ậ ề ế ề ề ả ậ Đ  bài: C m nh n v  nhân v t Phùng trong Chi c thuy n ngoài xa

Bài làm

ủ ễ ể ế ệ ắ ố ệ   Trong sáng tác c a Nguy n Minh Châu, dù có là ti u thuy t hay truy n ng n, c t truy n

ườ ể ậ ậ ộ th ng không đóng m t vai trò nào đáng k . Nhà văn t p trung chú ý vào thân ph n con

ườ ấ ượ ấ ả ậ ộ ồ ồ ng i, tính cách nhân v t và đã huy đ ng vào đ y tâm h n đa c m d i dào  n t ng t ươ   i

ộ ố ự ề ộ ớ ộ ọ ữ m i và xúc đ ng v  cu c s ng, bút pháp chân th c và m t gi ng văn tr ắ   ầ  tình tr m l ng

ấ p áp".

ệ ủ ể ế ề ể ộ ướ Có th  nói Chi c thuy n ngoài xa là m t bi u hi n c a xu h ng tìm tòi khám phá trong

ở ề ớ ờ ủ ễ ườ ằ ỗ ả ấ ớ văn c a Nguy n Minh Châu, tr  v  v i đ i th ề ng, v i m nh đ t mi n Trung c n c i và

ữ ậ ỏ ườ ờ ườ ơ ự c  c c, đau đáu đi tìm câu h i cho nh ng ph n ng ộ ố i trong cu c s ng đ i th ng trăm

ế ệ ổ ễ ấ ầ ớ ắ đ ng ngàn cay. Trên tinh th n quy t li t đ i m i, Nguy n Minh Châu đã l y con ng ườ   i

ố ượ ự ủ ệ ặ ậ ả làm  đ i  t ờ ố ng  ph n  ánh thay cho  hi n th c   đ i s ng.  M c   dù không  ph   nh n văn

ươ ớ ộ ư ễ ắ ớ ồ ố ch ể ệ   ng g n v i cái chung, v i c ng đ ng nh ng Nguy n Minh Châu còn mu n th  hi n

ệ ộ ươ ướ ệ ủ ế ả ườ ớ m t quan ni m văn ch ng tr c h t ph i là câu chuy n c a con ng ặ   i, v i muôn m t

ứ ạ ớ ấ ả ph c t p phong phú v i t ề t c  chi u sâu.

ự ủ ứ ệ ế ề ả ẩ ủ   Hi n th c c a tác ph m Chi c thuy n ngoài xa không ph i là b c tranh hoành tráng c a

ế ả ườ ư ừ ấ ả ấ m nh đ t chi n tr ữ   ế ng x a A So t ng ghi d u bao chi n công, cũng không ph i là nh ng

ườ ạ ở ề ớ ứ ủ ử ậ con ng ả   ị i t c dáng đ ng hào hùng c a mình vào l ch s . Nhân v t Phùng tr  v  v i m nh

ấ ộ ườ ư ờ ở ề ạ ế ấ ừ đ t t ng chi n đ u, m t ng i lính năm x a gi ả  là phóng viên  nh tr  v  ghi l ữ   i nh ng

ờ ườ ộ ả ị ươ ấ ướ ả ộ ố ẻ ẹ v  đ p cu c s ng đ i th ng cho b   nh l ch quê h ng đ t n ộ ố   c, ph n ánh cu c s ng

ắ ươ ộ ủ ườ ự ấ ướ ẻ ẹ ỏ lao đ ng kh e kho n t ữ i rói c a nh ng con ng i d ng xây đ t n c, đi tìm v  đ p bí

ẩ ủ ươ ấ ả ư ữ ế ổ ổ ỉ n c a màn s ị ng bu i sáng b  sung cho t m  nh l ch hoàn ch nh. Th  nh ng, nh ng gì

ứ ữ ế ế ườ ạ ủ ộ ự ậ ắ ậ anh ch ng ki n đã khi n anh và nh ng ng ớ   i b n c a mình nh n ra m t s  th t g n v i

ộ ố ữ ườ ủ cu c s ng c a nh ng ng i dân chài lam lũ:

ộ ố ả ộ ướ ứ ẻ ắ "Cu c s ng c  lênh đênh kh p c  m t vùng phá mênh mông. C i xin, sinh con đ  cái,

ế ề ề ặ ắ ắ ộ ỉ ươ ho c lúc nh m m t cũng ch  trên m t chi c thuy n. Xóm gi ng không có. Quê h ả   ng b n

ố ờ ướ ả ụ ố ế ứ ả ấ ộ quán c  ch c cây s  tr i n c ch  không c  k t vào m t kho nh đ t nào".

ề ẩ ừ ữ ế ấ ộ ố ị ườ ả ỡ ộ T  cu c s ng  y, nh ng bi k ch ti m  n khi n con ng i ph i ng  ngàng. M t câu

ứ ự ư ữ ứ ệ ệ ẻ ệ ả ơ ớ chuy n đ n gi n nh ng đã ch a đ ng nh ng phát hi n m i m  hàm ch a quan ni m văn

ươ ướ ề ườ ủ ễ ộ ỉ ch ng h ng v  con ng ế i c a Nguy n Minh Châu. N u ch  nghĩ suy m t cách xuôi

ẽ ổ ờ ộ ố ề ạ ậ ả ơ ố ườ chi u đ n gi n, cu c s ng khi có ánh sáng cách m ng s  đ i đ i cho s  ph n ng i lao

ữ ẽ ế ặ ị ườ ế ư ễ ộ đ ng, s  xóa tan nh ng bi k ch đè n ng lên ki p ng i. Th  nh ng Nguy n Minh Châu đã

ả ạ ỉ ả ộ ớ ế ộ ị ch  rõ cho chúng ta : cách m ng không ph i gi ề   i quy t bi k ch trong m t s m m t chi u,

ườ ẫ ả ố ữ ệ ớ ờ ớ ị con ng i v n ph i đ i di n v i nh ng bi k ch đ i mình, dung hòa v i nó. Cách lý gi ả   i

ườ ủ ề ố ứ ữ ễ ẩ ẫ ậ ề v  con ng ộ   i c a Nguy n Minh Châu còn  n ch a nh ng suy ng m v  s  ph n dân t c

ả ả ể ố ự ứ ữ ệ ệ ổ ớ ph i tr i qua nh ng kh  đau đ  đ i di n v i hi n th c bao thách th c.

ườ ự ủ ộ ố ế ả ẻ ẹ ữ ư ệ ỡ Ng i ngh  sĩ nhi p  nh đi tìm nh ng v  đ p đích th c c a cu c s ng, ng  nh  anh đã

ụ ệ ả ậ ộ ướ ườ ề ẹ phát hi n ra m t khung c nh th t đáng yêu đáng ca t ng, h ng ng i xem v  cái đ p có

ộ ố ữ ể ề th  làm quên đi nh ng phi n não cu c s ng: "Qua khuôn hình ánh sáng, tôi đã hình dung

ướ ấ ả ậ ủ ữ ệ ế ề ấ th y tr ộ ả   ẽ c nh ng t m  nh ngh  thu t c a tôi s  là vài ba chi c mũi thuy n và m t c nh

ủ ữ ấ ướ ọ ữ ầ ắ ướ ẽ ỗ đan chéo c a nh ng t m l i đ ng đ y nh ng gi ọ ướ t n c, m i m t l ộ ố   i s  là m t n t

ạ ả ư ả ấ nh c trong b n hòa t u ánh sáng và bóng t ố ượ i, t ng tr ng cho khung c nh bình minh là

ự ỡ ế ẽ ệ ứ ắ ả ả ộ ầ   m t kho ng sáng r c r  đ n m c chói m t, trong kho ng sáng đó s  hi n lên trong t m

ữ ậ ườ ủ ộ ườ nhìn th t xa nh ng đ ng nét c a thân hình m t ng ả   i đàn bà đang cúi lom khom, s i

ề ậ ướ ấ ướ ặ ướ ư cánh tay th t dài v  phía tr c kéo t m l ỏ i lên kh i m t n c, và phía sau l ng ng ườ   i

ộ ứ ẻ ứ ư ủ ự ề ẳ ầ ộ đàn bà, hình m t ng  ph  và m t đ a tr  đ ng th ng trên đ u mũi thuy n, dùng l c toàn

ế ẩ ổ ọ ướ ữ ẳ thân làm đòn b y nâng b ng hai chi c g ng l ờ i chĩa th ng lên tr i." . Và nh ng ng ườ   i

ộ ố ầ ấ ể ấ ệ ậ ợ ộ dân vùng bi n  y hi n lên th t đáng yêu, đáng ca ng i: cu c s ng lao đ ng đ m  m kho ẻ

ắ ườ ặ ỡ ậ ữ kho n, nh ng con ng i g p g  th t đáng yêu...

ấ ả ấ ượ ữ ệ ủ ấ ẽ ỡ ế ự ấ ị T t c  nh ng  n t ế   ư ng  y s  không b  phá v  n u nh  không có s  xu t hi n c a chi c

ề ườ ệ ấ ớ ườ ­ thuy n ­ ngoài ­ xa. Ng i đàn ông xu t hi n cùng v i ng ả   i đàn bà trong khung c nh

ậ ằ ệ ậ ả ỡ ơ ư   nên th  đã nhanh chóng phá v  đi c m giác thăng hoa ngh  thu t b ng tr n đòn dây l ng

ậ ẳ ườ ợ ươ ẽ ả ượ qu t th ng tay vào ng i v  không th ng xót. Có l khó ai hình dung c nh t ng  y l ấ ạ   i

ộ ố ố ả ố ậ ễ ề ằ ớ ớ di n ra trong b i c nh cu c s ng m i, nó hoàn toàn đ i l p v i đi u chúng ta h ng xây

ườ ườ ố ố ữ ể ề ấ ộ ố ự d ng cho cu c s ng này "ng i yêu ng i, s ng đ  yêu nhau" (T  H u). Đi u b t công

ố ướ ễ ườ ừ ự ế ệ ả ứ di n ra nh c nh i tr ắ c m t ng ấ i lính t ng chi n đ u cho s  nghi p gi ấ   i phóng đ t

ướ ả ườ ộ ơ ậ ả n c, gi i phóng con ng i đã làm nên m t c n gi n bùng phát. B n thân anh nghĩ v ề

ườ ư ế ẫ ấ ộ ườ ng i đàn ông kia nh  "gã đàn ông "đ c ác và tàn nh n nh t th  gian", còn ng i ph  n ụ ữ

ặ ỗ ạ ị ươ ấ ủ ạ ạ ấ x u xí m t r  kia đích th  là n n nhân đáng th ng nh t c a n n b o hành trong gia đình.

ế ệ ậ ấ ộ ộ ắ   Hành đ ng t n công gã đàn ông khi n cho anh ng  nh n mình là anh hùng: "Tôi n n h n

ả ằ ư ấ ộ ợ ụ ả   ằ b ng tay không, nh ng cú nào ra cú  y, không ph i b ng bàn tay m t anh th  ch p  nh

ắ ắ ủ ằ ộ ườ ả ừ ầ mà b ng bàn tay r n s t c a m t ng i lính gi ườ i phóng đã t ng m i năm c m súng. Tôi

ế ả ấ ấ ậ ấ ấ ố ế đã chi n đ u trong m y ngày cu i cùng chi n tranh trên m nh đ t này. B t lu n trong

ắ ả ộ ườ ợ hoàn c nh nào tôi cũng không cho phép h n đánh m t ng i đàn bà, cho dù đó là v  và t ự

ệ ắ nguy n rúc vào trong xó bãi xe tăng kín đáo cho h n đánh".

ư ủ ườ ướ ế ả ứ Nh ng ph n  ng c a ng i đàn bà tr c ông chánh án đã khi n anh choáng váng: "Quý

ắ ộ ượ ạ ượ ừ ắ tòa b t t i con cũng đ c, ph t tù con cũng đ ỏ c, đ ng b t con b  nó...". Hoá ra, ng ườ   i

ượ ả ạ ữ ạ ố ư ầ c n đ c thông c m l i là nh ng quan toà cách m ng có lòng t t nh ng "các chú đâu có

ả ườ ể ượ ườ ph i là ng i làm ăn... cho nên các chú đâu có hi u đ ệ ủ c cái vi c c a các ng i làm ăn

ọ ườ ố ỏ ổ ấ ố ườ lam lũ, khó nh c". Ng i đàn bà kh n kh   y đã không ch i b  ng ự   i đàn ông đích th c

ữ ứ ả ậ ả ớ ị ế   ủ c a mình, dù trong lòng đau đ n khi hàng ngày ph i ch u nh ng tr n đòn, ph i ch ng ki n

ố ử ớ ộ ố ư ẻ ả ấ ậ ươ ả c nh hai cha con đ i x  v i nhau nh  k  thù, ph i ch p nh n cu c s ng đ ơ   ầ ng đ u n i

gió bão.

ườ ế ề ậ ị ượ ể ượ Có ng i đã nh n đ nh: Chi c thuy n ngoài xa là hình t ng có ý nghĩa bi u t ng, nh ư

ộ ứ ủ ư ằ ả ươ ẹ ẻ ẹ v  đ p c a m t b c tranh toàn bích, nh ng đ ng sau hình  nh thiên nhiên t i đ p là

ộ ố ắ ệ ữ ộ ữ ậ ố ườ ậ ộ ầ cu c s ng đ y kh c nghi t, d  d i và nh ng s  ph n con ng ư   i v t vã trong cu c m u

sinh.

ề ơ ế ả ạ ườ ụ Hoá ra hành trình tìm ki m h nh phúc không h  đ n gi n : ng i đàn ông kia dù c c súc

ư ế ề ạ ả ả ả ơ nh ng trên chi c thuy n ph i có lúc có đàn ông, h nh phúc đ n gi n khi c  nhà quây

ữ ế ề ế ầ ườ ụ ự ẫ ị qu n trong b a ăn trên chi c thuy n khi n ng i đàn bà nh n nh c ch u đ ng t ấ ả   t c .

ỳ ạ ơ ứ ề ẩ ẹ ẵ ữ ẫ ủ Hành trình c a gia đình k  l kia v n ti m  n nh ng nguy c : đ a con yêu m  s n sàng

ớ ố ủ ữ ể ả ậ ố ị đánh nhau v i b , th  dao găm tìm d p tr  thù, nh ng tr n đòn tàn kh c có th  làm cho

ườ ộ ố ấ ứ ụ ổ ng ậ ậ   ế ư i đàn bà kia g c ngã b t c  lúc nào...Th  nh ng trong cu c s ng nghèo kh , ch t v t

ề ọ ẹ ườ ủ ệ ế ả ườ và ngày ngày ph i nuôi đ  cho m i mi ng ăn trên chi c thuy n  p  p, ng ấ   i đàn bà  y

ộ ự ờ ế ủ ệ ồ ượ là hi n thân c a m t s  hy sinh vô b  b n.Tình yêu ch ng con đ c nhìn nh n t ậ ừ ộ    cu c

ớ ừ ỡ ẻ ẹ ắ ầ ộ ế ờ đ i trăm đ ng ngàn cay có v  đ p riêng khi n cho "m t cái gì m i v a v  ra trong đ u v ị

ự ỡ ẽ ấ ủ ệ ể ố ự ữ ỡ Bao Công c a cái ph  huy n vùng bi n". S  v  l y chính là s  phá v  nh ng quan

ự ệ ề ề ả ạ ơ ị ni m gi n đ n v  tình yêu, h nh phúc, v  lòng nhân ái, s  khoan dung...mang giá tr  nhân

ế ợ ấ ữ ủ ễ ế ắ ẩ ả b n sâu s c. Nh ng k t h p  y trong tác ph m c a Nguy n Minh Châu đem đ n cái nhìn

ề ố ệ ậ ườ đa di n v  s  ph n con ng i.

ư ướ ế ế ố ề ậ ậ ọ ườ N u nh  tr c kia, trong văn h c 1945 ­ 1975, khi đ  c p đ n s  ph n con ng i thì bao

ờ ề ả ữ ị gi các nhà văn cũng đ  cao vào kh  năng con ng ườ ượ i v ả t qua ngh ch c nh và nh ng tác

ườ ớ ẽ ủ ộ ườ ấ ạ ủ ộ đ ng c a môi tr ng, c a xã h i m i s  giúp con ng i tìm th y h nh phúc. Khi di n t ễ ả

ủ ộ ườ ườ ề ự ậ ộ ự ậ s  v n đ ng c a tính cách con ng i, các nhà văn cũng th ng nói v  s  v n đ ng theo

ề ướ ự ừ ả ồ ồ chi u h ng tích c c, t ng b ướ ượ c v t lên hoàn c nh, h i sinh tâm h n. Cách minh h a t ọ ư

ế ệ ễ ả ấ ầ ỏ ơ ưở t ng  y không tránh kh i có ph n gi n đ n và phi n di n. Nguy n minh Châu đã không

ườ ữ ế ề ề ị đi theo con đ ng mòn đó. Trong Chi c thuy n ngoài xa, nhà văn đã nói v  nh ng ngh ch

ồ ạ ư ộ ự ậ ờ ố ể ườ ộ ả ằ lý t n t i nh  m t s  th t hi n nhiên trong đ i s ng con ng i. B ng thái đ  c m thông

ế ề ắ ườ ệ ề ấ ự ể và s  hi u bi t sâu s c v  con ng i, ông đã cung c p cho ta cái nhìn toàn di n v  cái

ể ả ề ặ ẫ ộ ố ề ẹ đ p cu c s ng, hi u c  b  m t l n chi u sâu.

ờ ố ừ ữ ễ ể ọ ồ Nguy n Minh Châu đã t ng phát bi u: "Văn h c và đ i s ng là nh ng vòng tròn đ ng tâm

ườ ệ ấ ầ ỏ ể mà tâm đi m là con ng ồ   ủ i" (Ph ng v n đ u xuân 1986 c a báo Văn ngh ), "Nhà văn t n

ế ể ư ẻ ế ấ ố ạ ở t i ờ  trên đ i có l ẽ ướ  tr ệ c h t là vì th : đ  làm công vi c gi ng nh  k  nâng gi c cho

ữ ườ ườ ệ ộ ị ặ ố ủ ồ ườ nh ng ng i cùng đ ng, tuy t l ậ , b  cái ác ho c s  ph n đen đ i d n con ng ế   i ta đ n

ườ ữ ườ ả ạ ầ ể ế ồ chân t ng, nh ng con ng ề   ị ắ ủ i c  tâm h n và th  xác b  h t h i và đo  đ y đ n ê ch ,

ấ ế ườ ờ ể ự ữ ộ hoàn toàn m t h t lòng tin vào con ng i và cu c đ i đ  bênh v c cho nh ng con ng ườ   i

ự ể ồ ồ ế ư ưở ấ ượ ể ệ không có ai đ  bênh v c" (Ng i bu n vi ơ t mà ch i). T  t ng  y đ c th  hi n trong tác

ư ộ ứ ế ề ấ ẩ ướ ề ph m Chi c thuy n ngoài xa nh  m t minh ch ng cho t m lòng h ng v  con ng ườ   i,

ả ả ứ ạ ủ ữ ứ ệ ẩ ặ ộ kh  năng gi ờ i mã nh ng m t ph c t p c a cu c đ i. B c thông đi p trong tác ph m v ề

ộ ố ệ ữ ờ ố ứ ệ ậ ấ ậ ố ộ m i quan h  gi a ngh  thu t và cu c s ng là nh n th c th m thía: "cu c đ i v n dĩ là

ẹ ủ ư ả ậ ờ ờ ộ ệ ơ ả n i s n sinh ra cái đ p c a ngh  thu t nh ng không ph i bao gi cu c đ i cũng là ngh ệ

ậ ườ ể ầ ộ ưỡ ằ thu t, và r ng con ng ả i ta c n có m t kho ng cách đ  chiêm ng ẻ ẹ ủ ng v  đ p c a ngh ệ

ư ế ẩ ậ ậ ố ườ ữ thu t nh ng n u mu n khám phá nh ng bí  n bên trong thân ph n con ng ộ ờ   i và cu c đ i

ả ế ậ ớ ộ ờ ộ ộ ờ ờ ố thì ph i ti p c n v i cu c đ i, đi vào bên trong cu c đ i và s ng cùng cu c đ i."(Lê

ươ ộ ẩ ụ ậ ủ ế ề ệ ễ ọ Ng c Ch ng­ Chi c thuy n ngoài xa, m t  n d  ngh  thu t c a Nguy n Minh Châu).

ế ẩ ườ ệ ệ ủ ế K t thúc tác ph m, ng i ngh  sĩ đã hoàn thành ki t tác c a mình đem đ n cho công

ỹ ủ ạ ề ẻ ẹ ữ ư ế ấ ả ậ ệ chúng nh ng c m nh n v  v  đ p tuy t m  c a t o hoá, th  nh ng m y ai bi ế ượ ự c s t đ

ậ ằ ệ ờ ẻ ẹ th t n m sau v  đ p tuy t v i kia?

ế ủ ể ạ ầ ẩ ề ẫ ạ ư ả ắ Ph n k t c a tác ph m đ  l i nhi u suy ng m: "Quái l ỗ   , tuy là  nh đen tr ng nh ng m i

ủ ệ ắ ẫ ấ ồ ồ ỹ ươ ấ ờ ầ l n ng m k , tôi v n th y hi n lên cái màu h ng h ng c a ánh s ng mai lúc b y gi tôi

ấ ừ ỏ ơ ờ ấ ườ nhìn th y t ế  bãi xe tăng h ng, và n u nhìn lâu h n, bao gi tôi cũng th y ng ấ   i đàn bà  y

ướ ỏ ấ ả ộ ườ ữ ể ớ ớ đang b c ra kh i t m  nh, đó là m t ng i đàn bà vùng bi n cao l n v i nh ng đ ườ   ng

ử ư ệ ế ế ấ ạ nét thô k ch t m l ng áo b c ph ch có mi ng vá, n a thân d ướ ướ i t sũng khuôn m t r ặ ỗ

ợ ắ ướ ụ ướ ố ướ ậ ậ đã nh t tr ng vì kéo l i su t đêm. M  b ữ c nh ng b c ch m rãi, bàn chân d m trên

ặ ấ ắ ẫ ắ m t đ t ch c ch n, hòa l n trong đám đông."

ộ ố ẹ ươ ậ ẫ ố ả ư ế ể ấ ậ Cu c s ng v n v y, v n đ p t ẫ i, v n êm , nh ng n u không có t m lòng đ  nh n ra

ẻ ẹ ữ ữ ư ủ ẩ ậ ố ồ ồ ươ nh ng u n khúc s  ph n thì nh ng v  đ p nh  màu h ng h ng c a ánh s ng mai kia

ở ườ ự ậ ẩ ệ ả ậ ấ ươ cũng tr  nên vô nghĩa, ng i ngh  sĩ ph i nh n ra s  th t  n khu t sau màn s ề   ng huy n

ả ả ế ậ ự ậ ể ự ủ ộ ố ậ ườ o kia, ph i ti p c n s  th t đ  nh n ra ý nghĩa đích th c c a cu c s ng và con ng i.