/05/04 -0,33 -0,52 -0,45
52 548 29/04/04 -0,34 -0,54 -0,46
Một số nái có cùng ngày tháng năm sinh như nái 332 và 326 (sinh ngày 28/06/03) có giá trị
giống là +0,84 và +0,80; nái 307 và 311 (sinh ngày 21/04/04) có giá trị giống là +0,83 -
+0,75; nái 342, 341 (sinh ngày 06/10/03) có giá trị giống là +0,57 - +0,55; nái 520 và 522
(sinh ngày 23/08/04) có giá trị giống là +0,37 - +0,31. Ngược lại, một số nái có giá trị giống
rất thấp như nái 856 và 851 (sinh ngày 07/05/06) có giá trị giống là -0,33 và -0,36. Điều này
chứng tỏ những nái có giá trị giống về tính trạng số con sơ sinh sống/ổ cao thì chị em của nó
cũng cao và ngược lại, những nái có giá trị giống về tính trạng số con sơ sinh sống/ổ thấp thì
chị em của nó cũng thấp. Điều này có ý nghĩa lớn trong công tác chọn lọc, khi biết giá trị