Đ bài: ềC m nh n v bài Văn t nghĩa sĩ C n Giu cả ậ ề ế ầ ộ
BÀI LÀM:
Bài M u S 1:ẫ ố
Nguy n Đình Chi u - m t con ng i đc m nh danh là ngôi sao sáng trên b u tr i dânễ ể ộ ườ ượ ệ ầ ờ
t c. Ông không ch là m t ng i th y giáo m u m c, m t ng i th y lang y đc mà cònộ ỉ ộ ườ ầ ẫ ự ộ ườ ầ ứ
là m t nhà th , nhà văn tài năng. Ông luôn dùng văn ch ng đ chi n đu vì chính nghĩa.ộ ơ ươ ể ế ấ
Ta có th th y rõ s chính nghĩa y thông qua tác ph m n i ti ng và vang mãi sau này c aể ấ ự ấ ẩ ổ ế ủ
ông " Văn t nghĩa sĩ C n Giu c". Ông đã d ng lên b c t ng đài b t t v nông dânế ầ ộ ự ứ ượ ấ ử ề
nghĩa sĩ C n Giu c. Tác ph m là ti ng khóc bi tráng trong th i k l ch s bi th ng c aầ ộ ẩ ế ờ ỳ ị ử ươ ủ
dân t c.ộ
M đu tác ph m nhà văn đã k t h p m t câu c m thán v i ngh thu t đi l p:ở ầ ẩ ế ợ ộ ả ớ ệ ậ ố ậ
"H i ôi!ỡ
Súng gi c đt r n; lòng dân tr i tặ ấ ề ờ ỏ
M i năm công v ru ng, ch a t còn danh n i nh phao; m t tr n nghĩa đánh Tây, tuyườ ỡ ộ ư ắ ổ ư ộ ậ
mà m t ti ng vang nh mõ."ấ ế ư
Ph n đu lung kh i c a bài t đã lu n chung v l s ng ch t. Nguy n Đình Chi u đã sầ ầ ở ủ ế ậ ề ẽ ố ế ễ ể ử
d ng bi n pháp ngh thu t đi: "Súng gi c đt r n" v i " lòng dân tr i t ". Ngh thu tụ ệ ệ ậ ố ặ ấ ề ớ ờ ỏ ệ ậ
y đã m ra m t hoàn c nh tình th bão táp c a l ch s . Đó là m t s đng đ quy t li tấ ở ộ ả ế ủ ị ử ộ ự ụ ộ ế ệ
gi a th l c xâm lăng tàn b o v i ý chí, ngh l c, kiên c ng b o v T qu c c a dân t cữ ế ự ạ ớ ị ự ườ ả ệ ổ ố ủ ộ
ta. Ti p đó tác gi l i s d ng ngh thu t đi v th i gian: "m i năm công v ru ng" vàế ả ạ ử ụ ệ ậ ố ề ờ ườ ỡ ộ
"m t tr n nghĩa đánh Tây", chính "m i" và "m t" y đã kh ng đnh ý chí cao quý, nh ngộ ậ ườ ộ ấ ẳ ị ữ
hy sinh oanh li t c a chi n sĩ C n Giu c.ệ ủ ế ầ ộ
V i nh ng ng i nghĩa sĩ, nông dân m c m c y đã dâng hi n c cu c đi mình cho đtớ ữ ườ ộ ạ ấ ế ả ộ ờ ấ
n c k t lúc ch a có chi n tranh hay đi m di n ra chi n tranh x y ra . Qua ph n thíchướ ể ừ ư ế ể ễ ế ả ầ
th c, tác gi đã ca ng i công đc ph m h nh c a ng i nông dân- anh hùng dân t c.ự ả ợ ứ ẩ ạ ủ ườ ộ
"Nh linh x a:ớ ư
Cui cút làm ăn; lo toan nghèo khó....."
Ngu n g c xu t thân c a nh ng nghĩa sĩ y là nh ng ng i nông dân cui cút làm ăn, ch uồ ố ấ ủ ữ ấ ữ ườ ị
th ng ch u khó, s ng cu c s ng c a mình v i đng ru ng xóm làng v i công vi c quenươ ị ố ộ ố ủ ớ ồ ộ ớ ệ
thu c: cu c, cày, b a, c y... đâu bi t đn "cung ng a, tr ng nhung", đâu bi t t p khiênộ ố ừ ấ ế ế ự ườ ế ậ
súng gì. Nghe th y "phong h c", h ngóng trông tri u đình đa ra k sách đ ch ng l iấ ạ ọ ề ư ế ể ố ạ
quân gi c, th mà tri u đình nhu nh c, không lo toan đc vi c n c, làm lòng dân càngặ ế ề ượ ượ ệ ướ
thêm căm ph n: " B a th y bòng bong, che tr ng l p, mu n t i ăn gan; ngày xem ngẫ ữ ấ ắ ố ố ớ ố
khói ch y đen sì, mu n ra c n c ."ạ ố ắ ổ
Tr c khi c m vũ khí đánh gi c, h đu là nh ng ng i nông dân xa l v i chi n tranh,ướ ầ ặ ọ ề ữ ườ ạ ớ ế
nh ng t khi th c dân Pháp xâm l c đã làm nên m t s chuy n bi n trong tâm h n h ,ư ừ ự ượ ộ ự ể ế ồ ọ
h đã tr thành nh ng ng i lính can tr ng, yêu n c căm thù gi c, t nguy n đng lênọ ở ữ ườ ườ ướ ặ ự ệ ứ
chi n đu, s n sàng hy sinh vì T qu c. Nguy n Đình Chi u đã miêu t m t cách chânế ấ ẵ ổ ố ễ ể ả ộ
th c sinh đng g n gũi v i ti ng ăn ti ng nói c a ng i nông dân lao đng. H ra tr nự ộ ầ ớ ế ế ủ ườ ộ ọ ậ
chi n đu mà ch đc trang b nh ng d ng c thô s , thi u th n (manh áo v i, ng n t mế ấ ỉ ượ ị ữ ụ ụ ơ ế ố ả ọ ầ
vông, dao tu, nón gõ) và nó đi l p hoàn toàn v i nh ng vũ khí hi n đi t i tân c a kố ậ ớ ữ ệ ạ ố ủ ẻ
xâm l c (tàu thi c, tàu đng, đn to, đn nh ). Th h i hai th vũ khí đi l p y khiượ ế ồ ạ ạ ỏ ử ỏ ứ ố ậ ấ
tham gia tr n chi n bên nào s thi t thòi và ch u cái k t đau th ng? Thi t thòi là th , yậ ế ẽ ệ ị ế ươ ệ ế ấ
v y mà tinh th n c a ng i nghĩa sĩ y s t thép kiên c ng, khí th t n công nh vũ bão,ậ ầ ủ ườ ấ ắ ườ ế ấ ư
coi cái ch t nh t a lông h ng. B ng lo t ngôn ng góc c nh, đng t m nh: đt, chém,ế ẹ ự ồ ằ ạ ữ ạ ộ ừ ạ ố
đp, xô, xông,.. Nguy n Đình Chi u đã cho th y khí th xông lên tr n chi n c a ng iạ ễ ể ấ ế ậ ế ủ ườ
dân v i tinh th n b t khu t, x thân vì nghĩa l n c a dân t c. Cái ch t- s th t phũ phàng-ớ ầ ấ ấ ả ớ ủ ộ ế ự ậ
nó là m t t n bi k ch đi v i đt n c ta trong th i k l ch s đen t i y.ộ ấ ị ố ớ ấ ướ ờ ỳ ị ử ố ấ
Trong ph n cu i c a bài văn t , đó là ti ng ai vãn, ti c th ng c a dân t c tr c s hiầ ố ủ ế ế ế ươ ủ ộ ướ ự
sinh c a nh ng ng i đã ngã xu ng. Tác gi đã bày t n i đau đn c a ng i dân c aủ ữ ườ ố ả ỏ ỗ ớ ủ ườ ủ
chính tác gi qua t ng câu ch th m đm tình c a mình. Nh ng nghĩa sĩ y đã dùng cáiả ừ ữ ấ ượ ủ ữ ấ
ch t c a mình đ làm sáng t ra m t chân lý "ch t vinh còn h n s ng nh c", đu tranh t iế ủ ể ỏ ộ ế ơ ố ụ ấ ớ
cùng dù ch t, còn h n chung s ng làm nô l cho b n ngo i xâm. Nh ng dòng cu i làế ơ ố ệ ọ ạ ữ ố
nh ng ti ng khóc th hi n ni m ti c th ng y, bi mà không l y, nó ti p t c ca ng iữ ế ể ệ ề ế ươ ấ ụ ế ụ ợ
công lao c a chi n binh , nó còn c đng, thúc gi c, khích l nh ng ng i còn s ng sủ ế ổ ộ ụ ệ ữ ườ ố ẽ
ti p t c s nghi p chi n đu c a các chi n sĩ C n Giu c.ế ụ ự ệ ế ấ ủ ế ầ ộ
Nguy n Đình Chi u đã r t thành công trong vi c xây d ng nhân v t, nh ng nghĩa sĩ gi nễ ể ấ ệ ự ậ ữ ả
d , m c m c mà s t thép, k t h p v i ch t tr tình, tính hi n th c, ngôn ng trong sáng,ị ộ ạ ắ ế ợ ớ ấ ữ ệ ự ữ
đm ch t Nam B đã t o ra m t bài ca không tu i, ca ng i v tinh th n oanh li t c aậ ấ ộ ạ ộ ổ ợ ề ầ ệ ủ
nghĩa sĩ C n Giu c.ầ ộ
Bài văn t đã k l i công đc ph m h nh c a nh ng ng i đã m t đng th i cũng bày tế ể ạ ứ ẩ ạ ủ ữ ườ ấ ồ ờ ỏ
lòng ti c th ng c a ng i s ng đi v i h v i âm h ng bi tráng. Nh ng ng i chi nế ươ ủ ườ ố ố ớ ọ ớ ưở ữ ườ ế
binh C n Giu c y s s ng mãi trong câu ch c a Nguy n Đình Chi u, s mãi là là b cầ ộ ấ ẽ ố ữ ủ ễ ể ẽ ứ
t ng đài b t t c a c a dân t c Vi t Nam ta.ượ ấ ử ủ ủ ộ ệ
Bài M u S 2:ẫ ố
Th i gian c th trôi qua nh ng nh ng gì là giá tr , là v đp cao quý thì luôn còn mãi.ờ ứ ế ư ữ ị ẻ ẹ
L ch s dân t c ta đã tr i qua bi t bao cu c kháng chi n ch ng gi c ngo i xâm, oanh li tị ử ộ ả ế ộ ế ố ặ ạ ệ
có nh ng m t mát cũng quá nhi u. Trong cu c n i d y ch ng Pháp, nh ng ng i nghĩa sĩữ ấ ề ộ ổ ậ ố ữ ườ
C n Giu c tuy đã hi sinh nh ng v đp hào hùng, bi tráng c a h mãi tr ng t n cùngầ ộ ư ẻ ẹ ủ ọ ườ ồ
th i gian. B i v y, “Văn t nghĩa sĩ C n Giu c” c a Nguy n Đình Chi u là áng văn b tờ ở ậ ế ầ ộ ủ ễ ể ấ
h ca ng i v đp c a nh ng ng i nghĩa sĩ nông dân.ủ ợ ẻ ẹ ủ ữ ườ
Năm 1858, th c dân Pháp xâm l c n c ta. Trong n c, n i lên nh ng cu c kh i nghĩaự ượ ướ ướ ổ ữ ộ ở
ch ng gi c ngo i xâm. Đn năm 1861, nh ng ng i nghĩa sĩ nông dân qu c m đã t pố ặ ạ ế ữ ườ ả ả ậ
kích đn gi c C n Giu c, khi n m t s quan quân c a gi c và tên tri huy n tay sai bồ ặ ở ầ ộ ế ộ ố ủ ặ ệ ị
tiêu di t. Song th t không may, đã có kho ng h n 20 nghĩa sĩ đã hi sinh. Xúc đng tr cệ ậ ả ơ ộ ướ
tình c nh đó, Nguy n Đình Chi u đã làm bài văn t đ đc t i bu i truy đi u các nghĩa sĩả ễ ể ế ể ọ ạ ổ ệ
hy sinh trong tr n này.ậ
M đu tác ph m, trong ph n Lung kh i, tác gi tái hi n tình c nh đau th ng c a dânở ầ ẩ ầ ở ả ệ ả ươ ủ
t c v i ti ng súng xâm l c c a th c dân Pháp: “Súng gi c đt r n, lòng dân tr i t ”. Tácộ ớ ế ượ ủ ự ặ ấ ề ờ ỏ
gi đã ca ng i t m lòng c a nhân dân t a sáng dù vũ khí quân đi v ng m t. Đng th i,ả ợ ấ ủ ỏ ộ ắ ặ ồ ờ
nhà th cũng khái quát v hai quãng đi c a ng i nông dân nghĩa sĩ: “M i năm công vơ ề ờ ủ ườ ườ ỡ
ru ng, ch a t còn danh n i nh phao; m t tr n nghĩa đánh Tây, tuy là m t ti ng vangộ ư ắ ổ ư ộ ậ ấ ế
nh mõ”. Tuy quãng th i gian làm nông dân r t dài, s ng m t cu c s ng bình yên, song hư ờ ấ ố ộ ộ ố ọ
s n sàng làm nghĩa sĩ ch ng gi c trong th i gian ng n, đ r i danh th m còn mãi v iẵ ố ặ ờ ắ ể ồ ơ ớ
muôn đi. H là nh ng ng i tr ng nghĩa, mang tinh th n x thân s n sàng đng lênờ ọ ữ ườ ượ ầ ả ẵ ứ
ch ng l i quân gi c.ố ạ ặ
Trong ph n Thích th c t câu 3 đn câu 15, tác gi ca ng i v đp c a ng i nghĩa sĩầ ự ừ ế ả ợ ẻ ẹ ủ ườ
nông dân trong cu c s ng đi th ng và trong chi n tranh. H v n xu t thân là nh ngộ ố ờ ườ ế ọ ố ấ ữ
ng i nông dân quanh năm ngày tháng ch bi t “cui cút làm ăn, toan lo nghèo khó”, nh ngườ ỉ ế ư
khi gi c xâm l c, h gi đây không còn “trông tin quan nh tr i h n trông m a”. V đpặ ượ ọ ờ ư ờ ạ ư ẻ ẹ
bình d c a nh ng ng i nông dân chân l m tay bùn gi đây tr nên huy hoàng h n baoị ủ ữ ườ ấ ờ ở ơ
gi h t b i tinh th n căm thù gi c sâu s c ngùn ng t ch t ch ng. H bày t c m xúc c aờ ế ở ầ ặ ắ ụ ấ ồ ọ ỏ ả ủ
mình m t cách chân th t “ghét thói m i nh nhà nông ghét c ”. H nh n th c sâu s c vộ ậ ọ ư ỏ ọ ậ ứ ắ ề
trách nhi m c a mình trong công cu c b o v n n đc l p dân t c – đó là tham gia chi nệ ủ ộ ả ệ ề ộ ậ ộ ế
đu. H vào tr n v i “manh áo v i làm đng” và nh ng d ng c lao đng thô s nhấ ọ ậ ớ ả ồ ữ ụ ụ ộ ơ ư
ng n t m vông, r m con cúi, l i dao phay,… V y mà, ch v i tinh th n dũng c m, h cóọ ầ ơ ưỡ ậ ỉ ớ ầ ả ọ
th tham gia tr n công đn: “Chi nh c quan qu n gióng tr ng k , tr ng gi c, đp rào l tể ậ ồ ọ ả ố ỳ ố ụ ạ ướ
t i, coi gi c cũng nh không; nào s th ng Tây b n đn nh đn to, xô c a xông vào, li uớ ặ ư ợ ằ ắ ạ ỏ ạ ử ề
mình nh ch ng có”. H chi n đu v i hành đng d t khoát, m nh m : “đt”, “chém”,ư ẳ ọ ế ấ ớ ộ ứ ạ ẽ ố
“đp rào”, “xô c a xông vào”, “đâm ngang chém ng c”,… B i v y, h ạ ử ượ ở ậ ọ khi n cho k thùế ẻ
ph i khi p s : “mã tà ma ní h n kinh, b n hè tr c, lũ ó sau, tr i k tàu s t tàu đng súngả ế ợ ồ ọ ướ ố ệ ắ ồ
n ”.ổ
Ph n Ai vãn t câu 16 đn câu 25 bày t lòng ti c th ng, s c m ph c c a tác gi vàầ ừ ế ỏ ế ươ ự ả ụ ủ ả
c a nhân dân đi v i ng i nông dân nghĩa sĩ. Đó là n i đau đn khôn nguôi c a thânủ ố ớ ườ ỗ ớ ủ
nhân nghĩa sĩ: “Đau đn b y m già ng i khóc tr , ng n đèn khuya leo lét trong l u; nãoớ ấ ẹ ồ ẻ ọ ề
nùng thay v y u ch y tìm ch ng, c n bóng x d t d tr c ngõ”. Đó còn là n i cămợ ế ạ ồ ơ ế ậ ờ ướ ỗ
gi n t i ác k thù hòa chung ti ng khóc ngh n ngào tr c tình c nh đau th ng c a đtậ ộ ẻ ế ẹ ướ ả ươ ủ ấ
n c: “T c đt ng n rau n chúa, tài b i cho n c nhà ta; bát c m manh áo đi, m cướ ấ ấ ọ ơ ồ ướ ơ ở ờ ắ
m chi ông cha nó”. Xót xa là th nh ng Nguy n Đình Chi u v n kh ng đnh s hi sinhớ ế ư ễ ể ẫ ẳ ị ự
c a nh ng nghĩa sĩ C n Giu c là anh dũng, là cao c : “Thà thác mà đng câu đch khái, vủ ữ ầ ộ ả ặ ị ề
theo t ph cũng vinh; h n còn mà ch u ch đu Tây, v i man di r t kh ”.ổ ụ ơ ị ữ ầ ở ớ ấ ổ
Năm câu th k t đã ca ng i công lao b t di t c a nh ng ng i nghĩa sĩ. H là nh ngơ ế ợ ấ ệ ủ ữ ườ ọ ữ
ng i “S ng đánh gi c, thác cũng đánh gi c, linh h n theo giúp c bình, muôn ki pườ ố ặ ặ ồ ơ ế
nguy n đc tr thù kia; s ng th vua, thác cũng th vua, l i d d y đã rành rành, m tệ ượ ả ố ờ ờ ờ ụ ạ ộ
ch m đ đn công đó”. Thái đ tôn kính mà đau xót c a tác gi không ch th hi n quaữ ấ ủ ề ộ ủ ả ỉ ể ệ
t ng trang tr ng mà còn gi ng đi u tr m bu n. S m c ni m, n c ngh n đau đnừ ữ ọ ở ọ ệ ầ ồ ự ặ ệ ấ ẹ ớ
c a Nguy n Đình Chi u cu i bài: “H i ôi th ng thay/ Có linh xin h ng” cũng thủ ễ ể ở ố ỡ ươ ưở ể
hi n t m lòng ng i ca công đc theo h ng vĩnh vi n, muôn đi.ệ ấ ợ ứ ướ ễ ờ
Qua vi c s d ng th pháp t ng ph n đi l p, bút pháp hi n th c cùng gi ng đi u trệ ử ụ ủ ươ ả ố ậ ệ ự ọ ệ ữ
tình th ng thi t, “Văn t nghĩa sĩ C n Giu c” là t ng đài ca ng i ng i nghĩa sĩ C nố ế ế ầ ộ ượ ợ ườ ầ
Giu c, đng th i cũng là ti ng khóc l n c a tác gi dành cho nh ng ng i hi sinh và choộ ồ ờ ế ớ ủ ả ữ ườ
c tình c nh đau th ng c a đt n c. B i v y, tác ph m luôn song hành cùng th i gianả ả ươ ủ ấ ướ ở ậ ẩ ờ
b i giá tr vĩnh h ng mà nó đóng góp.ở ị ằ
