ạ ơ ủ ố ề ầ ả Đ  bài: Bình gi ng đo n th  sau trong bài "Bên kia sông Đu ng" c a Hoàng C m:

ữ ố ờ ệ ố "Đêm buông xu ng dòng sông Đu ng(...) Nh ng chuy n muôn đ i không nói năng”

Bài làm

ạ ế ệ ầ ắ ế ố ộ Tháng 4.1948, t i chi n khu Vi t B c, Hoàng C m vi t “Bên kia sông Đu ng” m t ki ệ   t

ủ ế ệ ố ơ ế ọ ấ ủ tác c a th  ca kháng chi n ch ng Pháp. Giai đi u thi t tha c a dân ca Quan h  th m vào

ớ ế ầ ơ ươ ấ ậ ị ặ ừ t ng v n th . Lòng nh  ti c xót xa quê h ặ   ng b  gi c giày xéo, lòng u t h n căm thù gi c

ề ộ ươ ở ạ ượ ạ bùng cháy, ni m tin dào d t vào m t ngày mai, quê h ng tr  l i thanh bình đã đ c th ể

ệ ả ộ ộ hi n m t cách c m đ ng.

ơ ướ ạ ầ ơ ạ ả ẹ ậ ị Đo n th  d i đây trích trong ph n 3 bài th  ghi l i c nh m  già trong vùng đ ch h u đón

ươ ơ ượ ứ ộ ộ ề ả b  đ i v  gi i phóng quê h ạ ng. Đo n th  đ c vi ế ướ t d ạ ấ ợ   ố i hình th c đ i tho i r t g i

c m:ả

ố ố "Đêm buông xu ng dòng sông Đu ng

…………………

ữ ệ ờ Nh ng chuy n muôn đ i không nài năng”

ắ ế ầ ầ ơ ố ươ ầ Trong bài th , 12 l n Hoàng C m nh c đ n dòng sông Đu ng yêu th ng. Đây là l n th ứ

ệ ể ộ ờ ố ớ 9, sông Đu ng hi n ra trong m t th i đi m đáng nh :

ố ố "Đêm buông xu ng dòng sông Đu ng”

ụ ử ấ ặ ươ Đã m y năm dài "gi c kéo lên ngùn ng t l a hung tàn", quê h ng ta điêu tàn, tang tóc:

ộ ướ ắ ổ ố ị "Ru ng ta khô ­ Nhà ta cháy...". Bao n c m t và máu đã đ  xu ng! Bao th t nát x ươ   ng

ẹ ế ạ ắ ả ờ ị tan... Bao tháng ngày, m  già vùng đ ch t m chi m kh c kho i ch  mong. Đêm nay, khi

ộ ộ ủ ậ ố ố màn đêm "buông xu ng", màn đêm bí m t bao ph  dòng sông Đu ng thì "b  đ i bên sông

ở ề ặ ạ ẹ ố ế ơ ồ ừ ừ ế đã tr  v ”. M  già g p l ấ   i đàn con xa. Câu th  g m t ng âm, t ng ti ng n i ti p xu t

ợ ả ệ ẹ ậ ố ộ hi n g i t màn đêm t ừ ừ  t , nh  nhàng buông xu ng. M t không khí bí m t bao trùm dòng

ấ ợ ậ ố ố ợ ộ ị sông. Các láy âm: "buông ­ xu ng – Đu ng” r t g i, g i không khí, m t đêm đ ch h u có

ở ề ử ủ ẹ ộ ờ ộ ộ ượ b  đ i v ị t sông tr  v . Đó là m t “đêm l ch s ” ch  mong c a m  già.

ỡ ộ ộ ố ế ỏ ủ ữ ứ ẹ ệ ấ ầ ặ Hai câu h i c a m  già n i ti p xu t hi n. Phút đ u g p g  b  đ i, nh ng đ a con xa.

ề ấ ữ ắ ậ ạ ộ ỏ ươ Ng c nhiên và xúc đ ng. Câu h i ng n. Ch  “con” nhi u  m áp, tin c y và yêu th ng:

ở ề “­ Con là ai? Con đâu v ?”

ờ ẹ ạ ọ ệ ừ ỉ ẹ ử Sau l ư i nói nh  ngh n l ữ i, là nh ng gi ộ    m ng vui. C  ch  m  già run run: "Hé m t t l

ư ế ấ ơ ơ ộ ở ờ ở ạ cánh li p".Đúng là "Nhà lá đ n s ­ Nh ng t m lòng r ng m …” ("Bao gi tr l i" ­

ẹ ỏ Hoàng Trung Thông). Không gian bé nh  mà lòng m  thì mênh mông, bao la:

ố ườ “­ Con vào đây b n phía t ng che”…

ấ ủ ế ữ ộ ươ ẹ ủ ủ ậ ồ ị M t ch  "che"  p bi t bao tình th ộ   ng c a bà m , c a đ ng bào vùng đ ch h u. M t

ộ ộ ữ ế ắ ặ ắ ỏ ơ ồ ả ấ t m li p m ng manh mà v ng ch c h n c  thành đ ng vách s t. B  đ i đánh gi c vì

ướ ộ ộ ố ồ ọ ở n ộ ộ c vì dân. Đ ng bào đùm b c, ch  che b  đ i. B  đ i s ng trong lòng nhân dân. Các t ừ

ữ ố ờ ắ ả ể ệ ờ ộ ng : "b n phía", "che", và l ộ   i chào m i: "vào đây" đã th  hi n m t cách sâu s c c m đ ng

ươ ố ớ ộ ộ ủ ự ẹ ọ ở ồ ờ tình th ủ ng, s  đùm b c ch  che c a m  già, c a đ ng bào đ i v i b  đ i th i kháng

ớ ướ ư ế ả ạ ặ ộ ố chi n. Tinh quân dân nh  cá v i n ế c là th ! Tác gi ỡ    đã t o nên m t tình hu ng g p g ,

ừ ừ ẹ ế ả ặ ậ ặ ộ ợ g i lên m t không khí v a bí m t, v a thiêng liêng. C nh m  già vùng gi c chi m g p b ộ

ườ ọ ả ấ ự ệ ễ ướ ắ ộ đ i trong màn đêm, mà ng i đ c c m th y s  vi c đang di n ra tr c m t mình, mình

ượ ứ ế đang đ c ch ng ki n.

ữ ử ộ ố ỉ ủ ẹ ạ ả ụ   ầ Sau ngôn ng , c  ch  c a m  già, Hoàng C m sáng t o nên m t s  hình  nh hoán d ,

ấ ặ ắ ử ẹ ắ ả ươ t ư ự   ng ph n và so sánh r t đ c s c: "tình m  ", “tóc tr ng", “l a đèn leo lét", "nh  d ng

ộ ả ầ ố ử ư ẫ ổ ố trăng". M t c nh s ng âm th m, đen t i, đau kh  trong “l a đèn leo lét" nh ng v n "soi

ẹ ẹ ướ ươ ộ ộ ủ ươ tình m ". Tình m  là lòng yêu n c, là tình th ng b  đ i. Th  pháp t ủ   ả ng ph n c a

ừ ẹ ả ầ ạ ộ ơ ẹ   Hoàng C m đã sáng t o nên m t câu th  có hình  nh đ p, làm sáng b ng lên tình m ,

ẹ ệ ử ẹ ẹ ẹ lòng m  Vi t Nam: "L a đèn leo soi tình m ". Tình m , lòng m  mênh mông:

ố ơ ơ ầ "N i h m t ấ i là n i sáng nh t

ứ ạ ơ ệ N i con nhìn ra s c m nh Vi t Nam”

ấ ướ ươ ươ ("Đ t n c quê ta mênh mông”­ D ng H ng Ly)

ặ ừ ư ự ự ẹ ả ơ Câu th  “khuôn m t b ng lên nh  d ng trăng" có hình  nh so sánh đ p. "D ng trăng” là

ậ ơ ơ ặ ấ ừ ề ả ọ trăng m c, trăng lên, c nh v t n i n i trên m t đ t, trên làng quê đ u sáng b ng lên.

ố ạ Trăng lên xua tan màn đêm bóng t i, đem l i ánh sáng cho núi sông, làng quê. Cũng nh  b ư ộ

ộ ộ ề ặ ể ở ề ạ ắ ặ ố ộ ượ đ i v t sông Đu ng tr  v  đánh gi c đ  xua tan, quét s ch h c ám. G p b  đ i v  làng,

ẹ ướ ươ ỡ ừ ư ự ẹ ạ ư ượ ồ ẹ ặ m  vui s ng, g ng m t m  r ng r  "b ng lên nh  d ng trăng". M  già nh  đ c h i

ự ồ ủ ươ ấ ướ sinh trong s  h i sinh c a quê h ng đ t n c.

ế ư ỗ ạ ẹ ẹ ậ ị Có bi t bao n i đau nh  nén l i trong lòng m . "Không nói năng", m  già vùng đ ch h u

ờ ủ ủ ệ ắ ụ ủ ươ không nói nên l i. Mái "tóc tr ng" là hi n thân c a t ấ i nh c, c a m t mát đau th ng mà

ữ ể ấ ắ ị ự ữ ủ ẹ ế ả ể   m  già đã ph i ch u đ ng trong nh ng ngày tháng "kh ng khi p”. Ch  “k ” r t đ t. "K "

ể ằ ủ ủ ứ ẹ ẹ ể ậ ấ ắ ỗ ằ b ng "tóc tr ng" c a m . "K " b ng n i "ng m ngùi” c a m  mà đ a con xa th u hi u:

ầ ậ ể ắ "Ng m ngùi tóc tr ng đang th m k ,

ữ ệ ờ Nh ng chuy n muôn đ i không nói năng”

ể ợ ả ộ ợ ả ẹ ộ ế ượ ả Dùng hình  nh đ  g i t n i tâm, g i t lòng m  là m t cách vi t hình t ể ả ng bi u c m

ể ệ ủ ệ ầ ậ th  hi n bút pháp ngh  thu t tài hoa c a thi sĩ Hoàng C m.

ế ầ ả ố ơ ơ ườ ẹ Trong bài th  "Bên kia sông Đu ng", ba l n nhà th  nói đ n hình  nh ng i m  đang

ẹ ầ ứ ế ế ạ ả ặ ơ ố s ng trong vùng gi c chi m đóng. Đo n th  trên đây nói đ n hình  nh m  l n th  hai.

ườ ượ ắ ế ơ ượ ạ ư ữ ấ ả Hình  nh ng ẹ i m  già đ c nh c đ n trong đo n th  t ng tr ng cho nh ng m t mát,

ươ ụ ư ế ế ả ờ ườ đau th ng trong th i chi n tranh. Các hình  nh hoán d  nh : “cánh li p”, "t ng che”

ộ ố ử ẹ ắ ấ ế ấ ợ ả ặ "l a đèn", "tình m ", "khuôn m t", "tóc tr ng”, cho th y m t l i vi t r t g i, c m xúc

ư ạ ể ệ ị ươ ế ẹ ờ ệ nh  nén l ắ i bi u hi n sâu s c bi k ch quê h ng th i chi n tranh và lòng m  Vi t Nam.

ưở ượ ố ẻ ẹ ư ể ả ượ T ng t ộ ng là m t nhân t làm nên v  đ p thi ca. Năm 1948, ch a th  có c nh t ng

ở ề ộ ộ ự ả ự ắ ạ ỉ hào hùng "B  đ i bên sông đã tr  v ". Ch  là d  c m, d  báo mang s c màu lãng m n

ấ ự ưở ượ ủ ầ ạ ổ ẹ đ p. Qua đó, ta th y s  t ng t ng phong phú bay b ng c a Hoàng C m đã sáng t o nên

ầ ạ ố ộ ơ ộ ế ị ả m t đo n th  mang tình hu ng c m đ ng. Hoàng C m là thi sĩ vi ơ ấ t k ch th  r t tài hoa,

ậ ươ ậ ấ ệ ậ ạ ộ đ c đáo (H n Nam Quan, Tr ng Chi…). Bút pháp ngh  thu t  y đã in đ m qua đo n th ơ

ộ ộ ề ủ ề ẹ ặ ị ự ậ này. Ni m vui c a m  già trong vùng đ ch h u đón b  đ i v  đánh gi c mang ý nghĩa s

ủ ươ ế ế ắ ồ h i sinh c a quê h ấ ng trong chi n đ u và chi n th ng.