CHỦ ĐỀ 3 :LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Chia sẻ: Kata_9 Kata_9 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

187
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nắm được tính chất , ý nghĩa , cách thể hiện lập luận trong văn bản tự sự -Biết cách tạo lập một văn bản tự sự kết hợp với lập luận . B.Chuẩn bị : Đọc tài liệu , nghiên cứu bài soạn . Hoạt động 1: Khởi động 1.Sĩ số : 2.Bài cũ : kiểm tra chủ đề đã ôn

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CHỦ ĐỀ 3 :LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

CHỦ ĐỀ 3 :LẬP LUẬN TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ (THỜI GIAN : 4 TIẾT) A.Mục tiêu cần đạt -Nắm được tính chất , ý nghĩa , cách thể hiện lập luận trong văn bản tự sự -Biết cách tạo lập một văn bản tự sự kết hợp với lập luận . B.Chuẩn bị : Đọc tài liệu , nghiên cứu bài soạn . Hoạt động 1: Khởi động 1.Sĩ số : 2.Bài cũ : kiểm tra chủ đề đã ôn 3.Giới thiệu chủ đề mới Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Trong văn bản tự sự , lập luận I-Tính chất, ý nghĩa . thường xuất hiện chỗ nào ? -Lập luận trong văn bản tự sự thường xuất hiện ở những đoạn văn , trong
đo người nói, người viết nêu ra những lý lẽ dẫn chứng để trình bày, thuyết phục người đọc, người nghe về một vấn đề nào đó , hoặc ký gửi , thổ lộ cách ứng xử , một quan niệm , một triết lý nào đó . -Lập luận trong văn tự sự không nên lấn áp người kể , tình tiết vì dễ khô khan suy lý -Cần chú ý gì khi xen lập luận vào II-Cách thể hiện lập luận trong văn bản tự sự ? văn tự sự : -Thông qua nhân vật đó -Tác giả phát biểu trực tiếp ý nghĩ và -Ta thường làm cách nào để thể hiện ý tưởng của mình . Trường hợp này lập luận trong văn tự sự ? gọi là câu văn , đoạn văn chữ tình ngoại đề . Ví d ụ : a)Dế choắt bị chị cốc mổ cho, nằm Hãy nêu ví dụ đoạn văn có lập luận thoi thóp , sắp chết . Trước sự ân hận ? của dế mèn , dế choát đã nói : “Thôi, tôi ốm yếu quá rồi , chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm
mắt , tôi khuyên anh: ở đời mà ở thói hung hăng , bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm mượn rồi cũng mang vạ vào mình đấy” ->Tô Hoài đã qua nhân vật Dế Choắt nêu lên bài học đường đời nhằm khuyên căn những kẻ hung hăng , bậy bạ chớ mua án, rước thú vừa mang vạ vào thân , vừa gây tai hoạ cho người . b) “Người ta nói chèo bẻo là kẻ cắp . kẻ cắp hôm nay gặp bà già . Nhưng từ đây tôi lại quí chèo bẻo. Ngày mùa , chúng thức suốt đêm . Mới tờ mờ đất, nó đã cất tiếng gọi người : -Mục đích của Tô Hoài trong đoạn “chè cheo chét . .. chúng nó chi kẻ ác văn trên là gì ? . Thì ra, người có tội khi trở thành người tốt thì tốt lắm . -Câu lập luận : Người ta nói Chèo Bẻo là kẻ cắp . Kẻ cắp hôm nay gặp bà già . Tác giả Duy Khán (Bài :lao xao” ) muốn nói về sự hoàn lương của
những kẻ xấu trong xã hội . -Trong đoạn văn , những câu nào kể những câu nào là lập luận ? Mục đích của những câu lập luận trong đoạn văn trên ? Tiết 12 : Nội dung bài học c./ “Tôi lắng nghe hai cây phong dì rào , tim đập dịu dàng và thảnh thốt
và vui sướng , và trong tiếng xạc xào không ngớt ấy , tôi cố hình dung ra miền xa lạ kia . Thủa ấy , chỉ có một điều tôi chưa nghĩ đến ; ai là người đã trồng hai cây phong trên đồi này ? Người vô danh ấy đã ước mơ gì ? đã nói gì khi vùi hai gốc cây phong xuống đất , người ấy đã ấp ủ những niềm hy vọng khi vun sới chúng nơi đây , trên đỉnh đồi cao này . Quả đồi có hai cây phong ấy , không biết vì sao làng tôi lại gọi là “Trường Đuy Sen” ->yếu tố lập luận : “Thủa ấy có một điều tôi chưa nghĩ đến-> trên đỉnh đồi cao này” . ->Ai ma tốp đã sử dụng nghị luận để nói lên lòng biết ơn của hoạ sĩ , của Tìm yếu tố lập luận trong đoạn văn ý biết bao thế hệ học trò và nhân nhân nghĩa của những yếu tố đó ? làng Ku-Ku-rêu đối với Thầy Đuy Sen , người thầy đầu tiên của họ. Bài học : “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” được diễn tả một cách thấm thía , nên thơ .
d. Trước đây Bạc Hạnh, Bạc Hà Bên là Ưng , khuyển , bên là sở Khanh Tú Bà cùng Mã Giám Sinh Các tên tội ấy đáng tình còn sao Lệnh quân truyền xuống nội dao Thể sao , thì lại cứ sao ra hình Máu rơi thịt nát tan tành Tìm trong đoạn trích “Thuý Kiều báo ân báo oán ? yếu tố lập luận ? Ai trông thấy hồn kinh phách rời Cho hay muôn sự tại trời Phụ người chẳng bõ khi người phụ ta Mấy người bạc ác tinh ma Mình làm mình chịu , kêu mà ai thương Ba quân đông mặt pháp trường Thanh thiên bạch nhật rõ ràng cho coi” ->yêu tố lập luận : “Cho hay muôn
sự tại trời …..kêu mà ai thương .  Đó là lời phát biểu của thi hào Nguyễn Du về số phận của bọn bạc ác tinh ma ở đời , khẳng định quy luật ác giả ác báo , ước mơ công lý của tác giả và nhân dân . e. Nhĩ sai đứa con trai tên là Tuấn đi sang bên kia sông . Một lúc sau, anh nhìn thẳng bóng con rồi anh đắm chìm trong những trầm tư suy ngẫm . “Thì ra thằng con trai của anh Yếu tố lập luận bày tỏ quan điểm gì chỉ mới đi được đến hàng cây bằng của Nguyễn Du ? lăng bên kia đường ,thằng bé vẫn cắp cuốn sách bên nách đang sà vào một đám người chơi phá cờ thế trên hè phố . Suốt đời Nhĩ đã từng chơi phá cờ trên nhiều hè phố , thật là không dứt ra được không khéo thì thằng con trai anh cũng trễ mất chuyến đò trong Quan sát đoạn văn ở bên và cho biết ngày . Nhĩ nghĩ một cách buồn bã, ý nghĩa của những yếu tố lập luận con người ta trên đời khó trách khỏi trong đoạn văn ? được cái điều vòng vèo hoạc chùng chình , vả lại nó đã thấy có gì đáng
hấp dẫn ở bên kia sông đâu ? Hoạ trăng chỉ có anh đã từng trải , đã từng đặt gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ) ngay bờ bên kia , cả trong những nét tiêu sơ , và cái điều riêng anh khám phá thấy giống như một niềm mê say pha lẫn với nỗi ân hận đau đớn , lời lẽ không bao giờ giải thích hêt”…. (Bến quê-N.M. Châu) ->Nguyễn Minh Châu nêu lên những suy ngẫm những triết lý về cuộc sống về đời người như cái đẹp , cái đáng yêu bình dị , thân thuộc của que hương , về tình nghĩa vợ chồng , tình cha con sự lạc lối quanh co trong cuộc sống của mỗi con người trong đau ố m biết mình sớm muộn cũng qua đò sang thế giới bên kia .
yếu tố lập luận : “Nhĩ nghĩ một cách buồn bã không bao giờ giải thích hết”
Tiết 13 : LUYỆN TẬP III. Luyện tập 1-Tìm trong những văn bản đã học 1-Ôi ! Đời xưa báo rằng “thú ăn thịt những đoạn văn, đoạn thơ có dùng người cũng chưa đến nỗi quá tệ như yếu tố nghị luận ? (Các tổ thảo luận thế ! với nhau mỗi người tìm một đoạn (“Vũ Trung tuỳ bút” Phạm Đình Hổ - trong một văn bản . Nhóm trưởng tập > thái độ tố cáo bộ mặt thật của xã hợp ý kiến của tổ mình . Nhận xét ý hội phong kiến ; chuyên ăn chơi sa kiến của các yếu tố lập luận trong hoa , không để ý gì đến đời sống của đoạn văn đoạn thơ ) nhân dân ; tố cáo bọn người vô lương tâm , lợi dụng loạn lạc , nỡ ăn đồng loại (hình thức kiếm tiền vô lương tâm) +”Quân thanh sang xâm lấn nước ta , hiện đang ở Thăng Long -> ta không
nói trước”  đoạn văn nêu tấm gương giữ gìn độc lập của tổ quốc trong lịch sử , tố cáo tội ác của giặc , khơi gợi lòng yêu nước lòng yêu nước , quyết tâm đánh giặc của vua Quang Trung với các tướng . +Trong “Truyện Kiều” cũng có rất nhiều đoạn , tác giả xen lập luận : *Kiều ở lầu ngưng bích “Bẽ bàng mây sớm đèn khuya Nửa tình nửa cảnh như chia tác lòng *Mã GiamSinh mua Kiều : “Đinh ngày nạp thái vu quy Tiền lưng đã sẵn việc gì chẳng song” 2-Cho đoạn thư sau (Kiều báo ân báo oán Sách GK tranh 107 từ “Thoắt trông nàng đã trào thưa …trướng tiền tha ngay”
a-Nguyễn Du đã dùng 5 câu thơ ghi lại những lời Kiều nói Hoạn Thư trước pháp trường báo oán : “Tiểu thư cũng có mấy giờ đến đây -Đọc đoạn thơ Đàn bà dĩ có mấy tay a-Trong mấy câu đầu đoạn thơ , Đời xưa mấy mặt, đời nay mấy gan Thuý Kiều đã nói với Hoạn Thư những gì ? Dễ dàng là thói hồng nhan Càng cay nghiệt lắm , càng oan trái nhiều -Có thể cuyển đoạn thơ trên thành một đoạnvăn lập luận như sau : Tên tội phạm Hoạn Thư bị đưa ra pháp trường Kiều đã “chào thưa bằng những tiếng “Kiều rất mỉa mai . Kiều đã chỉ rõ “thói hồng nhan” là dễ dàng” , là dịu dàng hiền hậu . Thế nhưng nàng là người đàn ba ghê gớm ít thấy trên cuộc đời xưa nay . Nàng đã gây ra bao nhiêu oan nghiệt , đau -Hãy chuyển lời nói của nàng Kiều khổ cho người khác thì phải truốc lấy thành một đoạn văn lập luận . oan trái , phải bị trừng phạt nặng nề . (Nhận xét đoạn lập luận đó ? giọng b-Nguyễn Du đã dùng 8 câu thơ để
nói , cách lập luận của Kiều vừa mát diễn tả lời biện bạch của Hoạn Thư mẻ, mỉa mai , vào đay nghiến , thể .Có thể tóm tắt các nội dung lý lẽ hiện một cuộc báo oán , trủ thù quyết trong lời biện bạch của Hoạn Thư liệt sắp xảy ra .) như sau : -Tôi chỉ là một người đàn bà tầm thường . Ghen tuông là chuyện thường tình “ của đàn bà, cũng là của tôi . Vả lại , “chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai” -Đối với nàng (Kiều) tôi “những kính b-Hoạn Thư đã biện bạch như thế yêu , và đã có chút ân tình như đã nào mà nàng Kiều phải khen rằng : cho ra quan am các viết kinh, và khi khôn ngoan hết mực , nói năng phải nàng bỏ trốn tôi cũng “chẳng theo” , lời ? chẳng truy tìm Hãy tóm tắt các nội dung lý lẽ trong -Tôi chót đã gây ra chông gai đau lời biện bạch của Hoạn Thư để làm khổ cho nàng . Tôi chỉ còn trông sáng tỏ lời khen của nàng Kiều ? mong vào “lượng lẻ” bao dung độ lượng của nàng “thươngbài cho chăng” . -> Cách biện bạch của Hoạn Thư vừa có tình vừa có lý , đánh trúng tâm lý và lòng nhân hậu của Kiều , nên nghe xong , Kiều đã phải khen rằng “Không ngoan đến mực nói năng
phải lời” rồi cao thượng tha lỏng cho tiểu thư họ Hoạn : “Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay . Tiết 14 : Nội dung bài học 3.Chẳng hạn có đoạn văn sau : Vận dụng kiến thức đã học , hãy viết Chúng tôi học cùng lớp cho đến cấp một đoạn văn tự sự có xen lập luận ? 3 . Điều ấy ngoài sự tưởng tượng của Mai Hương càng lớn càng sinh và (chủ đề tự chọn) ngoan ngoãn nữa . Không có bạn nào trách cứ Mai Hương được điểm gì . -Các nhóm thảo luận với nhau về đề Thật là một người bạn lý tưởng càng tài , sau đó các cá nhân tự viết . ngày chúng tôi càng thấy thân thiết -Giàng 10’ cuối giờ để học sinh trình nhau hơn . Tôi đã biết đóng một bày , cả lớp nghe, nhận xét và đóng quyển sổ trắng loại tốt bìa bọc cứng , góp ý kiến ? thật đẹp Tặng Mai Hương để chép những bài tôi yêu thích . Trong đầu cuốn sổ , tôi nghi nắn nót những dòng chữ : “Đời không có tiếng hát ,
khác nào cuộc sống không ánh sáng mặt trời . Mong tình bạn đẹp mãi như tiếng hát không ngừng . *Kết luận : -Yếu nghị -Yếu tố lập luận tố luận trong văn trong văn bản bản nghị luận tự sự. -Người viết tập -Nghị luận trong trung đưa ra các văn bản tự sự luận điểm luận chỉ là yếu tố đơn cứ một cách đầy lẻ , biệt lập *Đọc bài tham khảo : đủ hệ thống và trong một tình “Hồ Chí Minh, niềm hy vọng lớn hêt sức chặt chẽ huống cụ thể , nhất” (NV9NC T197) . Các nội dung ý một sự việc lớn , ý nhỏ phải trong một nhân Phần kết luận : gắn bó va phụ vật cụ thể nào thuộc vào nhau đó của câu So sánh yếu tố nghị luận trong văn chuyện cốt chỉ trong toàn bài . bản nghị luận và yếu tố lập luận và làm nổi bật cho yêu tố lập luận trong văn bản tự sự ? sự việc va con người .
-Cách nhận diện những dấu hiệu và đặc điểm nghị luận trong văn bản tự sự +Nghị luận thực chất là đối thoại (với người khác hoặc với chính mình ) trong đó người viết thường nêu lên các nhận xét , phán đoán , các lý lẽ nhằm thuyết phục người nghe , người đọc (có khi thuyết phục chính mình ) về một vấn đề , một quan điểm , một tư tưởng nào đó +Trong đoạn văn bản nghị luận , -Làm thế nào để nhận diện những người viết dùng miêu tả , trần thuật dâu hiệu và đặc điểm của nghị luận và thường dùng nhiều loại câu khẳng trong văn bản tự sự ? định và phủ định , câu có các cặp quan hệ từ nếu … thì ; vì … nên ; càng… càng ; vừa …vừa , một mặt….mặt khác . +Trong đoạn văn nghị luận , người viết thường dùng nhiều từ ngữ như : tại sao , thật vậy tuy thế , trước hết , sau cùng , nói chung , tóm lại , tuy nhiên .
Tiết 15: KIỂM TRA VIẾT A. Mục tiêu cần đạt . -Kiểm tra nhận thức của Học sinh cũng như cách vận dụng của các em về văn bản tự sự xen lập luận . -Rèn kỹ năng tạo lập văn bản tự sự kết hợp với lập luận . B. Chuẩn bị : -Ra đề , đáp án chấm bài . C. Tiến trình tổ chức kiểm tra . Hoạt động 1: Khởi động 1. Sĩ số : 9A :
9B: 9C: 2.Kiểm tra sự chuẩn bị của Học sinh 3.Giới thiệu (giờ kiểm tra toàn bộ chuyên đề) Hoạt động 2: Ra đề đáp án . I-Trắc nghiệm 1-Khoanh tròn vào chữ cái đứng đầu câu trả lời đúng nhất . Trong văn bản tự sự xen lập luận thì yếu tố nghị luận : A.Người viết tập trung nêu ra luận điểm và luận cứ đầy đủ , hệ thống chặt chẽ . B.Người viết đưa ra các yếu tố nghị luận thường nêu lên một nhận xét , phán đoán cốt để làm nổi bật nhân vật hoặc sự việc . C.Người viết có mục đích khác . D.Cả A, B,C đều sai . 2-Trong văn bản : “Thuý Kiều báo ân báo oán” , hai câu sau nói về sự kiện gì ? Nàng rằng : “Nghĩa nặng nghìn non
Lâm tri người cũ chàng còn nhớ không A. Thúc Sinh từ biệt Thuý Kiều về với Hoạn Thư B. Thúc Sinh và Thuý Kiều vui vầy cuộc sống vợ chồng C. Thuý Kiều bị Hoạn Thư hành hạ trước mặt Thúc Sinh D. Thúc Sinh đưa Kiều ra khỏi lầu xanh 3-Nhận định nào không phải là lý lẽ của Hoạn Thư đưa ra để gỡ tội cho mình . A. Dựa vào tâm lý thường tình của một người phụ nữ để gỡ tội B. Kể lại công của mình để cho Kiều ra viết kinh ở Gác Quan Âm C. Nhận hết tội về mình để cho Kiều tha thứ D. Đổ hết mọi tội lỗi cho Thúc Sinh . 4-Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa của hình ảnh “Bến lửa” . A. Hiện diện như tình cảm ấm áp của người bà dành cho cháu . B. Là chỗ dựa tinh thần của người cháu trong những năm tháng tuổi thơ C. Là sự cưu mang đùm bọc , chi chút của bà dành cho cháu . D. Cả A , B ,C đều đúng . II-Tự luận
Hãy hồi tưởng lại tuổi thơ của em và kể lại những kỷ niệm thời thơ ấu của mình (Trong đó có xen yếu tố lập luận) Hoạt động 2: Đáp án I-Phần trắc nghiệm (4 điểm) mỗi ý đúng cho 1 điểm . Câu 1 : B Câu 3 : D Câu 2: D Câu 4: D II-Phần tự luận ( 6 điểm) *Mở bài : (1 điểm) Hồi tưởng lại thời bé thơ kể lại cho bạn nghe những kỷ niệm không thể quên của mình . *Thân bài (4 điểm) -Kể về 1 số kỷ niệm (lần lượt theo trình tự thời gian . Trong khi kể có phán đoán nhận xét hoặc nêu ý nghĩ của mình giờ đây khi nhớ lại những kỷ niệm đó . *Kết bài : (1 điểm) Cảm nghĩ của mình về những sự kiện trên liên hệ giáo dục tư tưởng . Hoạt động 3: Học sinh làm bài Hoạt động 4 : Thu bài nhận xét giờ viết