Biến thiên huyết áp ở bệnh nhân tăng huyết áp nguyên phát bằng máy holter huyết áp tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đắk Lắk năm 2013

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BIẾN THIÊN HUYẾT ÁP Ở BỆNH NHÂN TĂNG HUYẾT ÁP<br /> NGUYÊN PHÁT BẰNG MÁY HOLTER HUYẾT ÁP<br /> TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH ĐẮK LẮK NĂM 2013<br /> Ngô Văn Hùng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Trong thời gian gần đây việc áp dụng kỹ thuật đo huyết áp lưu động 24 giờ đã đóng góp một<br /> vai trò quan trọng trong thực hành lâm sàng, bằng kỹ thuật này có thể chẩn đoán Tăng huyết áp áo choàng trắng<br /> và phân biệt được hai trạng thái có trũng và không có trũng của tăng huyết áp… Vấn đề lớn được đặt ra ở đây là<br /> tình trạng không trũng của tăng huyết áp có liên quan với nguy cơ cao biến cố tim mạch hơn là tình trạng có<br /> trũng. Kỹ thuật đo huyết áp lưu động 24 giờ chứng tỏ ưu thế vì đáp ứng được xác định các thể Tăng huyết áp,<br /> xác định được khoảng trũng huyết áp; những yếu tố này đều ảnh hưởng đến tiên lượng, tổn thương cơ quan<br /> đích và còn là yếu tố tiên đoán độc lập nguy cơ tử vong do bệnh lý tim mạch. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên<br /> cứu đề tài “Biến thiên huyết áp trên bệnh nhân có tăng huyết áp bằng đo huyết áp lưu động 24h tại Bệnh viện đa<br /> khoa tỉnh Đắk Lắk năm 2013”<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ bệnh nhân tăng huyết áp có trũng và không trũng.<br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang. Tiêu chuẩn chọn bênh nhân có THA theo tiêu<br /> chuẩn của Hội tim mạch học Việt Nam đến khám và điều trị tại khoa Nội Tim mạch Bệnh viện đa khoa tỉnh<br /> Đắk Lắk năm 2013 ngưng thuốc hạ HA tối thiểu 24h. Đánh giá HA được xem là bình thường thật sự khi trị số<br /> đo trung bình tại phòng khám dưới 140/90mmHg và trị số HA trung bình ban ngày theo ABPM là dưới<br /> 135/85mmHg. Tăng HA thật sự được xác định khi HA trung bình tại phòng khám ≥ 140/90mmHg và trị số<br /> HA trung bình ban ngày theo ABPM là ≥ 135/85mmHg. Tình trạng có trũng (Dipper) khi trị số HA trung<br /> bình ban đêm giảm ≥ 10% so với trị số trung bình ban ngày. Nếu < 10% trung bình ban ngày thì HA không<br /> trũng (Non-dipper).<br /> Kết quả: - Tỉ lệ theo phân độ tăng huyết áp: 13,6% THA độ I, 45,5% THA độ II và 18% là THA độ III. Phần lớn ở bênh nhân THA có tổn thương tim (43,2%), tiếp đến là Não (15,9%) và Thận (13,6%). - Đo HA 24<br /> giờ: HATT có trũng là 137,4 ± 23,3 và không có trũng là 155,7 ± 25,1. HATTr có trũng là 81,6 ± 16,4 và không<br /> có trũng là 93,5 ± 20,0.<br /> Kết luận: - Có sự khác biệt giữa THA có trũng và không có trũng của tăng HATT về ban đêm (p < 0,05). Có sự khác biệt giữa THA có trũng và không có trũng của tăng HATT, HATTr 24 giờ (p < 0,05). - Tỉ lệ THA có<br /> trũng chiếm 59,1% và không trũng chiếm 40,9%.<br /> Từ khoá: biến thiên huyết áp, holter huyết áp, tăng huyết áp nguyên phát<br /> <br /> ABSTRACT<br /> BLOOD PRESSURE VARIABILITY IN PATIENTS WITH PRIMARY HYPERTENSION<br /> BY 24 HOURS AMBULATORY BLOOD PRESSURE MONITOR<br /> AT THE GENERAL HOSPITAL IN DAK LAK PROVINCE 2013<br /> Ngo Van Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 3- 2014: 238-244<br /> Background: Recently applying 24 hour ambulatory blood pressure measurements technique has<br /> contributed an important role in clinical practice. By this technique we can diagnose white -coat hypertension and<br /> distinct between dipping or non-dipping status of blood pressure. The problem is the non- dipping status of blood<br /> * Khoa tim mạch bệnh viện đa khoa Đak Lak<br /> Tác giả liên lạc: BS. Ngô Văn Hùng ĐT: 0913496761<br /> <br /> 238<br /> <br /> Email: ngovanhungdl@gmail.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> pressure is associated with high risk of cardiovascular events than the dipping status. 24 hour ambulatory blood<br /> pressure measurements technique demonstrates advantage because it can determine types of hypertension, dipper<br /> blood pressure. These factors all affect the prognosis, target organ damage and is independent predictor of<br /> mortality risk due to cardiovascular disease. Therefore, we conducted a study titled " Blood pressure variability in<br /> patients with primary hypertension by 24 hour ambulatory blood pressure monitor at the General Hospital in<br /> Dak Lak province 2013".<br /> Objective: To determine the prevalence of patients with dipper and non-dipper hypertension.<br /> Participants and methods: cross-sectional descriptive study. Inclusion criteria of the Vietnam<br /> cardiologists Organization for hypertensive patients who come to diagnose and treat in Medicine Cardiology<br /> department of Dak Lak General Hospital in 2013, stop taking hypotensor at least 24 hours. HA assessment is<br /> really considered normal when the average value measured at less than 140/90mmHg at clinic and BP values<br /> according to ABPM daytime average is below 135/85mmHg. High blood pressure is defined when the average BP<br /> ≥ 140/90mmHg at clinic and average BP daytime according to ABPM ≥ 135/85mmHg. The dipping status<br /> (Dipper) as the average value nighttime BP ≥ 10% compared with average daytime value. If < 10% average<br /> daytime BP is not dipping (Non-dipper)<br /> Results: - The prevalence according to grade of hypertension: hypertension grade I: 13.6%, hypertension<br /> grade II: 45.5% and hypertension grade III 18%. - Most hypertensive patients have cardiac lesions (43.2%),<br /> followed by the brain (15.9%) and kidneys (13.6%). - Measured BP 24 hours: dipper systolic blood pressure were<br /> 137.4 ± 23.3 and non-dipper were 155.7 ± 25.1. Dipper diastolic blood pressure were 81.6 ± 16.4 and non-dipper<br /> diastolic blood pressure were 93.5 ± 20.0.<br /> Conclusion: - There was difference between dipper and non-dipper blood pressure of systolic hypertension<br /> nighttime (p < 0.05). - There was difference between dipper and non-dipper blood pressure of systolic hypertension<br /> and diastolic hypertension in 24hour (p < 0.05). - The prevalence of dipper hypertension accounted for 59,1% and<br /> non- dipper hypertension of 40.9%.<br /> Key words: variability of blood pressure, 24hour ambulatory blood pressure monitor, primary hypertension<br /> định tỉ lệ bệnh nhân tăng huyết áp có trũng và<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> không trũng.<br /> Tăng huyết áp là một bệnh lý tim mạch<br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU<br /> thường gặp nhất, được quan tâm hàng đầu của y<br /> học thế giới do sự gia tăng tuổi thọ và tần suất<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> các yếu tố nguy cơ. Huyết áp tâm thu liên quan<br /> Nhóm bệnh<br /> chặt chẽ với tỷ lệ mới mắc về bệnh lý tim mạch ở<br /> BN có THA theo tiêu chuẩn của Hội tim<br /> người cao tuổi và liên quan với tổn thương cơ<br /> mạch học Việt Nam đến khám và điều trị tại<br /> quan đích nhiều hơn HATTr. Ở Việt Nam, có<br /> khoa Nội Tim mạch Bệnh viện đa khoa tỉnh Đắk<br /> một số nơi đã sử dụng kĩ thuật đo huyết áp lưu<br /> Lắk năm 2013 ngưng thuốc hạ HA tối thiểu 24h.<br /> động 24h và có khá nhiều công trình nghiên cứu<br /> Chấp nhận tham gia nghiên cứu.<br /> về phương pháp này với các mục tiêu khác<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> nhau, tuy nhiên nghiên cứu tại tỉnh Đắk Lắk là<br /> - THA kèm ĐTĐ.<br /> tỉnh đặc trưng có nhiều đồng bào thiểu số thì<br /> - THA trong giai đoạn cấp của đột quỵ, suy<br /> chưa có công trình nghiên cứu nào. Vì vậy<br /> thận mạn.<br /> chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Biến<br /> thiên huyết áp trên bệnh nhân có tăng huyết áp<br /> Địa điểm và thời gian<br /> bằng đo huyết áp lưu động 24h tại Bệnh viện đa<br /> Tại khoa Nội Tim mạch, Bệnhviện đa khoa<br /> khoa tỉnh Đắk Lắk năm 2013”. Với mục tiêu: Xác<br /> tỉnh Đắk Lắk năm 2013.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> 239<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Đặc tính<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang.<br /> Tính cỡ mẫu<br /> Cỡ mẫu được tính theo công thức sau:<br /> p (1 − p )<br /> n = z2 α<br /> 1−<br /> d2<br /> 2<br /> <br /> Nhóm tuổi<br /> 41-50<br /> 51-60<br /> 61-70<br /> >70<br /> Tổng<br /> <br /> Tần số<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 5<br /> 11<br /> 14<br /> 11<br /> 44<br /> <br /> 11,4<br /> 25,0<br /> 31,8<br /> 25,0<br /> 100,0<br /> <br /> p<br /> <br /> Nhận xét: Không có sự khác biệt về tỉ lệ theo<br /> nhóm tuổi.<br /> <br /> Trong đó: - z21-α/2: Giá trị tương ứng bằng 1,962 , với<br /> độ tin cậy là 95%. - p: Tần suất ước luợng mắc bệnh<br /> trong quần thể; d: độ chính xác mong muốn.<br /> Từ công thức trên tính được cỡ mẫu là ≥ 43.<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> Mỗi bệnh nhân được khảo sát theo phiếu<br /> nghiên cứu với quy trình sau: tiến hành hỏi tiền<br /> sử, bệnh sử, khám lâm sàng tỉ mỉ để chọn lựa<br /> đối tượng nghiên cứu đạt tiêu chuẩn quy định.<br /> Các xét nghiệm được lấy máu đảm bảo đúng<br /> quy trình, các thủ thuật thăm dò được tiến hành<br /> và phân tích tại khoa Nội Tim mạch bệnh viện<br /> đa khoa tỉnh Đắk Lắk.<br /> Xác định đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> Tuổi, Giới, Dân tộc, Nghề nghiệp, Khu vực<br /> sống.<br /> <br /> Bảng 3: Phân bố mẫu nghiên cứu theo đặc tính dân<br /> tộc (n= 44)<br /> Đặc tính<br /> Dân tộc<br /> Kinh<br /> Thiểu số<br /> <br /> Tần số<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 37<br /> 7<br /> <br /> 84,1<br /> 15,9<br /> <br /> p<br /> 0,05<br /> <br /> Bilan lipid máu<br /> Tăng cholesteron<br /> Tăng triglycerid<br /> Tăng LDL-C<br /> Giảm HDL-C<br /> <br /> n<br /> 9<br /> 21<br /> 8<br /> 12<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 20,5<br /> 47,7<br /> 18,2<br /> 27,3<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> Nhận xét: Rối lọan lipid máu trong đó thành<br /> phần tăng triglycerid chiếm 47,7%; tăng<br /> cholesteron 20,5%; giảm HDL-C chiếm 27,3%;<br /> tăng LDL- C chiếm 18,2%.<br /> <br /> Tỉ lệ bệnh nhân tăng huyết áp có trũng và<br /> không trũng.<br /> Bảng 8: Phân bố tỉ lệ các độ THA<br /> Độ THA<br /> Độ I<br /> Độ II<br /> Độ III<br /> Tổng<br /> <br /> Tần số<br /> 6<br /> 20<br /> 18<br /> 44<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 13,6<br /> 45,5<br /> 40,9<br /> 100,0<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> 19<br /> 6<br /> 7<br /> 32<br /> <br /> 43,2<br /> 13,6<br /> 15,9<br /> 72,7<br /> <br /> >0,05<br /> <br /> p<br /> <br /> >0,05<br /> <br /> Bảng 10: Mối liên quan các yếu tố nguy cơ ở bệnh<br /> nhân THA có trũng và không trũng<br /> <br /> THA<br /> Rối loạn lipid<br /> máu<br /> Béo phì<br /> ĐTĐ<br /> Hút thuốc lá<br /> Lối sống tĩnh<br /> tại<br /> <br /> Có trũng<br /> (n=26)<br /> <br /> Không<br /> trũng<br /> (n=18)<br /> n<br /> %<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 26<br /> <br /> 100<br /> <br /> 18<br /> <br /> 100<br /> <br /> 12<br /> 8<br /> 4<br /> 15<br /> <br /> 46,1<br /> 30,8<br /> 15,4<br /> 57,7<br /> <br /> 15<br /> 11<br /> 3<br /> 9<br /> <br /> 83,3<br /> 61,1<br /> 16,7<br /> 50,0<br /> <br /> 8<br /> <br /> 30,8<br /> <br /> 5<br /> <br /> 27,8<br /> <br /> Không trũng<br /> <br /> p<br /> <br /> 149,1±23,9<br /> <br /> >0,05<br /> >0,05<br /> <br /> 87,2±21,5<br /> 161,6±26,9<br /> <br /> 0,05<br /> <br /> HATT<br /> HATTr<br /> <br /> 137,4±23,3<br /> 81,6±16,4<br /> p1