Đ bài: Bình gi ng đo n th sau đây: "Gì sâu b ng nh ng tr a th ng nh ……ề ả ạ ơ ằ ữ ư ươ ớ
Không đi, nh ng mà trôi c trôi..." trong bà th "Nh đng" c a T H uổ ư ứ ơ ớ ồ ủ ố ữ
Bài làm
Ph n "Xi ng xích" trong t p th "T y" g m 29 bài th . T tháng 4 đn tháng 7 nămầ ề ậ ơ ừ ấ ồ ơ ừ ế
1939, T H u đã vi t m t chùm th 9 bài. "Nh đng" là bài s 7 đc vi t vào tháng 7ố ữ ế ộ ơ ớ ồ ố ượ ế
năm 1939.
Nhan đ bài th là "Nh đng" và đó cũng là c m xúc ch đo c a T H u trong ch nề ơ ớ ồ ả ủ ạ ủ ố ữ ố
ng c tù. Bài th g m có 44 câu th nói lên b n n i nh : 10 câu đu là n i nh đng quê;ụ ơ ồ ơ ố ỗ ớ ầ ỗ ớ ồ
10 câu ti p theo nói lên n i nh nh ng ng i dân cày lam lũ; 10 câu n i ti p di n t lòngế ỗ ớ ữ ườ ố ế ễ ả
th ng nh m già và "nh ng h n thân t thu x a"; 14 câu còn l i là t m tr ng "tôi nhươ ớ ẹ ữ ồ ự ở ư ạ ấ ạ ớ
tôi", và th hi n lòng khao khát t do.ể ệ ự
Bài th có c u trúc "ph c đi u" đo n 1 và 3 xu t hi n đi p khúc:ơ ấ ứ ệ ạ ấ ệ ệ
"Gì sâu b ng nh ng tr a th ng nhằ ữ ư ươ ớ
Hiu qu nh bên trong m t ti ng hò!"ạ ộ ế
Đi p khúc y đc bi n t u thành:ệ ấ ượ ế ấ
"Gì sâu b ng nh ng tr a hiu qu nh,ằ ữ ư ạ
Ôi ru ng đng quê th ng nh i!"ộ ồ ươ ớ ơ
Đc đt vào đu đo n 2 và cu i đo n 4. C u trúc ph c đi u y r t đc đáo nh m bi uượ ặ ầ ạ ố ạ ấ ứ ệ ấ ấ ộ ằ ể
hi n nh ng vòng xoáy da di t v n i nh đng trong lòng ng i chi n sĩ tr đang b đyệ ữ ế ề ỗ ớ ồ ườ ế ẻ ị ầ
đo ch n ng c tù. Đy là đo n m t bài th "Nh đng":ạ ở ố ụ ấ ạ ộ ơ ớ ồ
"Gì sâu b ng nh ng tr a th ng nhằ ữ ư ươ ớ
...
Không đi, nh ng mà trôi c trôi".ổ ư ứ
T ngày b m t thám b t, b tù đy gi a "l nh l o b n t ng vôi kh c kh ", n i nhừ ị ậ ắ ị ầ ữ ạ ẽ ố ườ ắ ổ ỗ ớ
đng c di n ra tri n miên, nh t là nh ng bu i tr a trong nhà tù. N i nh y day d t vàồ ứ ễ ề ấ ữ ổ ư ỗ ớ ấ ứ
thi t tha vô cùng, không th nào nguôi. T đáy lòng th t lên so sánh: "Gì sâu b ng nh ngế ể ự ố ằ ữ
tr a th ng nh " Th gi i nhà tù, trong và ngoài song s t đu "hiu qu nh", r t v ng vư ươ ớ ế ớ ắ ề ạ ấ ắ ẻ
và bu n. "Hiu qu nh" đâu ch là ngo i c nh nhà tù mà còn là tâm c nh c a "thân tù".ồ ạ ỉ ạ ả ả ủ
Trong kho nh kh c "hiu qu nh" y, nh ng bu i tr a, nhà th nh "m t ti ng hò" n i làngả ắ ạ ấ ữ ổ ư ơ ớ ộ ế ơ
quê, th n th c c n i lòng:ổ ứ ả ỗ
"Gì sâu b ng nh ng tr a th ng nhằ ữ ư ươ ớ
Hiu qu nh bên trong m t ti ng hò!".ạ ộ ế
Nh "m t ti ng hò", nh m t khúc dân ca, nh m t gi ng hò mái nhì, mái đy, m t gi ngớ ộ ế ớ ộ ớ ộ ọ ẩ ộ ọ
hò giã g o c a quê h ng mà nhà th t ng ôm p trong lòng:ạ ủ ươ ơ ừ ấ
"V ng lên trong ti ng xe lùa n c,ẳ ế ướ
M t gi ng hò đa h não nùng".ộ ọ ư ố
"M t ti ng hò" là h n quê. Nh "m t gi ng hò" là nh đng, là nh quê h ng "nghĩaộ ế ồ ớ ộ ọ ớ ồ ớ ươ
n ng tình sâu" đã bao ngày li bi t.ặ ệ
B n câu th ti p theo, ch "đâu" đc đi p l i, các câu h i tu t liên ti p xu t hi n, n iố ơ ế ữ ượ ệ ạ ỏ ừ ế ấ ệ ỗ
"nh đng" day d t khôn nguôi:ớ ồ ứ
"Đâu gió c n th m đt nh mùi,ồ ơ ấ ả
Đâu ru ng tre mát th yên vuiồ ở
Đâu t ng ô m xanh m n m nừ ạ ơ ở
Đâu nh ng n ng khoai ng t s n bùi?".ữ ươ ọ ắ
V n th làm hi n lên m t không gian ngh thu t - b c tranh đng quê; di n t m t tâmầ ơ ệ ộ ệ ậ ứ ồ ễ ả ộ
tr ng ngh thu t y là n i nh đng da di t. Nh h ng v quê h ng, nh "gió c nạ ệ ậ ấ ỗ ớ ồ ế ớ ươ ị ươ ớ ồ
th m đt nh mùi", nh lu ng cày, nh h ng lúa; nh lu tre, ru ng tre bóng xanh trùmơ ấ ả ớ ố ớ ươ ớ ỹ ồ
mát r i "th yên vui". Ch "th " trong câu th "Đâu ru ng tre mát th yên vui" đc sượ ở ữ ở ơ ồ ở ượ ử
d ng tài tình, g i t âm thanh rì rào, lao xao c a lá tre, khúc nh c yên vui, êm đm c aụ ợ ả ủ ạ ề ủ
làng quê ta bao đi nay. M t s chuy n đi c m giác đy thi v . Nh đng là nh "t ng ôờ ộ ự ể ổ ả ầ ị ớ ồ ớ ừ
m xanh m n m n" - t i đp và xanh non. Nh đng là nh v "bùi" c a s n, v "ng t"ạ ơ ở ươ ẹ ớ ồ ớ ị ủ ắ ị ọ
c a khoai. Các tính t - b ng : "th m", "mát", "yên vui", "xanh m n m n"ng t", "bùi"...ủ ừ ổ ữ ơ ơ ở ọ
đã tô đm v đp c a đng quê. B c tranh quê trong hoài ni m hi n lên thân thu c, bìnhậ ẻ ẹ ủ ồ ứ ệ ệ ộ
d , xinh đp và đáng yêu bi t bao! B tù đày mà xa cách quê h ng. C nh s c quê h ngị ẹ ế ị ươ ả ắ ươ
gi đây ch hi n lên trong hoài ni m, trong n i nh v i đy. Ch "đâu" b n l n xu tờ ỉ ệ ệ ỗ ớ ơ ầ ữ ố ầ ấ
hi n: "Đâu gió c n th m...", "Đâu ru ng tre mát..", "Đâu t ng ô m ...", "Đâu nh ng n ngệ ồ ơ ồ ừ ạ ữ ươ
khoai..." di n t m t cách xúc đng, đy ám nh n i nh đng g n li n v i n i đauễ ả ộ ộ ầ ả ỗ ớ ồ ắ ề ớ ỗ
bu n, cô đn c a nhà th đang b đày đo trong ch n ng c tù.ồ ơ ủ ơ ị ạ ố ụ
H n m t nghìn ngày b tù đày (1939 - 1942), T H u có bi t bao n i nh day d t và tri nơ ộ ị ố ữ ế ỗ ớ ứ ề
miên trong lòng. Ch t nghe m t ti ng chim tu tú g i b y mà nh "V n râm d y ti ng veợ ộ ế ọ ầ ớ ườ ậ ế
ngân - B p rây vàng h t đy sân n ng đào" (Khi con tu hú). M t màu xanh c a đng lúa,ắ ạ ầ ắ ộ ủ ồ
m t ti ng hát "b v ", m t ánh n ng chi u bên n ng g i lên bao n i nh quê, nh nhàộ ế ơ ơ ộ ắ ề ươ ợ ỗ ớ ớ
vô cùng da di t:ế
"Đng xanh g n nh quê h ngồ ợ ớ ươ
B v ti ng hát bên n ng n ng chi u".ơ ơ ế ươ ắ ề
(Ti ng hát đi đày)ế
"Nh đng" là nh mãi nh hoài "Nh ng h n ch t phác hi n nh đt - Khoai s n tình quêớ ồ ớ ớ ữ ồ ấ ề ư ấ ắ
r t thi t thà". "Nh đng" là nh m già th ng yêu:ấ ệ ớ ồ ớ ẹ ươ
"Chao ôi th ng nh , chao th ng nhươ ớ ươ ớ
Ôi m già xa đn chi c i!"ẹ ơ ế ơ
Ti ng th c t lên nghe th t b n ch n, tha thi t. Nh đng, nh quê, nh m già... làế ơ ấ ậ ồ ồ ế ớ ồ ớ ớ ẹ
nh ng nét r t đp trong h n th T H u.ữ ấ ẹ ồ ơ ố ữ
Đo n th ti p theo nói lên n i nh nh ng c nh đi l m than, tù đng sau lu tre xanh:ạ ơ ế ỗ ớ ữ ả ờ ầ ọ ỹ
"Đâu nh ng đng con b c v n điữ ườ ướ ạ ờ
Xóm nhà tranh th p ng im h iấ ủ ơ
Gi a dòng ngày tháng âm u đóữ
Không đi, nh ng mà trôi c trôi..."ổ ư ứ
Không gian ngh thu t và tâm tr ng ngh thu t v n i "nh đng" đc m r ng và kh iệ ậ ạ ệ ậ ề ỗ ớ ồ ượ ở ộ ơ
sâu thêm "nh ng tr a th ng nh ...", "nh ng tr a hiu qu nh..". Ti ng th c t lên t h i:ữ ư ươ ớ ữ ư ạ ế ơ ấ ự ỏ
"Đâu nh ng đng con b c v n đi?". Xa cách đã bao ngày hình bóng quê h ng. Cònữ ườ ướ ạ ờ ươ
đâu n a, đâu r i nh ng con đng quê g p gh nh xuôi ng c c a bao ki p ng i lamữ ở ồ ữ ườ ậ ề ượ ủ ế ườ
lũ, c a m ta, ch ta "Đòn gánh tre chín d n hai vai" (Nguy n Du),...? Còn đâu n a, đâuủ ẹ ị ạ ễ ữ ở
r i hình nh bình d , thân thu c đáng yêu: "Xóm nhà tranh th p ng im h i". M t câu thồ ả ị ộ ấ ủ ơ ộ ơ
có hình nh sáng t o, g i c m. Sáng t o và g i c m ngh thu t dùng t "th p", hìnhả ạ ợ ả ạ ợ ả ở ệ ậ ừ ấ ờ
nh nhân hoá "...ng im h i". Đó là hình nh làng quê Vi t Nam tăm t i, nghèo nàn, tiêuả ủ ơ ả ệ ố
đi u, xác x ... d i th i Pháp thu c. đâu cũng th , kh p B c, Trung, Nam đu th :ề ơ ướ ờ ộ Ở ế ắ ắ ề ế
"Năm gian nhà c th p le te...", "Ph n thu quan Tây, ph n tr n ..." (Nguy n Khuy n).ỏ ấ ầ ế ầ ả ợ ễ ế
V i T H u thì n i nh luôn luôn g n li n v i tình th ng, th ng quê h ng đt n c,ớ ố ữ ỗ ớ ắ ề ớ ươ ươ ươ ấ ướ
th ng đng chí đng bào, th ng nhân dân lao đng nghèo kh đang rên xi t d i áchươ ồ ồ ươ ộ ổ ế ướ
th ng tr c a ngo i bang, đang b "Đo đày trong nh ng h th m không cùng" (Tâm tố ị ủ ạ ị ạ ữ ố ẳ ư
trong tù). Cu c s ng c a nhân dân ta thu y c l ng l , âm th m trôi đi trong nh ngộ ố ủ ở ấ ứ ặ ẽ ầ ữ
tháng ngày đen t i "âm u". Đó là cái "Ao đi" tù đong nh thi sĩ Xuân Di u đã nói t i trongố ờ ư ệ ớ
"To nh ki u". Cu c đi "không đi", thân ph n "không d i", nh ng mà "trôi c trôi". Baả ị ề ộ ờ ổ ậ ổ ư ứ
ch "trôi c tr i" th m thía bao n i bu n. Câu th không ch nói lên m t n i bu n "nhữ ứ ố ấ ỗ ồ ơ ỉ ộ ỗ ồ ớ
đng" th m thía và còn mang ý nghĩa lay g i, th c t nh v nô l và t do:ồ ấ ọ ứ ỉ ề ệ ự
"Gi a dòng ngày tháng âm u đóữ
Không đi, nh ng mà trôi c trôi".ổ ư ứ
Đi p ng "trôi c trôi" liên k t v i hình nh n d "dòng ngày tháng âm u" t o nên tínhệ ữ ứ ế ớ ả ẩ ụ ạ
h th ng ngôn ng văn ch ng giàu "S c thái bi u c m nói v cái vô nghĩa, cái đáng chánệ ố ữ ươ ắ ể ả ề
c a nh ng thân ph n, nh ng ki p ng i b t c đo t m t t do!ủ ữ ậ ữ ế ườ ị ướ ạ ấ ự
T H u đã có l n th l : "Th là m t đi u h n đi tìm nh ng h n đng đi u", cho nênố ữ ầ ổ ộ ơ ộ ệ ồ ư ồ ồ ệ
"Th là chuy n tri âm tri k " đi: Đc th T H u,"đc bi t đc nh ng bài nh "Tâmơ ệ ỉ ở ờ ọ ơ ố ữ ặ ệ ọ ữ ư
t trong tù", "Nh đng", "Ti ng hát đi đy",…chúng ta tìm th y và hoà nh p v i "đi uư ớ ồ ế ầ ấ ậ ớ ệ
h n" thi sĩ.ồ
Đo n th trên đây h i t bao nét đp c a h n th T H u v n i nh đng, v tình yêuạ ơ ộ ụ ẹ ủ ồ ơ ố ữ ề ỗ ớ ồ ề
th ng quê h ng cháy b ng tâm H n ng i chi n sĩ trong nh ng năm tháng tù đày.ươ ươ ỏ ồ ườ ế ữ
Nh ng đng nét, màu s c, âm thanh đc nhà th s d ng đã làm hi n lên th p thoángữ ườ ắ ượ ơ ử ụ ệ ấ
quê h ng v i bao n i nh , tình th ng, n i bu n day d t, tri n miên khôn nguôi. Gi ngươ ớ ỗ ớ ươ ỗ ồ ứ ề ọ
th b i h i xao xuy n, th m thía m t n i bu n th ng. Ch t tr tình và c m xúc v cáiơ ồ ồ ế ấ ộ ỗ ồ ươ ấ ữ ả ề
đp, v n i bu n th ng nh đng quê đã t o nên m t c m h ng đng hành v i tẹ ề ỗ ồ ươ ớ ồ ạ ộ ả ứ ồ ớ ư
t ng cách m ng.ưở ạ
