Báo cáo tổng kết dự án: Đánh giá nguồn lợi sinh vật biển và hiện trạng môi trường vùng biển quần đảo Trường Sa

Bé Thuû S¶n ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n

Ch−¬ng tr×nh BiÓn §«ng - H¶i §¶o

B¸o c¸o tæng kÕt

Dù ¸n

"§¸nh gi¸ nguån lîi sinh vËt biÓn vµ hiÖn tr¹ng m«i truêng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa" Chñ nhiÖm dù ¸n : TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh

6651 09/11/2007

H¶i phßng - 2004

L êi c¶m ¬n

B

an chñ nhiÖm dù ¸n xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¬ quan qu¶n lý dù ¸n (V¨n Phßng ChÝnh Phñ; Vô I Bé KÕ ho¹ch ®Çu t−; Vô I Bé Tµi chÝnh; Vô qu¶n lý Khoa häc – Bé Khoa häc C«ng nghÖ; Vô BiÓn, Ban biªn giíi – Bé Ngo¹i giao; Vô KÕ ho¹ch Tµi chÝnh, Vô Khoa häc C«ng nghÖ – Bé Thuû s¶n; ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n) , Bé T− lÖnh H¶i qu©n, Bé T− lÖnh Biªn phßng, Ph©n ViÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng, ViÖn Ho¸ - Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn & C«ng nghÖ Quèc gia, Truêng §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn -§¹i häc Quèc Gia, Trung t©m An toµn & M«i tr−êng DÇu khÝ – Petrovietnam ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó dù ¸n hoµn thµnh nhiÖm vô. Ban chñ nhiÖm dù ¸n còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp nhiÖt t×nh cña toµn thÓ c¸c thµnh viªn tham gia dù ¸n.

Danh s¸ch thµnh viªn tham gia dù ¸n

Hä vµ tªn

C¬ quan

TT

Chøc danh trong ®Ò tµi

Ban chñ nhiÖm dù ¸n

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh

Chñ nhiÖm

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

Th− ký

KS. NguyÔn V¨n Kh¸ng C¸c Thµnh viªn tham gia dù ¸n

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

PGS. TSKH. Ph¹m Th−îc

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

TS. NguyÔn D−¬ng Th¹o

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

ThS. §Æng V¨n Thi

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

ThS. NguyÔn ViÕt NghÜa

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

7 CN. §µo V¨n Tù

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

Thµnh viªn

8 CN. §ç Xu©n Nguyªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

9 CN. §µo Träng Hång

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

10 CN. Ph¹m Ngäc Tuyªn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

11 CN. §oµn V¨n D−

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

12 CN. TrÇn Chu

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

13 CN. TrÇn §Þnh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

14 CN. Lª Hång CÇu

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

15 CN. NguyÔn V¨n ViÖt

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

16 CN. Vò Minh Hµo

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

17 CN. L−¬ng V¨n ViÔn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

18 CN. TrÇn L−u Khanh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

19 CN. §inh Thanh §¹t

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

20 CN. Lª Trung Kiªn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

21 CN. Ph¹m V¨n Minh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

22 CN. Vò ViÖt Hµ

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

23 CN. NguyÔn Hoµng Minh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

24 CN. Ph¹m Quèc Huy

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

25 KS. NguyÔn Phi Toµn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

26 KS. NguyÔn §×nh Nh©n

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

27 KS. NguyÔn B¸ Th«ng

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

28 KS. Mai V¨n §iÖn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

29 KS. B¸ch V¨n H¹nh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

30 KS. NguyÔn Duy Thµnh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

31 KS. NguyÔn V¨n Qu¶ng

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

32 KS. Tr−¬ng V¨n Tu©n

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

33 KS. NguyÔn C«ng Thµnh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

34 KS. Lª Do·n Dòng

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

35 KS. §Æng H÷u Kiªn

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

36 KS. Lª V¨n B«n

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

37 KS. §oµn V¨n Phô

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

38 KS. Bïi V¨n Tïng

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

39 KS. L¹i Huy To¶n

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

40 KS. TrÇn Ngäc Kh¸nh

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

41 KS. §ç V¨n Nh©n

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

42 KS. §µo Duy Thu

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

43 KTV. Lª ThÞ Thanh Mú

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

44 KTV. TrÞnh §øc Hïng

Thµnh viªn

ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n

45 KTV. D−¬ng V¨n Duy

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

46 TS. §ç C«ng Thung

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

47 TS. NguyÔn Huy YÕt

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

48 TS. §µm §øc TiÕn

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

49 ThS. NguyÔn V¨n Qu©n

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

50 ThS. §Æng V¨n Ng¶i

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

51 CN. Chu ThÕ C−êng

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

52 CN. Lª Quang Dòng

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

53 CN. NguyÔn Vò TuÊn

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

54 CN. TrÇn M¹nh Hµ

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

55 CN. §ç M¹nh Hµo

Thµnh viªn

Ph©n ViÖn H¶i D−¬ng Häc - HP

56 KTV. Lª ThÞ Thuý

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

57 TS. NguyÔn ThÕ T−ëng

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

58 TS. Bïi Xu©n Th«ng

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

59 CN. TrÞnh §øc ViÖt

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

60 CN. NguyÔn Quang Ngäc

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

61 CN. Ph¹m §øc Th¾ng

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

62 CN. NguyÔn §øc M¹nh

Thµnh viªn

Trung T©m KTTV BiÓn

63 CN. §Æng Minh Tu©n

Thµnh viªn

Tr−êng §¹i häc KHTN

64 CN. Lª Quèc Huy

Thµnh viªn

Môc lôc

1 PhÇn1. Më ®Çu

4 PhÇn 2. Tµi liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

5 2. 1. Nghiªn cøu M«i tr−êng

2. 1. 1. Ho¸ häc biÓn 5

2. 1. 2. VËt lý biÓn 5

6 2. 2. Nghiªn cøu sinh vËt quanh ®¶o

6 2. 3. Sinh vËt phï du

6 2. 4. Nghiªn cøu nguån lîi c¸

2. 4. 1. C¸ næi 6

2. 4. 2. C¸ ®¸y 9

10 2. 5. §iÒu tra trªn tµu ng− d©n vµ c¸c bÕn c¸

11 PhÇn 3. kÕt qu¶ nghiªn cøu

11 3. 1. KhÝ t−îng Thuû v¨n

3. 1. 1. ChÕ ®é giã 11

3. 1. 2. ChÕ ®é khÝ ¸p 11

3. 1. 3. ChÕ ®é Èm 11

3. 1. 4. ChÕ ®é m−a 11

3. 1. 5. ChÕ ®é nhiÖt 12

12 3. 2. NhiÖt ®é n−íc biÓn

13 3. 3. §é muèi n−íc biÓn

14 3. 4. Dßng ch¶y biÓn

3. 4. 1. Dßng ch¶y tæng hîp 14

3. 4. 2. Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn 17

20 3. 5. Oxy, pH, muèi dinh d−ìng, kim lo¹i nÆng vµ dÇu

3. 5. 1. Oxy 20

3. 5. 2. pH 20

3. 5. 3. muèi dinh d−ìng 20

3. 5. 4. kim lo¹i nÆng 20

3. 5. 5. Hµm l−îng dÇu 22

22 3.6. Sinh vËt phï du

3. 6. 1. Thµnh phÇn loµi 22

3. 6. 2. TÝnh ®a d¹ng sinh vËt phï du 22

3. 6. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 23

3. 6. 4. Ph©n bè sinh vËt l−îng sinh vËt phï du 26

26 3. 7. Sinh vËt quanh ®¶o (§éng vËt ®¸y, Rong biÓn, San h«, C¸ r¹n san h«)

3. 7. 1. Thµnh phÇn loµi 26

3. 7. 2. Ph©n bè 27

3. 7. 3. Sinh vËt l−îng 30

3. 7. 4. Møc ®é ®a d¹ng sinh häc 31

32 3. 8. C¸ næi

3. 8. 1. NghÒ l−íi rª 32

3. 8. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 32

3. 8. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 34

3. 8. 2. NghÒ c©u vµng 38

3. 8. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 38

3. 8. 2. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 39

42 3. 9. C¸ ®¸y

3. 9. 1. NghÒ l−íi kÐo ®¸y 42

3. 9. 1. 1. Thµnh phÇn loµi 42

3. 9. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t 43

3. 9. 2. NghÒ c©u tay 45

3. 9. 2. 1. Thµnh phÇn loµi 45

3. 9. 2. 2. S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t 46

46 3. 10. HiÖn tr¹ng khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

3. 10. 1. KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn tµu cña ng− d©n 47

3. 10. 1. 1. NghÒ c©u tay 47

3. 10. 1. 2. NghÒ c©u vµng c¸ Ngõ 49

3. 10. 2. KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i c¸c bÕn c¸ 51

3. 10. 2. 1. C¬ cÊu ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 51

3. 10. 2. 2. Møc trang bÞ vèn cho ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa 53

3. 10. 2. 3. N¨ng suÊt khai th¸c 53

3. 10. 2. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ 54

56 3. 11. Nguån lîi vµ tr÷ l−îng

56 3. 11. 1. X¸c ®Þnh tr÷ l−îng tèi ®a vµ møc ®é khai th¸c ®¶m b¶o sö dông l©u bÒn nguån lîi c¸ næi vïng biÓnquÇn ®¶o Tr−êng Sa trªn c¬ së nghiªn cøu khèi l−îng ®éng vËt phï du

3. 11. 2. Sinh vËt quanh ®¶o 58

3. 11. 3. C¸ næi 60

3. 11. 4. C¸ ®¸y 62

62 3. 12. §Ò xuÊt vÒ biÖn ph¸p, c«ng cô vµ sè l−îng tµu thuyÒn khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

65 PhÇn 4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

65 4. 1. KÕt luËn

4. 1. 1. KhÝ t−îng thuû v¨n 65

4. 1. 2. Sinh vËt phï du vµ sinh vËt biÓn quanh ®¶o 65

4. 1. 3. C¸ 66

4.1. 4. Kh¶ n¨ng nguån lîi 67

67 4. 2. KiÕn nghÞ

Phô lôc

69 Tµi liÖu tham kh¶o

C¸c ch÷ viÕt t¾t trong b¸o c¸o

Ct C¸ thÓ

§VPD §éng vËt phï du

§V§ §éng vËt ®¸y

Q§TS QuÇn ®¶o Tr−êng Sa

Sl S¶n l−îng

SVPD Sinh vËt phï du

TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam

Tb TÕ bµo

TVPD Thùc vËt phï du

100C L−ãi 2a = 100mm ch×m

100N L−ãi 2a = 100mm næi

100S L−ãi 2a = 100mm s©u

Danh môc c¸c h×nh vÏ vµ ®å thÞ

H×nh 1. 1. S¬ ®å tr¹m nghiªn cøu khu vùc QuÇn ®¶o Tr−êng Sa 2001 – 2003

H×nh 1. 2. S¬ ®å c¸c ®¶o nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 2002 - 2003 H×nh 3. 1. Dßng ch¶y tÇng mÆt (sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m)

H×nh 3. 2. S¬ ®å ®é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 9-10/2002

H×nh 3. 3. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3-4/2002

H×nh 3. 4. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3 - 4/2003

H×nh 3. 5. Ph©n bè hµm l−îng ®ång (µg/l) vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, n¨m 2001 – 2003

H×nh 3. 6. BiÕn ®éng sè l−îng SVPD vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

th¸ng 10/2001 – 4/2003

H×nh 3. 7. Xu thÕ biÕn ®éng khèi l−îng §VPD (mg/m3) vµ s¶n l−îng khai th¸c

®−îc b»ng l−íi Rª vµ C©u vµng (kg)

H×nh 3. 8. Tû lÖ phÇn tr¨m (%) gi÷a c¸c nhãm sinh vËt ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 9. BiÕn ®éng cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo c¸c cì m¾t l−íi

kh¸c nhau vµ c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau

H×nh 3. 10. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo kh«ng gian vµ thêi gian

H×nh 3. 11. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t vµ s¶n l−îng qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

H×nh 3. 12. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

H×nh 3. 13. Ph©n bè tæng sè l−îng c¸ thÓ c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to

trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−ßng Sa 2001-2002

H×nh 3. 14. Ph¹m vi vµ c¸c khu biÓn ®∙ nghiªn cøu vµ khai th¸c ë khu vùc

quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 15. N¨ng suÊt b×nh qu©n (kg/h) t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 16. N¨ng suÊt khai th¸c t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 17. S¬ ®å ph©n bè b∙i c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 18. Ng− tr−êng khai th¸c cña nghÒ c©u tay c¸ ®¸y

H×nh 3. 19. Tû lÖ % c¸ thÓ vµ träng l−îng c¸c ®èi t−îng khai th¸c chÝnh

trong chuyÕn ®iÒu tra

H×nh 3. 20. S¬ ®å t−¬ng quan gi÷a khèi l−îng §VPD víi kh¶ n¨ng nguån lîi c¸

næi vµ møc ®é khai th¸c cho phÐp trong vïng biÓn Q§TS

Danh môc c¸c b¶ng

B¶ng 2. 1. Sè chuyÕn vµ sè mÎ khai th¸c c¸ trong thêi gian kh¶o s¸t

B¶ng 2. 2. C¸c tÇu ®∙ ®¸nh c¸ th¨m dß trong vïng biÓn Tr−êng Sa

B¶ng 3. 1. H−íng vµ vËn tèc dßng ch¶y d− t¹i c¸c tÇng quan tr¾c

vµo thêi ®iÓm th¸ng 5 - 6/2002

B¶ng 3. 2. ChØ sè ®a d¹ng SVPD vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa 2001-2003

B¶ng 3. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 2001-2003

B¶ng 3. 4. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 1993-1997

B¶ng 3. 5. Sinh vËt l−îng trung b×nh sinh vËt phï du

c¸c vïng biÓn Viªt Nam 1959-1986

B¶ng 3. 6. Ph©n bè th¼ng ®øng cña §V§

B¶ng 3. 7. Ph©n bè cña Rong biÓn t¹i vïng triÒu ®¸y ®¸ quÇn ®¶o Tr−êng Sa

B¶ng 3. 8. Rong biÓn ®Æc tr−ng cho c¸c lo¹i ®¸y mÒm, quÇn ®¶o Tr−êng Sa

B¶ng 3. 9. Sinh l−îng cña c¸c nhãm Rong kinh tÕ chñ yÕu

B¶ng 3. 10. ChØ sè ®a d¹ng H' cña §V§ ë Tr−êng Sa

B¶ng 3. 11. ChØ sè ®a d¹ng (H') cña quÇn x∙ c¸ r¹n san h« ë mét sè r¹n san h«

ë Tr−êng Sa vµ mét vµi n¬i kh¸c

B¶ng 3. 12. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi s¶n l−îng

B¶ng 3. 13. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c kÝch th−íc m¾t l−íi theo thêi gian

B¶ng 3. 14. Sè mÎ l−íi khai th¸c cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ cña c¸c lo¹i l−íi trong

c¸c chuyÕn biÓn 2001 - 2003 trong vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa

B¶ng 3. 15. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi tæng s¶n l−îng

B¶ng 3. 16. S¶n l−îng, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t, qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

B¶ng 3. 17. Sè mÎ c©u cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ trong c¸c chuyÕn biÓn 2001-2003

B¶ng 3. 18. Tû lÖ % s¶n l−îng hä c¸ Hång (Lutjanidae) qua c¸c n¨m kh¶o s¸t

B¶ng 3. 19. Thµnh phÇn vµ n¨ng suÊt khai th¸c cña nghÒ c©u tay trªn c¸c tµu

®iÒu

B¶ng 3. 20. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c chuyÕn biÓn ®iÒu tra

B¶ng 3. 21. N¨ng suÊt khai th¸c vµ lîi nhuËn cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay

B¶ng 3. 22. S¶n l−îng vµ doanh thu chuyÕn biÓn tõ ngµy 12/5 ®Õn ngµy

30/5/2003 cña tµu c©u vµng KH9143BTS

B¶ng 3. 23. Chi phÝ trùc tiÕp chuyÕn biÓn kh¶o s¸t cña tµu c©u vµng KH9143BTS

B¶ng 3. 24. S¶n l−îng, doanh thu vµ chi phÝ c¸c chuyÕn biÓn cña tµu c©u vµng

KH9143BTS trong n¨m 2003

B¶ng 3. 25. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña

®éi tµu c©u tay

B¶ng 3. 26. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña

®éi tµu c©u vµng

B¶ng 3. 27. Th«ng sè, kÝch th−íc c¬ b¶n cña vá tµu vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu cña

®éi tµu c©u mùc ®¹i d−¬ng

B¶ng 3. 28. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay

B¶ng 3. 29. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng

B¶ng 3. 30. N¨ng suÊt khai th¸c cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng

B¶ng 3. 31. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay

B¶ng 3. 32. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng

B¶ng 3. 33. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng

B¶ng 3. 34. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån lîi vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho

phÐp kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn Q§TS

B¶ng 3. 35. Tr÷ l−îng cña mét sè loµi §V§ kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS

B¶ng 3. 36. Tr÷ l−îng mét sè loµi Rong kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS

B¶ng 3. 37. MËt ®é vµ tr÷ l−îng chung ë vïng biÓn Tr−êng Sa, theo thêi gian

B¶ng 3. 38. MËt ®é vµ tr÷ l−îng cña mét sè loµi c¸ chiÕm −u thÕ trong s¶n l−îng

PhÇn I

Më ®Çu

Tr−êng Sa lµ mét quÇn ®¶o san h« réng lín n»m ë phÝa ®«ng nam vïng biÓn n−íc ta, cã tÇm quan träng vÒ kinh tÕ, quèc phßng còng nh− vÒ mÆt chñ quyÒn quèc gia. Vïng biÓn nghiªn cøu trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa (Q§TS) n»m trong ph¹m vi tõ vÜ tuyÕn 7030’ ®Õn 11040’N, kinh tuyÕn 109030’ - 116020’E dµi theo h−íng ®«ng b¾c - t©y nam, réng theo h−íng t©y b¾c - ®«ng nam. §¶o gÇn bê nhÊt còng c¸ch bê biÓn ViÖt nam kho¶ng trªn 400 km. §©y lµ vïng biÓn cã ®é s©u lín, trung b×nh tõ 2.000 – 3.000m, chç s©u nhÊt ®Õn trªn 4.000m. QuÇn ®¶o bao gåm hµng chôc ®¶o næi nh− Song Tö T©y, Song Tö §«ng, Nam YÕt, S¬n Ca, Sinh Tån, An Bang, Tr−êng Sa, Phan Vinh... cïng víi hµng tr¨m ®¶o ch×m chØ nh« lªn mÆt n−íc tõ 0 - 2m khi n−íc triÒu thÊp nhÊt nh− c¸c ®¶o ThuyÒn Chµi, §¸ L¸t, Ch©u Viªn, Ch÷ ThËp, Tèc Tan, Nói Le, §¸ Nam... cßn nhiÒu ®¶o kh¸c ch−a bao giê nh« lªn khái mÆt n−íc nh− b·i Ba Ke, Phóc TÇn, T− ChÝnh... chóng chøa Èn nhiÒu h¶i s¶n quý hiÕm cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. V× vËy viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu kü vïng quÇn ®¶o nµy lµ quan träng vµ cÇn thiÕt, thÕ nh−ng vïng biÓn nµy cßn ®−îc nghiªn cøu ch−a nhiÒu.

Trong thêi Ph¸p thuéc vµo nh÷ng n¨m 20,30 cña thÕ kû tr−íc ®· cã nh÷ng kh¶o s¸t ë mét sè ®¶o trong vïng biÓn Q§TS do c¸c tµu cña h¶i qu©n Ph¸p De Lanessan vµ Malicieuse thùc hiÖn nh−ng cßn ë møc s¬ l−îc vµ rÊt h¹n chÕ.

Sau ngµy thèng nhÊt ®Êt n−íc, vïng biÓn nµy míi ®−îc nghiªn cøu víi quy m« lín vµ toµn diÖn h¬n. N¨m 1979-1988 §oµn hîp t¸c ViÖt –X« cã 18 tµu c«ng suÊt tõ 800CV ®Õn 3.200 CV nh− Elsk, Mysdalnyi, Semen Volkov, Kizevittyi, Nauka, BiÓn §«ng v.v. ®· tiÕn hµnh nh÷ng chuyÕn kh¶o s¸t ®Þnh ®iÓm gåm 93 mÎ l−ãi kÐo ®¸y vµ trung tÇng trong vïng biÓn Q§TS; n¨m 1981 cã sù hîp t¸c nghiªn cøu gi÷a ViÖn Sinh VËt BiÓn ViÔn §«ng (Liªn X«) víi ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n H¶i Phßng vµ ViÖn Nghiªn Cøu BiÓn Nha Trang ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vïng biÓn Q§TS ®−îc mét sè chuyÕn biÓn trªn c¸c tÇu Kalisto vµ Berill. N¨m 1986 - 1989 ®−îc sù gióp ®ì cña H¶i Qu©n Nh©n D©n ViÖt Nam, ViÖn Nghiªn Cøu BiÓn Nha Trang ®· kh¶o s¸t ®−îc mét sè ®¶o thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa nh−: ®¶o Nam YÕt, ®¶o S¬n Ca, ®¶o Tèc Tan, ®¶o Vòng M©y... trªn c¸c tÇu HQ 602, HQ 612. TÊt c¶ c¸c chuyÕn biÓn kh¶o s¸t trªn thùc hiÖn víi néi dung nghiªn cøu tæng hîp nh−: vËt lý, thñy v¨n, ®Þa chÊt, ®Þa m¹o, thuû ho¸, thùc vËt trªn ®¶o, rong biÓn, sinh vËt phï du (SVPD), Sinh vËt ®¸y (SV§), Trøng c¸ , C¸ bét. N¨m 1988 ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n H¶i phßng, ViÖn Khoa Häc ViÖt Nam vµ mét sè c¬ quan cã liªn quan ®· tæ chøc chuyÕn nghiªn cøu nguån lîi h¶i s¶n vµ m«i tr−êng vïng biÓn Q§TS trªn tÇu BiÓn §«ng.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, lùc l−îng khai th¸c ven bê ph¸t triÓn nhanh, nguån lîi khai th¸c ®· gi¶m xuèng nghiªm träng, Ngµnh h¶i s¶n cÇn ph¶i ph¸t triÓn n¨ng lùc khai th¸c, më réng ng− tr−êng, t×m thªm nh÷ng ®èi t−îng khai th¸c míi nh−ng vÉn ph¶i duy tr× vµ b¶o vÖ nguån lîi ®Ó sö dông víi môc ®Ých bÒn v÷ng, l©u dµi.

Tr−íc yªu cÇu bøc thiÕt ®ã, ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc nguån lîi sinh vËt biÓn ë vïng biÓn Q§TS nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn, gi÷ g×n an ninh quèc phßng vµ

®¶m b¶o chñ quyÒn ®èi víi vïng biÓn kh¬i, n¨m 1993 – 1997 ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc “§iÒu tra tæng hîp nguån lîi sinh vËt biÓn thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa“ n»m trong ch−¬ng tr×nh ®Æc biÖt BiÓn §«ng - H¶i §¶o cña chÝnh phñ ®· ®−îc tiÕn hµnh vµ ®· cã ®−îc nh÷ng sè liÖu ban ®Çu vÒ ®iÒu kiÖn m«i tr−êng vµ nguån lîi sinh vËt biÓn trong vïng biÓn nghiªn cøu.

§Ó cã thªm dÉn liÖu nh»m ®¸nh gi¸ tèt h¬n nguån lîi sinh vËt biÓn Q§TS, n¨m 2001 - 2003 dù ¸n “§¸nh gi¸ nguån lîi Sinh vËt biÓn vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa” thuéc ch−¬ng tr×nh BiÓn §«ng vµ H¶i ®¶o, ®−îc tiÕp tôc kh¶o s¸t trªn hÖ thèng 32 tr¹m ë vïng biÓn Q§TS (h×nh 1) vµ 4 ®¶o lµ §¸ Nam, Tèc Tan, Sinh Tån vµ §¸ T©y (h×nh 2) víi néi dung:

+ Kh¶o s¸t c¸c yÕu tè khÝ t−îng, h¶i v¨n (sãng, giã, nhiÖt ®é, ®é mÆn, muèi dinh d−ìng, dßng ch¶y, khèi n−íc, tÇng ®ång nhÊt vµ ®ét biÕn...), c¸c yÕu tè g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc (kim lo¹i nÆng, dÇu), SVPD nh»m x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng m«i tr−êng cña vïng biÓn vµ t×m hiÓu mèi liªn quan cña chóng víi ph©n bè vµ biÕn ®éng nguån lîi.

+ Thùc hiÖn mét sè lo¹i nghÒ thÝch hîp cho viÖc ®¸nh b¾t c¸ trong vïng biÓn Q§TS nh− l−íi rª kh¬i, c©u vµng kh¬i, c©u tay ë quanh ®¶o phôc vô cho nghiªn cøu thµnh phÇn, sinh häc, s¶n l−îng, n¨ng suÊt, tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho vïng biÓn ®−îc nghiªn cøu.

+ Nghiªn cøu thµnh phÇn, sinh vËt l−îng cña sinh vËt biÓn quanh ®¶o phôc vô cho viÖc x¸c ®Þnh tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c còng nh− nu«i trång nh÷ng loµi kinh tÕ quan träng.

Môc tiªu cña dù ¸n lµ:

1. §¸nh gi¸ tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c sinh vËt biÓn, bao gåm c¸ biÓn kh¬i vµ c¸c lo¹i sinh vËt biÓn quanh ®¶o kh¸c (c¸, rong cá biÓn, th©n mÒm, da gai, v.v.) phôc vô cho viÖc ®Þnh h−íng ®Çu t− vµ ph¸t triÓn nghÒ c¸ vïng biÓn Q§TS ; tÝch luü tµi liÖu phôc vô cho c«ng t¸c dù b¸o c¸ sau nµy.

2. §Ò xuÊt biÖn ph¸p vµ c«ng cô khai th¸c, sè l−îng vµ c«ng suÊt tµu thuyÒn, nu«i trång vµ b¶o vÖ ®Ó sö dông l©u bÒn nguån lîi, phôc vô nhu cÇu thùc phÈm t−¬i cho bé ®éi ®ãng qu©n trªn ®¶o.

3. Gãp phÇn thÓ hiÖn chñ quyÒn Q§TS cña ViÖt Nam.

H×nh 1. 1. S¬ ®å tr¹m nghiªn cøu khu vùc QuÇn ®¶o Tr−êng Sa 2001 - 2003

H×nh 1. 2. S¬ ®å c¸c ®¶o nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa 2002 - 2003

PhÇn II Tµi liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt sau ®©y:

B¸o c¸o tæng kÕt cña dù ¸n dùa trªn c¸c b¸o c¸o chuyªn ®Ò trong kÕ ho¹ch vµ

1. T×nh h×nh khÝ t−îng thuû v¨n khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa

TS. Bïi Xu©n Th«ng, TS. NguyÔn ThÕ T−ëng, CN. NguyÔn Quang Ngäc - Trung T©m KhÝ T−îng Thuû V¨n BiÓn; CN. NguyÔn V¨n ViÖt - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

2. ChÕ dé nhiÖt-muèi vµ dßng ch¶y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. Bïi Xu©n Th«ng- Trung T©m KhÝ T−îng Thuû V¨n BiÓn; CN. NguyÔn V¨n ViÖt, CN TrÇn L−u Khanh - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

3. KÕt qu¶ nghiªn cøu chÊt l−îng m«i tr−êng vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa CN TrÇn L−u Khanh, CN. NguyÔn C«ng Thµnh- ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

4. Sinh vËt phï du vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TSKH. NguyÔn TiÕn C¶nh, CN. Vò Minh Hµo, CN NguyÔn Hoµng Minh- ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

5- Nguån lîi rong biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. §µm §øc TiÕn,ThS. NguyÔn §¨ng Ng¶i, CN TrÇn M¹nh Hµ-Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng.

6- San h« vµ r¹n san h« vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa TS. NguyÔn Huy YÕt, ThS. NguyÔn §¨ng Ng¶i- Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng.

7- HiÖn tr¹ng vµ nguån lîi sinh vËt ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa CN. Lª thÞ Thuý, CN. Lª Quang Dòng, CN. TrÇn M¹nh Hµ- Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng.

8- HiÖn tr¹ng vµ nguån lîi c¸ r¹n san h« vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ThS. NguyÔn V¨n Qu©n, CN. §ç M¹nh Hµo, CN. TrÇn M¹nh Hµ - Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng.

9- Nguån lîi ca næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ThS. §Æng V¨n Thi, CN. Lª Trung Kiªn, CN. Vò ViÖt Hµ - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

10- Nguån lîi c¸ ®¸y vµ gÇn ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa qua nghÒ c©u tay CN. TrÇn §Þnh - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

11- §¸nh gi¸ nguån lîi c¸ tÇng ®¸y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa PGS-TSKH. Ph¹m Th−îc, CN. §µo v¨n Tù - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

12- HiÖn tr¹ng, c«ng nghÖ khai th¸c h¶i s¶n vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa KS. NguyÔn Phi Toµn - ViÖn Nghiªn Cøu H¶i S¶n.

Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®· ®−îc tr×nh bµy chi tiÕt trong tõng b¸o c¸o chuyªn ®Ò cña dù ¸n, theo “Quy ph¹m ®iÒu tra tæng hîp biÓn” cña Uû ban Khoa häc vµ Kü thuËt Nhµ n−íc, n¨m 1981. Tuy nhiªn, nhiÒu néi dung, chØ tiªu nghiªn cøu ®· ®−îc tiÕn hµnh b»ng nh÷ng thiÕt bÞ, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu hiÖn ®¹i, nh−:

2. 1. Nghiªn cøu m«i tr−êng

Ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng m«i tr−êng theo “Quy ®Þnh t¹m thêi vÒ ph−¬ng ph¸p quan tr¾c, ph©n tÝch m«i tr−êng vµ qu¶n lý sè liÖu” cña Côc M«i tr−êng - Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, n¨m 1997.

2. 1. 1. Ho¸ häc biÓn

- MÉu muèi dinh d−ìng ®−îc ph©n tÝch ngay trªn tµu b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ, sö dông thiÕt bÞ ®o DRELL 2010.

- Ph©n tÝch kim lo¹i nÆng b»ng ph−¬ng ph¸p quang phæ hÊp thô nguyªn tö (Atomic Absorption Spectrometer), thiÕt bÞ Spectr AA 220 ®èi víi nguyªn tè Hg vµ As t¹i ViÖn Ho¸ - TTKHTN & CNQG; sö dông ph−¬ng ph¸p Cùc phæ (Polarographic) theo nguyªn t¾c Vol - Ampe hoµ tan anot ®Ó ph©n tÝch c¸c nguyªn tè Cu, Pb, Zn, Cd t¹i phßng thÝ nghiÖm M«i tr−êng - ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n.

- Hµm l−îng dÇu tæng sè ®−îc ph©n tÝch b»ng ph−¬ng ph¸p huúnh quang cùc tÝm, trªn m¸y Shimazu R. S. 1501, t¹i phßng thÝ nghiÖm Trung t©m An toµn vµ M«i tr−êng DÇu khÝ.

2. 1. 2. VËt lý biÓn

NhiÖt ®é vµ ®é mÆn ®−îc ®o b»ng m¸y STD víi b−íc ®o theo ®é s©u lµ 1m mét lÇn. §é chÝnh x¸c cña phÐp ®o lµ 0,001 ®¬n vÞ víi c¶ hai yÕu tè nhiÖt – muèi

- Dßng ch¶y tæng céng ®−îc ®o trùc tiÕp t¹i mét sè ®¶o nh− §¸ T©y, Tèc Tan, Sinh Tån, §¸ Nam, S¬n Ca, Song Tö T©y b»ng h¶i l−u kÕ. Thêi gian ®o lµ mét ngµy ®ªm (24 tiÕng).

- DYNH2

Fu = DYNH1

Trong ®ã: F - Lùc Coriolis. u - VËn tèc dßng ch¶y theo h−íng vu«ng gãc víi gradient ¸p lùc. L - Kho¶ng c¸ch (m) gi÷a hai tr¹m.

DYNH 1, 2 - §é cao ®éng lùc (dyn.m).

§èi víi mçi mét tr¹m ®é cao ®éng lùc ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: DYNH = gz.

Trong ®ã: g - gia tèc träng tr−êng. z - kho¶ng c¸ch theo ph−¬ng th¼ng ®øng (m) gi÷a hai mÆt mùc

kh¸c nhau.

- Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn ®−îc tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p ®éng lùc dùa trªn trªn hai yÕu tè lµ nhiÖt ®é vµ ®é mÆn. BiÓu thøc chung ®Ó tÝnh ®é cao ®éng lùc nµy lµ:

Víi kÕt qu¶ cña c¸c chuyÕn kh¶o s¸t ®é s©u lín nhÊt cã ®−îc ë ®©y lµ 500m, do vËy mÆt kh«ng ®éng lùc trong toµn vïng biÓn ®−îc xem lµ ë líp n−íc 500m.

- Sè liÖu kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch m«i tr−êng ®−îc xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc. Sö dông c¸c phÇn mÒm Excel, Surfer 32, Mapinfo 6.0 -Vertical 2.0.

2. 2. Nghiªn cøu sinh vËt biÓn quanh ®¶o

- C¸ r¹n san h«, rong, cá biÓn, san h« vµ SV§ quanh ®¶o sö dông ph−¬ng ph¸p lÆn s©u cã b×nh khÝ (SCUBA diving) vµ quan s¸t c¸ trùc tiÕp (English et al, 1997) däc theo d©y mÆt c¾t víi tæng diÖn tÝch −íc ®o¸n cho mçi mÆt c¾t lµ 500m2. Ngoµi ra m¸y quay phim vµ chôp ¶nh d−íi n−íc SEA & SEA vµ NIKONOS V còng ®−îc sö dông ®Ó ghi l¹i c¸c loµi c¸ ®· gÆp, phôc vô cho c«ng t¸c ph©n lo¹i vµ c¸c nghiªn cøu vÒ sinh th¸i, tËp tÝnh kh¸c. C«ng viÖc quan s¸t trùc tiÕp vµ chôp ¶nh c¸ tõ c¸c tµu khai th¸c cña ng− d©n quanh khu vùc kh¶o s¸t còng ®−îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu.

- Nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ph©n bè cña sinh vËt trong vïng kh¶o s¸t, sö dông chØ sè t−¬ng ®ång Sorensen (S).

Trong ®ã:

A lµ sè loµi t¹i ®iÓm A B lµ sè loµi t¹i ®iÓm B C lµ sè loµi chung gi÷a hai ®iÓm A vµ B.

S = 2C/ A+ B

log

-TÝnh to¸n chØ sè ®a d¹ng sinh häc Shannon H’ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ®a d¹ng loµi cña c¸c quÇn x· sinh vËt th«ng qua ch−¬ng tr×nh Ecological Methodology (Kreb, 2001)

P i

1 =

ë ®©y Pi = ni / N; ni – sè l−îng c¸ thÓ cña loµi H’ = - ∑

thø i

N – tæng sè c¸ thÓ 2. 3. Sinh vËt phï du

- MÉu SVPD ®−îc thu b»ng l−íi kiÓu Nansen, miÖng l−íi réng 0,2m2, kÐo th¼ng tõ 100m ®Õn mÆt n−íc; trong miÖng l−ãi cã ®Æt m¸y ®o l−îng n−íc qua l−ãi (flowmeter). L−íi TVPD cã m¾t l−íi c¹nh 100µ vµ l−íi §VPD cã m¾t l−íi c¹nh 400µ..

- Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tr÷ l−îng c¸ vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn dùa trªn nghiªn cøu §VPD, theo Sissenwine, 1984.

2. 4. Nghiªn cøu nguån lîi c¸

2. 4. 1. C¸ næi

- Tµu nghiªn cøu ®−îc sö dông trong c¸c chuyÕn ®iÒu tra lµ tµu ®¸nh c¸ th−¬ng phÈm cña ng− d©n víi c«ng suÊt m¸y chÝnh tõ 300 - 500 cv. L−íi sö dông lµ l−íi rª tr«i víi 6 lo¹i kÝch th−íc m¾t l−íi kh¸c nhau (2a = 60, 73, 85, 123, 150, 100 mm), trong ®ã kÝch th−íc m¾t l−íi 2a = 100 mm lµ l−íi mµ ng− d©n vÉn th−êng sö dông trong nghÒ c¸ th−¬ng phÈm. Nh÷ng l−íi nµy ®−îc th¶ ë c¸c tÇng n−íc kh¸c nhau: tÇng mÆt, tÇng gi÷a vµ tÇng s©u ®Õn 45 m. C¸c kÝch th−íc m¾t l−íi kh¸c nhau do c¸c kü s− khai th¸c ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n thiÕt kÕ nh»m so s¸nh n¨ng suÊt

®¸nh b¾t, hiÖu qña kinh tÕ gi÷a c¸c c¸c lo¹i l−íi kh¸c nhau. ViÖc sö dông c¸c cì l−íi kh¸c nhau nh− trªn cßn cho thÊy mét bøc tranh tæng thÓ h¬n vÒ thµnh phÇn loµi hay tÝnh ®a d¹ng cña nguån lîi c¸ næi ë ®©y. Tæng chiÒu dµi cña vµng l−íi dµi kho¶ng 5. 000 m.

- Tµu c©u vµng ®−îc sö dông còng lµ tµu ®¸nh c¸ th−¬ng phÈm cña ng− d©n, víi c«ng suÊt m¸y chÝnh tõ 300 - 500 cv. Vµng c©u ®−îc sö dông gåm kho¶ng 450- 500 l−ìi c©u th¶ ë ®é s©u kho¶ng 50 m. Måi c©u lµ måi c¸ Nôc hoÆc måi c¸ Chuån cã khèi l−îng kho¶ng 100 - 120g/con.

D−íi ®©y c¸c chuyÕn ®iÒu tra vµ sè l−îng c¸c tr¹m ®¸nh l−íi cña §Ò tµi sö dông l−íi rª vµ c©u vµng tõ 2001 - 2003:

B¶ng 2. 1. Sè chuyÕn vµ sè mÎ khai th¸c c¸ trong thêi gian kh¶o s¸t

Ng− cô sö dông

Sè mÎ ®¸nh c¸

ChuyÕn

N¨m

Mïa giã §«ng B¾c

2001

28 mÎ 28 mÎ

- L−íi rª - C©u vµng

Mïa giã T©y Nam

2002

32 mÎ 32 mÎ

- L−íi rª - C©u vµng

Mïa giã §«ng B¾c

2002

32 mÎ 32 mÎ

- L−íi rª - C©u vµng

Mïa giã T©y Nam

2003

32 mÎ 32 mÎ

- L−íi rª - C©u vµng

Tæng sè

- L−íi rª - C©u vµng

124 mÎ 124 mÎ

- Mçi mÎ l−íi, mÎ c©u ®Òu ®−îc th¶ vµo kho¶ng 15 -16 giê ngµy h«m tr−íc vµ thu kho¶ng 4 giê s¸ng ngµy h«m sau.

- Sè liÖu ghi chÐp t¹i ng− tr−êng ®−îc nhËp vµo m¸y tÝnh vµ sö lý theo c¸c ph−¬ng ph¸p thèng kª th«ng th−êng. §Ó cã nhËn xÐt tæng qu¸t vÒ kÕt qu¶ thu ®−îc, mét sè gi¸ trÞ ®−îc tÝnh to¸n: gi¸ trÞ trung b×nh, ®é lÖch chuÈn, hÖ sè biÕn thiªn ...

rij

∑∑ Ai

1 =

Trong ®ã: Ai: diÖn tÝch « vu«ng nghiªn cøu thø i cña mçi mÎ l−íi mi: sè l−îng nhãm chiÒu dµi t¹i « thø i n : sè « vu«ng ®¸nh l−íi

- ¦íc tÝnh tr÷ l−îng t−¬ng ®èi: Tr÷ l−îng t−¬ng ®èi (Rs) ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

- HÖ sè ®¸nh b¾t trung b×nh cña l−íi rª ®−îc sö dông theo kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ishida, 1984.

- N¨ng suÊt ®¸nh b¾t ®−îc tÝnh to¸n theo nhãm chiÒu dµi cña loµi t¹i mçi « vu«ng ®iÒu tra:

rij = nij * Wij

Trong ®ã: rij : n¨ng suÊt ®¸nh b¾t tÝnh theo nhãm chiÒu dµi thø j ®¸nh b¾t t¹i « i nij : N¨ng suÊt ®¸nh b¾t theo sè l−îng c¸ ë nhãm chiÒu dµi thø j ®¸nh b¾t ë « thø i Wij : Khèi l−îng c¸ trung b×nh cña nhãm chiÒu dµi thø j

- ¦íc tÝnh c¸c tham sè sinh häc

Ph©n bè tÇn suÊt chiÒu dµi, chiÒu dµi cña c¸c c¸ thÓ cña tõng loµi ®−îc nhãm theo c¸c nhãm chiÒu dµi. TÇn suÊt chiÒu dµi ®−îc ph©n t¸ch theo c¸c thÕ hÖ theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thÕ hÖ Bhatacharya's trong phÇn mÒm FISAT. C¸c thÕ hÖ ®−îc x¸c ®Þnh khi gi¸ trÞ hÖ sè ph©n t¸ch thÕ hÖ (Separation Index SI) lín h¬n 2.

- ¦íc tÝnh t−¬ng quan chiÒu dµi khèi l−îng

T−¬ng quan chiÒu dµi - khèi l−îng cña c¸c loµi ph©n tÝch sinh häc ®−îc −íc tÝnh theo ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan chiÒu dµi khèi l−îng:

Trong ®ã: W Khèi l−îng L ChiÒu dµi a, b HÖ sè t−¬ng quan - ¦íc tÝnh c¸c tham sè sinh tr−ëng trong ph−¬ng tr×nh von Bertalanffy

W = aLb

C¸c tham sè sinh tr−ëng von Bertalanffy ®−îc −íc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p Powell Wetherall (Bhatacharya's 1967, Powell 1979, Sparre & Venema 1998) b»ng phÇn mÒm FISAT.

- Ph−¬ng tr×nh tham sè sinh tr−ëng:

Trong ®ã: Lt lµ chiÒu dµi c¸ thÓ ë thêi ®iÓm t, L∞ lµ chiÒu dµi lý thuyÕt cña c¸ cã thÓ ®¹t ®−îc k lµ h»ng sè sinh tr−ëng to lµ tuæi lý thuyÕt cña c¸ thÓ cã chiÒu dµi vµ khèi l−îng b»ng 0.

Lt = L∞[1-exp(k(t-to))]

- ¦íc tÝnh chiÒu dµi Lm50 ChiÒu dµi Lm50 lµ chiÒu dµi trung b×nh mµ ë ®ã cã 50% sè c¸ thÓ trong quÇn ®µn ®¹t ®é chÝn muåi sinh dôc vµ tham gia vµo quÇn ®µn sinh s¶n. Lm50 ®−îc biÓu diÔn b»ng ph−¬ng tr×nh t−¬ng quan sau:

Trong ®ã: P, Lt lµ tû lÖ sè c¸ thÓ chÝn muåi sinh dôc vµ chiÒu dµi c¸ thÓ

r lµ hÖ sè t−¬ng quan

Lm50 ®−îc −íc tÝnh b»ng ph−¬ng ph¸p håi quy phi tuyÕn tÝnh lÆp

P = 1/(1+exp[r*(Lt-Lm50)])

- TÝnh lùa chän cña l−íi rª

TÝnh lùa chän cña l−íi rª ®uîc dùa trªn ph−¬ng ph¸p cña Sparre (1998). T¸c gi¶ ®· m« t¶ c¸ch tÝnh hÖ sè lùa chän (selection factor SF) vµ chiÒu dµi tèi −u mµ c¸ bÞ ®¸nh b¾t cho c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau. Ph−¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n vµ ®−îc dùa trªn 04 gi¶ thiÕt sau:

- §−êng cong sù lùa chän thÓ hiÖn sù ph©n phèi chuÈn

- ChiÒu dµi ®¸nh b¾t tèi −u tû lÖ víi kÝch th−íc m¾t l−íi

- §−êng cong sù lùa chän cho c¸c m¾t l−íi kh¸c nhau cã cïng ®é lÖch chuÈn - C¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau cã cïng n¨ng lùc khai th¸c (fishing power)

2. 4. 2. C¸ ®¸y

- B¸o c¸o ®· sö dông kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Ch−¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt-X« tõ 1979 - 1988 víi c¸c tµu cã c«ng suÊt tõ 800CV ®Õn 3800CV ®· khai th¸c, th¨m dß nh÷ng n¬i thuéc ph¹m vi Q§TS ( b¶ng 2) B¶ng 2. 2: C¸c tÇu ®∙ ®¸nh c¸ th¨m dß trong vïng biÓn Tr−êng Sa

Tªn tµu

- Nh÷ng tµu trªn ®· ®¸nh tÊt c¶ 93 mÎ l−íi gåm l−íi kÐo ®¸y vµ l−íi trung

TT 1. Elsk 2. Mysdalnyi 3. Semen Volkov 4. Vozrozdeyie 5. Mystikhyi 6. Ochagov 7. Zavicinsk 8. Kizevityi 9. Aelita 10. Yalta 11. Nauka 12. Kalper 13. Santar 14. Milogradovo 15. Gerakl 16. BiÓn §«ng 17. Marlin 18. Trud Thêi gian ho¹t ®éng Th¸ng 2 n¨m 1979 Th¸ng 11 n¨m 1987 Th¸ng 8 n¨m 1980 Th¸ng 12 n¨m 1980 Th¸ng 3 n¨m 1987 Th¸ng 1 n¨m 1986 Th¸ng 12 n¨m 1981 Th¸ng 3 n¨m 1988 Th¸ng 5 n¨m 1979 Th¸ng 5 n¨m 1979 Th¸ng 12 n¨m 1979 Th¸ng 1 n¨m 1979 Th¸ng 4 n¨m 1985 Th¸ng 8 n¨m 1982 Th¸ng 9 n¨m 1983 Th¸ng 12 n¨m 1978 Th¸ng 8 n¨m 1980 Th¸ng 9 n¨m 1982

tÇng. - §Ó thèng nhÊt ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n vµ so s¸nh kÕt qu¶ nghiªn cøu, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tÊt c¶ c¸c lo¹i tµu ®−îc quy ®æi theo tiªu chuÈn tÇu cã c«ng suÊt 2300CV:

ha .1 ih

a(tµu chuÈn):

P. a M =----------------

P1. K

Trong ®ã: M= Tr÷ l−îng

Trong ®ã : ai: n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tµu i. h: diÖn tÝch l−íi quÐt qua trong 1 giê cña tµu chuÈn. hi: diÖn tÝch l−íi quÐt qua trong 1 giê cña tµu i. - Sö dông ph−¬ng ph¸p diÖn tÝch ®Ó tÝnh to¸n tr÷ l−îng:

P = DiÖn tÝch vïng biÓn cÇn tÝnh tr÷ l−îng P1= DiÖn tÝch vïng biÓn l−íi gi· quÐt trong 1 giê. a = L−îng c¸ ®¸nh ®−îc trong 1 giê cña vïng biÓn nghiªn

cøu.

2.5. §iÒu tra trªn tµu ng− d©n vµ c¸c bÕn c¸

Song song víi viÖc cö c¸c ®oµn c¸n bé ®i biÓn trªn tµu cña ng− d©n thu thËp sè liÖu, Dù ¸n cßn cã c¸c ®oµn ®i ®iÒu tra vÒ c¬ cÊu tµu thuyÒn, hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu ®i khai th¸c h¶i s¶n t¹i Tr−êng Sa ë c¸c bÕn c¸ chÝnh thuéc c¸c tØnh Trung Bé. T¹i c¸c ®Þa ph−¬ng nµy, c¸n bé cña dù ¸n ®· tiÕn hµnh pháng vÊn c¸c chñ tµu, thuyÒn tr−ëng theo c¸c biÓu mÉu in s½n vÒ tµu thuyÒn, trang thiÕt bÞ, ng− tr−êng khai th¸c, n¨ng suÊt khai th¸c, hiÖu qu¶ kinh tÕ ... cña c¸c ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n t¹i Tr−êng Sa. Trong thêi gian tõ 2002 - 2003, dù ¸n ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra, pháng vÊn ®−îc 150 tµu thuyÒn lµm c¸c nghÒ c©u vµng c¸ ngõ, c©u vµng c¸ ®¸y, c©u tay c¸ ®¸y, c©u mùc ®¹i d−¬ng.

PhÇn III kÕt qu¶ nghiªn cøu

3. 1. KhÝ t−îng thuû v¨n 3. 1. 1. ChÕ ®é giã

Tõ kÕt qu¶ thèng kª cho thÊy trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 2002, tr−êng giã ë tr¹m Tr−êng Sa cã hai h−íng thÞnh hµnh chÝnh lµ h−íng §«ng B¾c vµ T©y Nam. Trong obs quan tr¾c 1h, giã §«ng B¾c xuÊt hiÖn 730 lÇn øng víi tÇn suÊt 20,6% cÊp giã m¹nh nhÊt ®o ®−îc ®¹t ®Õn 55m/s (cÊp 12), giã T©y Nam xuÊt hiÖn 600 lÇn øng víi tÇn suÊt xuÊt hiÖn lµ 17%. C¸c h−íng T©y B¾c vµ §«ng Nam cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn nhá (kho¶ng 1-2%). C¸c h−íng cßn l¹i cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn ®Òu nh− nhau vµ cã gi¸ trÞ trong kho¶ng 5 – 10%. So s¸nh gi÷a c¸c obs quan tr¾c kh¸c nhau, ë Tr−êng Sa giã cÊp 5 cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn lín (tõ 20 ®Õn 30%) ®iÒu nµy cho thÊy giã ë Tr−êng Sa cã gi¸ trÞ trung b×nh vµo kho¶ng 5,4 ®Õn 8m/s. Nh− vËy chÕ ®é giã ë Tr−êng Sa kh¸ æn ®Þnh vµ kh¸ lín.

3. 1. 2. ChÕ ®é khÝ ¸p

Th«ng qua biÓu ®å biÕn thiªn khÝ ¸p, nhËn thÊy khÝ ¸p trung b×nh nhiÒu n¨m cña th¸ng dao ®éng chñ yÕu trong kho¶ng tõ 1006mb ®Õn 1010mb. Nh×n chung khÝ ¸p trong ngµy lóc 7 giê cao h¬n khÝ ¸p trong c¸c obs quan tr¾c chÝnh trong ngµy. KhÝ ¸p cña th¸ng I vµ th¸ng IV cã biªn ®é dao ®éng kh¸ lín, biªn ®é dao ®éng khÝ ¸p trong ngµy cã thÓ lªn ®Õn h¬n 2mb. Gi¸ trÞ khÝ ¸p trung b×nh nhiÒu n¨m trong th¸ng X Ýt biÕn ®éng gi÷a c¸c ngµy trong th¸ng, gi¸ trÞ cña nã chØ dao ®éng trong kho¶ng 1007 mb ®Õn 1008 mb. Biªn ®é dao ®éng khÝ ¸p trong ngµy chØ kho¶ng 1 mb. Nh×n chung biÕn thiªn khÝ ¸p gi÷a c¸c th¸ng trong tõng n¨m kh¸ phøc t¹p kh«ng theo mét quy luËt nµo. Biªn ®é biÕn thiªn khÝ ¸p trung b×nh th¸ng trong n¨m kh¸ lín cã thÓ lªn ®Õn 6 mb (thÓ hiÖn kh¸ râ trªn biÕn tr×nh ¸p suÊt cña khÝ quyÓn trong tõng n¨m).

3. 1. 3. ChÕ ®é Èm

§é Èm kh«ng khÝ trung b×nh ë Tr−êng Sa kh¸ cao kho¶ng 82 – 83%. Trªn biÕn tr×nh Èm trung b×nh cña c¸c ngµy trong th¸ng, ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ vµo th¸ng I lµ kh¸ cao, trung b×nh c¸c ngµy trong th¸ng ®é Èm t−¬ng ®èi dao ®éng xung quanh 85%. Nh−ng th¸ng IV lµ th¸ng cã ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ chØ dao ®éng trong kho¶ng 79%. Nh×n chung trong ngµy, ®é Èm t−¬ng ®èi cao nhÊt vµo ban ®ªm thÓ hiÖn trªn biÕn tr×nh Èm lóc 1 giê (giê ViÖt Nam), vµo th¸ng cã ®é Èm thÊp nh− th¸ng IV còng kho¶ng 83%, ®é Èm vµo th¸ng I cã thÓ ®¹t 89%. Lóc ®Çu buæi chiÒu lµ lóc cã ®é Èm t−¬ng ®èi cña kh«ng khÝ thÊp nhÊt, vµo th¸ng IV vµo lóc ®Çu buæi chiÒu th−êng chØ ®¹t 72-73%. Nh×n chung biÕn thiªn ®é Èm t−¬ng ®èi theo thêi gian trong ngµy kh¸ lín kho¶ng 6 – 7%.

3. 1. 4. ChÕ ®é m−a

§©y lµ khu vùc cã l−îng m−a t−¬ng ®èi lín víi tæng l−îng m−a trong mét n¨m th−êng trªn 2000mm. Sè ngµy cã m−a ë Tr−êng Sa t−¬ng ®èi lín, hÇu nh− th¸ng nµo còng cã Ýt nhÊt vµi ngµy m−a. Trong mét n¨m l−îng m−a tËp trung chñ yÕu tõ th¸ng VI ®Õn th¸ng XII, trong ®ã th¸ng XI vµ th¸ng XII t−¬ng ®èi lín,

th−êng tæng l−îng m−a trong mçi th¸ng ®¹t ®−îc kho¶ng vµi tr¨m mm. Nh÷ng th¸ng cßn l¹i cã l−îng m−a kh«ng cao. Nh−ng ®èi víi nh÷ng n¨m Elnino (1997, 1999...) l−îng m−a th−êng ph©n bè rÊt phøc t¹p, r¶i r¸c ë tÊt c¶ c¸c th¸ng trong n¨m.

3. 1. 5. ChÕ ®é nhiÖt

NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh t−¬ng ®èi cao, th−êng lín h¬n 26OC. Th¸ng I lµ th¸ng cã nhiÖt ®é thÊp cña khu vùc nh−ng còng cã gi¸ trÞ trªn 26oC. Biªn ®é nhiÖt ®é kh«ng khÝ trong n¨m t−¬ng ®èi nhá kho¶ng 3 – 4oC. BiÕn tr×nh nhiÖt ®é cùc ®¹i trong ngµy xuÊt hiÖn lóc sau buæi tr−a, nhiÖt ®é vµo ban ®ªm th−êng dao ®éng ë kho¶ng 26 – 28oC. Biªn ®é dao ®éng nhiÖt ®é ngµy nhá, kho¶ng 2 – 3oC. Nh×n chung vÒ mïa hÌ khu vùc Tr−êng Sa cã chÕ ®é nhiÖt ®iÒu hoµ vµ æn ®Þnh. 3. 2. NhiÖt ®é n−íc biÓn

• Ph©n bè theo ph−¬ng n»m ngang

Theo sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m trªn c¸c tr¹m khÝ t−îng Tr−êng Sa vµ Song Tö T©y nhiÖt ®é n−íc tÇng mÆt dao ®éng tõ 24,50C ®Õn 35,50C. NhiÖt ®é trung b×nh cao nhÊt vµo c¸c th¸ng 4 - 5 - 6, thÊp nhÊt vµo th¸ng 1 hµng n¨m. Qua sè liÖu cã ®−îc tõ c¸c chyÕn kh¶o s¸t cho thÊy nhiÖt ®é n−íc tÇng mÆt th−êng cao h¬n nhiÖt ®é kh«ng khÝ. T¹i c¸c tÇng n−íc d−íi s©u sù ph©n bè nhiÖt ®é theo ph−¬ng n»m ngang v« cïng phøc t¹p, nã phô thuéc chñ yÕu vµo c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc trong biÓn, ®Æc biÖt tõ tÇng n−íc 200m trë lªn. Tõ ®é s©u 1200m - 1500m nhiÖt ®é ph©n bè theo ph−¬ng n»m ngang kh¸ ®ång ®Òu, dao ®éng trong kho¶ng tõ 2,50C ®Õn 3,50C.

+ Mïa giã ®«ng b¾c

Ph©n bè nhiÖt ®é tÇng mÆt trong toµn vïng biÓn nghiªn cøu vµo n¨m 2001 vµ 2002 dao ®éng trong kho¶ng tõ 28,5 0C ®Õn 30,50C. NÕu so s¸nh gi÷a n¨m tr−íc vµ n¨m sau th× thÊy r»ng n¨m 2001 nhiÖt ®é cao h¬n n¨m 2002 kho¶ng 10C. Sù kh¸c biÖt nµy cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch v× hai n¨m ®ã viÖc tiÕn hµnh kh¶o s¸t kh«ng gièng nhau vÒ thêi gian. Riªng tÇng th¶ c©u (50m) nhiÖt ®é biÕn ®æi kh¸ phøc t¹p. N¨m 2001, nhiÖt ®é t¹i tÇng th¶ c©u trong toµn vïng Ýt thay ®æi, dao ®éng trong kho¶ng tõ 28,50C ®Õn 29,00C. Th¸ng 9-2002 t¹i tÇng th¶ c©u nhiÖt ®é n−íc dao ®éng trong kho¶ng tõ 23,0 0C ®Õn 28,0 0C.

+ Mïa giã t©y nam

Vµo thêi kú th¸ng 3 - 4, nhiÖt ®é n−íc tÇng mÆt ph©n bè tõ 26,5 0C ®Õn 29,00C. T¹i tÇng th¶ c©u nhiÖt ®é dao ®éng trong kho¶ng tõ 22,00C ®Õn 28,00C. Toµn vïng mçi n¨m cã mét khu vùc t¹i tÇng th¶ c©u nhiÖt ®é xuèng kh¸ thÊp nh−ng kh«ng æn ®Þnh. N¨m 2002 vïng n−íc cã nhiÖt ®é thÊp n»m ë phÝa nam cña vïng nghiªn cøu, sang n¨m 2003 th× vïng n−íc cã nhiÖt ®é thÊp l¹i n»m ë phÝa t©y b¾c. NhiÖt ®é tÇng mÆt vµ tÇng c©u chªnh lÖch nhau tíi 4,50C. §iÒu ®ã chøng tá vµo thêi kú nµy khu vùc n−íc tråi ho¹t ®éng m¹nh, nh−ng trung t©m kh«ng æn ®Þnh.

• Ph©n bè theo ph−¬ng th¼ng ®øng

Sù thay ®æi nhiÖt ®é tõ tÇng mÆt tíi ®é s©u 2000m ®−îc ph©n thµnh c¸c líp ®Æc tr−ng sau: líp ®ång nhÊt (tùa ®ång nhÊt), líp ®ét biÕn, líp chuyÓn tiÕp vµ líp gi¶m chËm theo ®é s©u. Líp ®ång nhÊt trong mçi vïng biÓn vµ vµo tõng thêi ®iÓm kh¸c nhau rÊt kh¸c nhau. VÒ c¬ b¶n sù ph©n bè nhiÖt ®é n−íc biÓn theo ®é s©u ë vïng biÓn nghiªn cøu tu©n theo mïa thêi tiÕt. Nh−ng d−íi t¸c ®éng cña c¸c qu¸

tr×nh ®éng lùc còng nh− sù diÔn biÕn phøc t¹p cña thêi tiÕt mµ sù ph©n bè cña nhiÖt ®é n−íc biÓn rÊt phøc t¹p. Mäi thay ®æi cña thêi tiÕt ®Òu dÉn ®Õn sù thay ®æi cña tr−êng nhiÖt ®é n−íc biÓn, tr−íc hÕt lµ líp n−íc tÇng mÆt. Xuèng tÇng n−íc d−íi s©u c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc, c¸c dßng h¶i l−u còng nh− qu¸ tr×nh héi tô ph©n kú lµm cho nhiÖt ®é n−íc trªn cïng mét tÇng ë n¬i nµy hoÆc n¬i kia cao lªn hoÆc thÊp ®i.

+ Mïa giã ®«ng b¾c

KÕt qu¶ quan tr¾c ®−îc vµo thêi kú giã mïa ®«ng b¾c trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy trong toµn vïng biÓn líp ®ång nhÊt tÇng mÆt cã ®é dÇy trªn d−íi 50m. Líp n−íc tõ 50m - 200m nhiÖt ®é th−êng gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Gradien nhiÖt theo ph−¬ng th¼ng ®øng t¹i líp n−íc nµy kh¸ lín (kho¶ng 0,100C/m - 0,120C/m). T¹i mét sè tr¹m thÊy r»ng gradien ë líp n−íc 75m - 100m lµ lín nhÊt (0, 240C/m).

+ Mïa giã t©y nam

Vµo thêi kú nµy biÕn thiªn nhiÖt ®é theo ph−¬ng th¼ng ®øng kh¸ phøc t¹p. Líp ®ång nhÊt tÇng mÆt biÕn ®æi theo tõng vïng. ChiÒu dÇy cña líp nµy tíi gÇn 100m còng cã n¬i chØ vµi chôc mÐt, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ®éng lùc t¹i n¬i ®ã. Cïng thêi kú giã mïa t©y nam nh−ng ë c¸c n¨m kh¸c nhau còng rÊt kh¸c nhau. Nh− kÕt qu¶ nhËn ®−îc vµo c¸c th¸ng 5-6-7/1994, gradien trung b×nh cña líp n−íc 50m - 200m lµ tõ 0,080C/m-0,090C/m. Nh−ng vµo c¸c n¨m 2002-2003 gi¸ trÞ nµy l¹i thÊp h¬n. 3. 3. §é muèi n−íc biÓn

• Ph©n bè theo ph−¬ng n»m ngang

Theo ®é s©u ®é muèi n−íc biÓn còng ®−îc ph©n thµnh c¸c líp: líp nh¹t ho¸ tÇng mÆt, líp ®ét biÕn, líp cùc ®¹i ®é muèi (150m-300m) vµ líp æn ®Þnh. Sù ph©n bè ®é muèi theo c¶ ph−¬ng n»m ngang vµ ph−¬ng th¼ng ®øng ë ®©y phô thuéc hoµn toµn vµo qu¸ tr×nh bèc h¬i, gi¸ng thuû vµ c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc còng nh− hoµn l−u n−íc tõ ®¹i d−¬ng ®−a tíi.

+ Mïa giã ®«ng b¾c

Vïng biÓn nghiªn cøu n»m c¸ch xa ®Êt liÒn, do vËy ¶nh h−ëng cña dßng n−íc lôc ®Þa tíi sù thay ®æi ®é muèi lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Sù biÕn ®æi ®é muèi ë ®©y phô thuéc chñ yÕu vµo c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc cña biÓn vµ ®¹i d−¬ng. Do vËy ®é muèi ë ®©y cao vµ kh¸ æn ®Þnh. Vµo c¸c th¸ng 8, 9 - 10 ®é muèi tÇng mÆt dao ®éng trong kho¶ng tõ 32,7‰ ®Õn 33,5‰. Khu vùc gi÷a cña vïng biÓn nµy lu«n cã ®é muèi cao h¬n c¸c vïng xung quanh. Dao ®éng gi÷a tÇng mÆt vµ tÇng c©u vµo thêi kú nµy kh«ng lín.

+ Mïa giã t©y nam

Vµo thêi nµy hµng n¨m ®é muèi cao h¬n c¸c th¸ng kh¸c, chªnh lÖch gi÷a tÇng mÆt vµ tÇng c©u còng cao h¬n. D−íi t¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc mµ ë c¸c tÇng kh¸c nhau sù biªn thiªn theo kh«ng gian cña yÕu tè nµy còng rÊt kh¸c nhau. ThÓ hiÖn râ c¸c qu¸ tr×nh héi tô vµ ph©n kú trong vïng biÓn nµy. • Ph©n bè theo ph−¬ng th¼ng ®øng

+ Mïa giã ®«ng b¾c

KÕt qu¶ nhËn ®−îc tõ c¸c lÇn kh¶o s¸t tr−íc ®©y cho thÊy biÕn thiªn ®é muèi theo ®é s©u kh¸ phøc t¹p. Vµo mïa giã ®«ng b¾c n¨m 1993 líp n−íc trªn mÆt tíi ®é s©u 30m Ýt thay ®æi vµ ®−îc xem lµ líp ®ång nhÊt. Líp n−íc tõ 50 - 150m ®é muèi b¾t ®Çu t¨ng, nh−ng cho ®Õn líp n−íc tõ 150 - 200m gradien ®é muèi cã gi¸ trÞ cao nhÊt. Sau ®ã ®é muèi l¹i cã xu h−íng gi¶m ®i khi ®é s©u t¨ng, tuy nhiªn sù gi¶m ®i nµy kh«ng lín vµ còng kh«ng râ rµng. Cho ®Õn ®é s©u tõ 600m trë ®i ®é muèi l¹i tiÕp tôc t¨ng. Tíi tÇng n−íc 1000m ®é muèi th−êng cã gi¸ trÞ tõ 34,4‰- 34,5‰.

+ Mïa giã t©y nam

Nh− nh÷ng tr×nh bµy ë trªn, ph©n bè ®é muèi theo ®é s©u rÊt phøc t¹p, chóng phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè. §Æc biÖt lµ c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc trong biÓn. Tuy nhiªn chóng còng theo nh÷ng quy luËt riªng cho mçi mét vïng biÓn. §Æc biÖt víi mét vïng biÓn nh− vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa th× qu¸ tr×nh héi tô ph©n kú vµ hoµn l−u n−íc ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Qua c¸c kÕt qu¶ cã ®−îc cho thÊy vïng biÓn nµy lu«n tån t¹i c¸c qu¸ tr×nh ®éng lùc hÕt søc phøc t¹p. §iÒu ®ã cho thÊy vµo cïng mét thêi kú cïng mét vïng biÓn nh−ng ë c¸c n¨m kh¸c nhau qu¸ tr×nh ®éng lùc vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh¸c nhau sù ph©n bè ®é muèi theo ®é s©u còng kh¸c nhau. 3. 4. Dßng ch¶y biÓn

Dßng ch¶y biÓn lµ qu¸ tr×nh ®éng lùc lu«n tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, nã ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cã liªn quan tíi biÓn vµ ®¹i d−¬ng. Dßng ch¶y biÓn trùc tiÕp vËn chuyÓn vËt chÊt l¬ löng, còng nh− ph©n bè l¹i c¸c tr−êng h¶i d−¬ng. Trong c«ng t¸c nghiªn cøu c¸c khoa häc vÒ biÓn, vai trß cña dßng ch¶y l¹i cµng quan träng.

3. 4. 1. Dßng ch¶y tæng hîp

ViÖc ®o dßng ch¶y trùc tiÕp t¹i vïng biÓn Tr−êng Sa lµ viÖc lµm rÊt khã kh¨n. Tuy vËy ®Ò tµi ®· tiÕn hµnh ®Æt tr¹m liªn tôc ®o dßng ch¶y t¹i mét sè ®¶o vµo hai giai ®o¹n, th¸ng 5-6/1994 t¹i 3 ®¶o lµ: Song Tö T©y, S¬n Ca vµ §¸ T©y vµ th¸ng 4+5/2002 t¹i 4®¶o lµ: §¸ T©y to¹ ®é (Kinh ®é 112011’842’’E; vÜ ®é 08050’416”N), Tèc Tan täa ®é (Kinh ®é 114002’ 878’’E; vÜ ®é 08046’625”N), Sinh Tån täa ®é (Kinh ®é 114019’310’’E; vÜ ®é 090 53’ 113”N) vµ §¸ Nam täa ®é (Kinh ®é 114017’660’’E; VÜ ®é 11023’112”N). Ph©n tÝch kÕt qu¶ ®o liªn tôc mét ngµy ®ªm t¹i c¸c tr¹m nµy cho thÊy:

Thêi kú th¸ng 5 - 6/1994:

Tr¹m Song Tö T©y vËn tèc trung b×nh tõ 10-29cm/s, chiÕm 60%, h−íng thÞnh hµnh lµ T©y (W) vµ T©y b¾c (NW) chiÕm 70%. VËn tèc cùc ®¹i ®¹t tíi 38cm/s, h−íng T©y (W).

Tr¹m S¬n Ca vËn tèc trung b×nh còng chØ ®¹t tõ 10-29cm/s chiÕm 73%. H−íng thÞnh hµnh lµ §«ng b¾c (NE), §«ng (E) vµ §«ng nam (SE) chiÕm 92%. VËn tèc cùc ®¹i lµ 39cm/s h−íng §«ng nam (SE).

Tr¹m §¸ T©y vËn tèc trung b×nh kho¶ng tõ 10-39cm/s chiÕm 96%, h−íng thÞnh hµnh lµ Nam (S) vµ T©y nam (SW). VËn tèc cùc ®¹i lµ 39cm/s, h−íng Nam (S).

Nh×n chung dßng ch¶y quan tr¾c ®−îc t¹i 3 ®¶o trªn cã c−êng ®é yÕu, vËn tèc trung b×nh trong kho¶ng tõ 10-39cm/s. H−íng thÞnh hµnh t¹i mçi ®iÓm kh«ng theo h−íng cña hoµn l−u chung cña khu vùc. §iÒu ®ã chøng tá ¶nh h−ëng cña ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh t¹i c¸c ®¶o lªn chÕ ®é dßng ch¶y t¹i mçi n¬i rÊt kh¸c nhau.

Sau khi ph©n tÝch dßng ch¶y thµnh 2 thµnh phÇn lµ triÒu l−u vµ d− l−u thÊy r»ng t¹i mçi ®iÓm c¸c thµnh phÇn nµy còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau.

T¹i Song Tö T©y, vËn tèc dßng d− lµ 6,8cm/s - h−íng T©y (W). T¹i S¬n Ca, vËn tèc dßng d− lµ 13 cm/s - h−íng §«ng (E). T¹ §¸ T©y, vËn tèc dßng d− lµ 23cm/s - h−íng T©y nam (SW).

Nh− vËy qua kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy t¹i tr¹m Song Tö T©y, tr¹m S¬n Ca dßng ch¶y triÒu lín h¬n dßng ch¶y d−, cßn t¹i §¸ T©y th× dßng ch¶y d− l¹i lín h¬n dßng triÒu. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh ¶nh h−ëng cña ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh tíi hÖ thèng dßng ch¶y quanh c¸c ®¶o lµ rÊt lín.

Theo c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Trung t©m KhÝ t−îng - Thuû v¨n biÓn th× dßng triÒu t¹i vïng biÓn Tr−êng Sa mang tÝnh chÊt nhËt triÒu kh«ng ®Òu, ch¶y tuÇn hoµn d¹ng elip xoay vßng vµ h¬i dÑt, víi ®é lín trung b×nh kho¶ng trªn 20cm/s. Tuy nhiªn tèc ®é nµy cã thÓ biÕn ®éng lín do ®iÒu kiÖn ®Þa ph−¬ng cña vïng ®ã nh− gÇn hay xa ®¶o, b·i c¹n san h«; gÇn hay xa c¸c l¹ch gi÷a c¸c ®¶o vµ b·i c¹n.

Thêi kú th¸ng 4-5/2002:

Qua 4 tr¹m ®o cho thÊy riªng t¹i ®¶o Sinh Tån dßng ch¶y cã vËn tèc kh¸ lín nh−ng còng kh«ng v−ît qu¸ 40cm/s, cßn t¹i c¸c ®¶o kh¸c vËn tèc dßng ch¶y nhá h¬n nhiÒu, tõ vµi cm/s tíi vµi chôc cm/s. T¹i mçi tr¹m ®· tiÕn hµnh ®o ë c¸c tÇng 5m, 10m vµ 20m cho thÊy h−íng vµ vËn tèc tõ tÇng mÆt tíi ®é s©u 20m Ýt thay ®æi. Tuy nhiªn do t¸c ®éng cña ®Þa h×nh nªn ë tÇng d−íi s©u vËn tèc dßng ch¶y ®«i lóc cã gi¶m h¬n so víi tÇng mÆt. B»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch h×nh chiÕu, ®· tÝnh ®−îc dßng ch¶y d− vµ dßng ch¶y triÒu. KÕt qu¶ cho thÊy dßng ch¶y d− ë ®©y kh«ng lín. Cao nhÊt nh− ë ®¶o Sinh Tån còng chØ ®¹t tíi ch−a ®Õn 20cm/s. Nh×n chung dßng ch¶y d− t¹i c¸c ®¶o nµy cã vËn tèc b»ng 1/2 vËn tèc dßng ch¶y tæng hîp (b¶ng 3. 1).

B¶ng 3. 1. H−íng vµ vËn tèc dßng ch¶y d− t¹i c¸c tÇng quan tr¾c vµo thêi ®iÓm th¸ng 5 - 6/2002

5m 10m 20m

TÇng Tr¹m

H−íng (®é) VËn tèc (cm/s) H−íng (®é) VËn tèc (cm/s) H−íng (®é) VËn tèc (cm/s)

§¸ T©y 5,0 232 3,6 255 1,5 308

Tèc Tan 5,4 179 4,0 150 1,6 134

Sinh Tån 19,3 347 19,3 356 16,6 356

§¸ Nam 6,4 189 6,8 180 7,2 177

Sè liÖu quan tr¾c dßng ch¶y tæng hîp trung b×nh nhiÒu n¨m tÇng mÆt theo hai mïa trong toµn vïng BiÓn §«ng cho thÊy dßng ch¶y tæng hîp t¹i vïng biÓn Tr−êng Sa cã vËn tèc kh«ng lín l¾m, nh×n chung kh«ng v−ît qu¸ 50cm/s (H×nh 3. 1).

mïa giã T©y Nam mïa giã §«ng B¾c H×nh 3. 1. Dßng ch¶y tÇng mÆt (sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m)

3. 4. 2. Dßng ch¶y ®Þa chuyÓn

Tr−íc n¨m 2000 dù ¸n ®· cã mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu dßng ®Þa chuyÓn trong vïng biÓn nµy vµ nh÷ng vïng phô cËn. Tuy nhiªn c¸c nghiªn cøu ®ã cßn t¶n m¸t vÒ mÆt kh«ng gian vµ kh«ng ®ång bé vÒ thêi gian.

N¨m 2002 & 2003 dù ¸n ®· tiÕn hµnh 3 chuyÕn kh¶o s¸t nhiÖt ®é vµ ®é muèi b»ng m¸y STD. Dùa vµo kÕt qu¶ nµy, tiÕn hµnh tÝnh dßng ch¶y ®Þa chuyÓn cho vïng biÓn nghiªn cøu. + Mïa giã mïa §«ng b¾c

KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®−îc cho thÊy dßng ch¶y ®Þa chuyÓn trong toµn vïng ph©n bè kh¸ phøc t¹p. Trong vïng nghiªn cøu t¹i cïng mét thêi ®iÓm vËn tèc dßng ch¶y cã n¬i chØ ®¹t vµi cm/s, nh−ng còng cã n¬i ®¹t tíi trªn 50cm/s. H−íng ch¶y trong vïng biÓn nghiªn cøu còng ph©n bè kh¸ phøc t¹p. NhiÒu nghiªn cøu tr−íc ®©y cho thÊy h−íng dßng ch¶y lu«n thay ®æi. C¸c hoµn l−u xo¸y thuËn, xo¸y nghÞch xen kÏ lÉn nhau trong toµn vïng.

12.0

11.5

11.0

10.5

10.0

9.5

9.0

8.5

8.0

7.5

7.0

7.5

114.5

114.0

111.0

112.5

111.5

112.0

115.0

113.0

113.5

110.5

111.0

111.5

114.0

112.5

113.0

113.5

112.0

114.5

Vµo thêi kú th¸ng 9-10/2002 phÝa t©y b¾c cña vïng biÓn nghiªn cøu dßng ch¶y cã h−íng tõ t©y sang ®«ng, nh−ng ë phÝa nam dßng ch¶y bÞ ®æi h−íng vµ t¹o nªn c¸c xo¸y thuËn xo¸y nghÞch xen kÏ nhau. H×nh 3. 2 lµ s¬ ®å ®é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn tÇng mÆt. §é cao ®éng lùc t¹i tÇng mÆt n¬i cao nhÊt ®¹t tíi 373,2Db, n¬i thÊp nhÊt chØ tíi 371,0Db. Nh− vËy trong toµn vïng chªnh lªch ®é cao ®éng lùc lªn tíi 2,2Db. Theo ®é s©u tíi tËn 50m s¬ ®å ph©n bè ®é cao ®éng lùc vµ h−íng cña dßng ch¶y ®Þa chuyÓn Ýt thay ®æi. Tuy nhiªn vËn tèc tíi tÇng 50Db ®· gi¶m ®i mét phÇn. §é cao ®éng lùc ë ®©y n¬i cao nhÊt ®¹t tíi 333,Db vµ thÊp nhÊt chØ lµ 321,9Db (h×nh 3. 2).

tÇng 50Db

tÇng 0Db

+ + Mïa giã T©y Nam H×nh 3. 2. S¬ ®å ®é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 9-10/2002 Nh÷ng nghiªn cøu tr−íc ®©y tuy lµ ®−îc tiÕn hµnh vµo thêi kú giã mïa t©y nam nh−ng thùc chÊt lµ ë c¸c thêi gian kh¸c nhau cña mïa. Do vËy c¸c kÕt qu¶ nhËn

®−îc rÊt kh¸c nhau. Trong hai n¨m 2002 & 2003 ®Ò tµi tiÕn hµnh hai ®ît kh¶o s¸t cïng vµo thêi kú th¸ng 3-4 nh−ng kÕt qu¶ nhËn ®−îc còng cã nhiÒu nÐt kh¸c nhau. Sù biÕn ®æi cña dßng ch¶y theo c¶ ph−¬ng n»m ngang vµ ph−¬ng th¼ng ®øng rÊt phøc t¹p. Mïa giã t©y nam n¨m 2002 n¬i cã gi¸ trÞ ®é cao ®éng lùc n»m ë gi÷a vïng nghiªn cøu (gi¸ trÞ lín nhÊt ®¹t tíi 373,2Db). Vïng quanh quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ cã gi¸ trÞ thÊp (thÊp nhÊt lµ 372,0Db). H−íng ch¶y kh¸ æn ®Þnh tíi ®é s©u 50Db, xuèng s©u h¬n h−íng ch¶y cã thay ®æi nh−ng kh«ng lín. Tíi ®é s©u kho¶ng 100Db tèc ®é dßng ch¶y ®· rÊt nhá hÇu nh− b»ng kh«ng (h×nh 3. 3).

Thêi kú nµy cña n¨m 2003 khu vùc cã ®é cao ®éng lùc lín còng n»m ë gi÷a vïng nh−ng h¬i lÖch vÒ phÝa t©y, nh−ng gi¸ trÞ cao nhÊt chØ ®¹t tíi 372,6Db, thÊp h¬n n¨m tr−íc 0,6Db. Xung quanh quÇn ®¶o Tr−êng Sa còng cã nh÷ng vïng cã gi¸ trÞ ®é cao ®éng lùc thÊp, nh−ng c¸c t©m nµy ®· dÞch chuyÓn lªn phÝa trªn vµ gi¸ trÞ ë ®©y còng thÊp h¬n gi¸ trÞ cïng kú n¨m tr−íc tíi 0,8Db (h×nh 3. 4).

12.0

11.5

11.0

10.5

10.0

9.5

9.0

8.5

8.0

7.5

7.0

7.5

110.5

111.0

111.5

112.0

112.5

113.0

113.5

114.0

114.5

115.0

111.5

112.0

112.5

113.0

113.5

114.0

114.5

111.0

0 Db

50 Db

12.0

11.5

11.0

10.5

10.0

9.5

9.0

8.5

8.0

7.5

7.0

111.5

112.0

112.5

113.0

113.5

114.0

114.5

111.0

110.5

111.0

111.5

112.0

112.5

113.0

113.5

114.0

114.5

115.0

H×nh 3. 3. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3-4/2002

tÇng 50Db

tÇng 0Db

H×nh 3. 4. §é cao ®éng lùc vµ dßng ch¶y ®Þa chuyÓn th¸ng 3 - 4/2003

3. 5. Oxy, pH, muèi dinh d−ìng, kim lo¹i nÆng vµ dÇu

3. 5. 1. Oxy

Hµm l−îng Oxy hoµ tan tÇng mÆt dao ®éng trong kho¶ng 4,16 ml/l - 5,08 ml/l, ®é b·o hoµ trung b×nh tõ 85,23 - 106,40%. Tõ ®é s©u 50 - 75m tíi 200m hµm l−îng «xy gi¶m ®i mét c¸ch ®¸ng kÓ, «xy ë tÇng 200m chØ cßn dao ®éng tõ 2,81 ml/l - 2,86 ml/l, ®é b·o hoµ tõ 48,75 - 50,33%, sau ®ã gi¶m dÇn theo ®é s©u tíi líp n−íc ≥ 400m kho¶ng 2,0ml/l.

3. 5.2 pH

N−íc biÓn khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa mang tÝnh kiÒm yÕu t−¬ng tù nh− c¸c vïng biÓn kh¸c, trong thêi gian kh¶o s¸t cã gi¸ trÞ trung b×nh tÇng mÆt 7,95 - 8,21. T¹i nh÷ng líp n−íc s©u, trÞ sè pH cã xu h−íng gi¶m dÇn vµ æn ®Þnh, trung b×nh 7,95 - 8,19 (tÇng 50 m) vµ 7,90 - 8,16 (tÇng 100m). Do sù kh¸c nhau vÒ cÊu tróc nhiÖt – muèi vµ thµnh phÇn dinh d−ìng, khu vùc phÝa B¾c quÇn ®¶o Tr−êng Sa chØ sè pH cña n−íc biÓn cã gi¸ trÞ cao h¬n phÝa Nam.

3. 5. 3. Muèi dinh d−ìng

• Phèt ph¸t (PO4)

Hµm l−îng PO4 ë líp n−íc tõ 0 – 50m (kho¶ng 0,0004 – 0,0090mg/l, ë ®é s©u > 50m, hµm l−îng PO4 phong phó h¬n (> 0,010mg/l) vµ ®Õn ®é s©u 100m hÇu hÕt c¸c khu vùc ®Òu ®¹t gi¸ trÞ hµm l−îng PO4 > 0,020mg/l.

• Silic¸t (SiO3)

Ph¹m vi biÕn ®éng hµm l−îng SiO3 theo c¸c líp n−íc 0m, 50m vµ 100m lÇn l−ît lµ: 0,044 – 0,529mg/l; 0,063 – 0,522mg/l; 0,100 – 0,685mg/l.

• Amoni (NH4)

Hµm l−îng NH4 tÇng 0m dao ®éng tõ 0,017mg/l ®Õn 0,026mg/l; tÇng 50m (tõ 0,021 - 0,028mg/l) vµ tÇng 100m (tõ 0,023 – 0,030mg/l). Trong c¶ 3 chuyÕn ®iÒu tra, hµm l−îng NH4 lín nhÊt th−ßng gÆp ë tÇng 50m.

• Nitrit (NO2)

Hµm l−îng NO2 ph©n bè theo kh«ng gian kh¸ phøc t¹p, trong líp n−íc x¸o trén (tõ 0m – 50m), gi¸ trÞ trung b×nh trong c¸c chuyÕn kh¶o s¸t cña NO2 tõ 0,003 – 0,004mg/l; ®Õn líp n−íc 100m, hµm l−îng trung b×nh toµn vïng trong c¶ 2 mïa t−¬ng ®èi æn ®Þnh (0,004mg/l).

• Nitrat (NO3)

Trªn toµn vïng biÓn, gi¸ trÞ hµm l−îng NO3 dao ®éng ph¹m vi tõ 0,004 - 0,100mg/l, giai ®o¹n th¸ng 9 – 10 hµm l−îng NO3 cao h¬n h¼n vµ dao ®éng trong ph¹m vi nhá h¬n. Quy luËt ph©n bè hµm l−îng NO3 trong c¶ hai mïa ®Òu t¨ng dÇn theo ®é s©u. 3. 5. 4. Hµm l−îng kim lo¹i nÆng

• KÏm (Zn)

Hµm l−îng Zn trung b×nh trong giai ®o¹n th¸ng 3 – 4 tõ 8,557µg/l ®Õn 12,581µg/l, thÊp h¬n trong th¸ng 8 – 9 (8,589 – 14,638µg/l) theo thø tù t¨ng dÇn tõ mÆt (tÇng 0m) ®Õn tÇng 100m. Cã sù tËp trung cao vÒ hµm l−îng cña kÏm ë khu vùc phÝa B¾c vµ T©y B¾c vïng nghiªn cøu (víi hµm l−îng lu«n > 10µg/l ngay tõ tÇng mÆt) lµ phï hîp víi nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tr−íc ®©y, ®iÒu nµy thÓ hiÖn râ vai trß vËn chuyÓn vËt chÊt tõ líp n−íc s©u lªn bÒ mÆt cña t©m n−íc tråi Nam Trung bé.

• Ch× (Pb)

Hµm l−îng Pb trong c¸c tÇng n−íc 0m, 50m vµ 100m lÇn l−ît lµ 3,44µg/l, 5,22µg/l vµ 5,66µg/l. Còng nh− c¸c kim lo¹i nÆng kh¸c, hµm l−îng Pb trong n−íc biÓn thÓ hiÖn râ nÐt ph©n bè t¨ng dÇn theo ®é s©u.

• §ång (Cu)

Th¸ng 3-4/2002

Th¸ng 8-9/2002

Th¸ng 3-4/2003

Ph©n bè hµm l−îng Cu ë c¸c líp n−íc biÓn kh«ng cã quy luËt vµ thay ®æi hÇu nh− hoµn toµn qua c¸c ®ît kh¶o s¸t, hµm l−îng Cu æn ®Þnh trong giai ®o¹n th¸ng 3 – 4 víi hµm l−îng trung b×nh 5,5 – 5,7µg/l (tÇng mÆt) 6,0 – 7,0µg/l (tÇng 50m) vµ 6,5 – 8,9µg/l (tÇng 100m). So s¸nh víi TCVN 5943 – 1995, th× hµm l−îng Cu trung b×nh vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa th¸ng 9 – 10/2002 ®· xÊp xØ hoÆc v−ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp ®èi víi NTTS (10µg/l, ®Æc biÖt lµ tÇng 100m) (h×nh 3. 5). §ång thêi, trong c¸c chuyÕn ®iÒu tra, lu«n b¾t gÆp t¹i mét sè mÉu cã hµm l−îng Cu kh¸ cao. Tuy nhiªn, ®©y míi chØ lµ nh÷ng sè liÖu ban ®Çu ch−a râ nguyªn nh©n nªn còng khã kÕt luËn vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa cã kh¶ n¨ng « nhiÔm Cu.

µg/l

14.0

12.0

GHCP: 10µg/l

10.0

8.0

6.0

4.0

2.0

0.0

50m

100m

H×nh 3. 5. Ph©n bè hµm l−îng ®ång (µg/l) vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, n¨m 2001 – 2003

• Asen (As)

Hµm l−îng As qua ba chuyÕn kh¶o s¸t trªn toµn vïng nghiªn cøu dao ®éng tõ 0,66 – 3,46µg/l. Trong giai ®o¹n th¸ng 9 – 10 nh×n chung thÊp (HLTB tõ : 2,20 – 2,30µg/l) vµ ph©n bè æn ®Þnh h¬n giai ®o¹n th¸ng 3 – 4, tÇng mÆt cã gi¸ trÞ cao h¬n tÇng 50m, ®©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt cña As so víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i nÆng trong biÓn.

• Thuû ng©n (Hg)

Hµm l−îng Hg lín nhÊt chØ ®¹t tíi 0,65µg/l (th¸ng 9 – 10/2002). T−¬ng tù nh− hÇu hÕt c¸c kim lo¹i nÆng ®−îc nghiªn cøu, hµm l−îng trung b×nh cña Hg trong giai ®o¹n th¸ng 3 – 4 (dao ®éng ë møc 0,15µg/l ®Õn kho¶ng 0,27µg/l) lu«n thÊp h¬n th¸ng 9 – 10.

• Cadmi (Cd)

Hµm l−îng trung b×nh Cd giai ®o¹n th¸ng 3 – 4 tõ 0,0632µg/l ®Õn 0,1084µg/l, cßn trong giai ®o¹n th¸ng 9 – 10/200 cao h¬n, kho¶ng 1,2 – 2,0 lÇn (tõ 0,1372µg/l ®Õn 0,1558µg/l), tÇng 50m hµm l−îng Cd cao h¬n tÇng 0m vµ 100m.

3. 5. 5. Hµm l−îng dÇu trong n−íc biÓn

Hµm l−îng dÇu trong n−íc vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa t−¬ng ®èi thÊp so víi c¸c vïng biÓn ven bê ViÖt Nam vµ vÞnh Th¸i Lan, ®ång thêi thÊp h¬n nhiÒu so víi giíi h¹n quy ®Þnh (TCVN - 0,30mg/l). Hµm l−îng dÇu cã trong kho¶ng 0,004 - 0,025mg/l, trung b×nh lµ 0,009mg/l. Sù cã mÆt cña dÇu trong n−íc ë vïng biÓn nµy chñ yÕu lµ do c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tµu qua l¹i vµ khai th¸c dÇu khÝ tõ thÒm lôc ®Þa cña c¸c n−íc trong khu vùc mang l¹i.

3. 6. Sinh vËt phï du 3. 6. 1. Thµnh phÇn loµi

Ph©n tÝch mÉu vËt cña c¸c chuyÕn kh¶o s¸t trong c¸c n¨m 1993-1997 vµ 2001-2003 vÒ SVPD trong vïng biÓn Q§TS ®· ph¸t hiÖn 463 loµi thùc vËt phï du (TVPD); sè loµi míi t×m thÊy trong nh÷ng n¨m 2001-2003 bæ sung cho danh môc TVPD 1993-1997 lµ 151 loµi, gåm 1 loµi t¶o Kim, 30 loµi t¶o Silic vµ 120 loµi t¶o Gi¸p.

Trong §VPD kh«ng kÓ ®éng vËt nguyªn sinh (Protozoa), søa con (Medusa)vµ qu¶n thuû mÉu (Siphonophora) ®· cã 358 loµi, bæ sung cho danh môc §VPD 1993 – 1997 lµ 59 loµi.

3. 6. 2. TÝnh ®a d¹ng sinh vËt phï du

Còng nh− thêi kú 1993-1997, chØ sè ®a d¹ng H’ cña TVPD vµ §VPD vïng biÓn Q§TS kh¸ cao; trung b×nh cho 4 chuyÕn kh¶o s¸t lµ 5,64 vµ 5,80 vµ gi¸ trÞ ®a d¹ng Dv còng ®Òu kh¸ lín – 4,18 vµ 4,45. Nh− vËy møc ®é ®a d¹ng SVPD vïng biÓn Q§TS lµ phong phó vµ rÊt phong phó, chÊt l−îng n−íc tèt vµ rÊt tèt (B¶ng 3. 2).

B¶ng 3. 2. ChØ sè ®a d¹ng SVPD vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa 2001-2003

Thêi gian TVPD J Dv §VPD J Dv H’ H’

Th¸ng 10/2001 0,79 4,43 5,65 0,76 4,27 5,62

Th¸ng3/2002 0,79 5,03 6,16 0,80 4,90 6,40

Th¸ng 9/2002 0,61 2,78 5,50 0,73 4,00 4,55

Th¸ng 4/2003 0,75 4,50 5,91 0,78 4,62 5,98

Trung b×nh 0,73 4,18 5,80 0,77 4,45 5,64

Tõ thèng kª c¸c chØ sè ®a d¹ng ®· rót ra ®−îc nh÷ng loµi −u thÕ trong c¸c chuyÕn kh¶o s¸t, trong nh÷ng loµi −u thÕ nµy, t¶o Thalassiothrix frauenfeldii (TVPD); Eucalanus subcrassus, Undinula darwini, Sagitta enflata vµ Cypridina noctiluca (§VPD) lµ nh÷ng loµi −u thÕ nhÊt.

3. 6. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du

Sè l−îng trung b×nh TVPD trong ®ît kh¶o s¸t lµ 62.020 tb/m3, lín h¬n thêi kú 1993-1997 (30.782 tb/m3) vµ trung b×nh nhiÒu n¨m cho vïng biÓn lµ 42.141 tb/m3, thÊp h¬n so víi tÊt c¶ c¸c vïng biÓn kh¸c cña ViÖt Nam (b¶ng 3. 5); tuy nhiªn nÕu so víi nhiÒu vïng biÓn cïng, gÇn vÜ ®é kh¸c nh− b¾c Ên §é D−¬ng, biÓn Andaman, vÞnh Aden, biÓn A rËp, vÞnh Bengal th× TVPD ë vïng biÓn Q§TS ®· phong phó h¬n.

Sè l−îng TVPD vµ khèi l−îng §VPD lµ thøc ¨n cña c¸ vïng biÓn Q§TS trong thêi kú 2001-2003 ®· cã møc ®é cao h¬n thêi kú 1993-1997 mét c¸ch râ rÖt, tuy nhiªn sè l−îng §VPD trong 2 thêi kú vÉn t−¬ng tù nh− nhau (b¶ng 3. 3 vµ 3. 4)

B¶ng 3. 3. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 2001-2003

Sè l−îng TVPD Sè l−îng §VPD Khèi l−îng §VPD ChuyÕn kh¶o s¸t

Th¸ng 10/2001 5.849 38 78,19

Th¸ng 3/2002 112.772 58 52,69

Th¸ng 9/2002 70.760 65 95,06

Th¸ng 4/2003 58.702 77 90,52

Trung b×nh 62.020 60 79,11

B¶ng 3. 4. Sinh vËt l−îng sinh vËt phï du vïng biÓn Q§TS 1993-1997

Sè l−îng TVPD Sè l−îng §VPD Khèi l−îng §VPD ChuyÕn kh¶o s¸t

Th¸ng 8,9/1993 71.909 80 46,68

Th¸ng 5,6/1994 5.683 55 41,77

Th¸ng 6,7/1994 73.793 59 28,09

Th¸ng 4,5/1995 48.243 45 23,59

Th¸ng 6,7/1995 9.278 157 59,84

Th¸ng 5/1996 5.227 62 67,27

Th¸ng 5,7/1997 1.344 26 28,75

Trung b×nh 30.782 69 42,28

B¶ng 3. 5. Sinh vËt l−îng trung b×nh sinh vËt phï du c¸c vïng biÓn Viªt Nam 1959-1986

Vïng biÓn

VÞnh B¾c Bé

Trung Bé

§«ng Nam Bé

T©y Nam Bé

Sinh vËt l−îng

QuÇn ®¶o Tr−êng Sa (1993 – 2003)

111,13

44,48 34,23 124,42

55,67

§VPD (mg/m3)

3.210.642

728.479

1.378.609

9.891.978

42.141

TVPD (tÕ bµo/m3)

Khèi l−îng trung b×nh §VPD vïng biÓn Q§TS cã trong kho¶ng 23,59mg/m3 (th¸ng 4,5/1995) ®Õn 95,06mg/m3 (th¸ng 9/2002), vµ trung b×nh nhiÒu n¨m lµ 55,67mg/m3, cã thÓ xÕp t−¬ng ®−¬ng víi c¸c vïng biÓn gÇn vÜ ®é kh¸c nh− Cuba, Jamaica, Haiti, Goatemala, trung t©m vÞnh MÕch xÝch còng nh− biÓn Trung hoa, biÓn óc vµ t©y b¾c Th¸i B×nh D−¬ng.

So víi c¸c vïng biÓn kh¸c cña ViÖt Nam, møc ®é khèi l−îng §VPD lµ thøc ¨n cña c¸ vïng biÓn Q§TS cã thÓ xÕp vµo møc ®é t−¬ng ®−¬ng víi vïng biÓn Trung Bé vµ §«ng Nam Bé, thÊp h¬n so víi vïng biÓn vÞnh B¾c Bé vµ vïng biÓn T©y Nam Bé .

VÒ biÕn ®éng sinh vËt l−îng, cho thÊy trong c¸c th¸ng 9,10 (vô B¾c), khèi l−îng §VPD ®Òu lín h¬n so víi c¸c th¸ng 3,4 (Vô Nam); xu thÕ nµy chØ phï hîp cho TVPD ë 2 chuyÕn cuèi cña ®ît kh¶o s¸t, 2 chuyÕn ®Çu cña ®ît kh¶o s¸t xu thÕ hoµn toµn ng−îc l¹i (h×nh 3. 6).

Xu thÕ biÕn ®éng s¶n l−îng c¸ ®¸nh b¾t ®−îc b»ng l−íi rª tr«i còng nh− c©u vµng cña 3 chuyÕn sau hoµn toµn phï hîp víi xu thÕ biÕn ®éng khèi l−îng §VPD trong vïng biÓn (h×nh 3. 7).

tb/m3

mg/m3

120.000

100,00

90,00

100.000

80,00

80.000

70,00

60.000

60,00

50,00

40.000

40,00

20.000

30,00

20,00

Th¸ng 10- 2001

Th¸ng 3/2002

Th¸ng 9/2002

Th¸ng 4/2003

TVPD

§VPD

mg/m3

7.000

6.000

5.000

100,00 90,00 80,00 70,00 60,00

4.000

3.000

2.000

1.000

50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00

Th¸ng 10- 2001

Th¸ng 3/2002

Th¸ng 9/2002

Th¸ng 4/2003

S¶n l−îng Rª

S¶n l−îng C©u vµng

§VPD

H×nh 3. 6. BiÕn ®éng sè l−îng SVPD vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa th¸ng 10/2001 – 4/2003

H×nh 3. 7. Xu thÕ biÕn ®éng khèi l−îng §VPD (mg/m3) vµ s¶n l−îng khai th¸c ®−îc b»ng l−íi Rª vµ C©u vµng (kg)

3. 6. 4. Ph©n bè sinh vËt l−îng sinh vËt phï du

Sè l−îng TVPD trong vïng biÓn Q§TS phÇn lín chØ kho¶ng d−íi 10.000tb/m3 trong th¸ng 10/2001, 3 chuyÕn cßn l¹i còng chØ trªn d−ãi 100.000tb/m3; c¸c tr¹m cã sè l−îng cao nhÊt ®Òu ch−a ®¹t 1 triÖu tb/m3; tuy nhiªn, vÉn thÊy ®−îc ¶nh h−ëng Ýt nhiÒu cña c¸c vïng n−íc tråi (upwelling) vµ c¸c vïng kh¸c cã hµm l−îng muèi dinh d−âng cao h¬n ®Õn sù tËp trung cña TVPD trong vïng biÓn.

Xu thÕ ph©n bè c¸c vïng tËp trung sè l−îng §VPD lµ th−êng kh«ng trïng víi vïng tËp trung TVPD, ®iÒu nµy rÊt thõ¬ng hay gÆp trong ph©n bè cña SVPD kh«ng nh÷ng ë vïng biÓn n−íc ta mµ cßn ë nhiÒu vïng biÓn kh¸c trªn thÕ giíi.

Khèi l−îng §VPD th−êng tû lÖ thuËn víi sè l−îng cña chóng trong c¸c vïng biÓn, v× vËy c¸c vïng tËp trung cña chóng ®· cã xu thÕ t−¬ng tù nh− nhau.

3. 7. Sinh vËt quanh ®¶o (§éng vËt ®¸y, Rong biÓn, San h«, C¸ r¹n san h«) 3. 7. 1. Thµnh phÇn loµi

KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu vµ tµi liÖu cã ®−îc cña vïng biÓn, ®· thèng kª ®−îc 1690 loµi sinh vËt biÓn quanh 4 ®¶o §¸ t©y, §¸ Nam, Tèc Tan, Sinh Tån vµ c¸c ®¶o kh¸c thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa, trong ®ã:

- §éng vËt ®¸y: 739 loµi - 327 gièng - 135 hä. - San h« : 364 loµi - 84 gièng - 26 hä - 5 bé. - C¸ r¹n san h«: 322 loµi - 133 gièng - 44 hä.

- Rong biÓn: 255 loµi - 99 gièng - 38 hä thuéc 4 ngµnh. Tû lÖ c¸c nhãm sinh vËt biÓn quanh c¸c ®¶o ®−îc gi¬i thiÖu trong h×nh 3.8

Rong biÓn 15%

§éng vËt ®¸y 44%

C¸ r¹n San h« 19%

San H« 22%

H×nh 3. 8. Tû lÖ phÇn tr¨m (%) gi÷a c¸c nhãm sinh vËt ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa Trong thµnh phÇn loµi sinh vËt ®· x¸c ®Þnh ®−îc 57 loµi c¸ r¹n san h«, 11 loµi gi¸p x¸c, 136 loµi th©n mÒm, 9 loµi da gai (§éng vËt ®¸y) cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ b−íc ®Çu ®· thèng kª ®−îc 13 loµi th©n mÒm ®−îc ghi vµo s¸ch ®á ViÖt Nam. §Æc biÖt trong hai chuyÕn kh¶o s¸t nµy ®· ph¸t hiÖn thªm 31 loµi – 4 chi rong biÓn, 40 loµi san h«, 1 hä c¸ (Hä c¸ Bèng biÓn s©u - Microdesmidae) vµ 132 loµi c¸ bæ sung vµo danh lôc loµi cho vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa.

Thµnh phÇn loµi sinh vËt ë vïng biÓn nµy mang tÝnh nhiÖt ®íi ®iÓn h×nh víi sù thèng trÞ cña mét sè hä nhiÖt ®íi nh−: hä C¸ Thia (Pomacentridae), hä C¸ B−ím (Chaetodontidae), hä C¸ §u«i gai (Acanthuridae), Hä Bµng chµi (Labridae), hä C¸ Mã (Scaridae) (Thuéc c¸ r¹n san h«); hä Acroporidae, hä Faviidae (San H«); ®ång

thêi tû sè Cheney ®−îc ¸p dông ®Ó tÝnh to¸n cho rong biÓn víi hÖ sè > 6 còng cho thÊy ®Æc ®iÓm nµy.

3. 7. 2. Ph©n bè

• §éng vËt ®¸y * Ph©n bè mÆt réng

C¸c sè liÖu cho thÊy sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu cña §V§ gi÷a c¸c ®¶o. HÇu hÕt c¸c ®¶o ch×m cã sè loµi §V§ ®Òu ®¹t cao (198 loµi - 238 loµi), ngo¹i trõ sù phong phó cã tÝnh ®ét biÕn ë Sinh Tån (257 loµi), cßn l¹i 4 ®¶o næi kh¸c th−êng cã sè loµi thÊp, tõ 143 - 185 loµi/ ®¶o. Sù phong phó loµi c¸c ®¶o ch×m cã lÏ liªn quan mËt thiÕt ®Õn sù ph¸t triÓn m¹nh cña c¸c r¹n san h« ë xung quanh c¸c ®¶o ch×m ®ã. XÕp theo thø tù sè l−îng loµi, cao nhÊt ®¶o Sinh tån 257 loµi b»ng 34,8 % tæng sè loµi, ®¸ T©y 238 loµi, chiÕm 32,2 % tæng sè loµi, ThuyÒn Chµi 203 loµi - 27,3 %, Tèc Tan 198 loµi - 26,8 %, c¸c ®¶o kh¸c ®Òu d−íi 200 loµi/ ®¶o vµ thÊp nhÊt lµ ®¶o S¬n Ca chØ cã 143 loµi b»ng 14,9 % tæng sè loµi. Xu thÕ chung ë hÇu hÕt c¸c ®¶o, th©n mÒm ®Òu chiÕm −u thÕ vÒ thµnh phÇn loµi, chiÕm kho¶ng trªn 60 % tæng sè loµi §V§ ë khu vùc kh¶o s¸t, tiÕp theo lµ Gi¸p X¸c, giun §èt vµ Da gai cã sè loµi gÇn t−¬ng tù nh− nhau. Sù ph¸t triÓn m¹nh cña nhãm Th©n MÒm lµ tiÒn ®Ò t¹o thµnh c¸c b·i ®Æc s¶n cña ®¶o.

* Ph©n bè trªn vïng triÒu Sù ph©n bè cña §V§ trªn vïng triÒu ®−îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3. 6.

B¶ng 3. 6. Ph©n bè th¼ng ®øng cña §V§

Sè loµi

Nhãm sinh vËt ®Æc trng

Vïng ph©n bè

TriÒu cao

10 - 15

TriÒu gi÷a

90 - 150

TriÒu thÊp

200

D−íi triÒu

500

Cßng ngùa (Oxypoda sp), cua kÝ c− (Anomura), Cerithidea cingulata, Clypemorus bifasciatus, Nerita albicilla, Ichnochiton sp, Achantopleura sp; Ostrea mordax, O. imbricata .v.v. Nhãm Anomura, èc vïng triÒu Monodonta labio, Nerita albicilla, N. polita, Planaxis sulcatus, Clypeomorus trailli, C. puerpera, Cerithium nodulosum, Diodora mas, Diodora reevi, Monodonta labio, Echelus quadricarinatus, Ichnochiton sp, Achantopleura sp; Arca ventricosa, Barbatia decussata, Isognomon serratula;Ostrea mordax, O. imbricata; Gafrarium gibba, Chione isabellina, Dosinia sp; Hä cua ®¸ Xanthidae, cua Grapsidae, H¶i s©m Holothuriidae.v.v. Chlorostoma rusticum, Turbo chrysostomus, T. bruneus, T.pelthoratus, Lunella coronata, c¸c gièng Nerita, Cerithidium, Natica, Polynices, Ostrea, Cardita, Tellina..., nhiÒu loµi thuéc hä cua ®¸ Xanthidae, mét sè loµi ®u«i r¾n vµ giun nhiÒu t¬... Bao gåm c¸c gièng Haliotis, Rhinoclavus, Strombus, Lambis, Cyprea, Bursa, Semifusus, Conus, c¸c loµi thuéc trai tai T−îng Tridactidae, hä cua b¬i Portunidae, c¸c loµi thuéc líp H¶i S©m Holothuridae, líp cÇu gai Echinoidae, líp huÖ biÓn Crinoidea vµ ®a sè thuéc líp ®u«i r¾n Ophiuroidae. HÇu hÕt c¸c loµi giun vµ gi¸p x¸c ®Òu ph©n bè vïng D−íi triÒu

C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµo c¸c n¨m 1994, 1995, 1996 , 2002, 2003 cho thÊy sù ph©n bè cña sinh vËt ®¸y gi÷a c¸c khu triÒu quÇn ®¶o Tr−êng Sa rÊt kh¸c nhau. Do ®Æc ®iÓm vïng triÒu ven ®¶o bao gåm c¸c b·i ®¸ t¶ng, ®¸ côc, v¸ch ®¸ chiÕm −u thÕ. V× vËy tuyÖt ®¹i ®a sè loµi §V§ thu ®−îc trªn vïng triÒu ®Òu lµ c¸c loµi thuéc vïng

triÒu ®¸y cøng. Mét sè ®¶o næi cã b·i c¸t tr¾ng bao bäc xung quanh th−êng cã thªm cua Ocypoda, cßng vµ h¶i s©m ph©n bè. • Rong biÓn

* Ph©n bè mÆt réng

Trong tæng sè 255 loµi Rong biÓn ®· ph¸t hiÖn ®−îc t¹i 10 ®¶o næi, ch×m vµ b·i c¹n thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa, th× sè l−îng loµi t¹i c¸c ®¶o kh¸c nhau còng kh¸c nhau. Sè l−îng loµi lín nhÊt lµ 127 loµi (®¶o §¸ T©y), sè l−îng loµi nhá nhÊt, 17 loµi (®¶o Phan Vinh) vµ trung b×nh 72,9 loµi. Sù ph©n bè réng cña c¸c loµi Rong biÓn ë ®©y hoµn toµn phï hîp víi quy luËt ph©n bè cña Sinh vËt Thuû sinh. §ã lµ, cµng vÒ phÝa xÝch ®¹o (vÜ ®é thÊp) th× sè l−îng loµi cµng t¨ng nh−ng sè l−îng c¸ thÓ loµi l¹i gi¶m. Ng−îc l¹i, cµng vÒ phÝa cùc (vÜ ®é cao), sè l−îng loµi gi¶m nh−ng sè l−îng c¸c thÓ loµi l¹i t¨ng.

HÖ sè t−¬ng ®ång Sorensen (S) cña c¸c loµi gi÷a c¸c ®¶o kh¸c nhau cã sù sai kh¸c rÊt lín, dao ®éng trong kho¶ng 0,102 (gi÷a §¸ Nam Tèc Tan) ®Õn 0,677 (gi÷a Tr−êng Sa vµ Nam YÕt). HÖ sè t−¬ng ®ång gi÷a Tr−êng Sa vµ Tèc Tan nhá, cã nghÜa lµ sù gièng nhau vÒ thµnh phÇn loµi gi÷a hai ®¶o nµy thÊp. Nguyªn nh©n chÝnh cña sù sai kh¸c nµy do sù kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ ®Þa lý gi÷a c¸c ®¶o vµ cÊu tróc nÒn ®¸y. Mét nguyªn nh©n chñ quan kh¸c cã vai trß kh«ng nhá dÉn ®Õn sù sai kh¸c ®ã lµ do t¸c ®éng tõ c¸c ho¹t ®éng sèng cña con ng−êi nh− khai th¸c thuû s¶n b»ng l−íi cµo, næ m×n, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ven ®¶o lµm ¶nh h−ëng ®Õn vËt b¸m (gi¸ thÓ) cña c¸c loµi Rong biÓn, nhÊt lµ vµo thêi kú cßn non. MÆt kh¸c, do t¹i mét sè ®¶o (Tèc Tan, Phan Vinh) sè lÇn kh¶o s¸t qu¸ Ýt (mét lÇn) vµ sè mÆt c¾t kh¶o s¸t còng kh«ng nhiÒu (5 mÆt c¾t t¹i Phan Vinh vµ 2 t¹i Tèc Tan). Ng−îc l¹i, hÖ sè t−¬ng ®ång gi÷a hai ®¶o Tr−êng Sa vµ Nam YÕt lín nhÊt, nghÜa lµ sè loµi gièng nhau gi÷a hai ®¶o lµ lín nhÊt còng do c¸c nguyªn nh©n kÓ trªn mang l¹i.

* Ph©n bè th¼ng ®øng (Ph©n bè s©u)

ë ®©y cã hai kiÓu nÒn ®¸y chñ yÕu cã liªn quan ®Õn sù ph©n bè th¼ng ®øng cña Rong biÓn, ®ã lµ vïng triÒu ®¸y ®¸ (chñ yÕu lµ san h« chÕt vµ ®¸ san h« g¾n kÕt) vµ vïng triÒu ®¸y mÒm (chñ yÕu lµ ®¸y c¸t th« cã c¸c vËt thÓ l¹ kh¸c nh− vá ®éng vËt, vá ®å hép).

+ Vïng triÒu ®¸y ®¸

Thµnh phÇn Rong biÓn rÊt phong phó vµ th−êng gÆp hÇu hÕt c¸c loµi ®· ph¸t hiÖn ®−îc t¹i vïng nghiªn cøu nh−: Galaxaura, Corallina, Gelidium, Hypnea, Gracilaria, Eucheuma, Kappaphycus, Acanthophora, Padina, Dictyota, Sargassum, Turbinaria, Caulerpa, Halimeda, Codium, Tydemania. Trong mét sè vïng t−¬ng ®èi kÝn sãng (c¸c hå trong lßng c¸c b·i c¹n nh− ThuyÒn Chµi) hay trong c¸c hå nöa kÝn (trong lßng b·i c¹n Tèc Tan, §¸ T©y) th−êng gÆp ®¹i diÖn cña c¸c chi nh−: Acanthophora, Enteromorpha (b¶ng 3. 7).

B¶ng 3. 7. Ph©n bè cña Rong biÓn t¹i vïng triÒu ®¸y ®¸ quÇn ®¶o Tr−êng Sa (Nguån: Thuû triÒu Tr−êng Sa, 1999)

V. trªn triÒu Hoµn toµn kh«ng cã Rong

Lyngbya, Symploca,

Khu triÒu cao

Pterocladia, Mastophora,

Khu triÒu gi÷a Vïng triÒu

Khu triÒu thÊp

PhÇn trªn Mùc trung b×nh triÒu d©ng nhiÖt ®íi 1,7 m Oscillatoria, Phormidium, Homothamnion, Scytonema..... Mùc trung b×nh triÒu d©ng xÝch ®¹o Gelidium, Wurdemannia, Cheilosporum, Ulva, Cladophoropsis.... Mùc trung b×nh triÒu rót xÝch ®¹o Bangia fusco-purpurea, Liagora, Actinotrichia, Galaxaura, Gelidiella, HalymeniaJania, Titanophora... Mùc trung b×nh triÒu rót nhiÖt ®íi 0 m Portieria, Peyssonnelia, Claudea, Lobophora, caulerpa, Tydemania, Udotea, Codium..... -15m Vïng d−íi triÒu PhÇn d−íi Padina japonica, Halimedia opuntia

+ Vïng triÒu ®¸y mÒm

Vïng triÒu ®¸y mÒm vïng quÇn ®¶o tr−êng Sa tuy kh«ng nhiÒu vµ kh«ng thËt sù ®iÓn h×nh nh−ng còng cã thÓ chia thµnh mét vµi kiÓu sau:

B¶ng 3. 8. Rong biÓn ®Æc tr−ng cho c¸c lo¹i ®¸y mÒm, quÇn ®¶o Tr−êng Sa

C¸c kiÓu ®¸y mÒm Rong biÓn ®Æc tr−ng

Caulerpa, Cladophora, Enteromorpha Gracilaria, Enteromorpha Caulerpa, Udotea Bïn-c¸t C¸t-bïn ThuÇn c¸t

Nh×n chung, t¹i vïng triÒu ®¸y mÒm cña c¸c ®¶o thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa chØ gÆp mét sè ®¹i diÖn cña c¸c chi nh−: Udotea, Caulerpa, Avraivillea nh−ng c¸c ®¹i diÖn nµy kh«ng ph¶i sèng ngay trªn ®¸y c¸t mµ th−êng b¸m trªn c¸c lo¹i vËt b¸m kh¸c (chñ yÕu lµ vá sinh vËt chÕt, vá ®å hép vµ c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng).

• San h«

* Ph©n bè mÆt réng cña san h«

Tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ cho thÊy san h« ph©n bè xung quanh tÊt c¶ c¸c ®¶o kh¶o s¸t tr¶i dµi vµ réng, cã ®¶o r¹n san h« tr¶i dµi trªn 20km nh− ë ®¶o Tèc Tan, ThuyÒn Chµi vµ réng ®Õn vµi km. Sù ph©n bè san h« gi÷a c¸c ®¶o kh¶o s¸t kh¸c nhau t−¬ng ®èi lín, dao ®éng trong kho¶ng 78 ®Õn 211 loµi. NhiÒu nhÊt lµ ®¶o Song Tö T©y 211 loµi tiÕp theo lµ ThuyÒn Chµi 202 loµi vµ thÊp nhÊt lµ c¸c ®¶o §¸ Nam 78, Tèc Tan 80 loµi. Sù ph©n bè cña san h« cßn kh¸c nhau gi÷a c¸c mÆt c¾t trªn cïng mét ®¶o nh− mÆt c¾t nam §¸ T©y, nam Tèc Tan, b¾c §¸ Nam sù ph©n bè cña san h« rÊt th−a thít trong khi ®ã c¸c mÆt c¾t cßn l¹i cã ®é phñ kh¸ cao.

* Ph©n bè theo ®é s©u cña san h«

San h« quÇn ®¶o Tr−êng Sa ph©n bè tõ ®é s©u 0m h¶i ®å ®Õn ®é s©u 30 – 40m. Tuy nhiªn tËp trung phæ biÕn vµ cã ®é phñ cao ë trong kho¶ng ®é s©u tõ 4 – 10m. ë ®íi mÆt b»ng r¹n 0 – 2,5m san h« ph©n bè th−a thít vµ cã nhiÒu san h« chÕt (cã thÓ do sãng ®a lªn), c¸c loµi sèng trong ®é s©u nµy th−êng cã d¹ng khèi hoÆc d¹ng cµnh mËp

nh− Acropora digitata, A. monticulosa hay c¸c loµi thuéc gièng Pocillopora. Trong kho¶ng ®é s©u tõ 4 – 10m sè l−îng loµi còng nh− ®é phñ phong phó h¬n, cã nhiÒu san h« cµnh, bµn, phiÕn, san h« mÒm, san h« sõng. ë ®é s©u 10m trë xuèng san h« ph©n bè th−a dÇn, vµ d−íi 15m chñ yÕu lµ c¸c loµi san h« sõng (Gorgonacea). • C¸ r¹n san h«

R¹n san h« lµ n¬i cung cÊp cho c¸ 02 yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ nguån thøc ¨n (cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp) vµ n¬i Èn trèn kÎ thï. Dùa vµo ®Æc tÝnh nµy cã thÓ thÊy c¸ r¹n ph©n bè chñ yÕu theo nh÷ng h×nh thøc d−íi ®©y:

+ C− ngô trong c¸c côm san h« th−êng lµ nh÷ng nhãm c¸ nhá thuéc c¸c hä nh− C¸ Thia Pomacentridae, C¸ B−ím Chaeto®ontiae, C¸ §u«i gai Acanthuridae víi mËt ®é rÊt cao. VÝ dô nhãm c¸ Thia ®Õm ®−îc 850 con/mÆt c¾t ë ®¶o §¸ T©y, C¸ §u«i gai cã 417 con/mÆt c¾t ë ®¶o §¸ Nam vµ c¸ B−ím cã 230 con/mÆt c¾t ë ®¶o Sinh Tån.

+ Sèng trong hang hèc: C¸c ®¹i diÖn thuéc c¸c hä C¸ LÞch biÓn Muraenidae (Gymnothorax fimbriatus), C¸ Mó Serranidae (Epinephelus urodeta), mét vµi ®¹i diÖn thuéc hä C¸ Bèng tr¾ng (Gobiodon spp)…

+ Sèng trong c¸c th¶m rong, cá biÓn: §¹i diÖn cña nhãm nµy thuéc vÒ c¸c hä C¸ S¬n Apogonidae (Cheilodipterus quinquelineatus), C¸ PhÌn Mullidae (Upeneus tragula).

+ Sèng céng sinh: Mét sè loµi c¸ cã ph−¬ng thøc sèng céng sinh víi vËt chñ rÊt ®Æc biÖt. VÝ dô: C¸ Khoang cæ Amphiprion clarkia sèng céng sinh víi h¶i qu×.

3. 7. 3. Sinh vËt l−îng

C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh tæng sinh vËt l−îng §V§ ë c¸c b·i triÒu quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®¹t b×nh qu©n 36,3 ct/m2 vµ 41,7 g/m2. Xu thÕ ph©n bè t¨ng dÇn tõ cao triÒu ®Õn thÊp triÒu. Vïng cao triÒu do lµ b·i c¸t tr¾ng, gÇn nh− th−êng xuyªn ph¬i kh« nªn sinh vËt l−îng §V§ rÊt thÊp, chØ ®¹t trung b×nh 0,5 con/m2 vµ 3,2 g/m2. Khu trung triÒu sinh vËt l−îng b¾t ®Çu t¨ng ®¹t ®Õn 14,3 con/m2 vµ 17,3 g/m2. Vïng thÊp triÒu sinh vËt l−îng §V§ t¨ng gÇn nh− ®ét biÕn; MËt ®é ®¹t ®Õn 61,7 con/m2 vµ khèi l−îng 74,5g/m2.

Bªn c¹nh ®ã sinh vËt l−îng §V§ sèng trªn r¹n san h« ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong thµnh phÇn c¬ së nguån lîi vµ thøc ¨n cña thuû vùc. KÕt qu¶ nghiªn cøu trong vßng 5 n¨m cho thÊy c¸c ®¶o Nam YÕt vµ ThuyÒn Chµi cã mËt ®é vµ khèi l−îng cao nhÊt; MËt ®é 29,6 - 35,5 con/kg san h« chÕt vµ khèi l−îng 4,12 - 6,06 g/kg san h« chÕt. TiÕp theo lµ c¸c ®¶o Sinh Tån, §¸ T©y tuy cã khèi l−îng cao, tõ 3,6 - 3,8 g/kg, nh−ng mËt ®é thÊp, chØ ®¹t tõ 6,4 - 6,5 con/kg san h« chÕt.

Sinh vËt l−îng cña Rong biÓn trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch (1m2) ®−îc tÝnh to¸n (nhãm rong kinh tÕ) vµ tr×nh bµy trong b¶ng 3. 9.

B¶ng 3. 9. Sinh l−îng cña c¸c nhãm Rong kinh tÕ chñ yÕu (Sè liÖu n¨m 1994, 1995, 1996, 1999)

TT §¶o 1 2 3 7 8 9 Nhãm sinh l−îng 5 6 4

Tr−êng Sa lín

1 2 Nam YÕt 3 4 5 6 7 S¬n Ca Song Tö t©y ThuyÒn Chµi Phan Vinh Tèc Tan 0,1 0,7 1,5 4,0 2,0 0,4 2,2 0,7 3,4 0,1 0,92 4,7 0,26 * * * *

Ghi chó: 1. Gracilaria ssp., 2. Kappaphtcus ssp., 3. Laurencia ssp., 4. Acanthophora ssp., 5. Hypnea

ssp., 6. Tusbinaria ssp., 7. Sargassum ssp., 8. Padiana ssp., 9. Caulerpa ssp., * Sinh l−îng −íc tÝnh.

3. 7. 4. Møc ®é ®a d¹ng sinh häc

ChØ sè ®a d¹ng sinh vËt lµ mét néi dung quan träng trong nghiªn cøu sinh th¸i häc quÇn x·, thÓ hiÖn ®Æc tÝnh cÊu tróc cña quÇn x·. ChØ sè ®a d¹ng H' cña §V§ vµ c¸ r¹n san h« ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng 3. 10 – 3. 11.

B¶ng 3. 10. ChØ sè ®a d¹ng H' cña §V§ ë Tr−êng Sa ChØ sè H' Tªn ®¶o H−íng

Tèc Tan

§¸ Nam

Sinh Tån

§¸ T©y

§«ng T©y Nam B¾c §«ng T©y Nam B¾c §«ng T©y Nam B¾c §«ng T©y Nam B¾c Th¸ng 5/2002 1,80 1,70 1,79 2,02 2,16 2,34 1,90 2,20 1,97 2,23 2,11 2,35 2,19 2,39 2,57 1,88 Th¸ng 4/2003 1,43 2,08 2,05 3,00 2,00 2,56 2,24 2,25 1,98 2,23 2,45 2,12 2,07 2,94 1,66 1,84

B¶ng 3. 11. ChØ sè ®a d¹ng (H') cña quÇn x∙ c¸ r¹n san h« ë mét sè r¹n san h« ë Tr−êng Sa vµ mét vµi n¬i kh¸c R¹n san h«

H¹ Long Cï Lao Chµm Cï Lao Cau §¸ T©y ChØ sè H’ 0,74 1,23 1,28 2,56

Tèc Tan Sinh Tån §¸ Nam 2,74 3,09 2,43

3. 8. C¸ næi 3. 8. 1. NghÒ l−íi Rª 3. 8. 1. 1. Thµnh phÇn loµi

Trong c¶ 4 chuyÕn ®iÒu tra ®· b¾t gÆp 75 loµi/nhãm loµi thuéc 53 gièng, 29 hä. Trong ®ã mïa giã T©y Nam ®· b¾t gÆp 54 loµi/nhãm loµi n»m trong 42 gièng, 26 hä, Mïa giã §«ng B¾c ®· b¾t gÆp sè l−îng loµi phong phó h¬n víi 57 loµi/nhãm loµi n»m trong 42 gièng, 23 hä.

Hä cã sè loµi nhiÒu nhÊt lµ hä c¸ khÕ (Carangidae) - 14 loµi, tiÕp theo lµ hä c¸ thu ngõ (Scombridae) 8 loµi, hä c¸ nh¸m (Carcharhinidae) 7 loµi, hä c¸ thu r¾n (Gempylidae) 5 loµi. Cßn l¹i cã tíi 25 hä chØ cã tõ 1 ®Õn 3 loµi. TÝnh riªng cho tõng chuyÕn ®iÒu tra, sè l−îng loµi b¾t gÆp cã khuynh h−íng gi¶m ®i theo chiÒu t¨ng cña kÝch th−íc m¾t l−íi, nghÜa lµ kÝch th−íc m¾t l−íi nhá ®¸nh b¾t ®−îc sè loµi nhiÒu h¬n. Trong sè l−íi 100mm th× l−íi 100S b¾t gÆp nhiÒu loµi nhÊt, nh− vËy lµ cã nhiÒu loµi sèng ë tÇng n−íc s©u h¬n vÒ ®ªm. Sè loµi cã tû lÖ s¶n l−îng trªn 1% tæng s¶n l−îng ®iÒu tra ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 3. 12.

B¶ng 3. 12. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi s¶n l−îng

2001

2002

2003

Mïa §«ng B¾c

Mïa T©y Nam

Mïa §«ng B¾c

Mïa T©y Nam

Trung b×nh

STT

Tªn Loµi

SL (kg) %SL

1136,98 61,18

2659,60

63,93

4631,35

74,20

2309,79 63,42 2684,43

65,68

Katsuwonus pelamis

2 Mobula diabolus

46,00

2,48

655,00

15,74

42,00 11,53

280,25

7,44

227,08 12,22

99,10

2,38

306,95

4,92

69,15

1,90

175,57

5,36

Thunnus albacares

27,00

7,41

115,00

3,00

19,00

4,57

4 Makaira indica

72,50

3,90

132,71

2,13

107,81

2,96

93,59

2,62

61,33

1,47

Symplectoteuthis oualaniensis

51,00

2,74

71,35

1,72

121,85

1,95

111,60

3,06

88,95

2,37

Acanthocybium solandri

Auxis thazard

179,10

4,30

71,40

1,14

62,63

1,36

28,00

4,49

7,00

1,12

8 Mobula japanica

Euthynnus affinis

96,27

1,54

33,40

0,89

37,32

2,01

86,80

1,39

28,60

0,72

27,60

1,49

Lepidocybium flavobruneum

5,00

1,20

7,00

1,12

3,00

0,58

11 Xiphias gladius

10,47

0,56

41,88

2,25

12 Psenes

cyanophrys

7,00

1,92

17,50

0,48

13 Makaira mazara

7,54

0,41

30,14

1,62

14 Decapterus macrosoma

53,45

1,28

13,36

0,32

15 Thunnus obesus

77,54

1,24

19,39

0,31

16 Brama japonica

5,61

0,30

22,43

1,21

17 Coryphaena hippurus

0,28

41,27

1,13

10,32

18 Brama orcini

0,28

68,70

1,10

17,18

19 Coryphaena equiselis

4,00

1,10

1,00

0,28

20 Mobula spp.

7,00

1,12

17,50

0,28

21 Mola mola

Loµi kh¸c

165,52

8,91

141,39

3,40

227,77

3,65

202,37

5,56

184,26

5,38

Tæng

1858,4

100 4160,3

100 6241,3

100 3642

100 3975,50

100

Ghi chó: %SL PhÇn tr¨m s¶n l−îng; SL S¶n l−îng

B¾t gÆp 8 loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% tæng s¶n l−îng. C¸ Ngõ v»n (Katsuwonus pelamis) lµ loµi cã tû lÖ nµy cao nhÊt chiÕm 65,68% (dao ®éng tõ 61,2% ®Õn 74,2%), chøng tá loµi nµy chiÕm −u thÕ nhÊt vµ æn ®Þnh qua c¸c mïa ®¸nh b¾t. C¸c loµi tiÕp theo lµ c¸ §uèi n¹ng (Mobula diabolus) 7,44%, c¸ Ngõ v©y vµng (Thunnus albacares) 5,36%. 5 loµi cßn l¹i cã tû lÖ s¶n l−îng tõ 1,12 - 3,0 % tæng s¶n l−îng ®¸nh b¾t.

ë c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau, còng gièng nh− ®èi víi c¸c hä, sè l−îng c¸c loµi ®¸nh b¾t ®−îc ë mïa giã §«ng B¾c cã tû lÖ phÇn tr¨m s¶n l−îng ®¸nh b¾t chiÕm trªn 1% lu«n nhiÒu h¬n so víi mïa giã T©y Nam. Qua 4 chuyÕn ®iÒu tra cho thÊy, chuyÕn ®iÒu tra ë mïa giã §«ng B¾c n¨m 2002 cã sè l−îng loµi trong danh

s¸ch nµy nhiÒu nhÊt víi 12 loµi vµ thÊp nhÊt lµ ë chuyÕn ®iÒu tra vµo mïa giã T©y Nam n¨m 2002 víi 9 loµi.

3. 8. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t (CPUE kg/km)

B¶ng 3. 13 tr×nh bµy thèng kª m« t¶ cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung theo c¸c chuyÕn ®iÒu tra vµ c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau.

B¶ng 3. 13. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c kÝch th−íc m¾t l−íi theo thêi gian

CPUE (kg/km l−íi)

Dao ®éng (kg)

CV (%)

N¨m

Mïa giã

M¾t líi (2a=…)

§«ng B¾c

4,80

179

0,00 - 44,60 1,40 - 68,80

13,80

0,50 - 25,40

8,80

0,00 - 46,40

12,90

0,00 - 44,20

9,10

114

0,00 - 15,50

3,80

108

0,00 - 71,10

15,20

104

0,00 - 66,20

T©y Nam

9,60 12,30

143 95

0,00 - 45,40 0,00 - 119,60

22,80

126

0,00 - 180,70

29,40

151

0,00 - 137,50

21,80

160

0,00 - 249,90

27,10

179

0,90 - 78,40

§«ng B¾c

29,40

0,00 - 286,00

45,60

110

0,00 - 295,30

55,40

116

0,00 - 92,30

30,20

0,00 - 52,60

T©y Nam

12,00 20,80

105 119

0,20 - 98,20 0,00 - 105,80

30,10

101

0,00 - 145,50

26,30

143

0,00 - 75,00

12,70

121

0,00 - 89,50

9,20

179

2001 2002 2003

60 73 85 100N 123 150 100C 100S 73 100N 123 100C 100S 73 100N 123 100C 100S 73 100N 123 100C 100S

PhÇn l−íi cã kÝch th−íc 2a= 60, 85 vµ 150 mm chØ ®−îc dïng trong chuyÕn ®iÒu tra lÇn thø nhÊt v× lý do n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c lo¹i l−íi nµy rÊt thÊp nªn kh«ng ®−îc sö dông trong c¸c chuyÕn ®iÒu tra sau. Trong chuyÕn ®iÒu tra thø nhÊt, cì m¾t l−íi 100C cho n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cao nhÊt (15,2 kg/km), tiÕp theo lµ cì m¾t l−íi 73 (13,8 kg/km) vµ cì m¾t l−íi 100 (12,9 kg/km). Trong chuyÕn ®iÒu tra lÇn thø hai, cì m¾t l−íi 123 mm cho n¨ng suÊt ®¸nh trung b×nh cao nhÊt (29,40 kg/km), tiÕp theo lµ cì m¾t l−íi 100S mm (27,10 kg/km) vµ 100 N mm (22,80 kg/km), 100C mm-21,80 kg/km vµ thÊp nhÊt lµ cì m¾t l−íi 73 mm-12,30 kg/km. Vµo mïa §«ng B¾c 2002 nh×n chung n¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt so víi c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c. Cì m¾t l−íi 123 mm vÉn cho n¨ng suÊt cao nhÊt (55,40 kg/km), tiÕp theo lµ cì m¾t l−íi 100Nmm (45,60 kg/km) vµ thÊp nhÊt ghi nhËn ë cì m¾t l−íi 73 mm (12,00 kg/km). Sang mïa T©y nam 2003, câ m¾t l−íi 100N mm cho n¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh cao nhÊt (30,10 kg/km), ®øng thø hai lµ cì m¾t l−íi 123mm (26,30 kg/km) vµ cì m¾t l−íi 100Smm cho n¨ng suÊt ®¸nh b¾t thÊp nhÊt

(9,20 kg/km). Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ. §Ó dÔ dµng so s¸nh n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung gi÷a c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau vµ c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau, H×nh 3. 9 tr×nh bµy biÕn ®éng cña gi¸ trÞ nµy. H×nh nµy kh«ng thÓ hiÖn n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c cì m¾t l−íi 60, 85 vµ 150 v× lý do nh− ®· ®Ò cËp ë trªn.

60

55.4

50

45.6 )

40 /

29.4

30.1

30.2

27.1 m k g k (

30

15.2 26.3 20.8

20

22.8 29.4 12.0

E U P C

21.8

9.1

13.8

10

12.3 12.9 9.6

12.7 9.2

0 §«ng B¾c

T©y Nam

§«ng B¾c

T©y Nam

2001

2002

2003

73 100N

123 100C

100S

H×nh 3. 9. BiÕn ®éng cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau vµ c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nhau

TÝnh chung cho c¶ 4 chuyÕn kh¶o s¸t, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh cña cì m¾t l−íi 123 mm lµ cao nhÊt (30,05 kg/km), tiÕp theo lµ cì m¾t l−íi 100N mm (27,85 kg/km), 100C mm - 20,0 kg/km, 73 mm - 19,1 kg/km vµ thÊp nhÊt lµ cì m¾t l−íi 100S - 14,5 kg/km.

H×nh 3. 9 cho thÊy trong mïa giã §«ng B¾c 2001 n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c lo¹i l−íi cã kh¸c nhau nh−ng kh«ng ®¸ng kÓ vµ nh×n chung n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cã xu h−íng t¨ng tõ chuyÕn ®iÒu tra thø nhÊt ®Õn chuyÕn ®iÒu tra thø ba, trõ cì m¾t l−íi 100S (m¾t l−íi 100mm th¶ ë ®é s©u 30 m). Sang chuyÕn ®iÒu tra thø 4 (mïa T©y Nam 2003), n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tÊt c¶ c¸c cì m¾t l−íi ®Òu gi¶m xuèng. Cì m¾t l−íi 123 vµ 100N d−êng nh− lµ cho n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cao h¬n c¸c cì m¾t l−íi kh¸c, ®Æc biÖt lµ ë mïa giã §«ng b¾c 2002. Gi÷a c¸c l−íi th¶ næi (73, 100N vµ 123 mm) n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña cì m¾t l−íi 123 mm cho n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cao nhÊt (55,4 kg/km) ë mïa §«ng B¾c 2002, thÊp nhÊt lµ cì m¾t l−íi 73 mm (29,4 kg/km). Cì m¾t l−íi 100C kh«ng thÓ hiÖn hiÖu qu¶ v−ît tréi h¬n c¸c cì m¾t l−íi th¶ næi trªn mµ thËm chØ gi¸ trÞ nµy cßn thÊp h¬n. NÕu so s¸nh n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña cì l−íi 100S (th¶ s©u 30 m) víi c¸c cì m¾t l−íi kh¸c, cã thÓ thÊy ë mïa giã §«ng B¾c 2001 sù ph©n bè cña c¸ ë c¸c tÇng n−íc kh¸ ®ång ®Òu cho dï n¨ng suÊt cña cì m¾t l−íi 100S h¬i thÊp h¬n gi¸ trÞ nµy cña c¸c cì m¾t l−íi kh¸c. Sang mïa giã T©y Nam 2002, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c cì m¾t l−íi ®Òu t¨ng lªn, ngo¹i trõ cì m¾t l−íi 123 mm, th× n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña cì m¾t l−íi 100S v−ît cao h¬n c¸c cì m¾t l−íi kh¸c. §Õn mïa §«ng B¾c 2002, bøc tranh ng−îc l¹i thÓ hiÖn kh¸ râ rµng khi mµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña cì m¾t l−íi 100S gi¶m xuèng thÊp nhÊt so víi gi¸ trÞ nµy cña c¸c cì m¾t kh¸c. Trë l¹i mïa T©y Nam 2003, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña tÊt c¶ c¸c cì m¾t l−íi ®Òu suy gi¶m, nh−ng n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña

cì m¾t l−íi 100S vÉn lµ gi¸ trÞ thÊp nhÊt so víi n¨ng suÊt cña c¸c cì m¾t l−íi kh¸c. Nh− vËy ph¶i ch¨ng cã sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu cña nguån lîi c¸ næi gi÷a c¸c tÇng n−íc trong c¸c ®ît kh¶o s¸t kh¸c nhau. §iÒu nµy cÇn ph¶i ®−îc gi¶i thÝch th«ng qua mèi quan hÖ cña c¸c t¸c nh©n m«i tr−êng (nhiÖt ®é, ®é muèi, tuÇn tr¨ng....) vµ b¶n th©n tËp tÝch cña c¸.

H×nh 3. 10 tr×nh bµy sù ph©n bè tæng n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña c¸c cì m¾t l−íi kh¸c nhau theo kh«ng gian vµ thêi gian.

Theo h¹ch to¸n cña ng− d©n, nh÷ng mÎ l−íi cã n¨ng suÊt trªn 66 kg/km l−íi thi míi cã l·i. Tõ kÕt qu¶ cña nh÷ng chuyÕn kh¶o s¸t, l−íi 100N vµ 123 cho sè mÎ khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n l−ãi 100C vµ 73; l−íi 100S cã sè lÇn khai th¸c cã hiÖu qu¶ Ýt nhÊt (b¶ng 3. 14).

B¶ng 3. 14. Sè mÎ l−íi khai th¸c cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ cña c¸c lo¹i l−íi trong c¸c chuyÕn biÓn 2001 - 2003 trong vïng biÓn Q§ Tr−êng Sa

L−íi 73 L−íi 100N L−íi 100C L−íi 100S L−íi 123

1 (Vô B¾c)

3,6%

0,0%

3,6%

0,0%

0,0

9,4

12,5

9,4

6,3

2 (Vô Nam)

9,4

15,6

0,0

21,9

9,4

3 (Vô B¾c)

9,4

18,8

3,1

12,5

3,1

4(Vô Nam)

ChuyÕn BiÓn

Tængcéng

7/124 5,6% 14/124 11,3% 7/124 5,6% 6/124 4,8% 14/124 11,3%

3. 8. 2. NghÒ c©u vµng H×nh 3. 10. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t chung (kg/km) theo kh«ng gian vµ thêi gian

3. 8. 2. 1. Thµnh phÇn loµi

Qua 4 chuyÕn ®iÒu tra b»ng nghÒ c©u vµng, ®· ph¸t hiÖn ra 33 loµi/nhãm loµi, n»m trong 25 gièng thuéc 12 hä. Hä cã sè loµi/nhãm loµi nhiÒu nhÊt lµ hä c¸ §uèi (Dasyatidae) 6 loµi, tiÕp theo lµ c¸c hä: hä c¸ MËp (Carcharhinidae) vµ hä c¸ Thu Ngõ (Scombridae) ®Òu cïng ®−îc 5 loµi, hä c¸ VÒn biÓn (Bramidae) - 4 loµi. 8 hä cßn l¹i cã tõ 1 ®Õn 3 loµi. Tuy nhiªn ë tõng chuyÕn kh¶o s¸t sè l−îng nµy cã kh¸c nhau. ChuyÕn kh¶o s¸t vµo mïa giã §«ng B¾c n¨m 2002 ®· b¾t gÆp sè l−îng loµi/nhãm loµi nhiÒu nhÊt (20 loµi). Ng−îc l¹i chuyÕn kh¶o s¸t b¾t gÆp Ýt nhÊt lµ chuyÕn mïa giã §«ng B¾c n¨m 2001 (chØ b¾t gÆp 11 loµi/nhãm loµi). C¸c chuyÕn kh¶o s¸t vµo mïa T©y Nam n¨m 2002 vµ 2003 b¾t gÆp sè l−îng loµi t−¬ng tù nhau (14 vµ 15 loµi). C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi tæng s¶n l−îng ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng 3. 15.

B¶ng 3. 15. C¸c loµi cã tû lÖ s¶n l−îng ®¸nh b¾t trªn 1% so víi tæng s¶n l−îng

2001

2002

2003

Trung b×nh

Mïa §«ng B¾c

Mïa T©y Nam Mïa §«ng B¾c Mïa T©y Nam

N¨m Mïa giã

TT

Tªn Loµi

%

SL (kg)

Thunnus albacares Thunnus obesus Acanthocybium solandri Xiphias gladius Coryphaena hippurus

233,95 21 27,1 54,5 57,1 - -

56,4 5,06 6,53 13,1 13,8 - -

160,2 87,2 54,9 46 34,7 5,39 -

37,1 20,2 12,7 10,7 8,04 1,25 -

571,7 54,4 12,7 36,5 - 60,05 105

47,16 4,49 1,05 3,01 - 4,95 8,66

511,4 94,6 150,2 - 24,3 111,9 60

47,97 8,87 14,09 - 2,28 10,5 5,63

369,31 64,30 61,23 34,25 29,03 44,34 41,25

47,16 9,66 8,60 6,70 6,02 4,18 3,57

8,3

1,92

96,02

3,94

36,58

7,92

3,45

Loµi kh¸c

Tæng sè

- - - - - 4,5 - - 6,6 - - 5,2 4,85 414,8

- - - - - 1,08 - - 1,59 - - 1,25 1,17 100

- - 6 - 12,4 4,8 - - - - 5,7 - 6,2 431,79

- - 1,39 0 2,87 1,11 - - - - 1,32 - 1,44 100

79,8 70 0 46,6 - - 22 21 - - - - 36,57 1212

6,58 5,77 0 3,84 - - 1,81 1,73 - - - - 3,02 100

- - 32,3 - - - - - - 15,5 - - 23,8 1066

- - 3,03 - - - - - - 1,45 - - 2,23 100

19,95 17,50 9,58 11,65 3,10 2,33 5,50 5,25 1,65 3,88 1,43 1,30 17,86 781,22

1,65 1,44 1,11 0,96 0,72 0,55 0,45 0,43 0,40 0,36 0,33 0,31 1,97 100,00

1 2 3 4 5 6 Gempylus serpens 7 Prionace glauca Lepidocybium flavobrunneum 9 Carcharhinus sorrah 10 Carcharhinus dussumieri 11 Alepisaurus ferox 12 Dasyatis kuhlii 13 Sphyraena jello 14 Taeniura spp. 15 Makaira indica 16 Tetrapturus sp. 17 Carcharhinus brevipinna 18 Sphyraena barracuda 19 Himantura bleekeri 20 Taeniura melanospilos

Ghi chó: %- PhÇn tr¨m s¶n l−îng; SL- S¶n l−îng Loµi cã s¶n l−îng cao nhÊt vµ æn ®Þnh nhÊt qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra lµ c¸ Ngõ v©y vµng (Thunnus albacares), tuy nhiªn so s¸nh gi÷a c¸c chuyÕn ®iÒu tra, loµi nµy cã s¶n l−îng ®¸nh b¾t ®−îc cao nhÊt lµ vµo chuyÕn mïa giã §«ng B¾c n¨m 2002: 571,7 kg vµ thÊp nhÊt lµ vµo chuyÕn mïa giã T©y Nam n¨m 2002 160,2 kg. C¸ Ngõ M¾t to (Thunnus obesus) còng lµ ®èi t−îng khai th¸c chÝnh cña nghÒ nµy, tuy nhiªn s¶n l−îng ®¸nh b¾t thÊp h¬n so víi c¸ Ngõ V©y vµng. TÝnh trung b×nh sau 4 chuyÕn ®iÒu tra, c¸ Ngõ v©y vµng cã tû lÖ s¶n l−îng cao nhÊt (47,16%; dao ®éng tõ 37,1%

®Õn 56,40%), tiÕp theo lµ c¸ Ngõ m¾t to (9,66%), c¸ Thu Ngµng-Acanthocybium solandri (8,60%), c¸ kiÕm Xiphias gladius (6,70%).... (B¶ng 3. 15).

3. 8. 2. 2 N¨ng suÊt ®¸nh b¾t (CPUE, kg/100 l−ìi c©u)

N¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña nghÒ c©u vµng ®−îc tÝnh b»ng s¶n l−îng khai th¸c (kg) trªn 100 l−ìi c©u. B¶ng 3. 16 tr×nh bµy n¨ng suÊt ®¸nh b¾t qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra cho thÊy n¨ng suÊt ®¸nh b¾t ®¹t cao nhÊt vµo chuyÕn mïa giã §«ng B¾c n¨m 2002 - 7,8 kg/100 l−ìi c©u, vµ thÊp nhÊt vµo chuyÕn mïa giã T©y Nam n¨m 2002 chØ cã 2,3 kg/100 l−ìi c©u. HÖ sè biÕn thiªn cña n¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh còng rÊt cao thÓ hiÖn sù dao ®éng lín vÒ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t gi÷a c¸c tr¹m, nghÜa lµ ph©n bè cña gi¸ trÞ nµy kh«ng ®ång ®Òu trong ph¹m vi nghiªn cøu.

B¶ng 3. 16. S¶n l−îng, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t, qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra

CPUE

Tæng s¶n

Dao ®éng

Tæng sè

Tæng

Mïa

CV (%)

(kg/100 l−ìi c©u)

l−ìi c©u

sè tr¹m

(kg/100 l−ìi c©u)

l−îng (kg)

Giã §«ng B¾c 2001

3,10

0,0 - 20,40

166,20

414,80

13450

Giã T©y nam 2002

2,30

0,0 - 21,30

216,60

431.79

14200

Giã §«ng B¾c 2002

7,80

0,2 - 35,30

114,40

1212,30

15388

Giã T©y nam 2003

7,60

0,0 - 30,50

100,00

1066,00

14400

9 1400

7.6

7.8

8 1200

BiÕn ®éng n¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh theo c¸c chuyÕn ®iÒu tra cßn ®−îc thÓ hiÖn ë h×nh 3. 11. Nh×n chung s¶n l−îng vµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t thÓ hiÖn xu h−íng t¨ng tõ mïa §«ng B¾c 2001 sang mïa T©y Nam n¨m 2003.

1212.3

1000

1066.0

7 6

) g k (

800

5 ) s k o o h 0 0 1

/

3.1 g n î −

4

600

431.8 l

g k (

400 n ¶ S

3 2

414.8 E U P C

2.3

200

1

0 Mïa §«ng B¾c Mïa T©y Nam Mïa §«ng B¾c Mïa T©y Nam

2001

2003

2002

CPUE

S¶n l−îng

H×nh 3. 12 thÓ hiÖn sù ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cña nghÒ c©u vµng theo H×nh 3. 11. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t vµ s¶n l−îng qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh«ng gian vµ thêi gian. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t cao, trªn 25kg/100 l−ìi c©u, chØ thÊy xuÊt hiÖn ë 2 chuyÕn ®iÒu tra: mïa giã §«ng B¾c n¨m 2002 vµ chuyÕn mïa giã T©y Nam n¨m 2003. Còng trong hai chuyÕn ®iÒu tra nµy, n¨ng suÊt ®¸nh b¾t tõ 15 – 25 kg/100 l−ìi c©u còng thÊy xuÊt hiÖn nhiÒu h¬n, so víi hai chuyÕn ®iÒu tra tr−íc ®ã vµo mïa giã §«ng B¾c n¨m 2001 vµ chuyÕn mïa giã T©y Nam n¨m 2002.

H×nh 3. 12. Ph©n bè n¨ng suÊt ®¸nh b¾t qua c¸c chuyÕn ®iÒu tra Theo tÝnh to¸n cña ng− d©n, ®èi víi nghÒ c©u vµng, mçi mÎ c©u 800 l−ìi (vµng c©u dµi 40km) nÕu cã s¶n l−îng ®¹t trªn 100kg, tøc n¨ng suÊt trªn 12,5kg/100 l−ìi c©u th× ®· cã l·i; vËy trong c¸c chuyÕn kh¶o s¸t còng ®· cã mét sè mÎ c©u ®· cã l·i (b¶ng 3. 17)

B¶ng 3. 17. Sè mÎ c©u cã l∙i vµ tû lÖ % sè mÎ trong c¸c chuyÕn biÓn 2001-2003

ChuyÕn biÓn Sè mÎ c©u cã l·i %

1 (Vô B¾c) 2 7,14

2 (Vô Nam) 3 (Vô B¾c) 4 (Vô Nam) 3 8 6 9,37 25,00 18,75

15,32 B×nh qu©n 4,75/31

Trªn c¬ së sè liÖu cña 4 chuyÕn kh¶o s¸t b»ng nghÒ c©u vµng 2001-2003, sè l−îng trung b×nh c¸ ngõ lín ®¹i d−¬ng (c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to) trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®−îc giíi thiÖu trªn h×nh 3. 13. Trªn s¬ ®å ph©n bè ®ã, cã thÓ thÊy vïng tr¹m 28 vµ vïng tr¹m 30 cã sù tËp trung cña nh÷ng loµi c¸ nµy.

H×nh 3. 13. Ph©n bè tæng sè l−îng c¸ thÓ c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to trong vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−ßng Sa 2001-2002

3. 9. C¸ ®¸y 3. 9. 1. NghÒ l−íi kÐo ®¸y 3. 9. 1. 1. Thµnh phÇn loµi

Sö dông kÕt qu¶ ®iÒu tra cña §oµn Hîp T¸c ViÖt – X« 1979 - 1988 víi 18 tµu cã c«ng suÊt tõ 800 - 3800CV, ®· ®¸nh tÊt c¶ 93 mÎ l−íi gåm l−íi kÐo ®¸y vµ l−íi trung tÇng thuéc ph¹m vi quÇn ®¶o Tr−êng Sa, ®· x¸c ®Þnh ®−îc 104 loµi n»m trong 82 gièng thuéc 57 hä ë khu vùc nghiªn cøu.

Scombridae,

Trong 57 hä cã tíi 40 hä chØ gÆp cã 1 loµi - chiÕm tíi 70,02% so víi tæng sè hä ®· gÆp. Hä c¸ cã 3 loµi trë lªn cã 10 hä chiÕm 17,54%. Hä c¸ cã 4 loµi trë lªn cã 5 hä - chiÕm 8,77%. Hä cã 5 loµi trë lªn cã 4 hä chiÕm 7,02%. Nh− vËy, thµnh phÇn loµi ë ®©y mang tÝnh chÊt ®a d¹ng phong phó vÒ chñng lo¹i. C¸c hä c¸ phæ biÕn cña khu hÖ c¸ biÓn ViÖt Nam ®Òu thÊy xuÊt hiÖn ë ®©y nh− hä c¸ Carcharhinidae, Dasyidae, Clupeidae, Ariidae, Sphyraenidae, Serranidae, Priacanthidae, Carangidae, Lutjanidae, Nemipteridae, Scombridae ... §iÒu næi bËt nhÊt trong thµnh phÇn c¸ ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ nh÷ng loµi c¸ ®¸y sèng ë vïng biÓn s©u vµ c¸ næi ®¹i d−¬ng kh¸ phong phó nh− hä Chimaeridae, Myctophidae, Bathylaconidae, Astronesthidae, Cempylidae, Carcharhinidae, Istiophoridae, Coryphaenidae ... ChÝnh thµnh phÇn nµy ®· t¹o ra sù phong phó ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i c¸ cña khu hÖ c¸ biÓn ViÖt Nam. NhiÒu loµi trong bän nµy míi ®−îc ph¸t hiÖn gÇn ®©y, bæ sung vµo danh môc c¸ biÓn ViÖt Nam, ®−a tæng sè loµi c¸ biÓn ViÖt Nam tíi 2030 loµi.

Víi 104 loµi n»m trong 82 gièng thuéc 57 hä trong ®ît kh¶o s¸t nµy th× hä sèng ë ®¸y nhiÒu h¬n h¼n sè hä c¸ ®· gÆp trong c¸c ®ît ®iÒu tra kh¸c cña NguyÔn H÷u Phông 1991 (37 hä, 67 gièng, 147 loµi). T«n Toµn Vò (§µi Loan) 1981 (40 hä, 100 gièng, 156 loµi). Tuy sè loµi b¾t gÆp ch−a nhiÒu nh−ng sè hä cã mÆt nhiÒu h¬n h¼n. Tuy vËy, trong 57 hä còng chØ cã 17 hä trïng víi danh s¸ch cña NguyÔn H÷u Phông còng nh− víi T«n Toµn Vò.

RÊt nhiÒu hä c¸ sèng ®¸y vïng biÓn s©u nh− hä Myctophidae, ... c¸ næi vïng biÓn kh¬i Istiophoridae, Emmelichthyidae, Chimaeridae, Coryphaenidae, Scombridae ... ®· b¾t gÆp nh−ng nh÷ng t¸c gi¶ trªn hÇu nh− ch−a thÊy ®Ò cËp tíi, trong khi ®ã nh÷ng hä, nh÷ng loµi sèng quanh c¸c ®¶o, quanh c¸c r¹n san h« l¹i thiÕu mÆt trong danh s¸ch hoÆc cã xuÊt hiÖn nh−ng sè loµi rÊt h¹n chÕ l¹i kh«ng ®Æc tr−ng cho khu hÖ c¸ r¹n san h« nh−: Chaetodontidae, Labridae, Scaridae, Acanthuridae, Holocentridae, Siganidae, Balistidae, Mugilidae ...

Nh×n nhËn ë møc ®é kh¸c, theo NguyÔn H÷u Phông, 1989, lÇn ®Çu tiªn khu hÖ c¸ vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®−îc nghiªn cøu t−¬ng ®èi kü, ®· x¸c ®Þnh ®îc 147 loµi thuéc 67 gièng, 37 hä. Trong ®ã c¸c hä c¸ Mã (Scaridae), c¸ Thia (Pomacentridae), c¸ B−ím (Chaetodontidae), c¸ Bµng Chµi (Labridae) vµ c¸ §u«i Gai (Acanthuridae) cã sè loµi ®«ng ®¶o nhÊt, chiÕm trªn 50% tæng sè loµi cña khu hÖ.

§Æc biÖt trong sè loµi nãi trªn, ®· ph¸t hiÖn ®−îc 40 loµi lÇn ®Çu tiªn ®−a vµo danh môc c¸ vïng biÓn ViÖt Nam. C¸c hä c¸ Mã, c¸ Thia vµ c¸ §u«i Gai còng cã sè loµi míi bæ sung nhiÒu nhÊt.

Khu hÖ c¸ biÓn cña quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ mét khu hÖ c¸ r¹n san h« nhiÖt ®íi rÊt ®Æc tr−ng, nã rÊt gièng víi khu hÖ c¸ vïng quÇn ®¶o Indonesia vµ Philippines, gÇn gòi víi khu hÖ c¸ gÇn bê ViÖt Nam vµ Australia.

3. 9. 1. 2. N¨ng suÊt ®¸nh b¾t

Víi 93 mÎ l−íi ph©n bè r¶i r¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, mÎ cã n¨ng suÊt thÊp nhÊt 0,70kg/h, mÎ cao nhÊt 3.052,95kg/h. §a sè mÎ l−íi cã n¨ng suÊt d−íi 300kg/h (xem h×nh 3. 14, 3. 15). KÕt qu¶ cho thÊy c¸ tËp trung ë 5 khu vùc.

- Khu vùc thø nhÊt: n»m ë kh¬i phÝa t©y ®¶o Song Tö §«ng, Song Tö T©y (11000N - 113000E) thuéc khu biÓn 244 cã c¸c loµi c¸ chÝnh: c¸ Tr¸c, Tr¸p Vµng, TrÝch X−¬ng, Thu Hè, LiÖt, ChØ Vµng, L−îng, Song, B¹c M¸, óc, Mèi, nh÷ng loµi cã s¶n l−îng cao lµ c¸ Mó X¸m (chiÕm tíi 91,53%). T¹i ®©y cã mÎ l−íi ®¹t n¨ng suÊt cao nhÊt trong toµn vïng biÓn (3052,95kg/h).

- Khu vùc thø hai: n»m ë phÝa t©y cña ®¶o S¬n Ca, Nam YÕt (10000N - 111000E) thuéc khu biÓn 257, n¨ng suÊt b×nh qu©n 577,78kg/h. Thµnh phÇn c¸ chñ yÕu: c¸ Hè, c¸ Tr¸c, c¸ Nôc.

- Khu vùc thø ba: n»m ë phÝa t©y cña ®¶o Sinh Tån (9030N - 114000E) thuéc khu biÓn 280. N¨ng suÊt b×nh qu©n 769,23kg/h. C¸ chñ yÕu lµ Mèi V¹ch 946,89%), Tr¸c, Nôc, L−îng, B¹ch §iÒu.

- Khu vùc thø t− : n»m ë kh¬i phÝa t©y b·i ®¸ Ch÷ ThËp, t©y b¾c §¸ T©y, ®¶o Tr−êng Sa (8000N - 1120E) thuéc khu biÓn 335. N¨ng suÊt b×nh qu©n 931,99kg/h. C¸ chñ yÕu: c¸ Nôc, ChØ Vµng, Thu, Mèi V¹ch, Mèi Hoa, Hång, PhÌn, B¹c M¸.

- Khu vùc thø n¨m: n»m ë phÝa t©y vµ t©y nam b·i Phóc Nguyªn (7000 - 8000N vµ 109000 - 190030E) thuéc khu biÓn 350 vµ khu 370. N¨ng suÊt tõ 355,46kg/h (khu 350) ®Õn 1025,88kg/h (khu 370). C¸ chñ yÕu gåm: ChØ Vµng, B¹c M¸, Mèi V¹ch, Mèi Th−êng, Nôc, PhÌn, LiÖt, Thu, TrÝch X−¬ng, Hång, Tr¸c, Hè, KhÕ, óc, Nôc, Sßng, Tr¸o. C¸c loµi chiÕm tû lÖ cao ë ®©y lµ Mèi V¹ch, Tr¸c, Hång, óc, KhÕ vµ TrÝch X−¬ng (h×nh 3. 16, 3. 17).

H×nh 3. 14. Ph¹m vi vµ c¸c khu biÓn ®∙ nghiªn cøu vµ khai th¸c ë khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 15. N¨ng suÊt b×nh qu©n (kg/h) t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 17. S¬ ®å ph©n bè b∙i c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

H×nh 3. 16. N¨ng suÊt khai th¸c t¹i c¸c khu biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

3. 9. 2. NghÒ c©u tay 3. 9. 2. 1. Thµnh phÇn loµi

Trong c¶ hai giai ®o¹n (1993 – 1997; 2001 – 2003) ®iÒu tra kh¶o s¸t b»ng nh÷ng chuyÕn biÓn cã c¸n bé khoa häc thùc hiÖn trùc tiÕp trªn biÓn còng nh− t¹i c¸c bÕn c¸, ®· b¾t gÆp 56 hä, 122 gièng, 240 loµi. Trong 56 hä cã tíi 28 hä chØ cã 1 gièng 1 loµi chiÕm 50% tæng sè hä b¾t gÆp. Sè hä cã tõ 5 loµi trë lªn lµ15 chiÕm 26,79%. §Æc biÖt cã 5 hä cã sè loµi nhiÒu: Seranidae (37 loµi), Lutjanidae (28 loµi), Carangidae (15 loµi), Scombridae (13 loµi), Holocentridae (11 loµi ). Tuy nhiªn do ®iÒu kiÖn thu mÉu còng nh− thêi gian thu mÉu trªn c¸c chuyÕn biÓn, ë c¸c bÕn c¸ mµ thµnh phÇn còng nh− sè l−îng gièng loµi thu ®−îc ë c¸c ®ît kh¶o s¸t cã kh¸c nhau.

MÆc dï khi tæng hîp ®· gÆp 240 loµi nh−ng khi ph©n tÝch mÉu s¶n l−îng c¸c tÇu thuyÒn s¶n xuÊt tËp trung vÒ bÕn trong nh÷ng n¨m 1995, 1996, 1997 còng nh− ph©n tÝch trùc tiÕp trªn c¸c tÇu khai th¸c ë n¨m 2003 cho thÊy ë tõng chuyÕn biÓn khai th¸c cña mét tÇu th−êng chØ gÆp 20 - 46 loµi. Nh÷ng hä cã s¶n l−îng cao trong khai th¸c: Hä c¸ Hång (Lutjanidae), hä c¸ HÌ (Lethrinidae), hä c¸ KhÕ (Carangidae), hä c¸ Mó (Serranidae), hä c¸ Thu Ngõ (Scombridae ), trong ®ã hä c¸ Hång lu«n chiÕm tû lÖ cao trong s¶n l−îng (b¶ng 18). Tïy theo tõng chuyÕn biÓn, theo tõng ng− tr−êng khai th¸c mµ tû lÖ nµy cã thÓ dao ®éng trong kho¶ng 28,23 – 92,03% cho mçi chuyÕn biÓn riªng biÖt (4 – 5/2003 ). B¶ng 3. 18. Tû lÖ % s¶n l−îng hä c¸ Hång (Lutjanidae) qua c¸c n¨m kh¶o s¸t

N¨m 1995 1996 1997 2003

Tû lÖ % s¶n luîng 45 63,2 58,7 40,8

Trong hä c¸ Hång (Lutjanidae) cã 2 loµi c¸ ®æng tr¾ng (Pristipomoides multidens = Pristipomoides typus) vµ c¸ ®æng ®en (Pristypomoides filamentosus) chiÕm tû lÖ cao nhÊt. Riªng 2 loµi nµy th−êng xuyªn chiÕm tíi 35 - 46% s¶n l−îng c¸ khai th¸c ®−îc cña nghÒ c©u c¸ gÇn ®¸y Tr−êng Sa. ThËm chÝ cã chuyÕn biÓn 2 loµi c¸ nµy chiÕm tíi 92,22% s¶n l−îng (4-5/2003 ). Hä c¸ KhÕ (Carangidae) tuy lµ c¸ næi nhá nh−ng còng chiÕm tû lÖ tõ 3,8 – 18,7%, sù dao ®éng gi÷a c¸c n¨m kh¸ lín. Hä c¸ HÌ - Lethrinidae dao ®éng tõ 7,4 – 17,2% nh−ng kh«ng cã loµi nµo trong hä nµy chiÕm trªn 2,5%. Hä c¸ Mó - Serranidae còng cã tû lÖ thÊp, chØ chiÕm 9,5 – 16,7%. Riªng hä c¸ Thu Ngõ, nghÒ c©u tay kh«ng ph¶i lµ nghÒ khai th¸c thÝch hîp nªn tû lÖ thÊp 2,3 – 4,3%.

So s¸nh s¶n l−îng vµ tû lÖ % cña c¸c hä vµ c¸c loµi c¸ khai th¸c chñ yÕu cña nghÒ c©u cña tÇu thuyÒn s¶n xuÊt t¹i vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa trong 3 n¨m 1995, 1996, 1997 cho thÊy gi¸ trÞ % cña s¶n l−îng vµ tû lÖ % cña c¸c loµi c¸ trong c¸c n¨m Ýt thay ®æi.

3. 9. 2. 2. S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt ®¸nh b¾t

Kh¶o s¸t 22 chuyÕn biÓn cña 22 chiÕc tÇu c©u tay ë th¸ng 4 - 5/2003 cña ng− d©n Phó Quý - B×nh ThuËn khai th¸c h¶i s¶n t¹i vïng biÒn quÇn ®¶o Tr−êng Sa vµ DK1 cho thÊy mét chuyÕn biÓn 15-20 ngµy, víi sè ngµy c©u 8-12 ngµy, s¶n l−îng trung b×nh ®¹t 1.935 kg/tÇu/chuyÕn. S¶n l−îng cao nhÊt ®¹t 3.000kg/tÇu/chuyÕn, thÊp nhÊt ®¹t 800kg/tÇu /chuyÕn. N¨ng suÊt khai th¸c trung b×nh ®¹t 21,16kg/ng−êi/ ngµy. §Æc biÖt cã ng−êi c©u ®−îc 41,70kg/ngµy (Lª V¨n B«n, 2003). S¶n l−îng vµ n¨ng suÊt khai th¸c nµy t−¬ng ®èi æn ®Þnh qua c¸c n¨m ®iÒu tra kh¶o s¸t. 3. 10. HiÖn tr¹ng khai th¸c ë vïng biÓn Tr−êng Sa

Theo sè liÖu cña c¸c Së thuû s¶n vµ Chi côc B¶o vÖ Nguån lîi c¸c tØnh Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh, Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Ninh ThuËn vµ B×nh ThuËn ®· cã tæng sè trªn 20.500 tÇu thuyÒn khai th¸c h¶i s¶n, trong ®ã cã 5.616 chiÕc cã c«ng suÊt nhá h¬n 20cv; 13.365 chiÕc c«ng suÊt tõ trªn 20cv ®Õn nhá h¬n 90cv vµ 1.544 chiÕc tõ 90cv ®Õn nhá h¬n 400cv.

§éi tµu lµm nghÒ khai th¸c h¶i s¶n ë khu vùc nµy chñ yÕu lµ ®éi tµu nhá, ho¹t ®éng ven bê. Sè l−îng tµu cã c«ng suÊt m¸y < 90 cv tham gia khai th¸c h¶i s¶n chiÕm ®¹i ®a sè trong tæng sè tµu thuyÒn cña c¸c tØnh. C¸ biÖt cã tØnh tû lÖ tµu thuyÒn cã c«ng suÊt m¸y < 90 cv chiÕm ®Õn 93,30%.

Tr−êng Sa lµ vïng biÓn réng lín vµ xa bê, cã ®é s©u rÊt lín, ®ang n»m trong vïng tranh chÊp cña nhiÒu quèc gia trong khu vùc. V× vËy, nh÷ng ho¹t ®éng khai th¸c h¶i s¶n ë ®©y th−êng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Trong mét sè n¨m tr−íc khi Nhµ n−íc cã chñ tr−¬ng miÔn gi¶m thuÕ cho ®éi tµu ra khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa cã nhiÒu ®éi tµu ®· tiÕn hµnh ho¹t ®éng khai th¸c h¶i s¶n ë ®©y. Tuy nhiªn sau khi Nhµ n−íc b·i bá chñ tr−¬ng nµy th× ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë ®©y gi¶m ®i rÊt nhiÒu.

Theo sè liÖu thèng kª cña Bé t− lÖnh H¶i Qu©n vïng 4, trong n¨m 2001 ®· cã

445 l−ît chiÕc tµu ra khai th¸c h¶i s¶n ë khu vùc Tr−êng Sa. Trong ®ã: - Qu¶ng Nam - §µ N½ng: 135 l−ît chiÕc 212 l−ît chiÕc - Qu¶ng Ng·i: 7 l−ît chiÕc - B×nh §Þnh: 7 l−ît chiÕc - Kh¸nh Hoµ: 52 l−ît chiÕc - B×nh ThuËn: 5 l−ît chiÕc - Tp. Hå ChÝ Minh: 26 l−ît chiÕc - TiÒn Giang: 1 l−ît chiÕc - Thõa Thiªn HuÕ:

Vµi ba n¨m gÇn ®©y khi nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng ®−îc du nhËp vµo ViÖt Nam th× mét sè l−îng lín tµu thuyÒn ë khu vùc nµy ®· ra khai th¸c mùc xµ ë khu vùc Tr−êng Sa. MÆc dï hµng n¨m cã mét sè l−îng lín tµu thuyÒn cña c¸c tØnh thuéc khu vùc miÒn Trung ra khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa, nh−ng hiÖn t¹i c¸c Së Thñy s¶n ë c¸c ®Þa ph−¬ng nµy vÉn kh«ng n¾m ®−îc sè l−îng tµu thuyÒn cña tØnh m×nh ra Tr−êng Sa ho¹t ®éng hµng n¨m lµ bao nhiªu chiÕc. V× vËy ®©y sÏ lµ mét vÊn ®Ò v« cïng khã kh¨n cho c¸c nhµ qu¶n lý còng nh− ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nh»m ®¶m b¶o ®−îc sù khai th¸c an toµn vµ hîp lý cho nguån lîi ë khu vùc nµy.

C¸c nghÒ chÝnh ho¹t ®éng khai th¸c ë Tr−êng Sa gåm: C©u c¸ ngõ ®¹i d−¬ng kÕt hîp víi c©u c¸ mËp; c©u tay quanh c¸c gß næi, r¹n ®¸, r¹n san h«; c©u mùc xµ vµ lÆn.

Dù ¸n ®· tiÕn hµnh thu thËp sè liÖu theo hai h−íng lµ cö c¸n bé trùc tiÕp theo c¸c tµu ng− d©n ®i s¶n xuÊt vµ ®iÒu tra trùc tiÕp t¹i c¸c bÕn c¸.

3. 10. 1. KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn tµu cña ng− d©n 3. 10. 1. 1. NghÒ c©u tay

* Ng− tr−êng vµ ®èi t−îng khai th¸c C¸c kÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy ng− tr−êng ho¹t ®éng cña nghÒ c©u tay chñ yÕu tËp trung quanh c¸c gß næi, r¹n san h«, c¸c ®¶o ch×m thuéc khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa. Ng− tr−êng ho¹t ®éng cña nghÒ c©u tay ®−îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3. 18. H×nh 3. 18. Ng− tr−êng khai th¸c cña nghÒ c©u tay c¸ ®¸y

KÕt qu¶ ®iÒu tra cña c¸c chuyÕn biÓn cho thÊy thµnh phÇn vµ s¶n l−îng khai th¸c chÝnh cña nghÒ c©u tay tËp trung chñ yÕu vµo c¸c loµi thuéc hä c¸ §æng tiÕp ®Õn lµ c¸c loµi c¸ Mó, c¸ Song ... thÓ hiÖn trªn b¶ng 3. 19.

B¶ng 3. 19. Thµnh phÇn vµ n¨ng suÊt khai th¸c cña nghÒ c©u tay trªn c¸c tµu ®iÒu tra

§èi t−îng C¸ MÝm C¸ thu Kh¸c Tæng C¸ §æng C¸ Mó C¸ Cam

13,213 1,454 0,396 0,250 0,158 4,091 19,562

67,544 7,433 2,024 1,278 0,808 20,913 100 CPUE (kg/ng/ngµy) %

* HiÖu qu¶ kinh tÕ

KÕt qu¶ ®iÒu tra trªn c¸c tµu ®−îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3. 20.

B¶ng 3. 20. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c chuyÕn biÓn ®iÒu tra

Sè tµu Chi phÝ (1000®) T T C«ng suÊt (cv) Sè chuyÕn biÓn KS Sè ng−êi/tµu

SL−îng KTh¸c (kg)

Doanh thu (1000®) Tæng sè ngµy H§ (ngµy)

1 BTh8639TS 56 9 3 38 9.626,5 110.014,00 48.550,00

2 BTh8061TS 45 9 1 11 2.003,1 26.708,00 12.373,65

3 BTh8065TS 56 9 2 34 5.400,0 49.994,00 22.910,00

4 BTh8178TS 45 8 1 14 1.840,4 20.974,00 11.360,00

5 BTh8071TS 45 7 1 12 1.289,4 20.239,00 8.530,00

Ghi chó: Chi phÝ ë ®©y chØ bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi

phÝ kh¸c nh− khÊu hao tµi s¶n, l·i ng©n hµng ...

KÕt qu¶ trªn còng cho biÕt n¨ng suÊt khai th¸c vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu Tõ c¸c kÕt qu¶ trªn cho thÊy mÆc dï s¶n l−îng khai th¸c cña nghÒ c©u tay trong mçi chuyÕn biÓn kh«ng lín, song do ®èi t−îng khai th¸c cña nghÒ c©u tay phÇn lín lµ c¸c loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh− c¸ ®æng, c¸ l−îng, c¸ song ... nªn doanh thu ®¹t ®−îc cña ®éi tµu lµm nghÒ nµy t−¬ng ®èi kh¸. nµy nh− b¶ng 3. 21.

B¶ng 3. 21. N¨ng suÊt khai th¸c vµ lîi nhuËn cña ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay

TT Sè tµu

1 BTh8639TS 2 BTh8061TS 3 BTh8065TS 4 BTh8187TS 5 BTh8071TS N¨ng suÊt khai th¸c kg/ng−êi/ngµy 28,15 20,23 17,65 16,43 15,35 Tæng doanh thu (1000®) 110.014,00 26.708,00 49.994,00 20.974,00 20.239,00 Tæng chi phÝ (1000®) 48.550,00 12.373,65 22.910,00 11.360,00 8.530,00 Lîi nhuËn (1000®) 61.464,00 14.334,35 27.084,00 9.614,00 11.709,00 Lîi nhuËn/ ng−êi/ngµy (1000®) 179,719 144,791 88,510 85,839 139,393

Qua b¶ng 3. 21 cho thÊy n¨ng suÊt khai th¸c b×nh qu©n ®¹t tõ 15,35 - 28,15 kg/ng−êi/ngµy vµ lîi nhuËn thu ®−îc tõ nghÒ nµy ®¹t b×nh qu©n tõ 85.839 ® - 179.719 ®/ng−êi/ngµy, cao h¬n so víi c¸c nghÒ khai th¸c h¶i s¶n kh¸c ven bê trªn c¸c cì tµu cã cïng c«ng suÊt. 3. 10. 1. 2. NghÒ c©u vµng c¸ ngõ

Còng trong thêi gian trªn, dù ¸n ®· thùc hiÖn ®−îc 1 chuyÕn ®iÒu tra trªn tµu c©u vµng c¸ ngõ cña Kh¸nh Hoµ.

Kü thuËt khai th¸c nghÒ c©u vµng trªn c¸c tµu ®iÒu tra cña ng− d©n t−¬ng tù nh− kü thuËt khai th¸c trªn c¸c tµu nghiªn cøu. KÕt qu¶ thu ®−îc:

+Ng− tr−êng khai th¸c

ChuyÕn biÓn nghiªn cøu cña tµu c©u vµng KH9143BTS thùc hiÖn lµ 19 ngµy (12/5 ÷ 30/5/2003), do ph¶i th−êng xuyªn ph¶i ch¹y dß t×m ng− tr−êng vµ ng− tr−êng khai th¸c l¹i xa bê (khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa vµ DK1) nªn sè ngµy c©u chØ cã 8 ngµy: 2 mÎ tµu c©u gÇn khu vùc ®¶o ThuyÒn Chµi, cßn l¹i tµu c©u ë khu vùc giíi h¹n trong kho¶ng 6029’ ÷ 7032’N, 110001’ ÷ 112027’E.

+ Thµnh phÇn s¶n l−îng vµ c¸c ®èi t−îng khai th¸c chÝnh

% kg

Tû lÖ % c¸ thÓ

Tû lÖ % s¶n l−îng

Ngõ m¾t to

C¸ Cê

C¸ Thu

C¸ Nh¸m C¸ kh¸c

Ngõ v©y vµng

Trong chuyÕn biÓn ®· ®¸nh b¾t ®−îc c¸c ®èi t−îng chÝnh lµ loµi c¸ Ngõ: C¸ Ngõ v©y vµng (Thunnus albacares), c¸ Ngõ m¾t to (Thunnus obesus); c¸c loµi c¸ Nh¸m: c¸ Nh¸m (Pseudocarcharias kamoharai), c¸ Nh¸m mËp (Carcharhinus sp.), c¸ MËp (Carcharhinus sorrah); c¸c lo¹i c¸ cê: c¸ Cê xanh (Makaira mazara), c¸ kiÕm (Makaira indica), c¸ Cê x¸m (Istiophorus platypterus), ngoµi ra tµu cßn c©u ®−îc c¸c ®èi t−îng kh¸c nh−: c¸ Thu, c¸ Nôc heo, c¸ Hè ma . . . Tû lÖ % c¸ thÓ vµ tû lÖ % s¶n l−îng cña c¸c loµi chÝnh ®−îc tr×nh bµy trong h×nh 3. 19.

H×nh 3. 19. Tû lÖ % c¸ thÓ vµ träng l−îng c¸c ®èi t−îng khai th¸c chÝnh trong chuyÕn ®iÒu tra

trung b×nh th¸c

Trong chuyÕn biÓn nghiªn cøu ®· c©u ®−îc 101 con c¸ c¸c lo¹i víi tæng s¶n l−îng 1.736,2kg. Trong ®ã c¸ Ngõ v©y vµng lµ 49 con chiÕm 48,51% sè c¸ thÓ, ®¹t s¶n l−îng 883kg chiÕm 50,86% tæng s¶n l−îng khai th¸c toµn chuyÕn, träng l−îng trung b×nh c¸ thÓ lµ 18kg/con. TiÕp theo lµ c¸ Cê chiÕm tíi 21,60% tæng s¶n l−îng, träng l−îng trung b×nh c¸ thÓ ®¹t 41,67kg/con. Loµi c¸ Ngõ m¾t to Ýt b¾t gÆp trong c¸c mÎ c©u, s¶n l−îng chØ chiÕm 1,56%, träng l−îng trung b×nh c¸ thÓ còng nhá h¬n toµn chuyÕn ®¹t chØ ®¹t 3,375kg/con. N¨ng suÊt khai 3,894kg/100l−ìi/h. Khu vùc cã nhiÒu c¸ Ngõ v©y vµng xuÊt hiÖn vµo thêi ®iÓm khai th¸c (th¸ng 4 ÷ 5 ©m lÞch) lµ khu vùc ®¶o ThuyÒn Chµi giíi h¹n trong to¹ ®é vÜ ®é

7055’ ÷ 8026’, kinh ®é 113020’ ÷ 113039’, trong 2 mÎ c©u ®· ®¸nh b¾t ®−îc 29 con c¸ Ngõ v©y vµng víi tæng s¶n l−îng 392kg. §iÒu nµy rÊt phï hîp víi b¶n ®å “Dù b¸o c¸” mµ ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n ®· lµm.

+ HiÖu qu¶ kinh tÕ.

• HiÖu qu¶ kinh tÕ chuyÕn biÓn ®· ®−îc tÝnh lµ:

Lîi nhuËn = Doanh thu chuyÕn biÓn - chi phÝ chuyÕn biÓn - tiÒn l−¬ng thuû thñ

Doanh thu chuyÕn biÓn ®−îc thÓ hiÖn chi tiÕt trong b¶ng 3. 22. Tæng doanh thu toµn chuyÕn biÓn lµ 35.726.000 ®ång.

B¶ng 3. 22. S¶n l−îng vµ doanh thu chuyÕn biÓn tõ ngµy 12/5 ®Õn ngµy 30/5/2003 cña tµu c©u vµng KH9143BTS

STT

Ghi chó

Thµnh tiÒn (x1.000®)

Nhãm th−¬ng phÈm

S¶n l−îng (kg)

Gi¸ thµnh (®/kg)

Ngõ v©y vµng to

400

20.800

52.000

≥ 30kg

Ngõ v©y vµng nhá

510

5.100

10.000

C¸ cê C¸ kh¸c V©y c¸ nh¸m

375 90,2 12

3.375 451 6.000.000

≥ 5 kg & < 30kg

9.000 5.000 500.000

3 4 5

Tæng céng

1.376,2

35.726

• Chi phÝ chuyÕn biÓn ®−îc tÝnh cô thÓ vµ tr×nh bµy trong b¶ng 3. 23.

B¶ng 3. 23. Chi phÝ trùc tiÕp chuyÕn biÓn kh¶o s¸t cña tµu c©u vµng KH9143BTS

Kho¶n chi Sè l−îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn (®ång)

DÇu (lÝt) 7.000 4.500 31.500.000

Nhít (lÝt) 60 850.000

§¸ (c©y) 200 11.000 2.200.000

Måi c©u (kg) 3.600.000

Thùc phÈm 2.000.000

Tæng 40.150.000

B¶ng 3. 23 cho thÊy, doanh thu nhá h¬n chi phÝ trùc tiÕp chuyÕn biÓn, nªn tµu kh«ng cã l·i (nguyªn nh©n lµ do chuyÕn biÎn gÆp sãng giã lín nªn chØ ho¹t ®éng ®−îc 8 mÎ c©u trong tæng sè 19 ngµy ho¹t ®éng vµ gÇn cuèi chuyÕn tµu bÞ tai n¹n buéc ph¶i quay vÒ bê). Tuy nhiªn c¸c chuyÕn kh¸c tµu lµm ¨n vÉn cã hiÖu qu¶. S¶n l−îng vµ doanh thu chuyÕn biÓn cña c¸c chuyÕn biÓn trong n¨m 2003 mµ tµu KH9143BTS ho¹t ®éng khai th¸c ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 3. 24.

B¶ng 3. 24. S¶n l−îng, doanh thu vµ chi phÝ c¸c chuyÕn biÓn cña tµu c©u vµng KH9143BTS trong n¨m 2003

ChuyÕn biÓn thø

Lîi nhuËn (1000®)

S¶n l−îng khai th¸c (kg)

L−¬ng thuû thñ (1000®)

Sè ngµy ho¹t ®éng trªn biÓn (ngµy)

Doanh thu chuyÕn biÓn (1000®)

Chi phÝ chuyÕn biÓn (1000®)

ChuyÕn 1 24 1.400 110.000 37.000 29.200 43.800

ChuyÕn 2 22 2.000 137.000 40.000 38.800 58.200

ChuyÕn 3 19 1.980 89.000 35.000 21.600 32.400

ChuyÕn 4 20 2.200 143.000 35.000 43.200 64.800

ChuyÕn 5 19 1.736,2 35.736 40.150 0 -4.414

Tæng 104 9.316,2 514.736 187.150 132.800 194.786

3. 10. 2. KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i c¸c bÕn c¸

3. 10. 2. 1. C¬ cÊu ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa

§éi tµu tham gia khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa cña c¸c tØnh kh¶o s¸t ®−îc tËp trung chñ yÕu vµo 3 nghÒ chÝnh lµ: nghÒ c©u tay quanh c¸c r¹n, gß næi; nghÒ c©u vµng c¸ ngõ ®¹i d−¬ng kÕt hîp víi nghÒ c©u vµng c¸ mËp; nghÒ c©u mùc xµ. Do ®Æc thï cña mçi nghÒ kh¸c nhau vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ng− d©n ë mçi vïng kh¸c

nhau nªn c¬ cÊu tµu thuyÒn vµ trang thiÕt bÞ trªn tµu còng rÊt kh¸c nhau (b¶ng 3. 25, 3. 26 , 3. 27).

LxBxH Dß c¸ T T CV /tµu §Þnh vÞ Nhãm c«ng suÊt (cv) Sè mÉu KS Sè ng−êi /tµu M¸y ®µm tho¹i

33 - 45 49 8,12 43,00 14,44x3,53x1,56 100% 100% 100% 1

46 - 60 6 8,33 56,67 15,95x3,95x1,79 100% 100% 100% 2

M¸y ®µm tho¹i CV/tµu LxBxH T T Nhãm c«ng suÊt §Þnh vÞ TÇm gÇn TÇm xa Sè mÉu KS Sè ng−êi /tµu

15 33 - 45 8,13 45 14,49 x 3,75 x 1,7 100% 100% 100% 1

6 46 - 60 8,50 56 14,12 x 4,15 x 2,05 100% 100% 100% 2

26 61 - 90 9,42 85,08 15,18 x 4,37 x 2,20 100% 100% 100% 3

7 91 - 135 9,57 112,86 16,48 x 4,60 x 2,47 100% 100% 100% 4

6 5 136 - 200 9,17 165,50 16,92 x 4,68 x 2,40 100% 100% 100%

3 6 > 200 10,00 305,67 17,23 x 5,27 x 2,7 100% 100% 100%

M¸y ®µm tho¹i LxBxH T T Nhãm c«ng suÊt CV /tµu §Þnh vÞ TÇm gÇn TÇm xa Sè mÉu KS Sè ng−êi /tµu

8 33 - 45 18,13 45,00 16,52 x 4,26 x 1,82 100% 37,50% 100% 1

4 46 - 60 20,75 60,00 18,88 x 5,10 x 1,95 100% 33,33% 100% 2

61 - 90 15 19,60 74,40 18,32 x 4,80 x 2,19 100% 33,33% 100% 3

1 91 - 135 24,00 120,00 19,00 x 5,4 x 1,95 100% - 100% 4

4 5 136 - 200 22,75 160,75 19,38 x 5,5 x 2,40 100% 75,00% 100%

VÒ c¬ b¶n ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa vÉn lµ ®éi tµu nhá, cã c«ng suÊt m¸y nhá. C¸c tµu cã c«ng suÊt m¸y < 90 cv chiÕm ®¹i ®a sè trong ®éi tµu ®−îc kh¶o s¸t. Sè tµu cã c«ng suÊt > 90 cv chiÕm tû lÖ rÊt thÊp. Trang thiÕt bÞ phôc vô cho an toµn hµng h¶i trªn tµu ë c¸c ®éi tµu trªn còng rÊt kh¸c nhau. Toµn bé c¸c tµu ®−îc kh¶o s¸t ho¹t ®éng ë khu vùc nµy ®Òu ®· ®−îc trang bÞ m¸y bé ®µm tÇm gÇn vµ

®Þnh vÞ. §èi víi ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng toµn bé c¸c tµu ®Òu ®−îc l¾p m¸y bé ®µm tÇm xa. Tû lÖ l¾p m¸y bé ®µm tÇm xa gi¶m ë c¸c tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng. Riªng ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay c¸ r¹n ®¸ th× 100% sè tµu kh¶o s¸t ®Òu kh«ng ®−îc trang bÞ m¸y bé ®µm tÇm xa. §iÒu nµy sÏ rÊt nguy hiÓm cho ng− d©n khi ho¹t ®éng trªn biÓn.

3. 10. 2. 2. Møc trang bÞ vèn cho ®éi tµu khai th¸c h¶i s¶n ë Tr−êng Sa

Møc trang bÞ vèn b×nh qu©n cho 1 thuû thñ ë ®éi tµu lµm nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng thÊp nhÊt (tõ 11.194.153 ®/ng−êi - 23.487.500 ®/ng−êi), tiÕp ®Õn lµ ®éi tµu lµm nghÒ c©u tay (20.326.580 ®/ng−êi - 22.250.900®/ng−êi) vµ cao nhÊt lµ ë ®éi tµu lµm nghÒ c©u vµng (25.968.635 ®/ng−êi - 75.550.000 ®/ng−êi)

3. 10. 2. 3.. N¨ng suÊt khai th¸c

N¨ng suÊt khai th¸c ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu 46 - 60 cv, nhãm tµu nµy cho n¨ng suÊt khai th¸c ®¹t 18,01 kg/ng−êi/ngµy. Tuy nhiªn doanh thu cña nghÒ nµy l¹i ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu 33 - 45 cv, cho kÕt qu¶ 193.857 ®/ng−êi/ngµy. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch ®−îc lµ do ë nhãm tµu 33 - 45 cv khai th¸c ®−îc c¸c loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nhiÒu h¬n so víi nhãm tµu 46 - 60 cv v× vËy doanh thu ®¹t cao h¬n (b¶ng 3. 28).

T T Sè mÉu KS Nhãm c«ng suÊt (cv) S¶n l−îng TB/chuyÕn (kg) Doanh thu TB/chuyÕn (1000®) SLTB 1 ng−êi/ngµy (kg) DTTB ng−êi/ngµy (1000®)

49 1.769,29 25.165,40 17,025 193,857 1 33 - 45

6 2.345,83 27.992,50 18,010 175,440 2 46 - 60

N¨ng suÊt khai th¸c ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu 136 - 200 cv ®¹t 14,147 kg/100 l−ìi/mÎ víi doanh thu 443.440 ®/100 l−ìi/mÎ. Tuy nhiªn ë nhãm tµu 61 - 90 cv mÆc dï chØ ®¹t 11,573 kg/100 l−ìi/mÎ nh−ng doanh thu cña nhãm tµu nµy l¹i ®¹t tíi 444.691 ®/100 l−ìi/mÎ. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch ®−îc lµ do nhãm tµu nµy c©u nh÷ng loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nhiÒu h¬n so víi nh÷ng nhãm tµu cßn l¹i (b¶ng 3. 29).

Sè mÉu KS T T SLTB 100 l−ìi/mÎ (kg) Nhãm c«ng suÊt (cv) S¶n l−îng TB/chuyÕn (kg) Doanh thu TB/chuyÕn (1000®) DTTB 100 l−ìi/mÎ (1000®)

15 896,96 30.812,50 1 33 - 45

6 1.510,00 57.500,00 10,736 402,803 2 46 - 60

26 1.488,46 57.300,00 11,537 444,691 3 61 - 90

7 2.050,00 68.907,14 13,240 435,781 4 91 - 135

6 2.498,33 75.710,66 14,147 443,440 5 136 - 200

3 1.433,33 78.315,33 8,083 325,363 6 > 200

N¨ng suÊt khai th¸c ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu 46 - 60 cv ®¹t 11,555 kg/ng−êi/ngµy vµ doanh thu cña nhãm tµu nµy ®¹t 172.634 ®/ng−êi/ngµy. TiÕp ®Õn lµ c¸c nhãm tµu 33 - 45 cv ®¹t 11,07 kg/ng−êi/ngµy, doanh thu ®¹t 168.125 ®/ng−êi/ngµy vµ nhãm tµu 136 - 200 cv ®¹t 10,797 kg/ng−êi/ngµy, doanh thu ®¹t 161.961 ®/ng−êi/ngµy (b¶ng 3. 30).

T T Sè mÉu KS Nhãm c«ng suÊt (cv) S¶n l−îng TB/chuyÕn (kg) Doanh thu TB/chuyÕn (1000®) DTTB ng−êi/ngµy (1000®)

8 4 15 1 4 33 - 45 1 46 - 60 2 61 - 90 3 4 91 - 135 5 136 - 200 76.640,625 84.375,000 77.102,667 75.000,000 104.625,000 SLTB ng−êi/ngµy (kg) 11,070 11,555 9,425 7,520 10,797 168,125 172,634 142,709 112,782 161,961 5.068,75 5.625,00 5.080,08 5.000,00 6.975,00

Ghi chó: S¶n l−îng mùc ë b¶ng nµy lµ mùc kh«.

3. 10. 2. 4. HiÖu qu¶ kinh tÕ

Nh×n chung cho kÕt qu¶ t−¬ng ®èi kh¸. §éi tµu cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt lµ ®éi tµu cã c«ng suÊt m¸y tõ 33 - 45 cv cho lîi nhuËn 1 vô ®¹t b×nh qu©n 20.387.440 ®/tµu. §éi tµu 46 - 60 cv chØ cho lîi nhuËn ®¹t 14.034.670 ®/tµu/vô (b¶ng 3. 31).

TT Sè mÉu Doanh thu 1 vô (1000 ®) Nhãm c«ng su©t Chi phÝ s¶n xuÊt 1 vô (1000®) Chi phÝ kh¸c (1000 ®) L−¬ng thuû thñ (1000®) Lîi nhuËn (1000®)

20.387,44 1 33 - 45 49 89.085,00 32.298,40 4.860,61 28.538,55

Ghi chó: - Chi phÝ kh¸c bao gåm: Chi phÝ söa ch÷a tµu thuyÒn, ng− cô, thuÕ .... - PhÇn chi phÝ ch−a cã chi phÝ khÊu hao tµu thuyÒn vµ l·i ng©n hµng.

14.034,67 2 46 - 60 6 108.970,00 45.413,33 10.200,00 39.322,00

Nh×n chung tÊt c¶ c¸c ®éi tµu lµm nghÒ nµy ®Òu cho kÕt qu¶ kh¸ cao. Lîi nhuËn hµng n¨m cña ®éi tµu nµy ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu cã c«ng suÊt m¸y > 200 cv ®¹t 195.910.000 ®/tµu/vô, tiÕp ®Õn lµ ®éi tµu 91 - 135 cv cho lîi nhuËn ®¹t 180.871.720 ®/tµu/vô vµ ®éi tµu 61 - 90 cv cho lîi nhuËn ®¹t 153.655.220 ®/tµu/vô (b¶ng 3. 32).

TT Nhãm c«ng su©t Sè mÉu Lîi nhuËn (1000®) Doanh thu 1 vô (1000 ®) Chi phÝ s¶n xuÊt 1 vô (1000®) Chi phÝ kh¸c (1000 ®) L−¬ng thuû thñ (1000®)

173.812,50 46.287,50 9.375,00 42.903,75 75.246,25 1 33 - 45 8

347.583,33 114.506,67 10.300,00 90.651,67 132.124,99 2 46 - 60 6

61 - 90 26 442.538,76 179.446,92 4.200,00 105.236,62 153.655,22 3

559.828,57 233.375,71 15.000,00 130.581,14 180.871,72 4 91 - 135 7

452.733,33 225.770,00 11.266,67 90.785,33 124.911,33 5 136 - 200 6

Ghi chó: - Chi phÝ kh¸c bao gåm: Chi phÝ söa ch÷a tµu thuyÒn, ng− cô, thuÕ .... - PhÇn chi phÝ ch−a cã chi phÝ khÊu hao tµu thuyÒn vµ l·i ng©n hµng.

606.666,67 259.066,67 12.650,00 139.040,00 195.910,00 6 > 200 3

HiÖu qu¶ kinh tÕ ®¹t cao nhÊt ë nhãm tµu 61 - 90 cv cho lîi nhuËn 92.924.630 ®/tµu/vô, tiÕp ®Õn lµ nhãm tµu 33 - 45 cv cho lîi nhuËn 91.275.000 ®/tµu/vô, ®éi tµu 46 - 60 cv cho lîi nhuËn ®¹t 89.400.000 ®/tµu/vô vµ nhãm tµu 136 - 200 cv cho lîi nhuËn ®¹t 85.575.000 ®/vô (b¶ng 3. 33).

TT Sè mÉu Nhãm c«ng su©t Doanh thu 1 vô (1000 ®) Chi phÝ s¶n xuÊt 1 vô (1000®) Chi phÝ kh¸c (1000 ®) L−¬ng thuû thñ (1000®) Lîi nhuËn (1000®)

1 33 - 45 8 348.750,00 129.107,50 3.300,00 125.067,50 91.275,00

2 46 - 60 4 345.000,00 110.520,00 5.000,00 140.080,00 89.400,00

3 61 - 90 15 352.120,00 142.313,33 3.544,44 113.337,60 92.924,63

4 1 91 - 135 75.000,00 36.500,00 - 18.250,00 20.250,00

Ghi chó: - Chi phÝ kh¸c bao gåm: Chi phÝ söa ch÷a tµu thuyÒn, ng− cô, thuÕ .... - PhÇn chi phÝ ch−a cã chi phÝ khÊu hao tµu thuyÒn vµ l·i ng©n hµng.

5 4 322.500,00 127.520,00 2.000,00 107.405,00 85.575,00 136 - 200

3. 11. Nguån lîi vµ tr÷ l−îng 3. 11. 1. X¸c ®Þnh tr÷ l−îng tèi ®a vµ møc ®é khai th¸c ®¶m b¶o sö dông l©u bÒn nguån lîi c¸ næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa trªn c¬ së nghiªn cøu khèi l−îng ®éng vËt phï du

Dùa trªn nghiªn cøu vÒ n¨ng suÊt sinh häc cña Greeze ( Kinne,1978) cho §VPD biÓn nhiÖt ®íi (P/B = 30-36) vµ cho §V§ biÓn nhiÖt ®íi ( P/B = 8), b»ng ph−¬ng ph¸p nhiÖt l−îng, Sissenwine, 1984 ®· x¸c ®Þnh ®−îc n¨ng suÊt sinh häc cña §VPD, §V§ vµ c¸ ë thÒm lôc ®Þa Atlantic (phÝa ®«ng Hoa Kú), qua ®ã x¸c ®Þnh ®−îc hÖ sè t−¬ng quan gi÷a n¨ng suÊt sinh häc §VPD & §V§ víi n¨ng suÊt sinh häc cña c¸ nãi chung lµ 10,847 vµ n¨ng suÊt sinh häc §VPD víi n¨ng suÊt sinh häc c¸ næi lµ 17,87 .

§Ó tÝnh tr÷ l−îng c¸, hÖ sè P/B cña c¸ theo Sorokin,1982 lµ 2,1 ®èi víi c¸ næi vµ 1,52 ®èi víi c¸ ®¸y; tÝnh chung cho c¸ lµ 1,845. Còng theo Sorokin,1982, hµng n¨m chØ nªn khai th¸c cì 10% n¨ng suÊt sinh häc cña c¸ míi b¶o ®¶m ®−îc nguån lîi l©u bÒn.

Vïng biÓn Q§TS cã ®é s©u rÊt lín kh«ng thÓ thu thËp ®−îc mÉu vËt ®éng vËt ®¸y trªn hÖ thèng 32 tr¹m, bëi vËy, ë ®©y chØ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån lîi c¸ næi mµ th«i.

Nh− ®· thÊy ë phÇn trªn, khèi l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m §VPD vïng biÓn Q§TS lµ 55,67mg/m3, víi diÖn tÝch vïng biÓn kh¶o s¸t lµ 154.345 km2 vµ líp n−íc th¶ l−íi 0-45 m s©u, kÕt qu¶ tÝnh to¸n theo nh÷ng hÖ sè giíi thiÖu trªn ®©y ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng 3. 34 vµ h×nh 3. 20.

B¶ng 3. 34. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng nguån lîi vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn Q§TS

TÊn C¸c tham sè

Khèi l−îng (B) §VPD : 55,67mg/m3 x 45m x 154.345 km2 386.634

1.599.020 N¨ng suÊt sinh häc P cña §VPD : 386.634 tÊn x 30

N¨ng suÊt sinh häc P cña c¸ næi: 11.599.020 tÊn : 17,87 649.078

Kh¶ n¨ng nguån lîi B (tr÷ l−îng) tèi ®a cña c¸ næi: 649.078 tÊn : 2,1 309.089

56.705 tÊn

386.634 tÊn

Tr÷ l−îng tøc thêi c¸ næi (B) khai th¸c b»ng l−íi rª vïng biÓn Q§TS (2001 - 2003) Khèi l−îng §VPD (B) vïng biÓn Q§TS (1993 - 2003)

11.599.020 tÊn

N¨ng suÊt sinh häc §VPD (P)/n¨m vïng biÓn Q§TS (1993 - 2003)

649.078 tÊn

N¨ng suÊt sinh häc c¸ næi (P) vïng biÓn Q§TS (1993 - 2003)

309.089 tÊn

Tr÷ l−îng c¸ næi (B) vïng biÓn Q§TS (1993 - 2003)

64.900 tÊn

biÓ Q§TS

64.900

H×nh 3. 20. S¬ ®å t−¬ng quan gi÷a khèi l−îng §VPD víi kh¶ n¨ng nguån lîi c¸ næi vµ møc ®é khai th¸c cho phÐp trong vïng biÓn Q§TS

Nh− vËy, kh¶ n¨ng nguån lîi (tr÷ l−îng) tèi ®a cña c¸ næi trong líp n−íc 0 – 45m vïng biÓn Q§TS trong thêi kú 1993-2003 ®−îc x¸c ®Þnh trung b×nh lµ 309.089 tÊn. §©y lµ khèi l−îng c¸ cã ®−îc trªn c¬ së nguån thøc ¨n trong vïng biÓn kh¶o s¸t; khèi l−îng nµy bao gåm tÊt c¶ c¸c kÝch cì cña c¸ næi tõ khi biÕt ¨n §VPD ®Õn tr−ëng thµnh. Bëi vËy khèi l−îng nµy sÏ lín h¬n nhiÒu lÇn so víi c¸ch x¸c ®Þnh tr÷ l−îng dùa trªn kÕt qu¶ cña l−íi rª, bëi v× l−ãi chØ cã kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t ®−îc nh÷ng kÝch cì c¸ nhÊt ®Þnh.

Víi c¸ch x¸c ®Þnh tr÷ l−îng nµy, møc ®é khai th¸c tÊt c¶ c¸c lo¹i c¸ næi hµng n¨m trong vïng biÓn Q§TS chØ nªn tèi ®a kho¶ng 10% n¨ng suÊt sinh häc c¸ næi - 64.900 tÊn sÏ kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn - ®¶m b¶o sö dông nguån lîi ®−îc l©u bÒn.

3. 11. 2.Nguån lîi Sinh vËt quanh ®¶o

• §éng vËt ®¸y

* Gi¸p x¸c Hai loµi t«m Hïm ®· ®−îc ph¸t hiÖn trong nh÷ng n¨m 1997 (Palinurus ornatus vµ P. diversicolor) lµ nh÷ng loµi Gi¸p x¸c cã kÝch th−íc lín vµ gi¸ trÞ th- −¬ng phÈm cao. S¸u loµi trong nhãm cua b¬i thuéc gièng Thalamita, Charybdis vµ Portunus ®Òu lµ nh÷ng loµi cã thÓ sö dông lµm thùc phÈm. §Æc biÖt chó ý lµ loµi t«m thuéc gièng Penaeus ®ang lµ ®èi t−îng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu còng ®· nhiÒu lÇn b¾t gÆp ë ven c¸c ®¶o trong vïng biÓn Q§TS.

* Th©n mÒm

Cho ®Õn nay, ®· thèng kª ®−îc 136 loµi th©n mÒm cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ quý hiÕm. Trong ®ã nhãm Ch©n Bông (èc) chiÕm 99 loµi chia lµm 3 nhãm chÝnh - nhãm quý hiÕm, nhãm cã gi¸ trÞ thùc phÈm xuÊt khÈu, nhãm dïng lµm ®å mü nghÖ; líp hai m¶nh vá 34 loµi chñ yÕu tËp trung ë c¸c hä Sß (Arcidae), Ngao (Vereridae), Trai Tai T−îng (Tridacnidae). v.v.; nhãm Ch©n ®Çu ph¸t hiÖn 3 loµi trong ®ã cã hai loµi trong líp nµy ®· ®−îc ghi vµo s¸ch §á ViÖt Nam, gåm loµi èc Anh Vò (Nautilus pompilius), loµi mùc Nang v©n hæ (Sepia pharaonis).

• Rong cá biÓn

Trong vïng biÓn Q§TS ®· ph¸t hiÖn ®−îc 62 loµi rong kinh tÕ cã thÓ khai th¸c. Dùa vµo gi¸ trÞ sö dông, cã thÓ chia thµnh c¸c nhãm chñ yÕu sau ®©y: Nhãm lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn keo carrageenan, nhãm lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn agar, nhãm d−îc liÖu, nhãm thùc phÈm, nhãm lµm ph©n bãn, nhãm lµm rau xanh.

• C¸ r¹n san h«

Nhãm c¸ th−¬ng phÈm chñ yÕu lµ c¸c loµi n»m trong c¸c hä c¸ Mã, c¸ Song, c¸ Hång víi tæng sè 52 loµi trong tæng sè c¸c loµi ®· ph¸t hiÖn cã ë vïng biÓn nµy. §©y lµ nhãm loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao trªn thÞ tr−êng tiªu thô c¸ t−¬i sèng. C¸ trong c¸c r¹n San h« vïng biÓn Q§TS cã rÊt nhiÒu loµi cã thÓ khai th¸c lµm c¸ c¶nh tiªu thô trong nuíc, xuÊt khÈu vµ lµ ®èi t−îng quan träng cho du lÞch sinh th¸i. Mét sè loµi sinh vËt biÓn quanh ®¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, cã kh¶ n¨ng khai th¸c ®· ®−îc −íc tÝnh tr÷ l−îng (b¶ng 3. 35, 3. 36).

B¶ng 3. 35. Tr÷ l−îng cña mét sè loµi §V§ kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS

Tªn loµi §V§ Tªn ®¶o Tr÷ l−îng t−- ¬i (kg)

èc nh¶y (Strombus) 151 tÊn

èc Nãn (Trochus) 192 tÊn

Trai tai t−îng 382 tÊn

Nam YÕt Sinh Tån §¸ t©y Sinh Tån Tèc Tan §¸ T©y §¸ Nam S¬n Ca §¸ T©y Sinh Tån §¸ Nam Tèc Tan Song Tö T©y DiÖn tÝch ph©n bè (ha) 100 150 80 100 80 60 70 48 80 120 50 60 20 BQ sinh vËt l−îng (g/m2) 40 50 45 60 50 70 75 94 100 120 80 95 5 40.000 75.000 36.000 60.000 40.000 42.000 52.500 45.000 96.000 144.000 40.000 57.000 10.000 20.000 ThuyÒn Chµi Møc khai th¸c hµng n¨m H¶i s©m 30 tÊn

B¶ng 3. 36. Tr÷ l−îng mét sè loµi Rong kinh tÕ ë mét sè ®¶o vïng biÓn Q§TS

Tªn loµi §¶o Sè TT DiÖn tÝch (m2) Tr÷ l−îng (kg t−¬i) 1 Turbinaria ssp.

2 Gracilaria ssp. 5.000 7.500 4.000 3.000 80.000

Phan Vinh Tr−êng Sa 5 Laurencia ssp. 6 Acanthophora ssp. ThuyÒn Chµi

§é phñ (%) 80 80 80 80 15 200 100 90 4.000 20.000 30 68.000 10 30 25.000 10.500 25 32.000 60 9.000 80 7 Hypnea spp. 8 Sargassum spp. 9 Caulerpa spp.

Phan Vinh Tèc Tan Tr−êng Sa lín Song Tö T©y Nam YÕt Phan Vinh Tèc Tan Sinh l−îng (kg/m2) 0,100 0,925 3,400 0,100 0,700 0,260 1,500 4,000 2,000 0,400 2,200 0,700 4,700 ¦íc tÝnh “ “ “ ¦íc tÝnh “ “ “ 4.000 5.540 10.800 240 8.400 5.200 5.400 24.000 14.500 3.000 5.775 13.400 33.800 1.500 500 6.500 1.500

3. 11. 3. C¸ næi

Qua nghiªn cøu thö nghiÖm cña hai tµu Wakatake vµ Hokuho t¹i 14 ®iÓm ë trung t©m biÓn Bering th¸ng 7/1984, Ishida ®· dïng hai l−íi rª th¶ song song víi

nhau (mét c¸i tr−íc, mét c¸i sau), mçi l−íi dµi 7,5 km. Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu nµy th× hÖ sè ®¸nh b¾t trung b×nh lµ 0,48. HÖ sè nµy ®· ®−îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n cho vïng biÓn Q§TS.

B¶ng 3. 37 tr×nh bµy mËt ®é vµ tr÷ l−îng t−¬ng ®èi tøc thêi cña c¸ næi ®¹t ®−îc b»ng l−íi rª tr«i ë vïng biÓn ®iÒu tra. Nh×n chung mËt ®é vµ tr÷ l−îng ë tÇng mÆt lu«n cao h¬n gi¸ trÞ nµy ë c¸c tÇng n−íc s©u h¬n.

Tr÷ l−îng t−¬ng ®èi tøc thêi trong thêi gian nghiªn cøu ë líp n−íc 0-45m dao ®éng tõ 25.981 tÊn ®Õn 95.692 tÊn, trung b×nh kho¶ng 56.705 tÊn, trong ®ã tÇng mÆt: 40.708 tÊn; tÇng gi÷a: 9.060 tÊn vµ tÇng s©u: 6.937 tÊn. Trong mïa giã §«ng B¾c 2002, mÆc dï n¨ng suÊt ®¸nh b¾t cao h¬n so víi n¨ng suÊt ®¸nh b¾t ë c¸c chuyÕn ®iÒu tra kh¸c nh−ng tr÷ l−îng t−¬ng ®èi l¹i kh«ng cao h¬n mïa giã T©y Nam 2002 vµ 2003. Lý do duy nhÊt lý gi¶i cho kÕt qña nµy lµ ®é tr«i d¹t cña l−íi trong thêi gian ng©m l−íi lµ rÊt lín lµm cho mËt ®é gi¶m ®i khi tÝnh to¸n.

B¶ng 3. 37. MËt ®é vµ tr÷ l−îng chung ë vïng biÓn Tr−êng Sa, theo thêi gian

Tr÷ l−îng (tÊn)

Mïa

TÇng n−íc

MËt ®é (kg/km2) 168,33

25.981

TÇng mÆt

118,54

18.296

Mïa giã §«ng B¾c 2001

T©ng gi÷a

32,50

5.017

TÇng s©u

17,29

2.669

363,74

56.143

TÇng mÆt

209,16

32.283

T©ng gi÷a

56,87

8.779

TÇng s©u

97,71

15.081

317,49

49.003

TÇng mÆt

236,04

36.431

Mïa giã §«ng B¾c 2002

T©ng gi÷a

60,00

9.260

TÇng s©u

21,46

3.312

620,20

95.692

TÇng mÆt

491,24

75.822

T©ng gi÷a

85,42

13.183

TÇng s©u

43,33

6.687

56.705

B¶ng 3. 38 tr×nh bµy mËt ®é vµ tr÷ l−îng t−¬ng ®èi cña mét sè loµi h¶i s¶n chiÕm −u thÕ trong s¶n l−îng ®¸nh b¾t cña nghÒ l−íi rª tr«i t¹i vïng biÓn nghiªn cøu.

B¶ng 3. 38. MËt ®é vµ tr÷ l−îng cña mét sè loµi c¸ chiÕm −u thÕ trong s¶n l−îng

Mïa §B 2001

Mïa TN 2002

Mïa §B 2002

Mïa TN 2003

Trung

b×nh

Tªn loµi

M§

TL

M§

TL

M§

TL

M§

TL

M§

TL

96,25

14.856 151,46

23.377 187,50

28.939 369,79 57.074 201,25

31.062 TÇng mÆt

1 Katsuwonus pelamis 75,42

11.654

132,71

20.453

161,04

24.843

357,91 55.239 181,87

28.047

2 Thunnus albacares

13,12

2.016

10,21

1.583

15,42

2.370

6,25

948

11,25

1.729

3 Coryphaena hippurus

1,46

232

1,46

221

2,92

437

2,71

411

2,08

326

4 Euthynnus affinis

3,54

534

1,04

169

2,50

383

2,50

404

2,50

372

5 Auxis thazard

1,46

219

4,37

687

1,46

227

0,21

1,87

291

6 Coryphaena equiselis

0,62

0,42

2,92

471

0,21

1,04

165

7 Auxis rochei

0,42

0,21

8 Thunnus obesus

0,21

1,25

182

1,25

190

0,62

102

23,75

3.667 26,25

4052

57,08

8.810 48,96

7.556 38,96

6.021 TÇng gi÷a

1 Katsuwonus pelamis

18,33

2.833

25,83

3.987

51,87

8018

48,75

7521

36,25

5.590

2 Auxis thazard

0,21

0,00

0,42

0,21

3 Thunnus albacares

4,79

740

3,75

568

2,08

331

4 Coryphaena equiselis

0,21

0,00

Coryphaena hippurus

6 Euthynnus affinis

0,00

0,21

0,00

7 Thunnus obesus

0,21

0,62

0,21

13,33

2.058 83,96

12.958 20,00

3.087 23,12

3.569 35,21

5.433 TÇng s©u

1 Katsuwonus pelamis

11,04

1.714

70,00

10.815

16,25

2.516

21,46

3.315

29,79

4.590

2 Thunnus albacares

1,87

294

2,29

339

3,12

482

1,25

195

2,08

328

3 Auxis thazard

0,21

3,33

513

0,21

0,42

1,04

157

4 Coryphaena hippurus

0,00

5 Euthynnus affinis

0,21

6 Coryphaena equiselÝ

0,00

0,42

0,21

7 Thunnus obesus

8,33

1.289

2,08

322

Tæng

133,33 20.581

261,66

40.387 264,58

40.837 441,87 68.199 275,41

42.516

Ghi chó: M§:mËt ®é (kg/km2) ; TL: Tr÷ l−îng (tÊn)

3. 11. 4. C¸ ®¸y

C¸ §æng tr¾ng (Pristypomoides multidens= P. typus) vµ c¸ §æng ®en (Pristypomoides filamentosus) lµ hai ®èi t−îng khai th¸c th−êng xuyªn vµ chñ yÕu cña nghÒ c©u tay trong vïng biÓn. KÕt qu¶ tÝnh tr÷ l−îng theo ph©n tÝch thÕ hÖ Jones dùa vµo thµnh phÇn chiÒu dµi ®· cã ®−îc 566,67 tÊn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c lµ 183 tÊn cho c¸ §æng tr¾ng; 148,37 tÊn vµ 74 tÊn cho c¸ §æng ®en.

Víi 74 mÎ l−íi kÐo ®¸y ë 18 khu biÓn trªn 4 gß næi 215, 289, 291 vµ 350, b»ng ph−¬ng ph¸p diÖn tÝch, ®· x¸c ®Þnh ®−îc tæng tr÷ l−îng lµ 124.879 tÊn c¸, trong ®ã c¸ thuÇn ®¸y lµ trªn76,16% - 95.108 tÊn, cßn l¹i trªn 23,16% lµ c¸ tÇng gi÷a vµ tÇng trªn – 28.922tÊn vµ 0,68% lµ c¸c h¶i s¶n kh¸c - 849 tÊn.

Nh− vËy, tr÷ l−îng tøc thêi cña c¸ trong vïng biÓn Q§TS thu ®−îc qua c¸c lo¹i l−íi cã 181.584 tÊn, trong ®ã c¸ thuÇn ®¸y lµ 95.108 tÊn vµ 86.476 tÊn c¸ næi (tÇng gi÷a vµ tÇng trªn) 3. 12. §Ò xuÊt vÒ biÖn ph¸p, c«ng cô vµ sè l−îng tµu thuyÒn khai th¸c ë vïng biÓn Q§TS

Theo c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu, tæng tr÷ l−îng c¸ cã kho¶ng 181.584 tÊn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp kho¶ng 89.464 tÊn. Trong ®ã c¸ næi cã kho¶ng 42.058 tÊn, c¸ ®¸y cã kho¶ng 47.406 tÊn. Tõ ®©y cã thÓ tÝnh to¸n cho ®éi tµu vµ c«ng cô khai th¸c ë khu vùc nµy nh− sau:

• §èi víi c¸ ®¸y

+ §èi víi nghÒ khai th¸c c¸ ®¸y trªn c¸c gß næi vµ r¹n san h« Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n, kh¶ n¨ng khai th¸c cho phÐp ®èi víi nghÒ c©u tay trªn c¸c gß næi, r¹n san h« trong vïng biÓn Q§TS lµ 969 tÊn, víi n¨ng suÊt khai th¸c cao nhÊt cña ng− d©n B×nh ThuËn ®¹t 9,12 tÊn/tµu/vô ®èi víi ®éi tµu cã c«ng suÊt m¸y tõ 46 - 60 cv. th× sè l−îng tµu thuyÒn lµm nghÒ nµy hµng n¨m cÇn cã kho¶ng 106 tµu.

§èi víi nghÒ c©u tay chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh«ng lín, chi phÝ chØ tËp trung chñ yÕu vµo tiÒn nhiªn liÖu cho tµu ch¹y ra ng− tr−êng vµ vÒ bê. HiÖn t¹i do nguån vèn cña ng− d©n cßn rÊt eo hÑp nªn hÇu hÕt ®éi tµu lµm nghÒ nµy cña B×nh ThuËn lµ ®éi tµu nhá cã c«ng suÊt m¸y tõ 33 - 56 cv. QuÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ mét ng− tr−êng réng lín, rÊt xa bê, vµ th−êng xuyªn cã sãng giã lín, víi cì tµu cã nhãm c«ng suÊt nhá nh− trªn sÏ rÊt nguy hiÓm khi ra ho¹t ®éng ë ®©y. V× vËy, nhµ n−íc cÇn cã sù quan t©m ®Çu t− ®ãng míi tµu cã c«ng suÊt lín ra ho¹t ®éng ë vïng biÓn nµy míi ®¶m b¶o an toµn vÒ tÝnh m¹ng còng nh− tµi s¶n cña ng− d©n.

+ §èi víi nghÒ khai th¸c c¸ ®¸y kh¸c Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu, kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y ë vïng biÓn nµy lµ 47.406 tÊn. Víi kh¶ n¨ng khai th¸c b»ng nghÒ c©u tay quanh r¹n nh− trªn lµ 969 tÊn. VËy l−îng c¸ ®¸y cho phÐp khai th¸c hµng n¨m ë khu vùc Tr−êng Sa cßn l¹i lµ 46.437 tÊn.

Tuy quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ mét vïng biÓn rÊt s©u nh−ng vÉn cã mét sè khu vùc lµ c¸c gß næi cã ®é s©u kh«ng lín l¾m, vÉn cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng khai th¸c b»ng nghÒ l−íi kÐo ®¸y hoÆc c©u vµng tÇng ®¸y, nghÒ lång bÉy ....

MÆc dï tr÷ l−îng h¶i s¶n tÇng ®¸y cho phÐp khai th¸c hµng n¨m ë Tr−êng Sa cßn rÊt lín, nh−ng cho ®Õn nay vÉn ch−a cã nh÷ng nghiªn cøu kü cµng vÒ ®Þa h×nh ®¸y biÓn còng nh− sù ph©n bè c¸c b·i c¸ ®¸y, thµnh phÇn s¶n l−îng cña c¸c loµi c¸ ®¸y ë khu vùc nµy nªn rÊt khã cã thÓ tÝnh to¸n còng nh− khuyÕn khÝch c¸c nghÒ, c¬ cÊu ®éi tµu ra khai th¸c nguån lîi c¸ ®¸y cßn l¹i ë ®©y. V× vËy rÊt cÇn sù quan t©m ®Çu t− cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng cho viÖc ®iÒu tra, ®¸nh gi¸ ng− tr−êng, nguån lîi còng nh− c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cho ®éi tµu ra khai th¸c nguån lîi c¸ ®¸y nµy.

• §èi víi c¸ næi

Kh¶ n¨ng khai th¸c hµng n¨m c¸ næi ë vïng biÓn Q§TS lµ 42.058 tÊn. MÆt kh¸c, kÕt qu¶ ®iÒu tra cña dù ¸n cho thÊy tr÷ l−îng c¸ næi lín (c¸ ngõ v©y vµng, c¸ ngõ m¾t to ...) chiÕm kho¶ng 17% trong tæng sè c¸ næi. Nh− vËy trong tæng sè 42.058 tÊn c¸ næi suy ra ®· cã 7.150 tÊn c¸ næi lín vµ 34.908 tÊn c¸ næi nhá. + §èi víi c¸ næi lín

Cã thÓ tiÕn hµnh khai th¸c b»ng nghÒ c©u vµng. Theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña mét sè c«ng ty chuyªn khai th¸c h¶i s¶n b»ng nghÒ c©u vµng th−êng xuyªn ho¹t ®éng ë khu vùc Tr−êng Sa cho thÊy víi cì tµu 300 - 500 cv ho¹t ®éng khai th¸c 9 th¸ng/n¨m víi vµng c©u tõ 1.600 - 2.000 l−ìi (chiÒu dµi vµng c©u tõ 80 - 100 km), chuyÕn biÓn ho¹t ®éng tõ 22 - 24 ngµy cho n¨ng suÊt khai th¸c b×nh qu©n ®¹t 4.000 kg/chuyÕn biÓn. Nh− vËy b×nh qu©n 1 n¨m ®éi tµu nµy cho n¨ng suÊt khai th¸c trung b×nh ®¹t kho¶ng 36 tÊn c¸/tµu.

Nh− trªn, kh¶ n¨ng c¸ næi lín cã thÓ khai th¸c ®−îc b»ng nghÒ c©u vµng cã 7.150 tÊn cã nghÜa lµ nghÒ c©u vµng ë khu vùc nµy cã thÓ ph¸t triÓn kho¶ng 198 chiÕc tµu th−êng xuyªn ra ho¹t ®éng. + §èi víi c¸ næi nhá HiÖn t¹i nghÒ khai th¸c c¸ næi nhá ë khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa míi chØ cã mét sè Ýt tµu thuyÒn lµm nghÒ l−íi rª ra ho¹t ®éng ë ®©y. Tuy nhiªn theo xu thÕ ph¸t triÓn vµ theo c«ng −íc quèc tÕ chØ cho phÐp sö dông nh÷ng vµng l−íi rª cã chiÒu dµi tèi ®a kh«ng qu¸ 2,5 km th× nghÒ l−íi rª khai th¸c c¸ næi nhá kh«ng thÓ ra ho¹t ®éng ë khu vùc nµy ®−îc. Do ®ã ®Ó cã thÓ khai th¸c ®−îc l−îng c¸ næi nhá ë khu vùc nµy, chØ cã thÓ ph¸t triÓn b»ng nghÒ l−íi v©y. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña ®Ò tµi “xa bê” n¨m 2002, ®éi tµu lµm nghÒ l−íi v©y ë khu vùc miÒn Trung cã c«ng suÊt m¸y tõ 90 - 151 cv cho n¨ng suÊt khai th¸c trung b×nh cao nhÊt, ®¹t 151,2 tÊn/tµu/n¨m. Nh− vËy, víi l−îng c¸ næi nhá lµ 34.908 tÊn th× sè l−îng tµu hµng n¨m cã thÓ ra khai th¸c ë ®©y kho¶ng 230 chiÕc.

• §èi víi c¸c lo¹i nguån lîi kh¸c

Ngoµi c¸c lo¹i nguån lîi vÒ c¸ ®¸y, c¸ næi, khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa cßn cã mét nguån lîi rÊt phong phó n÷a lµ Mùc xµ (Mùc löa). Trong mét sè n¨m gÇn ®©y víi sù du nhËp vµo ViÖt Nam nghÒ c©u mùc xµ, hµng n¨m cã rÊt nhiÒu tµu thuyÒn cña c¸c tØnh Qu¶ng Nam - §µ N½ng, Qu¶ng Ng·i, B×nh §Þnh ®· ra ®©y ®Ó khai th¸c. Tuy nhiªn cho ®Õn hiÖn nay vÉn ch−a cã sù nghiªn cøu vÒ c¸c b·i mùc tËp trung, tr÷ l−îng cña chóng nªn ch−a thÓ cã ®−îc ®¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu còng nh− sè l−îng tµu thuyÒn dïng ®Ó khai th¸c ®èi t−îng nµy trong vïng biÓn Q§TS.

PhÇn IV KÕt LuËn vµ KiÕn nghÞ

4. 1. KÕt luËn

Qua hai lÇn kh¶o s¸t 1993-1997 vµ 2001-2003, theo néi dung nghiªn cøu vµ

• Vïng biÓn Q§TS cã chÕ ®é thêi tiÕt kh¸ kh¾c nghiÖt víi sù ho¹t ®éng cña 2 hÖ thèng giã mïa: ®«ng b¾c cã sãng giã lín vµ t©y nam cã nhiÒu gi«ng, b·o.Thêi gian ho¹t ®éng tèt nhÊt hµng n¨m cho c¸c tµu c¸ cã c«ng su¸t trªn d−íi 300cv lµ tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 6 vµ th¸ng 9, th¸ng 10.

• NhiÖt ®é n−íc biÓn tÇng mÆt trong kho¶ng 24,5oC-30,5oC, ®Õn 1000-1200m s©u, nhiÖt ®é chØ cßn trong kho¶ng 2,5-3,5oC vµo c¶ 2 thêi kú giã mïa. Sù thay ®æi nhiÖt ®é theo ®é s©u ®−îc chia thµnh c¸c líp ®ång nhÊt tõ 0- 50m; líp ®ét biÕn th−êng tõ 50-100m; líp chuyÓn tiÕp tõ 100-200m vµ d−íi 200m lµ tÇng n−íc nhiÖt ®é gi¶m chËm.

• Tõ 0-30m hoÆc 40m ®é muèi Ýt thay ®æi - 33,0-34,0%o; tõ 50m ®é muèi t¨ng nhanh vµ ®¹t cùc ®¹i ë líp n−íc 150-200m, ®Õn 1000m th−êng cã gi¸ trÞ 34,4- 34,5%o.

• Ngoµi hÖ thèng dßng ch¶y ®Æc tr−ng cho toµn vïng biÓn, mçi khu vùc l¹i cã nh÷ng nh¸nh nhá, chÞu sù chi phèi ®¸ng kÓ cña ®iÒu kiÖn ®Þa lý. VËn tèc dßng ch¶y cã n¬i chØ vµi cm/s, nh−ng cã n¬i ®¹t xÊp xØ 100cm/s, tíi 200-300m vËn tèc gi¶m ®i nhiÒu vµ h−íng ®· thay ®æi so víi tÇng mÆt. HiÖn t−îng n−íc tråi vµ n−íc ch×m lu«n xuÊt hiÖn trong vïng biÓn, nh−ng c¸c th¸ng kh¸c nhau th× vÞ trÝ, ph¹m vi còng nh− c−êng ®é rÊt kh¸c nhau.

• So víi c¸c vïng biÓn kh¸c cña ViÖt Nam, c¸c lo¹i muèi dinh d−ìng PO4, NO2, NO3, SiO3, NH4 ë vïng biÓn Q§TS cã hµm l−îng rÊt thÊp nh−ng vÉn theo quy luËt chung lµ cµng xuèng s©u hµm l−îng cµng lín. • Hµm l−îng kim lo¹i nÆng vµ dÇu trong vïng biÓn thÊp h¬n nhiÒu so víi TCVN. Mét sè mÉu ®ång ®· cã hµm l−îng kh¸ cao nh−ng ch−a râ nguyªn nh©n

4. 1. 2. Sinh vËt phï du vµ sinh vËt biÓn quanh ®¶o

• Trong 2 ®ît kh¶o s¸t 1993-1997 vµ 2001-2003 ë vïng biÓn Q§TS ®· t×m thÊy 463 loµi TVPD, sè loµi míi bæ sung cho danh lôc TVPD 1993-1997 lµ 151 loµi; 358 loµi §VPD lµ thøc ¨n cña c¸ ®· ®−îc x¸c ®Þnh, bæ sung cho danh lôc ®éng vËt phï du 1993-1997 lµ 59 loµi.

Vïng biÓn Q§TS cã møc ®é ®a d¹ng SVPD phong phó vµ rÊt phong phó; chØ sè Dv cao chøng tá chÊt l−îng n−íc cña vïng biÓn tèt vµ rÊt tèt phï hîp víi kÕt qu¶ ph©n tÝch thuû ho¸ trong vïng biÓn.

Sè l−îng TVPD du rÊt thÊp so víi c¸c vïng biÓn kh¸c cña ViÖt Nam nh−ng vÉn phong phó h¬n c¸c vïng biÓn gÇn vÜ ®é kh¸c. Khèi l−îng §VPD b×nh qu©n nhiÒu n¨m cña vïng biÓn thÊp h¬n so víi vÞnh B¾c Bé vµ T©y Nam Bé, t−¬ng tù nh−

vïng biÓn Trung Bé, §«ng Nam Bé vµ nhiÒu vïng biÓn cïng vÜ ®é kh¸c. BiÕn ®éng khèi l−îng cña §VPD trong vïng biÓn phï hîp víi xu thÕ biÕn ®éng s¶n l−îng c¸ cña l−íi rª còng nh− c©u vµng.

• KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu vËt vµ tµi liÖu cã ®−îc cho ®Õn nay vÒ thµnh phÇn loµi sinh vËt quanh ®¶o ë vïng biÓn Q§TS lµ 1.690 loµi. Trong sè nµy nhãm §V§ chiÕm sè loµi cao nhÊt - 44%, tiÕp theo lµ san h« - 22%, c¸ r¹n san h« - 19%, rong biÓn - 15%.

§· ph¸t hiÖn thªm 40 loµi san h«, 31 loµi rong biÓn vµ 132 loµi c¸ bæ sung vµo danh lôc loµi cho vïng biÓn Q§TS.

Sè loµi §V§ ë c¸c ®¶o ch×m ®Òu cao (198 loµi - 238 loµi), ngo¹i trõ sù phong phó cã tÝnh ®ét biÕn ë Sinh Tån (257 loµi), c¸c ®¶o kh¸c ®Òu d−íi 200 loµi/®¶o vµ thÊp nhÊt lµ ®¶o S¬n Ca chØ cã 143 loµi .

• Ph©n bè Rong biÓn t¹i 7 ®¶o thuéc Q§TS hoµn toµn kh«ng gièng nhau. Sè l−îng loµi t¹i c¸c ®¶o dao ®éng tõ 17 loµi (Phan Vinh) ®Õn 127 loµi (§¸ T©y). HÖ sè t−¬ng ®ång cña c¸c loµi t¹i c¸c ®¶o kh¸c nhau dao ®éng tõ 0,102 (gi÷a §¸ Nam vµ Tèc Tan) ®Õn 0,677 (gi÷a Tr−êng Sa vµ Nam YÕt).

C¸c loµi rong Guét – Caulerpa, rong C©u – Gracilaria, rong §«ng – Hypnea cã tæng sè gÇn 30 loµi cã thÓ xö dông nh− rau t−¬i.

• San h« ph©n bè kh«ng ®Òu nhau gi÷a c¸c ®¶o, nhiÒu nhÊt lµ ®¶o Song Tö T©y 211 loµi tiÕp theo lµ ThuyÒn Chµi 202 loµi vµ thÊp nhÊt lµ c¸c ®¶o §¸ Nam 78, Tèc Tan 80 loµi. Sù ph©n bè theo ®é s©u cña san h« tõ ®é s©u 0m H§ ®Õn ®é s©u 30 – 40m, tËp trung phæ biÕn vµ cã ®é phñ cao ë trong kho¶ng ®é s©u tõ 4 – 10m.

• C¸ trong c¸c r¹n San h« vïng biÓn Q§TS cã rÊt nhiÒu loµi cã thÓ khai th¸c lµm c¸ c¶nh tiªu thô trong nuíc, xuÊt khÈu vµ lµ ®èi t−îng quan träng cho ngµnh du lÞch sinh th¸i. • Sinh vËt l−îng §V§ vïng triÒu ®¹t b×nh qu©n 36,3 ct/m2 vµ 41,7g/m2 . Xu thÕ ph©n bè t¨ng dÇn tõ cao triÒu ®Õn thÊp triÒu.

ChØ sè ®a d¹ng sinh häc H' cña §V§ dao ®éng tõ 1,43 (®«ng Tèc Tan - 4/2003) - 3,00 (b¾c Tèc Tan - 4/2003). Biªn ®é dao ®éng cña H’ cña c¸ r¹n san h« n»m trong kho¶ng 2,43 – 2,74.

4. 1. 3. C¸

• B»ng nghÒ l−íi rª ®· b¾t gÆp 75 loµi/nhãm loµi. L−íi 2a = 73mm thu ®−îc sè loµi nhiÒu h¬n c¶. Trong sè l−íi 100 mm th× l−íi 100S b¾t gÆp nhiÒu loµi nhÊt, nh− vËy lµ cã nhiÒu loµi sèng ë tÇng n−íc s©u h¬n vÒ ban ®ªm, trong khi nghÒ c©u vµng chØ thu ®−îc 33 loµi/nhãm loµi.

•

Hä c¸ Thu ngõ chiÕm s¶n l−îng cao nhÊt trong c¶ 2 nghÒ, riªng c¸ Ngõ v»n chiÕm 65,68% trong nghÒ l−íi rª, cßn c¸ Ngõ v©y vµng chiÕm 47,16% s¶n l−îng trong nghÒ c©u vµng.

• N¨ng suÊt ®¸nh b¾t trung b×nh cña cì m¾t l−íi 123 mm lµ cao nhÊt, tiÕp theo lµ cì m¾t l−íi 100N mm, 100C mm, råi 73 mm vµ thÊp nhÊt lµ cì m¾t l−íi 100S.

ChØ riªng 2 lo¹i l−íi 100N vµ 123 ®Òu ®· cã 14 mÎ trong tæng sè 124 mÎ (11,3%) theo c¸ch tÝnh cña ng− d©n lµ ®· cã l·i. NghÒ c©u vµng còng ®· cã 15,32% sè mÎ c©u ®· cã l·i.

• Trong thêi gian kh¶o s¸t, sè l−îng c¸ ngõ lín ®¹i d−¬ng (c¸ Ngõ v©y vµng vµ c¸ Ngõ m¾t to) tËp trung ë vïng tr¹m 28 vµ 30.

4. 1. 4. Kh¶ n¨ng nguån lîi

• Dùa trªn khèi l−îng §VPD, kh¶ n¨ng tèi ®a nguån lîi c¸ næi cña vïng n−íc nghiªn cøu trong Q§TS ®−îc x¸c ®Þnh lµ 309.089 tÊn vµ møc ®é cho phÐp khai th¸c hµng n¨m ®Ó kh«ng g©y tæn h¹i ®Õn c©n b»ng sinh th¸i cña vïng biÓn lµ 64.900 tÊn. B»ng nghÒ l−íi rª, tr÷ l−îng tøc thêi c¸ næi ë vïng biÓn nghiªn cøu ®−îc x¸c ®Þnh vµo kho¶ng 56.705 tÊn

• Nh÷ng loµi sinh vËt biÓn quanh ®¶o cã gi¸ trÞ kinh tÕ ë Q§TS gåm cã: Gi¸p x¸c , Th©n mÒm, Da gai, c¸ r¹n san h« vµ rong biÓn trong sè ®ã cã nhiÒu loµi ®−îc coi lµ quý hiÕm cña biÓn ViÖt Nam. Tr÷ l−îng cña th©n mÒm cã vá lµ 725 tÊn, cña c¸c lo¹i rong lµ 145 tÊn

• Víi nghÒ c©u tay ë c¸c gß næi, r¹n ®¸ vµ r¹n san h«, dù tÝnh tr÷ l−îng c¸ ®æng tr¾ng 566 tÊn, c¸ ®æng ®en 148 tÊn; tõ ®ã dù tÝnh tr÷ l−îng trung b×nh c¸ gÇn ®¸y ë ®©y lµ 1937 tÊn, víi kh¶ n¨ng khai th¸c 969 tÊn.

• Tr÷ l−îng tøc thêi cña c¸ trong vïng biÓn Q§TS thu ®−îc qua c¸c lo¹i l−íi rª vµ l−íi kÐo ®¸y lµ 181.584 tÊn, trong ®ã c¸ thuÇn ®¸y lµ 95.108 tÊn vµ 86.476 tÊn c¸ næi (tÇng gi÷a vµ tÇng trªn). Kh¶ n¨ng khai th¸c lµ hµng n¨m lµ 90.792 tÊn c¸ c¸c lo¹i.

4.1.5. NghÒ khai th¸c vµ sè l−îng tµu thuyÒn

C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®· thu ®−îc, ngoµi nghÒ c©u mùc ®¹i d−¬ng ch−a thÓ x¸c ®Þnh ®−îc sè l−îng tµu thuyÒn cÇn thiÕt ra ho¹t ®éng khai th¸c t¹i ®©y th× c¸c ®éi tµu lµm c¸c nghÒ kh¸c chØ nªn ph¸t triÓn víi sè l−îng tµu thuyÒn nh− sau:

106 chiÕc (46-60 cv - nhãm tµu cã n¨ng suÊt khai th¸c cao nhÊt)

198 chiÕc (300-500 cv - nhãm tµu cã n¨ng suÊt khai th¸c cao nhÊt)

230 chiÕc (90-151 cv - nhãm tµu cã n¨ng suÊt khai th¸c cao nhÊt)

4. 2. KiÕn nghÞ

• §Ó c¸c ®éi tµu tËn dông ®−îc thêi gian s¶n xuÊt cÇn cã tµu thu gom vµ b¶o qu¶n s¶n phÈm ®−a vÒ n¬i chÕ biÕn hoÆc xuÊt khÈu.

• T×nh h×nh khai th¸c vµ sö dông nguån lîi sinh vËt biÓn quanh ®¶o kh¸ m¹nh mÏ. Ngoµi c¸ lµ ®èi t−îng tr−íc ®©y th−êng ®−îc khai th¸c b»ng thuèc næ,

th©n mÒm bÞ khai th¸c kh¸ nhiÒu lµm thùc phÈm, trªn c¸c ®¶o cßn ®Ó l¹i nh÷ng ®èng vá th©n mÒm rÊt lín. C¸c loµi cã gi¸ trÞ mü nghÖ còng bÞ khai th¸c m¹nh mÏ nh− èc ®ôn, èc Tai t−îng, èc Tï vµ, èc Sø, San h« v.v. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn ®· lµm cho nguån lîi sinh vËt bÞ suy gi¶m ®¸ng kÓ trong thêi gian gÇn ®©y, ®Æc biÖt nghiªm träng quanh c¸c ®¶o cã ng−êi ë th−êng ®¸nh b¾t c¸ b»ng chÊt næ, san h« bÞ tµn ph¸ rÊt nhiÒu. CÇn cÊm ngay c¸ch ®¸nh c¸ huû diÖt nµy.

• NhiÒu loµi rong biÓn cã thÓ dïng nh− rau xanh, ®Ó ®¶m b¶o ®−îc l©u bÒn nguån lîi, nªn khai th¸c ng¾t qu·ng h×nh da b¸o lu©n phiªn.

• Trong c¸c vông, vÞnh nhá ë c¸c ®¶o, cã thÓ nu«i trong lång bÌ c¸ Hång, c¸ Song, c¸ §æng b»ng thøc ¨n kh« hoÆc c¸ t¹p.

• Muèn khai th¸c c¸ ®¸y trªn c¸c gß næi trong vïng biÓn Q§TS, cÇn cã kÕ ho¹ch ®iÒu tra vÒ ph©n bè, biÕn ®éng nguån lîi nµy, ®Æc biÖt cÇn cã nh÷ng thuyÒn tr−ëng cã tay nghÒ cao vµ cì tµu, trang bÞ thÝch hîp.

• Trong nh÷ng mèi liªn quan víi c¸, b−íc ®Çu míi thÊy ®−îc xu thÕ biÕn ®éng cña §VPD phï hîp víi biÕn ®éng s¶n l−îng c¸ khai th¸c ®−îc b»ng l−íi rª còng nh− c©u vµng, ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc cho phÐp dù ¸n ®−îc tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh ®−îc c¸c b·i c¸, mèi t−¬ng quan gi÷a nhiÖt ®é vµ ®é muèi, dßng ch¶y, måi c©u... trong c¸c ®é s©u kh¸c nhau víi ph©n bè c¸ ngõ ®¹i d−¬ng trong vïng biÓn nh»m phôc vô cho nghÒ c©u vµng ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a.

Phô lôc 1

C¸ Ngõ v»n (Katsuwonus pelamis)

Mùc Löa ®¹i d−¬ng (Sthenoteuthis oualaniensis)

C¸ Ngõ m¾t to (Thunnus obesus)

Mét sè loµi cã tû lÖ cao trong s¶n l−îng c¸ ®¸nh b¾t ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

Phô lôc 2

Kh¶ n¨ng nguån lîi c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa

Ghi chó Kh¶ n¨ng khai th¸c (tÊn) Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tr÷ l−îng Tr÷ l−îng (tÊn)

309.089 64.900 0 – 45 m Trªn c¬ së thøc ¨n tÝnh cho C¸ næi

L−íi Rª cho c¸ næi 56.705 28.352 0 – 45m

86.476 43.238 0 ®Õn ± 200 L−íi Rª & l−íi kÐo ®¸y cho c¸ næi

L−íi kÐo ®¸y cho c¸ ®¸y 95.108 47554 Trªn c¸c gß næi

181.584 90.792 0 ®Õn ± 200 L−íi Rª & l−íi kÐo ®¸y cho c¸c næi vµ c¸ ®¸y

Kh¶ n¨ng nguån lîi nh÷ng sinh vËt biÓn cã gi¸ trÞ kinh tÕ ë c¸c ®¶o ®−îc nghiªn cøu trong vïng biÓn Q§TS

Tªn sinh vËt biÓn C«ng dông Tr÷ l−îng (tÊn)

151,0 Thùc phÈm èc Nh¶y

194,5 Thùc phÈm, mü nghÖ èc Nãn

Trai Tai t−îng 382,0 Thùc phÈm

5,2 Thùc phÈm, thøc ¨n ®éng vËt v.v. Rong Qu¹t (Padina spp)

14,5 Lµm carrageenan, thùc phÈm v. v… Rong Mµo gµ (Laurencia spp)

8,8 Thùc phÈm v. v… Rong Gai (Acanthophora spp)

Rong §«ng (Hypnea spp) 13,4 T¸ch carrageenan, thùc phÈm, lµm thuèc v. v…

10,0 Thùc phÈm, lµm thuèc v. v… Rong Guét (Caulerpa spp)

33,8 Lµm Alginate Rong M¬ (Sargassum spp)

Tµi liÖu tham kh¶o

• PhÇn c¸c yÕu tè m«i tr−êng (Oxy, pH, Muèi dinh d−ìng, Kim lo¹i nÆng vµ dÇu).

1. Le Lan Anh (2000), Analyses and pre – estimation of Nutrients in seawater of Vietnam, Proceedings of the SEAFDEC seminar on Fishery Resources in the South China Sea, Area IV: Vietnamese water.

2. B¸o c¸c tæng kÕt ®Ò tµi : Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm thuû ho¸ vµ sinh häc vïng biÓn s©u BiÓn §«ng, M· sè K§L-JOMSRE – 01, Bé Khoa häc – C«ng nghÖ vµ m«i tr−êng – Ch−¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt Nam – Philippine (JOMSRE –SCS), 1997.

3. §oµn Bé (2003), Ho¸ häc biÓn, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 146Tr.

4. Trinh Xuan Gian et al., (2000). Analyses and Estimation of Trace Metals in seawater and sediment in Area IV. Proceedings of the SEAFDEC seminar on Fishery Resources in the South China Sea, Area IV: Vietnamese water.

5. TrÇn L−u Khanh (1999). Mét sè thµnh phÇn ho¸ häc n−íc biÓn khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TuyÓn tËp c¸c b¸o c¸o Khoa häc – Héi nghÞ khoa häc c«ng nghÖ biÓn toµn quèc lÇn thø IV (TËp II), Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia, NXB Thèng kª.

6. TrÇn L−u Khanh (2001), Hµm l−îng mét sè muèi dinh d−ìng vµ kim lo¹i nÆng vïng biÓn gi÷a vÞnh Th¸i Lan, TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu nghÒ c¸ biÓn (TËp II) – ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n, NXB N«ng nghiÖp.

7. TrÇn L−u Khanh, Lª Hång CÇu, NguyÔn C«ng Thµnh (2003), §iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ t−îng – h¶i v¨n vµ chÊt l−îng m«i tr−êng vïng biÓn B¹c Liªu. B¸o c¸o KH thuéc ®Ò tµi: §iÒu tra hiÖn tr¹ng ngµnh nghÒ, tr×nh ®é nh©n lùc khai th¸c vµ nguån lîi h¶i s¶n vïng biÓn B¹c Liªu, Tµi liÖu l−u tr÷ t¹i Së Thuû s¶n B¹c Liªu vµ ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n.

8. Ulysses M. Montojo (2000), Dissolved Nutrients in the South China Sea, Area III: Western Philippines. Proceedings of the SEAFDEC seminar on Fishery Resources in the South China Sea, Area III: Western Philippines.

9. Suriyan Saramun and Gullaya Wattayakorn (2000), Petroleum Hydrocarbon Contamination in Seawater along the Wetern coast of the Philippines. Proceedings of the SEAFDEC seminar on Fishery Resources in the South China Sea, Area III: Western Philippines.

• PhÇn nhiÖt ®é - ®é muèi vµ dßng ch¶y

1. §µo M¹nh Muén, NguyÔn C«ng R−¬ng, NguyÔn V¨n ViÖt, Lª Hång CÇu (1989), §Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn khÝ t−îng - h¶i v¨n vµ mét sè yÕu tè h¶i d−¬ng häc biÓn ViÖt Nam, Tµi liÖu ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

2. Tæng côc KhÝ t−îng - Thuû v¨n. TËp sè liÖu quan tr¾c khÝ t−îng nhiÒu n¨m trªn tr¹m ®¶o Tr−êng Sa vµ Song Tö T©y, (1986 - 2003).

3. NguyÔn Ngäc Thôy (1993), §Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn khÝ t−îng - h¶i d−¬ng khu vùc quÇn ®¶o Tr−êng Sa.

4. NguyÔn V¨n ViÖt (1997), ChÕ ®é nhiÖt, mÆn vµ dßng ch¶y vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi Tr−êng Sa, ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n.

1. Tr−¬ng Ngäc An (1993), T¶o Silic phï du biÓn ViÖt Nam, NXB Khoa häc vµ kü thuËt, Hµ Néi

2. Bogdanov D. V., V. A. Sokolov, N. S. Khromov (1968), R¹jony vysokä biologiceskäj I Promyslovoj produktivnosti v Meksikanskom Zalive i Karibskom More. Okeanologia AN SSSR, 3.

3. NguyÔn TiÕn C¶nh (1989), Prãba okreslenia biomasy i potencjalnych mozliwosci produkcji ryb wobszarze morskim Wietnamu na podstawie badan planktonu I bentosu, Akademia Rolnicza w Szczecinie, 1989.

4. NguyÔn TiÕn C¶nh (1996), "Sinh vËt phï du vµ ®«ng vËt ®¸y biÓn ViÖt Nam", Nguån lîi thuû s¶n ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, Hµ Néi, tr. 148- 172

5. NguyÔn TiÕn C¶nh, NguyÔn V¨n Kh«i, Vò Minh Hµo (2000). Sinh vËt phï du vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh tÕ ViÖt Nam, th¸ng 11/2000, ViÖn nghiªn cøu H¶i S¶n.

6. NguyÔn TiÕn C¶nh, Vò Minh Hµo (2000), Distribution, Abundance and Species composition of phytoplankton in the vietnamese seawater, April-May/1999, SEAFDEC 4th Technical Seminar of the Interdepartmental Collaborative Research Program in the South China Sea, area IV: Vietnamese Waters.

7. NguyÔn TiÕn C¶nh, NguyÔn V¨n Kh«i, Vò Minh Hµo (2001), "Sinh vËt phï du vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa", TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu nghÒ c¸ biÓn, TËp II, Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp.

8. Chen Qing Chao and Coordinators (1994), Studies on the zooplankton biodiversity of the Nansha islands and neighbouring waters, Oceangraphy Publishing Agency, Pekin, pp 112, 53 –61

9. Kabanova, Yu.G., (1964), Primary production and biogenic element content of theIndian Ocean Waters. Trud. Inst. Ocean. Acad. Sci., 64

10. Kokubo S., (1960). Khuª t¶o phï du. NXB Khoa häc Kü thuËt Th−îng H¶i.

11. Konovalova G.V., Orlova T.L., Pautova L.A. (1981), Atlas of marine phytoplankton of Japan, Science, Leningrad.

12. Sherman K., L.M. Alexander (1986), Variability and management of large marine ecosystems, AAS Selected symposium 99.

13. Shirota A., (1966), The plankton of South Vietnam, Fresh Water and Marine Plankton, Overseas Technical Cooperation Agency Japan.

14. Qishang Tang, (1987). Changes in biomass of Huanghai sea Ecosystem, Huanghai sea Fisheries Research Intitude.

15. Tranter, D.J., (1962), Zooplankton abundance in Australian Waters, Aust. J. Mar. Fresh. Res. 3,2.

16. Taylor F.J.R., (1976), Dinoflagellates from the international Indian Ocean Expedition, Tuttgart.

17. Kim §øc T−êng (1964), Khuª t¶o phï du biÓn Trung Quèc. NXB Khoa häc kü thuËt Th−îng H¶i.

18. ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n, C¸c tµi liªu gèc cña c¸c §oµn Viªt -Trung, ViÖt - X« vµ cña ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n tõ 1959 ®Õn nay.

19. Zernova V. W., (1962). Kolicestvennoe raspredelenie fitoplanktona v severnoj casti Indijskogo Okeana, Trudy Instytuta Okeanologii AN SSSR,64.

• PhÇn §éng vËt ®¸y 1. §µo TÊn Hæ (1988), S¬ bé nghiªn cøu ®éng vËt da gai ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa. Ch−¬ng tr×nh 48B. ViÖn H¶i d−¬ng häc Nha trang.

2. TrÇn §×nh Nam vµ T¹ Minh §−êng (1988), S¬ bé nghiªn cøu ®éng vËt th©n mÒm ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa. Ch−¬ng tr×nh 48B. ViÖn H¶i d−¬ng häc Nha trang.

3. NguyÔn H÷u Phông (1991), C¸ biÓn ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa. Ch−¬ng tr×nh 48B. ViÖn H¶i d−¬ng häc Nha trang.

4. NguyÔn H÷u Phông (1996), Thµnh phÇn c¸ r¹n san h« tr−êng Sa. ViÖn H¶i d−¬ng häc Nha trang.

8. Einglish, S., C. Wilkinson and V. Baker (1994), Soft bottom communities in “Survey mammal for tropical marine resources”. Australian Institute of Marine Science. Towsville: 195 - 231 pps.

9. Miyake, S., (1991), Japanese crustacean Decapods and stomatopods in color. Vol II, Brachyura (Crabs). Hoikusha Publishing Co. Ltd. 277 pps.

10. ThÈm Gia Thuþ, §íi ¸i V©n (1964). Trung Quèc ®éng vËt ®å phæ - §éng vËt gi¸p x¸c. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc B¾c Kinh (tiÕng Trung Quèc).

12. Tr−¬ng Tû, TÒ Trung Nh¹n, L©n Tö Khang (1964). Khu hÖ ®éng vËt th©n mÒm ch©n bông Trung Quèc. NXB KH (tiÕng Trung Quèc).

• PhÇn San h« 1. Bé Thuû S¶n (1996). Nguån lîi thuû s¶n ViÖt Nam (PhÇn VIII. Nguån lîi San h«). Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, trang 497-516.

2. Dai C.F. and Fan T.Y., (1986). Coral fauna of Taiping Island (Itu Aba Island) in the Spratly of South China Sea. Atoll Research Bulletin.

3. L¨ng V¨n KÎn, NguyÔn Huy YÕt (1996). DÉn liÖu vÒ thµnh phÇn loµi san h« ®¸ vµ r¹n san h« ®¶o Nam YÕt, quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TuyÓn tËp Tµi nguyªn vµ M«i Tr−êng BiÓn, T. III, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 288-297. 4. Latypov Iu. Ia. (1990-1998), San h« cøng ViÖt Nam, Chuyªn kh¶o San h« ViÖt Nam gåm 5 tËp, Nhµ xuÊt b¶n Nauka (b¶n tiÕng Nga).

5. McManus J.W. (1994), The Spratly islands - A Marine park? Ambio. Vol.23. No.3, 181-186.

6. NguyÔn ThÕ TiÖp (1998). §Æc ®iÓm ®Þa m¹o vµ ®Þa chÊt vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ §KTN vµ TNTN vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa. Trung t©m KHTN&CNQG, Ph©n viÖn HDH HN, Nhµ XB KH&KT, trang 26-36.

7. Vâ SÜ TuÊn, NguyÔn Huy YÕt (1998), R¹n san h« trªn c¸c b·i c¹n phÝa b¾c quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TuyÓn tËp Nghiªn cøu biÓn, T. VIII, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, tr. 115-121.

8. Vâ SÜ TuÊn, NguyÔn Huy YÕt, Alino P.M. (1996). San h« vµ r¹n san h« vïng biÓn B¾c quÇn ®¶o Tr−êng Sa theo sè liÖu chuyÕn kh¶o s¸t ViÖt Nam - Philippines Jomsre-96, B¸o c¸o khoa häc t¹i Héi th¶o khoa häc ViÖt Nam - Philippin, Hµ Néi 4/1996.

9. §ç TuyÕt, Hoµng H÷u Quý, L©m Th−a, NguyÔn §×nh Uy (1998). Mét sè nÐt vÒ ®Þa m¹o quÇn ®¶o Tr−êng Sa. TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ §KTN vµ TNTN vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa.TrungT©m KHTN&CNQG. Ph©n viÖn HDH HN, Nhµ XB KH&KT, trang 69-76.

10. Veron J.E.N. (1986), Coral Australia and Indo-Pacific, Augis and Roberton Publ. Sydney, London, 664 pp.

11. Veron J.E.N., and others (1976-1984): Scleraci nia of Eastern Austral. Inst. Mar. Sci. Monogr.: No.1, 1976: 1686 pp; No.2, 1977: 233 pp; No.3, 1979: 459 pp; No. 4, 1982: 159 pp; No. 5, 1984: 485 pp.

12. NguyÔn Huy YÕt (1991), Mét sè dÉn liÖu vÒ san h« t¹o r¹n ë côm ®¶o Song Tö thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa, TuyÓn tËp Tµi nguyªn vµ M«i Tr−êng BiÓn, T. I, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 135-143.

13. NguyÔn Huy YÕt (1994), HÖ Sinh th¸i san h« biÓn ViÖt Nam. Trong: Chuyªn kh¶o biÓn ViÖt Nam, T.IV, trang 387-420.

14. NguyÔn Huy YÕt (1997), Thµnh phÇn loµi san h« cøng vµ cÊu tróc r¹n san h« ®¶o ThuyÒn Chµi, TuyÓn tËp Tµi nguyªn vµ M«i Tr−êng BiÓn, T. IV, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 299-313.

15. NguyÔn Huy YÕt, L¨ng V¨n KÎn (1996), Thµnh phÇn loµi san h« ®¸ vµ cÊu tróc r¹n san h« ë ®¶o S¬n Ca (quÇn ®¶o Tr−êng Sa), TuyÓn tËp Tµi nguyªn vµ M«i Tr−êng BiÓn, T. III, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 319-326. 16. NguyÔn Huy YÕt, Vâ SÜ TuÊn (1998), §éng vËt Ruét khoang sèng ®¸y ë c¸c r¹n ngÇm vïng biÓn b¾c quÇn ®¶o Tr−êng Sa, TuyÓn tËp Nghiªn cøu BiÓn, T.VIII, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 106-114.

17. NguyÔn Huy YÕt, Vâ SÜ TuÊn, L¨ng V¨n KÎn (1989), San h« ®¸ ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa, T¹p chÝ Sinh häc, Sè 1/1989, Nhµ xuÊt b¶n KH&KT Hµ Néi, trang 33-36.

• PhÇn Rong biÓn 1. Abbott I. A. and J.N. Noris (1985-1997), “Taxonomy of economic seaweed”. Vol I, 1985, 167 p. II, 1988, 214 p. III, 1992, IV, 1994, V, 1995, 254 p. VI,1997.

2. Xia Bangmei, Zhang Junfu (1999), “Flora Algarum Marinarum sinicarum” II, No V (Ahnfentiales, Gigartinales, Rhodymeniales), Science Press, Beijing, China, 201 p.

3. Bé T− lÖnh H¶i qu©n (1985), “T×nh h×nh mét sè yÕu tè KhÝ t−îng- H¶i d−¬ng vïng biÓn ViÖt Nam vµ l©n cËn”, Bé t− lÖnh H¶i qu©n, 124 tr.

4. Bé T− lÖnh H¶i qu©n (1998), “B¶ng Thuû triÒu vïng BiÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, 1999”, NXB Qu©n ®éi Nh©n d©n - Hµ Néi. 43 tr.

5. Bé T− lÖnh H¶i qu©n (1999), “ Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt ®èi víi Bé ®éi Tr−êng Sa vµ DK1”, Nxb. Qu©n ®éi Nh©n d©n - Hµ Néi, 283 tr.

6. Chapman V.J. Chapman D.J (1980), “ Seaweeds and their uses”, London, New York, 1980. 324 p.

7. Cheney P. (1977), “R + C/p - a new and improved ratio for comparing seaweed Flores”. J. playral, 13 No 2 supl. 12.

8. Cribb A. B. (1983), “Marine Algae of the Southern Great Barrier Reef- Rhodophyta”. Australian Coral Reef Society, the Great Barrier Reef Committee, Handbook no 2, 173 p.

9. Nguyen Huu Dinh, Huynh Quang Nang (1993), “Species of Eucheuma and Kappaphycus in Vietnam”, Taxonomy of economic seaweeds with reference to some Pacific species Vol. V. A publication of the Califotnia Sea Grant College System. pp: 229-235.

10. NguyÔn H÷u Dinh (1997), “Bµi gi¶ng nguån lîi vµ kü thuËt nu«i trång Rong biÓn kinh tÕ ViÖt Nam” (dïng cho cao häc nu«i trång thuû s¶n), Tr−êng §¹i häc Thuû s¶n, Nha Trang, 89tr.

11. NguyÔn H÷u Dinh, Huúnh Quang N¨ng, TrÇn Ngäc Bót, NguyÔn V¨n TiÕn (1993), “Rong biÓn ViÖt Nam” (phÇn phÝa B¾c), NXB. KH KT, Hµ Néi. 364 tr.

12. English S. C. Wilkinson and V. Baker (1997), “Survey manual for tropical marine resources”, 2nd Edition, Australian institute of marine science, Townsville. ....p.

13. Lª Nh− HËu (2001), "Mét sè loµi Rong bæ sung míi ë vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa" TuyÓn tËp Nghiªn cøu BiÓn, XI. NXB. KH &KT, Hµ Néi. Tr. 115-121.

15. §Æng DiÔm Hång, §Æng §×nh Kim (1999), "Nu«i trång T¶o biÓn: thùc tr¹ng vµ triÓn väng" B¸o c¸o tãm t¾t, Héi nghÞ Khoa häc toµn quèc vÒ biÓn lÇn thø III (Hµ Néi, 28-30 th¸ng 11 n¨m 1991).

16. NguyÔn Xu©n Lý (1998), “Nu«i trång Rong biÓn (seaweed cultivation) dïng cho cao häc nu«i trång thuû s¶n", B¸o c¸o l−u t¹i ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n - H¶i Phßng.

17. NguyÔn Xu©n Lý (1991), “ Nghiªn cøu c¬ së sinh häc vµ kü thuËt ®Ó x©y dùng quy tr×nh trång Rong c©u ®¹t n¨ng suÊt cao”, B¸o c¸o tãm t¾t, Héi nghÞ Khoa häc toµn quèc vÒ biÓn lÇn thø III (Hµ Néi, 28-30 th¸ng 11 n¨m 1991), TËp I, Sinh häc vµ C«ng nghÖ Sinh häc, Sinh th¸i M«i tr−êng.

18. Okamura, K. R. (1907 - 1909), “I cones of JapaneseAlgae”, Vol. I, Tokyo, Japan, 258p.

19. Okamura, K. R. (1909 - 1912, “I cones of JapaneseAlgae”, Vol. II, Tokyo, Japan, 191 p.

20. Okamura, K. R. (1913 - 1913), “I cones of JapaneseAlgae”, Vol. III, Tokyo, Japan, 218 p.

21. Okamura, K. R. (1916-1923), “I cones of JapaneseAlgae”, Vol. IV, Tokyo, Japan, 205p.

22. Okamura, K. R. (1923), “I cones of JapaneseAlgae”, Vol. V, Tokyo, Japan, 203 p.

23. Okamura, K. R. (1929 - 1932), “I cones of Japanese Algae” Vol. VI, Tokyo, Japan, 96 p.

24. Okamura, K. R. (1933-1942), “I cones of Japanese Algae”, Vol. VII, Tokyo, Japan, 116p.

25. Okamura, K. R (1936), “Marine Algae of Japan”, §«ng kinh Néi ®iÒn L·o h¹c phè, Tokyo, Japan, 964 tr.

26. Segawa S. (1962), “Coloured illustrations of the seaweed of Japan”, Hoikusha, Osaka, Japan, 175 p.

27. Silva P. C., E. G. Menez and Richard L. Moe (1987), “ Catalog of Benthic Marine Algae of the Philippines”, Smithsonian Institute Press, Washington D. C, 179 p.

28. TrÇn §øc Th¹nh (1998), “Mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt ®¶o san h« Tr−êng Sa”, TuyÓn tËp c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ §iÒu kiÖn Tù nhiªn vµ Tµi nguyªn Thiªn nhiªn vïng quÇn ®¶o Tr−êng Sa, NXB KH&KT, Hµ Néi. Tr. 93-104.

29. §µm §øc TiÕn (1999), “Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè cña Rong lôc (Chlorophyta) ë mét sè ®¶o thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa”, Héi nghÞ Khoa häc

C«ng nghÖ biÓn toµn quèc lÇn thø IV, II. NXB KH&KT, Hµ Néi, Tr. 988- 993.

30. §µm §øc TiÕn (1999), “Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè Rong biÓn ®¶o ThuyÒn Chµi”, Héi nghÞ Khoa häc C«ng nghÖ biÓn toµn quèc lÇn thø IV, II. NXB. KH&KT, Hµ Néi. Tr. 993-999.

31. §µm §øc TiÕn (2001), “Mét sè loµi Rong Lôc míi cho khu hÖ Rong biÓn ViÖt Nam” T¹p chÝ Sinh häc (4)... Hµ Néi. tr.... (®ang in).

32. §µm §øc TiÕn, NguyÔn V¨n TiÕn (1996), “Thµnh phÇn loµi vµ ph©n bè cña Rong biÓn ®¶o Tr−êng Sa”. Tµi nguyªn vµ M«i tr−¬ng biÓn, III, NXB Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi. Tr. 236-271.

34. NguyÔn V¨n TiÕn (1994), “Khu hÖ Rong biÓn” Chuyªn kh¶o biÓn ViÖt Nam - IV, (nguån lîi sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i biÓn) Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn & C«ng nghÖ Quèc Gia, NXB KH&KT, Hµ Néi, Tr. 85-98

35. NguyÔn V¨n TiÕn (1994), “Nguån lîi Rong biÓn”, Chuyªn kh¶o biÓn ViÖt Nam, IV, (nguån lîi Sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i biÓn), Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn & C«ng nghÖ Quèc Gia, Hµ Néi, Tr. 236-280.

36. NguyÔn V¨n TiÕn, §µm §øc TiÕn (2000), “Rong kinh tÕ quÇn ®¶o Tr−êng Sa”, Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng BiÓn, VII, NXB KH&KT, Hµ Néi, Tr. 235-247.

37. L©m Ngäc Tr©m vµ nnk (1991), “Thµnh phÇn ho¸ häc trong c¸c loµi Rong biÓn Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Minh H¶i”, TuyÓn tËp nghiªn cøu biÓn, III, Hµ Néi, Tr. 192-207.

38. L©m Ngäc Tr©m, §ç TuyÕt Nga, NguyÔn Phi §Ýnh, Ph¹m Quèc Long vµ Ng« §¨ng NghÜa (1999), “C¸c hîp chÊt tù nhiªn trong Sinh vËt biÓn ViÖt Nam”, NXB Khoa häc & Kü thuËt, Hµ Néi, 194 tr.

39. Ph¹m H÷u TrÝ (1995), “KÕt qu¶ b−íc ®Çu di gièng nu«i trång Rong hång v©n _ Eucheuma gelatinae (E sp.) J. Ag. t¹i quÇn ®¶o Tr−êng Sa”, Héi nghÞ Sinh häc BiÓn toµn quèc lÇn thø nhÊt (Nha Trang, 27-28/10/1995), NXB KH&KT Hµ Néi.

40. Ph¹m H÷u TrÝ (1996), “Gãp phÇn nghiªn cøu Rong biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa” (hai ®¶o Tr−êng Sa lín vµ Nam YÕt), "TuyÓn tËp nghiªn cøu biÓn" tËp VII, NXB Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi, Tr. 147-162.

41. Ph¹m H÷u TrÝ (1999), “Nguån lîi cho Rong kú l©n ë ®¶o Tr−êng Sa”, Héi nghÞ Khoa häc vµ C«ng nghÖ BiÓn toµn quèc lÇn thø IV, tËp I, NXB KH&HT, Hµ Néi, Tr. 999-1005

42. Tseng C. K. (1960), “An analysis of nature of marine algae flore”, Oceanal, Limnol, Sinica 3(3), pp: 177-187.

43. Tseng C. K. (1963), “Some problems concerning analytical studies of marine algal flora”, Oceanal, Limnol, Sinica 5(4), pp: 298-305.

44. Tseng C. K. (1963), “A preliminery analytical study of the Chinese marine algae flore”, Oceanol, Limnol, Sinica 5(3), pp: 245-253.

45. Tseng C. K. (1983), “Common Seaweeds of China”, Scien. press, Beijing, China, 316p.

46. Tseng C. K. , Chang C. F. (1962), “ An analytical study of the Marine Algae Flora of the Western yellow sea coast", Ocea. et limn sinica Vol. 4, N 1-2, pp: 49-59.

47. Tseng C. K. , Zhang Junfu ( C. F. Chang) (1984), “Chinese seaweed in Herbal medicine”, Hydrobiology 116/117, pp: 152-154 (XIth Iss procceding) 48. Tseng C. K. and Lu Baoren (2000), “Flora Algarum Marinarum Sinicarum”, Tom. III, No. II, Science Press, Beijing, 237 p.

49. Uû ban Khoa häc & Kü thuËt Nhµ N−íc (1980), “Quy ph¹m t¹m thêi ®iÒu tra tæng hîp biÓn” (phÇn Rong biÓn), NXB Khoa häc & Kü thuËt, Hµ Néi, 205 tr.

• PhÇn C¸ r¹n san h« 1. Allen G (2000), Marine Fishes of South-East Asia, Western Australian Museum. 2. Beaufort LF (1940), The Fishes of the Indo – Australian Archipelago, Vol. 8, pp. 16-326.

3. Beaufort LF (1951), The Fishes of the Indo – Australian Archipelago, Vol. 9, pp. 1-398.

4. Chu YT et al (1962), The Fishes of the South China Sea, Peking Science Publishing House, pp. 626-833 (Chinese).

5. Chu YT et al (1963), The Fishes of the East China Sea. Peking Science Publishing House, pp. 356-451 (Chinese).

6. De Bruin GHP, Russell BC and Bogusch (1994), The Marine Fishery Resources of Srilanka. FAO, Rome.

7. TrÇn §Þnh, NguyÔn NhËt Thi (1985), Danh môc c¸ biÓn ViÖt Nam, TuyÓn tËp c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc biÓn, ViÖn Nghiªn cøu biÓn H¶i Phßng. 8. English S, Wilkinson C, Baker V (eds) (1997), Survey Manual for Tropical Marine Resources, ASEAN-Australian marine science project, Australian Institute of Marine Science, Twonsville.

9. Eschmeyer W N (1998), Catalog of Fishes, Special publication No. 1 of the Center for Biodiversity Research and Information, California Academy of Sciences. vols. 1-3, p. 1-2905

10. Froese R, Pauly D (eds) (2000), FishBase 2000, CD-ROM. ICLARM, LosBanos, Laguna.

11. Lieske E and Meyers R (1996), Coral Reef Fishes (Caribbean, Indian Ocean and Pacific Ocean including the Red Sea). Princeton University Presss, America. 12. NguyÔn V¨n Long, NguyÔn H÷u Phông (1991), Nguån lîi c¸ r¹n san h« quanh ®¶o Cï Lao Cau (tØnh B×nh ThuËn).

13. Meyers RF (1991), Micronesian Reef Fishes, Published by Coral Graphics, Guam.

14. Nelson JS (1994), Fishes of the world, 3rd ed. John Wiley & Sons, Inc, New York

15. NguyÔn H÷u Phông, NguyÔn V¨n Long (1991), Thµnh phÇn loµi vµ mét sè ®Æc ®iÓm sinh häc cña quÇn x· c¸ r¹n san h« ®¶o Cï Lao Chµm, Héi th¶o sinh vËt biÓn lÇn thø nhÊt, Hµ Néi, trang 131-140

16. NguyÔn H÷u Phông, NguyÔn NhËt Thi (1993-1997), Danh môc c¸ biÓn ViÖt Nam, tËp I-IV, ViÖn H¶i d−¬ng häc Nha Trang, NXBKHKT, Hµ Néi. 17. NguyÔn V¨n Qu©n (1997), Khu hÖ vµ nguån lîi c¸ vÞnh H¹ Long - C¸t Bµ. Ph©n viÖn H¶i d−¬ng häc t¹i H¶i Phßng.

18. Randall JE, Allan GR and Steene RC (1997), Fishes of the Great Barrier Reef and Coral Sea, University of Hawaii Press, Honolulu.

19. NguyÔn NhËt Thi (1991), C¸ biÓn ViÖt Nam, C¸ x−¬ng vÞnh B¾c Bé, NXB KHKT.

• PhÇn C¸ næi 1. ALMRV (2000), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (4-5/2000), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

2. ALMRV (2000), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (9-10/2000), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

3. ALMRV (2001), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (4-5/2001), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

4. ALMRV (2001), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (9-10/2000), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

5. ALMRV (2002), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (4-5/2000), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n. 6. ALMRV (2002), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi ngoµi kh¬i miÒn Trung vµ §«ng Nam Bé b»ng l−íi rª vµ c©u vµng (9-10/2000), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

7. Bïi §×nh Chung (1997), B−íc ®Çu tÝnh to¸n tr÷ l−îng c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, ViÖn Nghiªn cøu H¶i s¶n.

8. §Ò tµi Tr−êng Sa(2001), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa b»ng l−íi rª vµ c©u vang (9-10/2001), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

9. §Ò tµi Tr−êng Sa(2002), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa b»ng l−íi rª vµ c©u vang (4-5/2002), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

10. §Ò tµi Tr−êng Sa(2001), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa b»ng l−íi rª vµ c©u vang (9-10/2002), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

11. §Ò tµi Tr−êng Sa(2001), B¸o c¸o chuyÕn ®iÒu tra nguån lîi c¸ næi vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa b»ng l−íi rª vµ c©u vang (4-5/2003), ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

12. Ishida (1984), Estimation of catch efficiency of salmon gillnet. 13. JICA (1998), The marine resources study in Viet Nam, Main report. 14. Per Sparre, 1998, Introduction to tropical fish stock assessment, FAO technical manual 382.

• PhÇn C¸ ®¸y 1. Bé Thuû S¶n (1996), TuyÓn tËp "Nguån lîi Thuû S¶n ViÖt Nam, Bé Thuû S¶n, 1996). Nguån lîi thuû s¶n ViÖt Nam.

2. Bau N. and Rau A. (1980), Commercial marine fishes of the Central Phillipines (Bony fishes), Eschbora, Germany, 623 pp.

3. Beaufort L. F. de and Chapman W. M. (1951), The Fishes of the Indo-Austrlian Archipelago, Vol. IX, Leiden, 484 pp.

4. Carcasson R. H. (1977), A field guide to the Coral reef fishes of the Indian and west Pacific Oceans, Collins, London, 320 pp.

5. TrÇn §Þnh, §µo M¹nh S¬n, TrÇn Chu, Ph¹m Ngäc Tuyªn (1994), DÉn liÖu ban ®Çu vÒ t×nh h×nh nguån lîi c¸ vïng biÓn quÇn ®¶o Tr−êng Sa, ViÖn nghiªn cøu H¶i s¶n.

6. Fricke H. W. (1973), Mera de Coroux, Recherches de comportement dans les recifa Coralliens, Hatier, Paris, 221 pp.

7. Herre A. W. (1953), Check list of Philippines fishes, Research Report 20, Fish and Wildlife Service, US Department of the Interior, 977 pp.

8. NguyÔn Kh¾c H−êng vµ nnk (1977), §iÓm qua t×nh h×nh nghiªn cøu vÒ ph©n lo¹i vµ khu hÖ c¸ biÓn ViÖt Nam, B¸o c¸o t¹i héi nghÞ khoa häc BiÓn toµn quèc lÇn thø I, Nha Trang - 1977.

9. Jordan D. S. and Evermann B. W. (1973), The shore fishes of Hawaii, 392pp., pls. 65.

11. Marshal N. B. (1971), Lavie des Poisson. Tom I et II. Bordas Paris Montreal, 768 pp.

12. Orsi J. J. (1974), A check list of the marine and freshwater fishes of Vietnam. Publication of the Seto Marine Biological Laboratory, Vol. XXI, No. 3/4, 153 - 177.

13. NguyÔn H÷u Phông, Bïi ThÕ PhiÖt (1987), S¬ bé nghiªn cøu thµnh phÇn loµi c¸ ë r¹n san h« quÇn ®¶o Tr−êng Sa, T¹p chÝ Sinh häc, TËp IX, sè 3, 42 - 45.

14. Rourmanoir P. et Laboute P. (1976), Poissons des mers tropicales Nouvello Caledonie, Nouvello Hebrides, Les Ðditions du Pacifique, 376 pp.

15. NguyÔn NhËt Thi (1985), C¸ biÓn ViÖt Nam, TËp II, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuËt, Hµ Néi, 285 trang.

16. Suvatti C. (1936), Index to fishes of Siam, Bureau of Fisheries, Bangkok, 226 pp. 17. Thµnh Kh¸nh Th¸i vµ ctv. (1962), Nam H¶i Ng− Lo¹i ChÝ, Khoa häc xuÊt b¶n x· (tiÕng Trung Quèc), 1184 pp.

18. Weber M. and de Beaufort L. F. (1916 – 1936). The fishes of the Indo-

Australian Archipelago. Vol. III, 1916, 455 pp.

Vol. IV, 1922, 410 pp. Vol. V, 1929, 458 pp. Vol. VI, 1931, 448 pp. Vol. VII, 1936, 607 pp. Vol. VIII, 1940, 508 pp.