ơ ấ ướ ủ ễ ề ả ậ Đ bài: C m nh n bài th Đ t N c c a Nguy n Đình Thi
Bài làm
ắ ớ ễ ệ ớ ộ ớ Nh c t ế i Nguy n Đình Thi chúng ta nh ngay đ n m t ngh sĩ đa tài, có đóng góp l n cho
ậ ướ ệ ọ ự ề ạ ự ệ ệ văn h c ngh thu t n c nhà trên nhi u lĩnh v c. Nhìn l ậ i s nghi p sáng tác ngh thu t
ấ ướ ẹ ể ấ ấ ầ ằ ợ ủ c a ông có th khái quát r ng, ng i ca đ t n c đ p giàu, b t khu t, nhân dân c n cù, anh
ứ ệ ấ ả ậ ừ ữ ơ ồ dùng chính là c m h ng n ng đ m nh t. Hi n lên t ủ nh ng trang văn, bài th , bài hát c a
ễ ượ ộ ấ ướ ừ ứ ề Nguy n Đình Thi là hình t ng m t đ t n c t trong gông xi ng áp b c vùng d y t ậ ự
ả ự ỡ ờ ạ ấ ướ ớ ộ ườ ợ gi i phóng và r c r trong ánh sáng th i đ i m i. Đ t n c là m t tr ể ng h p tiêu bi u
ư ế ơ ữ ữ ủ ạ ộ ỉ ệ nh th , m t trong nh ng đ nh cao c a th tr tình cách m ng Vi t Nam.
ấ ướ ặ ệ ủ ả ẩ ấ ộ ộ Đ t n c có ý nghĩa khá đ c bi t. Nó là s n ph m c a m t quá trình nung n u, m t sáng
ấ ổ ể ế ợ ờ ả tác mang tính ch t t ng h p. Hãy đ ý đ n th i gian tác gi ơ sáng tác bài th : 1948 1955.
ệ ạ ứ ỏ ể ấ ướ ủ ộ ọ ộ ấ Đây là m t d u hi u l ch ng t đi m đ c đáo c a Đ t n ứ c và là căn c quan tr ng đ ể
ể ơ ườ ơ ữ ộ ượ ượ hi u đúng bài th . Thông th ng, m t bài th tr ớ tình v i dung l ấ ng y đ c sáng tác
ế ậ ộ ổ ộ ồ ồ ỉ ỉ ch trong m t ngày, m t bu i, th m chí ch trong dăm ba ti ng đ ng h (Bên kia sông
ậ ạ ủ ủ ế ầ ố ế Đu ng c a Hoàng C m, Tây Ti n c a Quang Dũng là th ). V y t i sao Đ t n ấ ướ ượ c c đ
ượ ừ ờ ộ ướ ộ ườ ố hình thành, đ ở c kh i bút t ầ th i kì đ u dân t c b c vào cu c tr ự ng chinh ch ng th c
ế ậ ế ườ ợ ậ ạ ớ dân Pháp mà đ n t n ngày kháng chi n tr ỳ ắ ng k th ng l i, hoà bình l p l i m i hoàn
ồ ủ ư ự ề ả ị ế ễ thành? Đi u đó ph n ánh ý đ c a Nguy n Đình Thi nh ông đã có d p tâm s . Vi ấ t Đ t
ướ ộ ượ ự ơ ố ệ ạ n ố ạ c, nhà th mu n t o d ng m t t ổ ng đài T qu c Vi t Nam trong Cách m ng tháng
ế ầ ươ ớ ầ ứ Tám, trong chín năm kháng chi n anh hùng ph n nào t ẹ ủ ng x ng v i t m vóc cao đ p c a
ễ ể ử ớ ố ơ ị ấ ướ đ t n c ta trong l ch s . V i mong mu n này, d hi u vì sao nhà th ph i đ u t ả ầ ư ờ th i
ầ ậ ư ấ ộ ố ố ở ử ữ ạ gian, c n t p trung tâm trí và đ a vào đây (t t nhiên có s a ch a) m t s đo n v n các
ẽ ườ ơ ượ ặ ườ ị ạ ể ổ ế bài th khác. L th ng, khi v ộ t qua m t ch ng đ ử ng l ch s , nhìn l i đ t ng k t, đ ể
ứ ượ ệ ớ ấ ướ ở ộ ự t ể hào, m i có th hoàn thi n b c t ng đài. Đ t n c tr thành m t sáng tác mang tính
ữ ả ấ ổ ứ ữ ả ợ ớ ế ử ch t t ng h p, hài hoà gi a c m h ng s thi hùng tráng v i rung c m tr tình thi t tha khi
ộ ấ ướ ừ ợ ứ ừ ca ng i m t đ t n c t ề trong gông xi ng áp b c, t trong lam lũ đói nghèo vùng d y t ậ ự
ả ộ ậ ự ế ệ ề ả ự ỡ gi ấ i phóng, anh dũng chi n đ u b o v quy n đ c l p t do thiêng liêng và r c r trong
ờ ạ ớ ánh sáng th i đ i m i.
ấ ướ ở ượ ế ầ ộ ừ ơ ọ Đ t n c tr thành hình t ng trung tâm trong bài th . N u c n ch n m t t , ch m t t ỉ ộ ừ
ấ ủ ẻ ẹ ơ ả ượ ừ ậ ộ thôi, nói trúng v đ p c b n nh t c a hình t ẳ ng này, h n đó là t ộ ấ v n đ ng. M t đ t
ướ ườ ộ ấ ướ ử ặ ị ề ề ấ ấ ố n c tr ng chinh trên d m dài l ch s , m t đ t n c có truy n th ng b t khu t, b n b ỉ
ệ ạ ờ ươ ử ữ ướ đang ng i lên trong hi n t i đau th ng, khói l a và đang v ng b c đi t ớ ươ i t ng lai t ươ i
ự ậ ệ ả ả ậ ấ ọ ơ ơ ộ sáng đó là c m nh n rõ r t nh t khi đ c bài th này. C bài th toát lên s v n đ ng.
ể ệ ự ậ ổ ơ ệ ạ ừ ụ ứ ờ ộ T ng kh th cũng th hi n s v n đ ng trên tr c th i gian quá kh hi n t i t ươ ng
ấ ướ ấ ướ ủ ử ữ ị ườ ư ờ ấ lai. Đây là đ t n c có l ch s dài lâu, đ t n c c a nh ng ng i ch a bao gi khu t:
ướ N c chúng ta
ướ ữ ườ ư ờ N c nh ng ng i ch a bao gi ấ khu t
ế ầ ấ Đêm đêm rì r m trong ti ng đ t
ư ọ ữ ổ ề Nh ng bu i ngày x a v ng nói v .
ấ ướ ủ ế ộ ư ờ ấ ấ ươ ớ Đ t n c c a bao th h ch a bao gi khu t y đang v ậ n mình l n d y trong hi n t ệ ạ i
ươ ổ gian kh , đau th ng:
ừ ữ ươ ấ T nh ng năm đau th ế ng chi n đ u
ặ ờ ươ Đã ng i lên nét m t quê h ng
ừ ố ậ ồ ờ T g c lúa b tre h n h u
ữ ế ậ ờ Đã b t lên nh ng ti ng căm h n.
ừ ệ ạ ế ầ ấ ấ ộ ươ Chính t trong hi n t i chi n đ u anh dũng, lao đ ng c n cù y g ng m t đ t n ặ ấ ướ c
ơ ả ườ ư ứ ề ộ ờ ố ươ ngày m t ng i sáng. D ng nh càng v cu i bài th , c m h ng t ồ ng lai càng n ng
đ m:ậ
ư ắ ố ộ Ngày n ng đ t theo đêm m a gi i
ỗ ướ ườ ỗ ướ M i b c đ ng m i b c hi sinh
ờ ấ ự ớ Trán cháy r c nghĩ tr i đ t m i
Lòng ta bát ngát ánh bình minh.
ộ ườ ấ ướ ạ ặ ữ ướ ớ ươ Trong cu c tr ng chinh v n d m, đ t n c mình ngày càng v ng b c t i t ng lai,
ươ ấ ướ ươ ầ ả ắ ậ ấ ả trong "v t v đau th ng" đ t n c mình càng "t i th m vô ng n" đó là c m nh n sâu
ề ứ ố ủ ề ễ ỉ ệ ủ ộ ệ ắ s c c a Nguy n Đình Thi v s c s ng b n b , mãnh li t c a dân t c Vi t Nam, con
ườ ệ ng i Vi t Nam.
ộ ặ ữ ể ượ ấ ướ ẻ ẹ ơ ị M t đ c đi m n a là hình t ng đ t n c trong bài th này mang v đ p bình d mà cao
ề ấ ướ ờ ạ ệ ố ả ớ ả c trong ánh sáng th i đ i m i. Hãy chú ý h th ng hình nh v đ t n ơ c trong bài th .
ượ ấ ệ ể ệ ả ả ấ ấ ệ ự Xây d ng t ng đài ph i có ch t li u. Đ làm vi c đó, có tác gi ủ ế l y ch t li u ch y u
ử ả ủ ế ừ ấ ệ ượ ừ ị t l ch s , có tác gi tìm ch t li u ch y u t văn hoá dân gian... Hình t ng đ t n ấ ướ c
ượ ẻ ẹ ủ ự ữ ễ ằ ươ đ c Nguy n Đình Thi xây d ng b ng nh ng v đ p c a thiên nhiên xanh t ạ i, d t dào
ữ ủ ế ấ ầ ằ ộ ộ ứ ố s c s ng, b ng nh ng hành đ ng chi n đ u anh dũng, lao đ ng c n cù c a nhân dân. Nhà
ấ ướ ừ ắ ả ậ ơ ỗ ứ ủ ằ ấ th đã ng m nhìn, c m nh n đ t n c t ch đ ng, b ng t m lòng c a "chúng ta"
ữ ườ ừ ượ ạ ả ậ ỏ ệ ổ nh ng con ng i v a đ c cách m ng gi i phóng kh i thân ph n nô l ụ kh nh c đang
ấ ướ ế ấ ướ ấ ỗ ị ủ ứ đ ng lên làm ch non sông đ t n ở c minh. B i th , đ t n c này r t đ i bình d , thân
ươ ờ ạ ả ỳ ấ ướ ớ ươ th ng mà cao c , k vĩ trong ánh sáng th i đ i m i. Đ t n c, đó là mùa thu h ố ng c m
ồ ừ ấ ướ ấ ớ ớ ữ ữ ơ m i, núi đ i, r ng tre ph p ph i. Đ t n ồ c, đó là nh ng cánh đ ng th m mát, nh ng ng ả
ườ ỏ ặ ấ ướ ữ ậ ố ờ ồ đ ng bát ngát, nh ng dòng sông đ n ng phù sa, g c lúa b tre h n h u. Đ t n c, đó là
ờ ầ ấ ầ ộ ươ ọ "Tr i đ y chim và đ t đ y hoa", "Khói nhà máy cu n trong s ng núi Kèn g i quân văng
ồ ị ươ ấ ướ ấ ư ế ầ ẳ v ng cánh đ ng"... Bình d , thân th ng là th nh ng đ t n ớ ở c y mang t m vóc m i b i
ườ ấ ướ ủ ờ ạ ủ ủ ộ ữ đang do nh ng con ng i lão đ ng làm ch đ t n c c a th i đ i dân ch nhân dân:
ấ ướ ườ Ôm đ t n ữ c nh ng ng ả i áo v i
ứ ữ Đã đ ng lên thành nh ng anh hùng.
ề ấ ướ ủ ứ ễ ề ề ắ ả ớ ự C m h ng v đ t n c c a Nguy n Đình Thi g n li n v i ni m t hào mang tính dân
ờ ạ ủ ủ ủ ừ ủ ớ ờ ch c a th i đ i m i. "Tr i xanh đây là c a chúng ta Núi r ng đây là c a chúng ta" ch ỉ
ạ ừ ệ ấ ạ ơ ớ ớ ư ế ấ ế đ n th ca sau Cách m ng tháng Tám m i xu t hi n đ i t "chúng ta" v i t ầ th y, t m
vóc y.ấ
ổ ơ ặ ắ ấ ướ ể ề ấ ạ ể ứ ề Có th tìm th y nhi u đo n, nhi u kh th đ c s c trong Đ t n c đ ch ng minh cho
ủ ể ặ ượ các đ c đi m trên c a hình t ơ ng trung tâm trong bài th .
ủ ấ ướ ử ị ứ ố ế ệ ỉ ủ ề ượ L ch s dài lâu c a đ t n c, s c s ng b n b c a bao th h ông cha đ ễ c Nguy n Đình
ả ắ ậ Thi c m nh n sâu s c:
ướ N c chúng ta
ướ ữ ườ ư ờ N c nh ng ng i ch a bao gi ấ khu t
ế ầ ấ Đêm đêm rì r m trong ti ng đ t
ư ọ ữ ổ ề Nh ng bu i ngày x a v ng nói v .
ề ừ ứ ệ ạ ả ọ ơ ỏ ả ế V ngôn t , hình nh, gi ng đi u, đo n th này ch ng t c m xúc thi ọ ắ t tha, l ng đ ng
ơ ố ụ ư ễ ạ ầ ắ ớ ố ễ ủ c a Nguy n Đình Thi. Dù ng n nh ng đo n th b c c có t ng l p theo l ị i di n d ch sau
ướ ố ượ ướ ể ệ ắ ướ khi x ng lên đ i t ng đ nhìn ng m, chiêm nghi m. "N c chúng ta" là n c nh th ư ế
ướ ữ ườ ư ờ ể ệ ở ề ấ nào? Đây là "N c nh ng ng i ch a bao gi khu t". Đi u đó th hi n đâu? Hai dòng
ế ạ ả ứ ti p sau l ự ễ i là s di n gi ụ ể i, ch ng minh c th .
ấ ướ ơ ượ ế ể ự ẽ ắ Đ t n c là bài th đ c vi t theo th t ướ do, câu dài, câu ng n xen k . Rõ ràng, "N c
ấ ắ ấ ơ ờ ư ạ chúng ta" là dòng th ng n nh t trong bài. Nó c t lên l i x ng danh dõng d c, đàng hoàng.
ư ề ạ ả ắ ự ả ấ Đã x ng danh thì ph i ng n, ph i c t cao đĩnh đ c. Nó toát lên ni m t hào v đ t n ề ấ ướ c,
ủ ấ ướ ấ ề ề v quy n làm ch đ t n c y.
ễ ả ườ ầ ườ ứ ố ấ ẳ Nguy n Đình Thi không ph i là ng i đ u tiên, ng ề ị i duy nh t kh ng đ nh s c s ng b n
ể ệ ư ủ ề ả ậ ố ộ ỉ ủ b c a truy n th ng dân t c nh ng ông đã có c m nh n, cách th hi n c a riêng mình.
ườ ườ ấ ướ ề ố ứ ố ữ ấ ươ ề Nhi u ng i th ng nói truy n th ng đ t n c, s c s ng cha ông qua nh ng t m g ng,
ệ ị ử ữ ự ắ ả ữ câu chuy n l ch s , qua nh ng danh lam th ng c nh, s tích núi sông, nghĩa là qua nh ng
ả ị Ở ạ ượ hình nh mang tính th giác. ễ đây, Nguy n Đình Thi l i nói qua hình t ng âm thanh.
ặ ầ ộ ệ ứ ọ ừ M t âm thanh g n gũi mà thiêng liêng đ c bi t. C đêm đêm v ng lên t ấ ế lòng đ t ti ng
ủ ữ ườ ư ờ ế ệ ủ ấ nói c a nh ng ng i ch a bao gi khu t. Hình bóng và tâm linh c a bao th h ông cha
ứ ữ ứ ữ ộ ợ ớ ư ầ ẫ v n còn th c đ ng gi a hôm nay. Ch rì r m g i lên th âm thanh không l n nh ng
ờ ứ ữ ế ấ ả ầ không bao gi d t. Đã là ti ng trong lòng đ t thì ph i rì r m. Hãy chú ý nh ng t ừ ữ ủ ng c a
ư ạ ạ ấ ầ ơ ọ ộ ổ ầ đo n th : khu t, rì r m, ngày x a, v ng chúng t o nên m t không khí c kính, tr m
ặ ệ ệ ạ ư ứ ữ ư ổ ắ l ng đ c bi t. "Đêm đêm" là hi n t i, "nh ng bu i ngày x a" là quá kh xa x a. Hai
ể ưở ừ ượ ế ậ ộ ờ chi u th i gian t ấ ng ch ng r t xa nhau đ ầ ấ c kéo nh p làm m t qua ti ng rì r m y,
ế ấ ấ ầ ạ ế ế ứ ấ trong không khí y. "Đêm đêm rì r m trong ti ng đ t" t i sao vi t ti ng đ t ch không
ư ở ả ứ ế ủ ế ầ ườ ấ ph i lòng đ t? Hình nh đây có hai th ti ng. "Rì r m" là ti ng c a con ng ủ i, c a
ủ ị ủ ủ ủ ụ ế ế ế ấ ử nhân sinh. "Ti ng đ t" là ti ng c a núi non, c a vũ tr . Ti ng c a ông cha, c a l ch s đã
ủ ấ ụ ủ ế ờ ọ hòa trong ti ng c a đ t đai, c a vũ tr mà v ng mãi muôn đ i.
ậ ườ ự ậ ằ ấ ầ ợ ấ ủ Nh m ca ng i tinh th n b t khu t c a nhân dân ta, s vùng d y qu t c ấ ủ ng c a đ t
ướ ố ộ ủ ẻ ự ươ n ằ c, nh m t cáo t ễ i ác c a k thù, Nguy n Đình Thi đã d ng t ả ươ g ặ ng m t quê h ng,
ươ ử ế ề ườ ổ ơ ướ ằ ấ ướ đ t n c đau th ng trong l a khói chi n tranh. Nhi u ng i cho r ng kh th d i đây
ấ ủ ự ế ạ ơ ộ ố thu c lo i hay nh t c a th ca kháng chi n ch ng th c dân Pháp:
ữ ả ồ Ôi nh ng cánh đ ng quê ch y máu
ờ ề Dây thép gai đâm nát tr i chi u
ữ ấ Nh ng đêm dài hành quân nung n u
ớ ắ ỗ ồ ườ ồ B ng b n ch n nh m t ng i yêu.
ơ ừ ứ ở ữ ừ ạ ả ậ ấ Nh n xét y có căn c b i đây là nh ng câu th v a giàu tính t o hình v a giàu c m xúc.
ự ằ ơ ượ ừ ữ ễ ế ừ ỷ ệ Nguy n Đình Thi t ng tâm s r ng đây là nh ng câu th đ c vi ộ k ni m trong cu c t t
ế ừ ộ ộ ữ ề ổ ờ đ i kháng chi n, t nh ng bu i chi u cùng b đ i hành quân qua các vùng quê hoang vu.
ộ ứ ể ẽ ự ạ ơ ộ ố M t ho sĩ d a vào hai câu th này hoàn toàn có th v nên m t b c tranh có hình kh i,
ườ ữ ắ ắ ồ ồ ố đ ơ ng nét, s c màu, có không khí và linh h n. Nh ng cánh đ ng quê tr ng v ng, xác x vì
ữ ề ấ ả ạ ặ ầ ờ ồ ờ ố ị b lũ gi c tàn phá. B u tr i chi u trên nh ng cánh đ ng y càng m xám, m đ m. N i
ủ ồ ớ ầ ặ ấ ư ữ ữ ặ ồ ờ ỉ gi a m t đ t cánh đ ng v i b u tr i ch là nh ng hàng dây thép gai c a đ n gi c nh tua
ỏ ự ề ắ ượ ộ ủ ỉ ắ t a x a c t. Nhìn v phía tây, ánh hoàng hôn đ l ng đang h t ng ả c m t kho ng lên nén
ẻ ạ ứ ẽ ố ờ ươ ử tr i. B c tranh này không có cây c i, c a nhà mà toát lên v l nh l o, tang th ng. Hình
ả ơ ạ ả ẫ ắ ấ ươ ừ nh th l nh, v ng mà th m đ m c m xúc th ấ ậ ng đau, u t h n. Chính t ỏ ủ màu đ c a
ừ ủ ườ ổ ươ ễ hoàng hôn, t máu c a bao con ng i đã đ trên quê h ng mà Nguy n Đình Thi liên
ế ả ồ ở ớ ưở t ng đ n cánh đ ng đang ch y máu. Cũng b i lòng xót xa đau đ n mà nhà th t ơ ưở ng
ờ ấ ướ ả ầ ư ừ ả ả nh dây thép gai đâm nát c b u tr i đ t n c. Trong các t ch y máu, đâm nát có c cõi
ơ ươ ấ ậ ế ờ ổ ơ ấ ủ lòng tan nát c a nhà th . Th ng đau, u t h n không nén n i khi n l i th c t lên thành
ọ ệ ả gi ng đi u c m thán.
ư ế ừ ộ ộ ấ ượ ự ễ ớ ơ Nh th , t ả m t hình nh, m t n t ng th c, v i hai câu th này Nguy n Đình Thi đã
ộ ứ ể ượ ấ ướ ắ ươ ẽ v nên m t b c tranh mang ý nghĩa bi u t ng sâu s c cho đ t n c đau th ng trong
ị ẻ ề ộ ế ẻ ề ể chi n tranh, b k thù giày xéo. "Nói v t i ác k thù có th có nhi u cách nói khác nhau,
ả ụ ể ừ ấ ệ ụ ể ề ơ ộ tôi không miêu t c th mà t ch t li u c th khái quát lên m t đi u gì sâu xa h n".
ừ ươ ế ấ ươ ặ ấ ướ ờ Chính t trong đau th ng chi n đ u, g ng m t đ t n c ngày càng ng i sáng. Các
ừ ờ ễ ả ự ậ ườ ậ ủ ộ ộ đ ng t ng i lên, b t lên đã di n t ậ s vùng d y qu t c ng c a dân t c:
ừ ữ ươ ấ T nh ng năm đau th ế ng chi n đ u
ặ ờ ươ Đã ng i lên nét m t quê h ng
ừ ố ậ ồ ờ T g c lúa b tre h n h u
ữ ế ậ ờ Đã b t lên nh ng ti ng căm h n.
ề ố ấ ướ ượ ứ ứ ạ ả ồ Càng v cu i bài Đ t n c, c m h ng l c quan càng n ng đ m. Đ ng ở ệ ạ hi n t ế i chi n
ắ ạ ườ ử ừ ủ ễ ộ ỉ ị th ng vinh quang nhìn l i con đ ng l ch s v a qua c a dân t c, Nguy n Đình Thi t nh
ự ị táo và t ẳ hào kh ng đ nh:
ư ắ ố ộ Ngày n ng đ t theo đêm m a gi i
ỗ ướ ườ ỗ ướ M i b c đ ng m i b c hi sinh
ờ ấ ự ớ Trán cháy r c nghĩ tr i đ t m i
Lòng ta bát ngát ánh bình minh.
ử ệ ố ổ ơ ế ợ ồ ổ ế ị ở ả B i ý đ t ng k t l ch s , h th ng hình nh trong kh th trên k t h p hài hoà m t c ặ ụ
ể ợ ả ể ượ ớ ư ắ ộ th , g i c m v i tính khái quát, bi u t ố ng (ngày n ng đ t, đêm m a gi ờ i, trán, lòng, tr i
ớ ườ ủ ấ ướ ừ ằ ấ đ t m i, ánh bình minh). Con đ ng v a qua c a đ t n ẳ c đâu b ng ph ng thênh thang.
ườ ừ ử ấ ả ạ ế Trên con đ ng y, chúng ta v a tr i qua bao khó khăn, th thách này l i ti p ngay th ử
ỗ ướ ườ ả ằ ứ ư ạ ả thách khác, m i b c đ ộ ng ph i tr b ng bao giá máu. S c m nh nào đã đ a dân t c
ượ ườ ấ ổ ướ ế ớ ươ ươ v t qua con đ ng gian kh , vinh quang y và b c ti p t i t ng lai t i sáng? Đó
ỉ ắ ạ ươ ọ chính là lí trí t nh táo, t ư ưở t ng cách m ng đúng đ n, ph ạ ng pháp cách m ng khoa h c, là
ế ợ ộ ộ ả ạ ơ ớ ồ ượ ộ tình c m l c quan ph i ph i. Khi m t cá nhân, m t c ng đ ng k t h p đ ặ c hai m t này
ổ ơ ứ ứ ẽ ạ ị ỏ ự ổ ắ ủ ế ị ử thì s mang s c m nh vô đ ch. Kh th ch ng t ễ s t ng k t l ch s sâu s c c a Nguy n
ơ ữ ộ Đình Thi theo cách m t nhà th tr tình.
ọ ẻ ẹ ủ ượ ấ ướ ữ ứ ủ ễ ả M i v đ p c a hình t ng đ t n c, nh ng c m h ng chính c a Nguy n Đình Thi
ượ ế ẹ ở ọ ổ ố ủ ả ứ ử ể ơ ỉ đ c k t tinh khá tr n v n kh cu i bài th . Đây là đ nh đi m c a c m h ng s thi khi
ấ ướ ầ ợ ự ng i ca t m vóc đ t n c, khi d ng t ả ứ ượ b c t ng đài:
ậ ữ ờ ổ Súng n rung tr i gi n d
ườ ư ướ ỡ ờ Ng i lên nh n c v b
ệ ừ ướ N c Vi t Nam t ử máu l a
ứ ậ Rũ bùn đ ng d y sáng lòa.
ổ ơ ự ừ ữ ả ả ớ ớ ườ ụ ể ầ Kh th xây d ng hình nh theo t ng l p. T hình nh nh ng l p ng ễ i c th , Nguy n
ưở ấ ướ ả ờ ạ ớ Đình Thi liên t ng, khái quát thành hình nh đ t n c trong th i đ i m i, nghĩa là kh ổ
ơ ế ợ ả ự ợ ả ể ượ ớ ộ th k t h p hài hòa tính t th c, g i c m v i tính bi u t ng. Trong m t bài vi ế ể ề t k v
ấ ướ ệ ễ ả ổ ơ ế ằ ượ vi c sáng tác Đ t n c, Nguy n Đình Thi có gi i thích r ng kh th k t này đ c hình
ừ ộ ơ ượ ự ắ ả ứ ừ ế thành t m t hình nh th c chính m t nhà th đ ế c ch ng ki n. Đó là t trong chi n hào
ế ặ ấ ấ ồ ụ ầ đ y bùn đ t, các chi n sĩ ta dũng mãnh xông lên t n công vào đ n gi c Pháp. Quân ph c
ư ấ ưỡ ố ầ ườ ấ ử ạ ừ các anh l m lem nh ng l i lê tu t tr n, bóng ng i l p lánh trong l a đ n. Chính t đây,
ộ ả ơ ượ ướ ầ ệ ả ờ ầ ậ ấ ự nhà th xây d ng m t c nh t ế ng th t giàu ch t đi n nh. D i b u tr i m vang ti ng
ữ ạ ớ ọ ớ ớ súng, d c ngang ch p đ n, nh ng l p ng ườ ồ ạ i ả ế t xông lên v i khí th không gì ngăn c n
ế ướ ữ ớ ớ ứ ứ ư ự ổ n i. L p này ngã, nh ng l p sau ti n b ộ c, c ào ào nh sóng cu n. S đè nén, áp b c tàn
ữ ủ ủ ẻ ế ể ậ ờ ỏ ạ b o c a k thù khi n lòng h n căm, gi n d c a dân ta càng nóng b ng đ vùng lên
ẽ ạ ợ ưở ứ ướ ỡ ờ ữ ế ả m nh m . Hình nh này g i ta liên t ụ ng đ n câu t c ng “T c n c v b ”.
ụ ể ừ ễ ế ả ượ T hình nh c th trên, Nguy n Đình Thi đã khái quát, đúc k t nên hình t ng đ t n ấ ướ c.
ộ ấ ướ ừ ử ươ ủ ừ ầ Đó là m t đ t n c t trong máu l a đau th ế ng c a chi n tranh, t ủ trong bùn l y c a
ươ ứ ậ ượ ấ ướ ớ ạ lam lũ, đói nghèo mà v n mình đ ng d y. Hình t ng đ t n ế c này khi n ta nh l i cái
ươ ỳ ệ ủ ấ ướ ụ ở ầ ở v n vai k di u c a chú bé làng Gióng thu nào. T m vóc đ t n c v t tr nên kì vĩ l ạ
ườ ấ ả ươ ấ ướ ươ ắ ầ th ng. Đúng là trong v t v đau th ng đ t n c càng "t i th m vô ng n" nh ư
ừ ễ ế Nguy n Đình Thi t ng vi t:
ấ ướ ư Anh yêu em nh yêu đ t n c
ấ ả ươ ươ ắ ầ V t v đau th ng t i th m vô ng n.
ể ưở ẽ ề ơ ệ ề Ki u liên t ắ ặ ng khái quát này ta s còn b t g p khá nhi u trong th ca Vi t Nam v sau.
ẳ ạ ừ ư ế ủ ả ườ Ch ng h n, t th hi sinh hiên ngang c a anh gi t i phóng quân trên đ ng băng Tân
ổ ậ ấ ở ế ậ ộ ổ ơ ơ ệ S n Nh t ( cu c T ng ti n công và n i d y xuân M u Thân 1968) nhà th li t sĩ Lê
ưở ứ ế ệ ế ỉ ứ ừ ạ Anh Xuân liên t ng đ n "Dáng đ ng Vi t Nam t c vào th k ". T dáng đ ng này, Lê
ứ ả ậ ổ ố ệ Anh Xuân c m nh n "T qu c bay lên bát ngát mùa xuân" (Dáng đ ng Vi t Nam). Hay ở
ệ ờ ạ ủ ế ộ ố Vi t Nam, máu và hoa, trong không khí hào hùng c a th i đ i dân t c đánh đ qu c M ỹ
ế ắ ợ ệ ừ ể ố ữ và chi n th ng, T H u ca ng i: "Ôi Vi t Nam ! T trong bi n máu Ng ườ ươ i v n lên,
ư ộ ầ nh m t thiên th n !".
ổ ơ ủ ở ể ữ ở ừ ệ ị ị ễ Kh th c a Nguy n Đình Thi còn hay th sáu ch , ừ nh p đi u v a nh p nhàng v a
ộ ẩ ớ ấ ở ệ ấ ứ ố ị ngày m t đ y t i, dâng cao (nh t là dòng th hai và dòng cu i). Nh p đi u y cũng
ớ ự ươ ứ ẽ ớ ầ ủ ạ ượ ấ ướ ươ t ng ng v i s v n lên m nh m , v i t m vóc kì vĩ c a hình t ng đ t n ỉ c. Đ nh
ủ ể ơ ở ữ ừ ệ ố ượ ị đi m c a nh p th chính ch "sáng loà" cu i cùng. T đây, hi n lên hình t ấ ng đ t
ướ ệ ự ỡ ế ắ ờ n c Vi t Nam r c r , chói ng i trong ánh hào quang chi n th ng.
