Bình gi ng b n câu th sau đây trong bài th Tây Ti n c a Quang Dũng:ả ố ơ ơ ế ủ
R i rác biên c ng m vi n xả ươ ồ ễ ứ
Chi n tr ng đi ch ng ti c đ i xanhế ườ ẳ ế ờ
Áo bào thay chi u anh v đ tế ề ấ
Sông Mã g m lên khúc đ c hànhầ ộ
Bài làm:
Chúng ta có th l m trong hai năm ch l m luôn trong b y tám năm hay lâu h n n a, làể ầ ứ ầ ả ơ ữ
chuy n th ng ho c m i cóệ ả ặ ớ ( Thi nhân Vi t Nam – Hoài Thanhệ).
Chuy n th ng ho c không may m n y đã x y ra v i Quang Dũng. Bao tình c m dànhệ ả ặ ắ ấ ả ớ ả
cho đ n v cũ – đoàn quân Tây Ti n v i nh ng chàng trai Hà N i m c áo lính, r i đôơ ị ế ớ ữ ộ ặ ờ
thành t i chi n đ u mi n Tây B c xa xôi c a T qu c và n c b n Lào, Quang Dũngớ ế ấ ở ề ắ ủ ổ ố ướ ạ
g i g m vào bài thử ắ ơTây Ti nế vi t t i Phù L u Chanh năm 1948. V y mà bao năm tr i,ế ạ ư ậ ờ
đóa hoa th c a thi nhân tài hoa y b lo i kh i khu v n thi ca dân t c. Đi u kỳ l làơ ủ ấ ị ạ ỏ ườ ộ ề ạ
chính Hoài Thanh l i là ng i đi đ u trong s l m l n y. Nh ng cũng chính tác gi Thiạ ườ ầ ự ầ ẫ ấ ư ả
nhân Vi t Nam đã kh ng đ nh: “ Tôi tin r ng linh h n chung c a c m t l p ng i đệ ẳ ị ằ ồ ủ ả ộ ớ ườ ủ
ph c t p đ c m thông v i h u h t th văn có giá tr ”. Ng i ta có th nh m trong nămứ ạ ể ả ớ ầ ế ơ ị ườ ể ầ
b y năm ho c lâu h n nh ng r i ng i ta cũng nh n ra giá tr đích th c c a Tây Ti n.ả ặ ơ ư ồ ườ ậ ị ự ủ ế
Nh ng dòng th x a b coi là bi l y gi đ c đánh giá l i d i cái tên đúng h n, biữ ơ ư ị ụ ờ ượ ạ ướ ơ
tráng. Và đo n th d i đây là m t trong nh ng minh ch ng rõ ràng nh t.ạ ơ ướ ộ ữ ứ ấ
R i rác biên c ng m vi n xả ươ ồ ễ ứ
Chi n tr ng đi ch ng ti c đ i xanhế ườ ẳ ế ờ
Áo bào thay chi u anh v đ tế ề ấ
Sông Mã g m lên khúc đ c hành.ầ ộ
Trong su t d c dài kháng chi n, Tây Ti n cũng nh bao đoàn quân khác c a dân t cố ọ ế ế ư ủ ộ
ph i ch u nh ng hy sinh và t n th t n ng n . Nh ng hy sinh t n th t y là g p b iả ị ữ ổ ấ ặ ề ữ ổ ấ ấ ấ ộ
trong ngày đ u kháng chi n. Nh ng th văn m t th i nhìn chung đã tránh nói đ n m tầ ế ư ơ ộ ờ ế ấ
mát đau th ng. Đó ph i chăng là đi u c n thi t mà cũng h n ch c a th i đ i. Quangươ ả ề ầ ế ạ ế ủ ờ ạ
Dũng đã v t qua h n ch y và ph i chăng b i v y mà có lúc con ng i y khôngượ ạ ế ấ ả ở ậ ườ ấ
đ c hi u. Trong tám câu th kh c h a hình nh đoàn quân Tây Ti n, nhà th đã dànhượ ể ơ ắ ọ ả ế ơ
đ n m t n a đ nói v m t Tây Ti n trong s hy sinh ngay sau nh ng dòng th th t hayế ộ ử ể ề ộ ế ự ữ ơ ậ
v ng i lính trong chi n đ u. Nh ng kh th không ph i là bài ca rên xi t, bu n đauề ườ ế ấ ư ổ ơ ả ế ồ
làm m m lòng ng i, đó là khúc t ng ni m, b n hùng ca bi tráng v nh ng ng iề ườ ưở ệ ả ề ữ ườ
chi n sĩ b mình vì đ t n c.ế ỏ ấ ướ
S hy sinh c a h đã đ c tác gi h a hình t o nên m t n t ng m nh m :ự ủ ọ ượ ả ọ ạ ộ ấ ượ ạ ẽ
R i rác biên c ng m vi n xả ươ ồ ễ ứ
N u r i rác g i lên nh ng n m m tr i d c su t đ ng hành quân, cái ch t luôn rìnhế ả ợ ữ ấ ộ ả ọ ố ườ ế
r p b t c lúc nào thì ba ch “ m vi n x ” càng gây thêm c m giác xót đau, m t mát. “ậ ấ ứ ữ ồ ễ ứ ả ấ
Lá r ng v c i…” Theo quan ni m Á Đông con ng i s ng có th nh cánh gió langụ ề ộ ệ ườ ố ể ư
thanh phiêu b t b t c n i đâu, nh ng lúc ch t ph i đ c chon quê nhà. Chính vì v y,ạ ấ ứ ơ ư ế ả ượ ở ậ
không gì gây c m giác đau th ng b ng cái ch t xa nhà. Thêm vào đó, ng i lính Tâyả ươ ằ ế ườ
Ti n lúc s ng có nhau, đ ng đ i cùng nhau v t qua gian kh , v y mà khi ngã xu ng,ế ố ồ ộ ượ ổ ậ ố
h ph i xa nhau. Nh ng n m m n m d c đ ng hành quân l loi, ch v n i x l ,ọ ả ữ ấ ộ ằ ọ ườ ẻ ơ ơ ơ ứ ạ
không m t nén nhang, không ng i thân chăm sóc. Nh nộ ườ ư g Quang Dũng đã khéo léo đi
v ng trên đ ng mong manh ngăn cách đôi b bi tráng và bi l y. C m giác m t mát g nữ ườ ờ ụ ả ấ ắ
li n v i không khí trang tr ng lúc t ng ni m. Nó không cho phép con ng i ta ngã g c.ề ớ ọ ưở ệ ườ ụ
B n thanh tr c trong b n ch “ r i rác” “ vi n x ” bao l y đ u và cu i câu th khi nố ắ ố ữ ả ễ ứ ấ ầ ố ơ ế
gi ng th tr nên c ng c i. Hai t Hán Vi t “ biên c ng” và “ vi n x ” liên ti p trongọ ơ ở ứ ỏ ừ ệ ươ ễ ứ ế
câu th b y ch khi n cho câu th đau th ng mà v n trang tr ng. C m xúc y càngơ ả ữ ế ơ ươ ẫ ọ ả ấ
đ c tô đ m h n câu th li n sau.ượ ậ ơ ở ơ ề
Chi n tr ng đi ch ng ti c đ i xanhế ườ ẳ ế ờ
Ta d ng nh b t g p đây ch t gi ng Kinh Kha v tráng chí m t đi không tr l i.ườ ư ắ ặ ở ấ ọ ề ộ ở ạ
Tráng sĩ m t đi ch ng tr v hay chí làm trao không hi m trong th c n c ta:ộ ẳ ở ề ế ơ ổ ướ
Chí làm trai d m nghìn da ng aặ ự
Gieo Thái S n nh t a h ng maoơ ẹ ự ồ
( Chinh ph ngâm).ụ
Tìm m t đi m n ng vào th c , Quang Dũng đã t o ra m t v đ p c đi n và bi trángộ ể ươ ơ ổ ạ ộ ẻ ẹ ổ ể
cho câu th . Ta t ng nh nghe l i l i th d i trăng c a bao tráng sĩ t ngàn x a đ ngơ ưở ư ạ ờ ề ướ ủ ừ ư ồ
v ng. Hi n t i và quá kh đan xen nhau v n vít vào nhau. Câu th th hai đ câu thọ ệ ạ ứ ấ ơ ứ ỡ ơ
đ u trong kh th làm cho ý th không l xu ng. Cũng nh đó, s hy sinh m t mát ầ ổ ơ ơ ả ố ờ ự ấ ở
câu th trên không gây c m giác bi l y. Nh ng ng i lính y hi u rõ h n ai h t nh ngơ ả ụ ữ ườ ấ ể ơ ế ữ
gì có th ch đ i h nh ng s n sàng t nguy n hi n dâng t t c tu i thanh xuân cho Tể ờ ợ ọ ư ẵ ự ệ ế ấ ả ổ ổ
qu c, h ý th c rõ hành đ ng c a mình. Làm sao có th g i đó là “ bu n r t”? Không taố ọ ứ ộ ủ ể ọ ồ ớ
ch th y đây m t tình yêu T qu c thi t tha, dũng khí l n lao c a đoàn quân Tây Ti n.ỉ ấ ở ộ ổ ố ế ớ ủ ế
Quang Dũng không dùng nh ng v n th n ng nàn tha thi t nh Ch Lan Viên.ữ ầ ơ ồ ế ư ế
Ôi T qu c ta yêu nh máu th tổ ố ư ị
Nh m cha ta, nh v nh ch ngư ẹ ư ợ ư ồ
Ôi T qu c, n u c n ta ch tổ ố ế ầ ế
Cho m i ngôi nhà, ng n núi, con sông.ỗ ọ
Mà t m lòng y c l l ra sau câu th đ y hùng tráng tâm chí và v ngang tang c aấ ấ ứ ồ ộ ơ ầ ẻ ủ
tu i tr .ổ ẻ
N u hai câu th tr c thiên v tình c m c a nh ng ng i con v i đ t m thì hai câuế ơ ướ ề ả ủ ữ ườ ớ ấ ẹ ở
th sau, ta nh n ra nhi u h n tình c m đ ng đ i c a nh ng ng i đang s ng dành choơ ậ ề ơ ả ồ ộ ủ ữ ườ ố
ng i đã ra đi.ườ
Áo bào thay chi u anh v đ tế ề ấ
Sông Mã g m lên khúc đ c hành.ầ ộ
Ng i chi n sĩ ngã xu ng n i x l heo hút, không m t nét nhang, không quan tài vàườ ế ố ơ ứ ạ ộ
ngay đ n c manh chi u bó thân cũng không có. H ra đi v i nh ng k v t đã g n bó v iế ả ế ọ ớ ữ ỉ ậ ắ ớ
mình su t d c đ ng hành quân, v i t m áo b c màu đã cùng h d m s ng dãi n ng.ố ọ ườ ớ ấ ạ ọ ầ ươ ắ
Nh ng con ng i y khi s ng đã ph i ch u vô vàng gian kh , lúc m t đi v n trong c nhữ ườ ấ ố ả ị ổ ấ ẫ ả
c c kỳ thi u th n. Nh ng Quang Dũng nói đ n s thi u th n mà không đ l i cho ta nự ế ố ư ế ự ế ố ể ạ ấ
t ng nhi u v s thi u th n khi tác gi nói “ áo bào” r i “ anh v đ t”. Manh áo c aượ ề ề ự ế ố ả ồ ề ấ ủ
ng i lính không đ c di n t thu n hi n th c nh Chính H u, mà v i bút pháp lãngườ ượ ễ ả ầ ệ ự ư ữ ớ
m n Quang Dũng đã nâng t m áo mang đ y m a n ng y th y “ áo bào”. Hình nh “ áoạ ấ ầ ư ắ ấ ầ ả
bào” g i cho ta nh nh ng câu th c đ n “ b c chi n bào”. S thi n th n nhòa điợ ớ ữ ơ ổ ế ứ ế ự ế ố
nh ng ch nhi u h n cho không khí trang tr ng c x a, s hy sinh c a ng i lính Tâyườ ỗ ề ơ ọ ổ ư ự ủ ườ
Ti n đã g p s hy sinh c a bao tráng sĩ thu nào. Chính vì v y, có gì g i t i “ Cái ch tế ặ ự ủ ở ậ ợ ớ ế
nh t a long h ng”. Đ c bi t v i ba ch “ anh v đ t”, tác gi đã hình t ng hóa cáiẹ ự ồ ặ ệ ớ ữ ề ấ ả ượ
ch t nh s tr v v i đ t m nh đ a con tr v lòng m sau bao năm xa cách. Nhế ư ự ở ề ớ ấ ẹ ư ứ ở ề ẹ ờ
th , dù l n th hai liên ti p trong b n câu th , tác gi đã nói đ n s hy sinh mà v nế ầ ứ ế ố ơ ả ế ự ẫ
không đ l i n t ng n ng n v t n th t, nh ng n t ng có th bóp ch t ý chíể ạ ấ ượ ặ ề ề ổ ấ ữ ấ ượ ể ế
chi n đ u. M t mát càng tăng lên bao nhiêu thì s hùng tráng c a kh th cũng tăng lênế ấ ấ ự ủ ổ ơ
b y nhiêu. Đ n ti ng g m c a dòng sông Mã thì b n hùng ca bi tráng khép l i trongấ ế ế ầ ủ ả ạ
nh ng âm thanh cao nh t, d d i nh t mà cũng âm vang nh t. Thi u nh ng nghi th c vữ ấ ữ ộ ấ ấ ế ữ ứ ề
v t ch t, Quang Dũng đã bù l i b ng nh ng nghi th c v tinh th n. Ni m đau c a lòngậ ấ ạ ắ ữ ứ ề ầ ề ủ
ng i đã lan t a ra th m đ m vào sông núi, tr i đ t. C m giác m t mát nào ph i ch cóườ ỏ ấ ẫ ờ ấ ả ấ ả ỉ
trong lòng nh ng ng i đ ng đ i mà còn có trong c lòng sông Mã, con sông đã cùngữ ườ ồ ộ ả
Tây Ti n đi su t d c dài đ ng hành quân, con sông b ng c m th y mình l b n.ế ố ọ ườ ỗ ả ấ ẻ ạ
Nh ng sông Mã không than th không rên xi t mà nó g m lên v i t t c s c m nh c aư ở ế ầ ớ ấ ả ứ ạ ủ
núi r ng linh thiêng. N i l c câu th d n vào ch “ g m”. Ti ng g m y là khúc ai đi uừ ộ ự ơ ồ ữ ầ ế ầ ấ ế
d d i c a núi r ng, c a đ t n c t ng ni m nh ng ng i lính ngã xu ng. Và nhữ ộ ủ ừ ủ ấ ướ ưở ệ ữ ườ ố ư
th , Quang Dũng v i t t c hi u l c c a ngòi bút lãng m n tô đ m cái phi th ng đãế ớ ấ ả ệ ự ủ ạ ậ ườ
nâng s hy sinh c a ng i lính Tây Ti n lên ngang t m non sông nh m t s an i choự ủ ườ ế ầ ư ộ ự ủ
h ng h n nh ng ng i li t sĩ. Ta b t g p đây chút không khí c a s thi, cái th i màươ ồ ữ ườ ệ ắ ặ ở ủ ử ờ
oai linh r ng núi cũng t u lên khúc tr ng ca d d i tr c cái ch t c a nh ng ng iừ ấ ườ ữ ộ ướ ế ủ ữ ườ
anh hùng.
N m trong ph n th d ng l i hình t ng ng i chi n sĩ Tây Ti n, b n câu th này nóiằ ầ ơ ự ạ ượ ườ ế ế ố ơ
v s hy sinh và ý chí c a đ ng đ i đã ra đi, đã ngã xu ng. Đo n th th m ch t biề ự ủ ồ ộ ố ạ ơ ấ ấ
nh ng cũng đ m ch t tráng. Bi tráng là nét đ c s c c a ngòi búư ậ ấ ặ ắ ủ t Quang Dũng đã ch ngứ
minh m t chân lý không d nh n ra: đó là con ng i ta có th nhìn vào và nói lên m tộ ễ ậ ườ ể ấ
mát, ch c n ta bi t làm ch c m xúc c a mình, m t mát không bao gi là tuy t v ng.ỉ ầ ế ủ ả ủ ấ ờ ệ ọ
Và ph i chăng, Quang Dũng còn mu n ng m h a v i nh ng ng i chi n sĩ r ng cònả ố ầ ứ ớ ữ ườ ế ằ
dòng sông Mã, còn núi r ng Tây B c còn đ t Vi t Nam thì mãi còn các anh – nh ng conừ ắ ấ ệ ữ
ng i đã ch ng ti c đ i xanh vì T qu c.ườ ẳ ế ờ ổ ố
