Bài thuyết trình: Bệnh nhiễm khuẩn do họ vibrionaceae ở động vật thủy sản nuôi

Ẩ

Ệ

Ễ B NH NHI M KHU N

Ệ

Ẩ

Ủ

Ả

Ậ

Ở Ộ

Ễ B NH NHI M KHU N DO H Ọ VIBRIONACEAE Đ NG V T TH Y S N NUÔI

Ở

GIÁP XÁC

Ở

GIÁP XÁC

GIÁP XÁC Ế Ở

Ệ Ệ Ệ Ệ

Ở

1. B NH PHÁT SÁNG Ễ 2. B NH NHI M TRÙNG MÁU Ỏ Ở 3. B NH V Ấ 4. B NH XU T HUY T L LÓET

CÁ

ủ

ể

ố

Vibrio

Đ c ặ đi m chung c a gi ng

ấ

• Hình que ng n hay hình d u ắ

ế

ắ

ề

ph y ẩ • Gram () • Kích thước 0,30,5 x 1,42,6 µm • Y m khí không b t bu c ộ • Không hình thành bào tử • Có m t ho c nhi u tiên mao => ặ

Vibrio cholerae

ộ di đ nộ g

ự

ầ

ợ ặ

m n

(2040‰, có th 70‰)

• Có độc l c cao • H u h t phân b ố ở ước l ế n ể ọ ọ

• Môi tr

ngườ ch n l c TCBS agar

ủ

ể

ố

Đ c ặ đi m chung c a gi ng Vibrio

ẩ ạ ngườ Sucrose)

ặ đ ho c xanh (không lên men

ể • Khu n l c có màu vàng (lên men đ ngườ ) ứ ấ ơ c p ho c th c p ặ

ắ

ấ ế ớ i ủ ể ở ấ ệ • Có th là tác nhân s • Phân b r ng kh p th gi ố ộ • Vi khu n ẩ đặc trưng c a vùng n ước m (2530 • Gây b nh nguy hi m ề

ễ ậ ấ 0C) r t nhi u lòai khác nhau: ễ iườ , đ nộ g v t trên c n, giáp xác, nhuy n th , ạ

ể ở ạ ấ ng cá… ệ • B nh có th d ng c p tính và mãn tính

ủ

ể

ố

Vibrio

Đ c ặ đi m chung c a gi ng

ề ở vùng bi n ven b , vùng n

ể ấ ữ ỡ

• Phân b nhi u ố ề ữ ể đ nộ g, gió mùa hay áp th p ấ

ỗ ị ước có ờ ậ độ tăng m nh ạ đáy m m và giàu ch t h u c , m t vào nh ng ngày bi n nhi t ệ đ iớ (Đ Th Hòa, 1997)

V. harveyi V. vulnificus V. parahaemolyticus

Tác nhân gây b nhệ

• V. harveyi • V. vulnificus • V. parahaemolyticus

V. vulnificus

ệ

ấ

ị

D u h êu b nh lý

ố i

ở ạ • Tôm y u, l ờ đờ ế • B t m i kém ồ ắ • B ỏ ăn • Phát ánh sáng xanh liên t c trong bóng t • Ch t hàng l at ọ ở ạ ế • Sinh tr ậ ụ ấ d ng c p tính ế ả ngưở ch m, ch t r i rác d ng mãn tính

ị D ch t

ễ ọ h c

ở ạ ấ ạ giai đo n Zoea, Mysis => gây tác h i r t

ễ ấ ẩ • d ng c p tính => ch t 100% (nhi m khu n h ệ ế

• X y ra ả l nớ Ở ạ ố th ng)

• Giai đo n u niên và tr ạ ấ ngưở thành cũng có th ể

ạ ưng tác h i ít h ơn

ể

▫Tôm he (Penaeus spp) ▫Tôm hùm (Panulirus spp) ▫Cua bi n (Scylla spp) ▫Tôm càng xanh (Macrobranchium rosenbergii)

ễ nhi m nh ủ • V t chậ

ị D ch t

ễ ọ h c

ố ượ

ẩ

ườ

ướ

ể ệ ngượ phát sáng th hi n khi

ng vi khu n phát sáng trong môi tr

ng n

ệ

>102 CFU/ml. ẩ ậ ậ

▫Vi khu n xâm nh p qua mi ng vào ru t ộ ậ ▫Xâm nh p vào máu tôm ▫Xâm nh p vào gan tu c a tôm ẩ ề

• Hi n tệ ▫S l

ỵ ủ • Xu t hi n nhi u dòng vi khu n m i, kháng kháng

ệ ớ

ấ sinh

Ch n ẩ đóan b nhệ

ngượ phát quang nước trong bóng t iố

ể • Hi n tệ • Quan sát d iướ kính hi n vi có th th y vi khu n ẩ ở

ộ ụ ộ

ẩ ậ ấ ngườ TCBS

ể ấ n i quan: ru t, gan t y hay trong máu • Nuôi c y phân l p vi khu n trên môi tr • Mô b nh h c ọ ệ

ị ệ

Phòng tr b nh

V. harveyi

Vibrio sp. phát quang

trên môi tr

ngườ

Vibrio sp. phát quang

trên môi tr

ngườ

V. harveyi

Mang

Vibrio sp. trong máu tôm

Vibrio sp trong máu tôm

Vibrio sp trong mô gan t yụ

ấ

ệ

ụ

ạ

Mô gan t y xu t hi n ự các h t Melanine do s ậ ủ ibrio xâm nh p c a V gây h ai tọ ử

Ấ

u trùng tôm phát sáng trong nước

ở

ngưở

tính

ế ọ ử Các v t h ai t trong ụ ủ ạ gan t y c a d ng mãn tôm tr thành

Ệ

B NH V

Ở Ộ

Ệ

Ỏ Ở GIÁP XÁC Ậ Đ NG V T

Ủ

B NH VIBRIOSIS Ả TH Y S N NUÔI

Tên b nhệ

• B nh ệ đ mố nâu, đ mố đen (Brown or black spot

ệ ệ disease) ỏ ọ ử ụ ộ ph b (Necrosis of apendages

• B nh v (Shell disease) • B nh h ai t disease) ỉ ệ ệ ở • B nh r sét hay b nh hoa mai cua

Tác nhân gây b nhệ

V. parahaemolyticus

V. alginolyticus

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ấ ỏ

ệ ạ • Xu t hi n các vùng m m trên v kitin => v kitin b ị ề đi m nâu

ầ ỏ đen ơi, râu…) và đuôi

ồ ể ăn mòn t o thành các • Các ph n ph (chân bò, b ụ ụ ầ ồ ph ng lên r i mòn c t d n

ế ở ố ớ ơ g c hay kh p n i

ấ ố ụ ứ ấ • Mang nâu đen, h ai tọ ử • Xu t hi n các v t đen ệ • Đ t b ng th 6 m ố ở ể ệ đi m nâu chân b i, chân bò đen ờ đ cụ , xu t hi n

trên mô gan t yụ

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ấ ẩ ề

ấ

ặ

ế ấ ọ

▫C p tính => ch t (r t hi m g p) ế ▫Mãn tính => còi c c, phân

ỏ ề đàn, m m v

• V dỏ ơ b n, bám nhi u ch t v n ẩ • Y u, b ỏ ăn ế • Tác h iạ

ố

ỏ

Đ m nâu trên v cua

ố

Đ m nâu

đen trên càng cua

ị D ch t

ễ ọ h c

ọ vùng nuôi giáp xác kh p th gi ế ớ i

ắ ể ủ đo n phát tri n c a giáp xác: các giai

ấ

ễ

ạ ngưở thành và b mố ẹ ụ ộ ẫ ớ ệ ế ế • Phân b : m i ố • B nh x y ra ệ ở ả ậ ấ u trùng, h u u trùng, tr • H u h t là c m nhi m c c b ả ầ • H u h t lòai giáp xác ầ ả đều m n c m v i b nh: tôm,

cua, ghẹ…

ệ ấ • Có liên h v i

ữ ố ễ ệ ớ ô nhi m đáy ao ữ nh ng tháng cu i, nh ng => b nh hay xu t đàn tôm tham gia

ệ ở ả hi n ề ầ sinh s n nhi u l n hay m t ậ độ nuôi cao

ị D ch t

ễ ọ h c

ườ • Con đ ng xâm nh p:

ế ỷ ề ặ ơ ể ậ bám dính trên b m t c th t các men phân hu : Protease,

giáp xác, sau đó ti Lipase, kitinase, Amyllase…

ấ

ấ ả ượ ợ ớ • Trong c m nhi m nhân t o, đ a ả ễ ạ ườ tr ng t o ra các d u hi u ươ ớ so v i ph ộ ố ườ m t s tr • Ch nh h ưở ỉ ả ư vi khu nẩ vào môi ạ nhanh h n ơ ệ nhi m ễ b nh ệ ệ ỉ ả ng pháp tiêm và ch x y ra b nh trong ng h p ng t i năng xu t s n l ng

Ch n ẩ đóan b nhệ

ệ

ệ ậ • Quan sát d u hi u b nh lý ấ • Nuôi c y phân l p vi khu n trên môi tr ẩ ngườ

ấ ọ ọ ch n l c TCBS • Ph n ng sinh hóa ả ứ • Mô b nh h c ọ ệ

ọ ệ Mô b nh h c

ị ệ

Phòng tr b nh

ạ

ữ ơ ễ ố ngườ => ch ng ô nhi m h u c

ố => phun xu ng ao 50

ố t môi tr ầ ệ t m m b nh ướ c oxy già: lo i 30%

ạ

▫Dùng Benzalkonnium chloiride (BKC) (lo i 80%):

• Qu n lý t ả • Tiêu di ệ ▫Dùng n 100 ppm

0.40.6 ppm ộ ị ệ ồ ắ còn b t m i

ế • Tr b nh: tr n kháng sinh vào th c ứ ăn n u giáp xác

ố

ỏ

Đ m nâu trên v

ở

Đi m ể đen

các

đ tố chân

V t ệ đen

ở đuôi

ỏ

ố

Đ m nâu trên v kitin

T n thổ

ương mô

Mang và mô mang b ị đốm nâu

ọ ệ Mô b nh h c

ả

Phân gi

i kitin c a

ủ Vibrio spp

V. alginolyticus

V. parahaemolyticus

Ệ

Ễ

Ở

B NH NHI M TRÙNG MÁU

GIÁP

Ẩ

XÁC Ễ DO NHI M KHU N

NHIM DOC

2008

Ệ

ở Ộ

Ậ

Đ NG V T

Ủ

B NH VIBRIOSIS Ả TH Y S N NUÔI

NHIM DOC

2008

ệ

tôm

ễ B nh nhi m ở trùng máu do Vibrio

Tác nhân gây b nhệ

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ụ ỏ ầ

ầ

ắ ố ỏ ọ

đ d c thân

▫Mang và các ph n ph đ d n lên ầ ▫Tôm y u d n ế ▫Ch tế • Tôm u trùng: ấ ▫Xu t hi n các s c t ệ ấ ▫Ch t ế

• Tôm l n: ớ

Ấ

ệ

ấ u trùng xu t hi n các

ngườ đỏ trên thân

ụ

Tôm đỏ mang và ầ các ph n ph

Ch n ẩ đóan b nhệ

ắ ố

đại c a củ ác t

ẩ

bào s c t ớ ng l n vi khu n trong máu, gan,

ế ộ ố ượ t s l ệ

ạ ử

ủ

ậ

▫Gan t y c a tôm b b nh cho th y m c đ khác nhau ứ ộ ự s xâm nh p c a

ị ệ ng viêm, ho i t

ấ và

ơ ủ c c a tôm b nh ụ ủ ệ ượ ủ c a hi n t ế bào máu các t

• Mô b nh h c ọ ệ ▫S phì ự ▫Tìm th y mấ

NHI

M DOC

ọ ệ Mô b nh h c

Mô gan tôm kh eỏ

Mô gan tôm b nhệ

NHIM DOC

2008

ụ ị ọ

ụ ủ Mô gan t y c a ễ ị tôm b nhi m ớ ự Vibrio sp v i s ủ ế bao quanh c a t bào máu xunh quanh các ng ố gan t y b h ai tử

Ấ

Ở

Ế Ở Ễ

Ể

Ệ B NH XU T HUY T L LÓET Ẩ CÁ BI N DO NHI M KHU N

Tác nhân gây b nhệ

•V. parahaemolyticus •V. alginolyticus •V. splendidus •V. damsela •V. anguillarum •V. salmonicida •V. ordalii •V. viscosus

V. alginolyticus

2008

NHIM DOC

V. parahaemolyticus

2008

NHIM DOC

V. anguillarum

2008

NHIM DOC

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ố

ạ

ộ

ẩ đốm đen => tróc v y => lan r ng => ọ ử

ị

=> hóa d ch

ọ ử

• D ng c p tính i màu

ấ ▫Da cá t ▫B ỏ ăn ▫B ng ch ngướ to ụ ▫Xu t hi n các ệ ấ ế => ăn sâu vào cơ => h ai t ấ xu t huy t ▫N i quan s ế ưng to, xu t huy t ấ ộ ▫T y sụ ưng to => h ai t ọ ử ▫Gan th n h ai t ậ

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

ạ

ế

ắ ế

ể ủ ệ

ữ

ạ

▫Mang cá nh t nh t do thi u máu ▫M t xung huy t ế ▫V t lóet sâu r ng trên c ơ ộ ▫Tùy vào giai đo n phát tri n c a b nh mà có nh ng

bi n ế đ iổ trong mô h cọ

• D ng mãn tính ợ

ế ở

ệ

Vibrio sp

ấ B nh xu t huy t l

lóet do

2008

NHIM DOC

2008

NHIM DOC

2008

NHIM DOC

2008

NHIM DOC

2008

NHIM DOC

ệ

ấ

ị

D u h êu b nh lý

ế ở ệ ở • B nh xu t huy t l ấ lóet cá h i n ặ ồ ước m n (Hitra

lóet hay h ai t

ọ ử đen

xở ương n p ắ

ấ mang ụ

ấ ự

ụ ế

▫B ng phìng to ▫Xu t huy t thành b ng ế ▫Tr c tràng xu t huy t phìng to ấ

disease) ▫B ỏ ăn ▫Bơi l ộ ỗ ạ i h n lo n ▫Mang nh t nh t ạ ợ ▫Vây xu t huy t ế ấ ▫Xu t huy t, l ế ở

ệ

ấ

ị

D u h êu b nh lý

ỡ ụ

ạ

▫Mô m chuy n màu xám nh t ạ ể ▫Gan t y có màu xám, nâu ▫Bóng hơi nh t nh t và xu t huy t ế ấ ợ

ế ợ ngườ h p, cá ch t mà không

• Tuy nhiên, có nhi u trề ệ ấ ể ệ ị th hi n d u h êu b nh lý

ấ

ệ

ủ

D u hi u

ệ đặc trưng

n i quan c a cá do b nh Hitra disease

ở ộ (cold water vibriosis)

2008

NHIM DOC

V t thế

ương t n sâu trên c

ơ do V. anguillarum

ổ trên Atlantic salmon

2008

NHIM DOC

2008

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

2008

ệ

ấ

D u hi u b nh lý

2008

ị D ch t

ễ ọ h c

ặ ở ng g p c m

cá bi n nuôi vùng n ệ ể ngườ gây b nh

ướ ấ Pacific salmon ở ệ • Th ườ • V. ordalii th ở • Tr ừ V. salmonicida gây b nh cá h i n ồ ướ ạ 1 c l nh

150C

ệ

ở ệ đ iớ 1020oC ể

ở vùng ôn ạ các giai đo n phát tri n khác nhau ồ l ng, bè, ao

t ệ độ 20300C, tháng 24 hàng

• V. anguillarum gây b nh • B nh x y ra ả • Các hình th c nuôi: ứ • B nh x y ra ở nhi ả ở Khánh Hoà ệ năm

2008

ị D ch t

ễ ọ h c

ổ • Có liên quan t ớ ự ươ i s th

ề ặ ơ ể ng t n trên b m t c th ơ ọ hay

do kí sinh trùng kí sinh hay do tác đ nộ g c h c stress ấ ạ ặ ấ • C p tính và mãn tính • D ng c p tính có liên quan ch t ch ẽ đến nhi t ệ độ,

ặ

ể ế • D ng c p c p tính có th gây ch t mà không có

độ m n cao và stress ấ ấ ạ ệ ệ ấ d u hi u b nh lý • Gây thi ệ ạ ớ t h i l n

2008

Ch n ẩ đóan b nhệ

ị ệ

ậ ấ ẩ ừ ế ở • Quan sát d u h êu b nh lý ấ • Mô b nh h c ọ ệ • Nuôi c y và phân l p vi khu n t các v t l ậ lóet, th n, lách…

V. alginolyticus

2008

NHIM DOC

2008

ị ệ

ở

Mô cá b b nh l

ế lóet xúât huy t

Mô cá kh eỏ

Mô cá b nhệ

ậ ủ ế

ự

S xâm nh p c a t

bào máu vào mô c

ế ơ => xu t huy t ấ

2008

NHIM DOC

2008

Phòng b nhệ

ễ

ị ng qu n lý vào mùa b nh ệ =>Phát hi n ệ

ườ ữ ệ ầ • Stress • Kí sinh trùng • Tác đ nộ g cơ h cọ • Ô nhi m h u c ữ ơ ễ • Vaccine • Ch t kích thích mi n d ch ấ • Tăng c ả ấ ớ s m nh ng d u hi u đ u tiên

2008