intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài “Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn bằng công nghệ đo ảnh số”

Chia sẻ: Lê Trung Hiếu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:93

274
lượt xem
113
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong những năm gần đây khoa học công nghệ ngμy cμng phát triển đặc biệt lμ công nghệ tin học nó đã thúc đẩy sự phát triển hầu hết các ngμnh khoa học trong đó có ngμnh khoa học đo ảnh. Sự phát triển mạnh mẽ của kỹ thuật tính toán vμ công nghệ thông tin cộng với sự phát triển ngμy cμng hoμn thiện của lý thuyết đo ảnh trong những thập kỹ gần đây đã cho ra đời ph ơng pháp đo ảnh mới đo ảnh mới đó lμ ph ơng pháp đo ảnh số. Trớc đây việc xử lý các tấm ảnh t ơng tự trên...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài “Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn bằng công nghệ đo ảnh số”

  1. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ lớn bằng công nghệ đo ảnh số
  2. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu ……………………………………………………………………..2 Ch­¬ng 1: B¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp B§§H…………………...4 1.1.Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh………………………………………..4 1.2.C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh…………………….................18 Ch­¬ng 2: C«ng nghÖ thµnh lËp B§§H b»ng ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh sè…..23 2.1. Kh¸i niÖm chung vÒ ¶nh sè………………………………………………23 2.2. HÖ thèng tr¹m ®o vÏ ¶nh sè…………………….……..………………….27 2.3. Mét sè kü thuËt xö lý ¶nh sè……………………………………………..35 2.4. Kü thuËt khíp ¶nh………………………………………………………..36 2.5. Quy tr×nh ®o vÏ B§§H b»ng ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh sè……………….…..40 Ch­¬ng3: §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc thµnh lËp b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè …..……………………………………………...54 3.1. C¸c nguån sai sè ¶nh h­ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh …….54 3.2 .Sai sè cña tÊm ¶nh hµng kh«ng…………………………………………..54 3.3. Sai sè trong qu¸ tr×nh ®o ¶nh …………………………………………….60 3.4. Sai sè cña ph­¬ng ph¸p…………………………………………………..66 3.5. ¦u nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p..……………………………………....66 Ch­¬ng 4: PhÇn thùc nghiÖm……………………………………...............69 4.1. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®Æc ®iÓm khu ®o …………………………………...69 4.2 Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín khu vùc Tïng L©m…..………………76 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ …………………………………………………………90 Tµi liÖu tham kh¶o………………………………………………………….....94 TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 1
  3. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tin häc nã ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn hÇu hÕt c¸c ngµnh khoa häc trong ®ã cã ngµnh khoa häc ®o ¶nh. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kü thuËt tÝnh to¸n vµ c«ng nghÖ th«ng tin céng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng hoµn thiÖn cña lý thuyÕt ®o ¶nh trong nh÷ng thËp kü gÇn ®©y ®· cho ra ®êi ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh míi ®o ¶nh míi ®ã lµ ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh sè. Tr­íc ®©y viÖc xö lý c¸c tÊm ¶nh t­¬ng tù trªn c¸c m¸y toµn n¨ng cång kÒnh, s¶n phÈm lµm ra l­u tr÷ rÊt khã kh¨n th× giê ®©y nhê cã viÖc ®o vÏ trªn c¸c tr¹m ¶nh sè chuyªn dïng, c¸c tÊm ¶nh ®­îc xö lý nhanh chãng víi sù tù ®éng hãa cao, cho ra nh÷ng s¶n phÈm nhanh chãng víi sù tù ®éng hãa cao, cho ra nh÷ng s¶n phÈm ®a d¹ng vµ kh¶ n¨ng cËp nhËt th«ng tin nhanh, qu¶n lý l­u tr÷ rÊt thuËn lîi vµ dÔ dµng. Nh­ chóng ta ®· biÕt c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å trªn tr¹m ¶nh sè th× sù thay ®æi lín nhÊt so víi ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù vµ gi¶i tÝch lµ thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ vµ c¸c c«ng cô hç trî ë yÕu tè con ng­êi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ c ¸c s¶n phÈm míi ®­îc t¹o ra. Tuy nhiªn ¶nh sè kh«ng lµm thay ®æi nguyªn lý ®o vÏ ¶nh. ViÖc thµnh lËp, ®o vÏ b¶n ®å trªn tr¹m ¶nh sè nhê ¸p dông nh÷ng thµnh tùu tin häc ®· cho chóng ta nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ nhanh chãng, tÝnh kinh tÕ cao. ¶nh sè kh«ng nh÷ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c kh¸ch quan c¸c ®èi t­îng cÇn ®o vÏ bëi v× nã thÓ hiÖn ë d¹ng kh«ng gian ba chiÒu (X, Y, Z) mµ b¶o qu¶n nã còng rÊt dÔ dµng vµ thuËn tiÖn. Ngµy nay khoa häc kü thuËt kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc th«ng tin. Muèn n©ng cao chÊt l­îng, kh¶ n¨ng tù ®éng hãa cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¶n ®å th× cÇn ph¶i cã nh÷ng quy tr×nh s¶n xuÊt hîp lý. §Ó lµm râ ®­îc ®iÒu nµy chóng ta cÇn hiÓu râ vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b¶n ®å tõ ®ã cã nh÷ng thay ®æi phï hîp víi sù ph¸t triÓn míi lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi mçi ng­êi ®Æc biÖt lµ chóng t«i nh÷ng sinh viªn s¾p ra tr­êng. C¨n cø v µo ®iÒu kiÖn, c¬ së cña TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 2
  4. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh bé m«n tr¾c ®Þa ¶nh cïng víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. TrÇn §×nh TrÝ t«i ®· thùc hiÖn ®å ¸n tèt nghiÖp nµy víi ®Ò tµi: “Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè”. Néi dung cña ®å ¸n ®­îc tr×nh bµy cô thÓ vµ chi tiÕt trong bèn ch­¬ng nh­ sau: Lêi nãi ®Çu Ch­¬ng 1: B¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh Ch­¬ng 2: Quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè. Ch­¬ng 3: §é chÝnh x¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc thµnh lËp b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè. Ch­¬ng 4: Thùc nghiÖm ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1 : 2000. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TiÕn SÜ TrÇn §×nh TrÝ ®· nhiÖt t×nh chØ b¶o em trong suèt qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy gi¸o trong tr­êng, khoa tr¾c ®Þa, mé m«n tr¾c ®Þa ®· d¹y b¶o em trong suèt n¨m n¨m häc qua. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì, ®éng viªn. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng t×m tßi häc hái nh­ng víi tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt chÝnh v× vËy em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o trong Bé m«n ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Hµ néi, th¸ng 10/2006 Sinh viªn: TrÇn ThÞ ¸i Lan TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 3
  5. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Ch­¬ng 1 b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh 1.1. Giíi thiÖu chung vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh C«ng t¸c ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh lµ mét nhu cÇu thiÕt yÕu vµ nã ®ãng gãp mét vai trß hÕt søc quan träng trong ngµnh tr¾c ®Þa b¶n ®å vµ c¸c ngµnh kh¸c cã liªn quan. B¶n ®å ®Þa h×nh kh«ng nh÷ng cã vai trß trß quan träng trong ®êi sèng x· héi, phôc vô cho s¶n xuÊt, nghiªn cøu khoa häc vµ an ninh quèc phßng mµ nã cßn c¬ së dùa vµo ®ã ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò. B¶n ®å ®Þa h×nh lµ h×nh ¶nh thu nhá mét phÇn hay toµn bé bÒ mÆt tr¸i ®Êt dùa trªn mét quy luËt to¸n häc nhÊt ®Þnh, c¸c yÕu tè néi dung ®­îc thÓ hiÖn b»ng ng«n ng÷ b¶n ®å vµ ®· th«ng qua mét qu¸ tr×nh tæng qu¸t ho¸ nh»m ph¶n ¸nh sù ph©n bè c¸c tÝnh chÊt, c¸c mèi quan hÖ, sù biÕn ®æi c¸c ®èi t­îng vµ c¸c hiÖn t­îng tù nhiªn, kinh tÕ x· héi phï hîp víi môc ®Ých sö dông ®Ò tµi , tû lÖ b¶n ®å vµ c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý l·nh thæ. B¶n ®å ®Þa h×nh thuéc lo¹i b¶n ®å ®Þa lý chung. Néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm c¸c yÕu tè sau: thuû hÖ, ®­êng giao th«ng, d¸ng ®Êt, líp phñ thùc vËt, thæ nh­ìng… Tuú theo møc ®é ®Çy ®ñ cña néi dung mµ møc ®é tû mØ, chi tiÕt cña c¸c ®Æc tr­ng cho c¸c ®èi t­îng vµ hiÖn t­îng ®­îc biÓu thÞ b¶n ®å ®Þa h×nh thuéc nhãm b¶n ®å trang trÝ . B¶n ®å ®Þa h×nh cã vai trß rÊt lín trong thùc tÕ s¶n xuÊt, trong nghiªn cøu khoa häc vµ trong nghiªn cøu qu©n sù, c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh lµ c¸c tµi liÖu c¬ b¶n dïng ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ bÐ h¬n. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 4
  6. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Phô thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å mµ møc ®é sö dông chóng kh¸c nhau. vÝ dô: ®Ó lËp mét kÕ ho¹ch chung cho mét c«ng tr×nh x©y dùng th­êng dïng lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh kh¸i qu¸t. Nh­ng ®Ó kh¶o s¸t c«ng tr×nh vµ thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh th× ng­êi ta l¹i dïng b¶n ®å ®Þa h×nh lín. §Ó gi¶i quyÕt mét c«ng t¸c thiÕt kÕ, kh¶o s¸t nµo ®ã vÒ tæ chøc kinh tÕ hoÆc b¶o vÖ ®Êt n­íc, ng­êi ta dïng mét bé b¶n ®å ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau cña tõng l¶nh thæ kh¸c nhau.V× vËy yªu cÇu néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau ph¶i phï hîp víi nhau . 1.1.2. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh C¸c yÕu tè c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh lµ: thuû hÖ, c¸c ®iÓm d©n c­, c¸c ®èi t­îng c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, v¨n ho¸, m¹ng l­íi c¸c ®­êng giao th«ng, d¸ng ®Êt, líp phñ thùc vËt vµ thæ nh­ìng, c¸c ®­êng ranh giíi…tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng nãi trªn ®­îc ghi chó c¸c ®Æc tr­ng chÊt l­îng. Khi sö dông b¶n ®å ®Þa h×nh th× viÖc ®Þnh h­íng cã ý nghÜa quan träng. Do vËy c¸c vËt ®Þnh h­íng còng lµ yÕu tè cña néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh. Trong b¶n ®å ®Þa h×nh yÕu tè ®Æc tr­ng lµ ®é cao cña c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt. Do ®ã trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè x©y dùng c¬ së to¸n häc bao gåm: - C¬ së tr¾c ®Þa lµ c¸c ®iÓm cña l­íi tr¾c ®Þa nhµ n­íc vµ c¸c ®iÓm cña l­íi ®o vÏ mÆt b»ng. - C¬ së ®é cao lµ c¸c ®iÓm mµ ®é cao cña chóng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p h×nh häc hoÆc ®é cao l­îng gi¸c. B¶n ®å ®Þa h×nh cßn thÓ hiÖn néi dung vÒ c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®Þa vËt, d©n c­. - C¸c ®Þa vËt ®Æc tr­ng, ®éc lËp cã thÓ lµm nh÷ng vËt ®Þnh h­íng. - HÖ thèng ®­êng giao th«ng, ®Æc ®iÓm chÊt l­îng ®­êng vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng phô cËn. - HÖ thèng thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng trªn nã. - D©n c­ vµ ghi chó d©n c­ theo ®Æc ®iÓm vÒ lo¹i c­ tró, sè l­îng ng­êi. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 5
  7. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh - D¸ng ®Êt, c¸c ®iÓm ghi chó ®é cao. - Líp phñ thùc vËt vµ ®Êt ®¸, ®Çm lÇy, rõng, bôi c©y, th¶o nguyªn, sa m¹c… - Ranh giíi hµnh chÝnh - chÝnh trÞ cña c¸c khu vùc. Sau ®©y ta sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè ®èi t­îng trong néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh. 1. §Þa vËt ®Þnh h­íng. §ã lµ nh÷ng ®èi t­îng cña khu vùc, nã cho phÐp ta x¸c ®Þnh vÞ trÝ nhanh chãng vµ chÝnh x¸c trªn b¶n ®å (vÝ dô: c¸c toµ nhµ cao, nhµ thê, cét c©y sè…) C¸c ®Þa vËt ®Þnh h­íng cßn c¶ mét sè ®Þa vËt kh«ng nh« cao so víi mÆt ®Êt nh­ng dÔ dµng nhËn biÕt (ng· ba, ng· t­ ®­êng, c¸c giÕng ë ngoµi vïng d©n c­, c©y ®éc lËp..) 2. HÖ thèng thuû v¨n. C¸c yÕu tè thuû hÖ ®­îc biÓu thÞ tû mØ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. Trªn b¶n ®å biÓu thÞ c¸c ®­êng bê biÓn, bê hå, bê cña c¸c con s«ng lín ®­îc vÏ b»ng hai nÐt. Trªn b¶n ®å biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c con s«ng cã chiÒu dµi tõ 1 cm trë lªn. Ngoµi ra cßn thÓ hiÖn c¸c kªnh ®µo, m­¬ng m¸ng, c¸c nguån n­íc tù nhiªn vµ nh©n t¹o. §ång thêi cßn ph¶i thÓ hiÖn c¸c thiÕt bÞ thuéc thuû hÖ nh­: (c¸c bÕn c¶ng, cÇu, cèng, tr¹m thuû ®iÖn, ®Ëp…) Sù biÓu thÞ c¸c yÕu tè thuû hÖ cßn ®­îc bæ sung b»ng c¸c ®Æc tr­ng chÊt l­îng vµ sè l­îng, ®é mÆn cña n­íc, ®Æc ®iÓm ®é cao cña ®­êng bê, ®é s©u vµ ®é réng cña s«ng, tèc ®é n­íc ch¶y. Trªn b¶n ®å s«ng ®­îc thÓ hiÖn b»ng mét nÐt hay hai nÐt phô thuéc vµo ®é réng cña nã ë thùc ®Þa vµ tû lÖ b¶n ®å. 3. C¸c ®iÓm d©n c­. C¸c ®iÓm d©n c­ lµ mét trong yÕu tè quan träng nhÊt cña b¶n ®å ®Þa h×nh . C¸c ®iÓm d©n c­ ®­îc ®Æc tr­ng bëi kiÓu c­ tró, sè ng­êi vµ ý nghÜa hµnh chÝnh chÝnh trÞ cña nã. Theo kiÓu c­ tró ph©n ra lµm c¸c nhãm: C¸c thµnh phè, c¸c ®iÓm d©n c­ kiÓu thµnh phè (khu c«ng nh©n, khu phè, ven ®­êng s¾t, n¬i nghØ m¸t) C¸c ®iÓm d©n c­ n«ng th«n (th«n, Êp, nhµ ®éc lËp) kiÓu d©n c­ ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng kiÓu ghi chó tªn cña nã. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 6
  8. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Khi thÓ hiÖn c¸c ®iÓm d©n c­ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i gi÷ ®­îc ®Æc ®iÓm, ®Æc tr­ng cña chóng vÒ quy ho¹ch cÊu tróc. Trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ cµng lín th× sù biÓu thÞ c¸c ®iÓm d©n c­ cµng tû mØ, khi thu nhá tû lÖ ph¶i tiÕn hµnh tæng qu¸t ho¸. Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:2000 cã thÓ biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c vËt kiÕn tróc theo kÝch th­íc cña chóng, ®ång thêi thÓ hiÖn ®­îc ®Æc ®iÓm cña ®Þa vËt ®Æc tr­ng cña vËt liÖu x©y dùng, ®é réng cña c¸c ®­êng trong khu d©n c­ còng ®­îc thÓ hiÖn theo ®óng tû lÖ. Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 c¸c ®iÓm d©n c­ ®­îc th Ó hiÖn b»ng quy ­íc ký hiÖu c¸c ng«i nhµ vµ c¸c kiÕn tróc riªng biÖt. Nh­ng trong ®ã ph¶i cã lùa chän nhÊt ®Þnh. Trong mét sè tr­êng hîp ph¶i thay ®æi kÝch th­íc vÒ mÆt b»ng ®é réng cña ®­êng s¸ trong khu d©n c­. Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25000 ®Õn 1:100000 th× sù biÓu thÞ kh«ng ph¶i chñ yÕu lµ c¸c vËt kiÕn tróc riªng biÖt mµ lµ c¸c « phè. Trong ®ã ®Æc tr­ng sè l­îng ®­îc kh¸i qu¸t. Víi b¶n ®å 1:100 000 th× c¸c ng«i nhµ trong « phè kh«ng ®­îc thÓ hiÖn. Sù biÓu thÞ c¸c ®­êng phè ví ®é réng quy ®Þnh (0.5-0.8 mm) ®iÒu nµy mang ®Õn sù ¶nh h­ëng lµ gi¶m diÖn tÝch c¸c « phè trªn b¶n ®å. C¸c b¶n ®å tû lÖ 1:100 000 vµ nhá h¬n ph¶i biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c ®iÓm d©n c­. 4. M¹ng l­íi ®­êng s¸ giao th«ng vµ ®­êng d©y liªn l¹c. Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh m¹ng l­íi ®­êng s¸ ®­îc thÓ hiÖn tû mØ vÒ kh¶ n¨ng giao th«ng vµ tr¹ng th¸i cña ®­êng. M¹ng l­íi ®­êng s¸ ®­îc thÓ hiÖn chi tiÕt hoÆc lµ kh¸i l­îc tuú thuéc vµo b¶n ®å. Do vËy cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®óng ®¾n mËt ®é cña l­íi ®­êng s¸ giao th«ng cô thÓ lµ h­íng, vÞ trÝ cña c¸c con ®­êng vµ chÊt l­îng cña chóng. Trong c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ®­êng s¸ ®­îc ph©n ra thµnh nhiÒu lo¹i gåm: ®­êng s¾t, ®­êng r¶i mÆt, ®­êng ®Êt. C¸c ®­êng s¾t ®­îc ph©n chia theo ®é réng cña c¸c ®­êng ray, theo sè ®­êng ray, tr¹ng th¸i cña ®­êng, d¹ng ®Çu m¸y xe löa. Trªn ®­êng s¾t ph¶i biÓu thÞ ®­îc c¸c nhµ ga, c¸c kiÕn tróc vµ trang thiÕt bÞ thuéc ®­êng TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 7
  9. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh s¾t (th¸p n­íc, tr¹m canh, c¸c ®o¹n ®­êng ngÇm, c¸c ®o¹n ®­êng ®¾p cao, cÇu cèng…) Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i ®­êng còng ph¶i ®Ò cËp trªn b¶n ®å lµ: - C¸c ®­êng quèc lé, tØnh lé, huyÖn lé. - C¸c ®­êng r¶i nhùa tèt. - C¸c ®­êng ®¸. - C¸c ®­êng ®Êt lín. - C¸c ®­êng mßn. - C¸c ®­êng mßn trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10 000 vµ lín h¬n thÓ hiÖn tÊt c¶ c¸c con ®­êng, trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:25 000 th× thÓ hiÖn cã sù lùa chän nh­ con ®­êng trªn ®ång ruéng vµ ë nh÷ng n¬i ®­êng x¸ cã mËt ®é cao. Cßn ë c¸c b¶n ®å cã tû lÖ nhá h¬n th× sù lùa chän ph¶i cã sù kh¸i qu¸t cao h¬n - Khi lùa chän ph¶i xÐt ®­îc ý nghÜa cña c¸c ®­êng x¸, ph¶i biÓu thÞ nh÷ng con ®­êng ®¶m b¶o mèi liªn hÖ gi÷a d©n c­ víi nhau, víi c¸c nhµ ga, xe löa, bÕn tµu, s©n bay vµ c¸c con ®­êng dÉn ®Õn nguån n­íc. - §Æc ®iÓm lµ khi biÓu diÔn l­íi ®­êng s¸ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh lµ ph¶i truyÒn ®¹t chÝnh x¸c ®­êng s¸ ®¶m b¶o chÊt l­îng theo ®óng tû lÖ b¶n ®å. Ngoµi ra trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn ph¶i thÓ hiÖn râ ®­êng d©y liªn l¹c ®ã lµ c¸c ®­êng ®iÖn tho¹i ®­êng ®iÖn b¸o, c¸c tr¹m liªn l¹c, tr¹m ®iÖn tho¹i, ®iÖn b¸o tr¹m v« tuy Õn, ®­êng d©y ®iÖn cao thÕ vµ c¶ tr¹m biÕn ¸p. 5. D¸ng ®Þa h×nh. D¸ng ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c ®­êng b×nh ®é kho¶ng cao ®Òu ®­îc quy ®Þnh theo tõng tû lÖ b¶n ®å. CÇn thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh ®¶m b¶o cho môc ®Ých x©y dùng ®Æc biÖt lµ ë ®ång b»ng. Khi cÇn thiÕt cã thÓ biÓu thÞ thªm c¸c ®­êng b×nh ®é phô (b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu) vµ ®­êng b×nh ®é bæ sung. Trong nhiÒu tr­êng hîp ng­êi ta cßn t¨ng dµy kho¶ng cao ®Òu c¬ b¶n, kho¶ng cao ®Òu lín nhÊt th­êng dïng cho c¸c vïng nói cao. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 8
  10. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Trªn b¶n ®å ph¶i biÓu thÞ ®Çy ®ñ c¸c d¹ng ®Þa h×nh cã liªn quan ®Õn sù h×nh thµnh tù nhiªn (nh­ c¸c d·y nói cña ®Ønh nói, yªn nói, thung lòng…) vµ c¸c ®Þa h×nh nh©n t¹o (nh­ chç ®µo s©u, chç ®¾p cao, c¸c lo¹i ®ª ®Ëp ng¨n n­íc, c¸c ng«i mé cæ…). Tr­íc tiªn cÇn x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm chung cña d¸ng ®Êt vµ v¹ch ra d¹ng ®Þa h×nh c¬ b¶n ®Æc tr­ng cho d¸ng ®Êt, chØ ra c¸c ®iÓm quan träng ph¶n ¸nh ®­îc ®Æc ®iÓm ®é dèc cña c¸c s­ên gÇn ®Ønh, ®Æc ®iÓm cña lßng m¸ng m­¬ng suèi. §Ó ®Æc tr­ng ®Çy ®ñ h¬n cho ®Þa h×nh trªn b¶n ®å ng­êi ta cßn ghi chó ®é cao ®­êng b×nh ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm cã tÝnh chÊt khèng chÕ. §Ó ®­îc ®Þa h×nh, trªn c¸c ®­êng b×nh ®é ë ®Ønh, ë yªn nói hoÆc ë n¬i d¹ng ®Þa h×nh kh«ng râ rµng ng­êi ta cßn ®Æt v¹ch chØ dèc. Nh÷ng yÕu tè d¸ng ®Êt mµ ®­êng b×nh ®é kh«ng thÓ hiÖn ®­îc th× ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c ký hiÖu riªng (vÝ dô: v¸ch ®øng, nói ®¸ v«i) ngoµi ra trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cßn ghi chó ®é cao. Tr­íc khi biªn vÏ d¸ng ®Êt th× ph¶i x¸c ®Þnh râ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vµ nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh c¬ b¶n vµ ®Æc tr­ng cña nã. 6. Líp phñ thùc vËt vµ ®Êt. Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i rõng, v­ên c©y, ®ån ®iÒn, ruéng, ®ång cá, th¶o nguyªn, c¸t mÆn… Ranh giíi cña c¸c khu thùc phñ vµ cña c¸c lo¹i ®Êt th× ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c ®­êng chÊm. Cßn diÖn tÝch bªn trong ®­êng viÒn th× vÏ c¸c ký hiÖu quy ­íc ®Æc tr­ng cho tõng lo¹i ®Êt (trõ ruéng cµy cÊy th× diÖn tÝch ®Ó trèng) ranh giíi ®­êng viÒn yªu cÇu cÇn ph¶i râ nÐt, râ rµng ®Æc biÖt lµ c¸c chç ch¼ng h¹n dïng c¸c ký hiÖu kh¸c nhau ®Ó ph©n biÖt lo¹i ®Çm lÇy, ®Çm qua l¹i ®­îc, ®Çm khã ®i qua vµ ®Çm kh«ng ®i qua ®­îc. Ngoµi ra cßn ph¶i ghi chó ®é s©u cña ®Çm (tÝnh tíi n¬i ®Êt cøng) Rõng ®­îc ph©n ra rõng giµ, rõng non, rõng dµy, rõng th­a vµ ghi chó ®é cao cña c©y, ®­êng kÝnh, lo¹i c©y trång. §ång cá ph©n ra ®ång cá kh«, ®ång cá ­ít. Th¶o nguyªn ph©n ra th¶o nguyªn cã c©y, th¶o nguyªn b¸n hoang m¹c, th¶o nguyªn cã ®¸. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 9
  11. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Khi tiÕn hµnh vÏ thùc vËt vµ lo¹i ®Êt ®¸ th× ®Òu ph¶i tiÕn hµnh lùa chän vµ kh¸i qu¸t viÖc chän läc dùa theo tiªu chuÈn kÝch th­íc diÖn tÝch nhá nhÊt cña c¸c ®­êng viÒn thÓ hiÖn trªn b¶n ®å. Nªn nh÷ng n¬i tËp trung nhiÒu ®­êng viÒn cã diÖn tÝch nhá h¬n tiªu chuÈn th× kh«ng ®­îc lo¹i bá mµ ph¶i thÓ hiÖn b»ng c¸ch kÕt hîp víi c¸c lo¹i ®Êt hoÆc thùc vËt hoÆc gép vµo mét ®­êng viÒn chung, hoÆc dïng ký hiÖu quy ­íc kh«ng cÇn ®­êng viÒn. Ranh giíi cña c¸c lo¹i thùc vËt vµ ®Êt cÇn ®­îc thÓ hiÖn chÝnh x¸c vÒ ph­¬ng diÖn ®å ho¹, thÓ hiÖn râ rµng nh÷ng chç ngoÆt cã ý nghÜa ®Þnh h­íng. 7. Ranh giíi ®Þa giíi hµnh chÝnh. Ngoµi ®­êng biªn giíi quèc gia trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh cßn ph¶i biÓu thÞ c¸c ®Þa giíi cña c¸c cÊp hµnh chÝnh. Cô thÓ lµ trªn c¸c b¶n ®å cã tû lÖ 1:5000 vµ lín h¬n th× biÓu thÞ tõ ®Þa giíi x· trë lªn, trªn b¶n ®å tû lÖ 1:100000 th× kh«ng biÓu thÞ ®Þa giíi x·. C¸c ®­êng ranh giíi ph©n chia hµnh chÝnh- chÝnh trÞ ®ßi hái ph¶i biÓu thÞ râ rµng, chÝnh x¸c. 1.1.3. Ph©n lo¹i tû lÖ vµ chia m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh. 1. Ph©n lo¹i theo tû lÖ. B¶n ®å tû lÖ lín thµnh lËp trªn mÆt ph¼ng chiÕu h×nh Gauss, Elipxoid Kraopxki hoÆc UTM theo hÖ to¹ ®é cao nhµ n­íc 1972 hoÆc VN-2000. B¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i tû lÖ 1:500; 1:1000; 1:2000; 1:5000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín. B¶n ®å tû lÖ trung b×nh (1:10000 ®Õn 1:50000) B¶n ®å tû lÖ nhá (1:100000 ®Õn 1:1000000 hoÆc nhá h¬n). Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao hÖ thèng c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, c«ng t¸c biªn vÏ c¸c ®èi t­îng ®Þa h×nh, ®Þa vËt. Néi dung thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ph¶i chi tiÕt, râ rµng truyÒn t¶i ®Çy ®ñ th«ng tin ®Õn cho ng­êi sö dông. 2. ph©n m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín 1:500; 1:1000; 1:5000 ®­îc thµnh lËp ë c¸c mói chiÕu 30 trªn bÒ mÆt ph¼ng chiÕu h×nh Gauss vµ trong hÖ to¹ ®é, ®é cao nhµ n­íc hiÖn TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 10
  12. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh hµnh. Khi diÖn tÝch khu ®o nhá h¬n 20 km2 vµ n»m c¸ch xa mèc tr¾c ®Þa nhµ n­íc 10 km th× sö dông hÖ to¹ ®é ®éc lËp ®Ó ®o vÏ. Dùa vµo diÖn tÝch khu ®o ®Ó ph©n chia vµ ®¸nh dÊu m¶nh b¶n ®å. Ph©n m¶nh b¶n ®å 1:1000000 ra 144 m¶nh 1:100000 ký hiÖu theo thø tù tõ 1 ®Õn 144 tõ tr¸i qua ph¶i vµ tõ trªn xuèng d­íi, mçi m¶nh b¶n ®å nµy lµ c¬ së ph©n chia c¸c b¶n ®å cã tû lÖ lín h¬n. + §èi víi diÖn tÝch lín h¬n 20 km2 tiÕn hµnh ®o vÏ thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ 1:5000, 1:2000. - Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:100000 thµnh 386 m¶nh 1:5000 - Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 thµnh 6 phÇn, mçi phÇn t­¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 + §èi víi khu ®o cã diÖn tÝch b»ng hoÆc nhá h¬n 20km2 tiÕn hµnh ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:500; 1:1000; 1:2000; 1:5000. Tr­êng hîp nµy chia vµ ®¸nh sè m¶nh dùa vµo trôc to¹ ®é vµ lÊy c¬ së lµ m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 ®ång thêi ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vµ liªn tôc cho viÖc ®o vÏ tiÕp theo. - Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:5000 thµnh 9 « vu«ng, mçi « cã kÝch th­íc 1x1 km t­¬ng øng víi mét m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 - Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 4 m¶nh, mçi m¶nh cã kÝch th­íc 0.5 x 0.5 km t­¬ng øng víi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:1000 - Chia m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:2000 thµnh 16 m¶nh, cã kÝch th­íc lµ 0.25 x 0.25 km t­¬ng øng víi m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1:500 1.1.4. C¬ së to¸n häc khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. 1. VÒ tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh. Theo quy ph¹m b¶n ®å ®Þa h×nh th× n­íc ta còng cïng d·y tû lÖ nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, gåm c¸c lo¹i tû lÖ sau: 1:2000; 1:5000; 1:10000; 1:25000; 1:50000; 1: 100000. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 11
  13. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh C¸c lo¹i b¶n ®å ®Þa h×nh ë n­íc ta c¬ b¶n ®­îc x©y dùng trong phÐp chiÕu Gauss kruger hoÆc phÐp chiÕu UTM. Trong hÖ thèng mói chiÕu 60 ®­îc phÐp sö dông thµnh lËp víi c¸c b¶n ®å tû lÖ 1:10000 vµ nhá h¬n.Trong hÖ mói chiÕu 30 ®­îc sö dông thµnh lËp víi c¸c b¶n ®å cã tû lÖ lín h¬n 1:10000. 2. VÒ hÖ thèng to¹ ®é b¶n ®å ®Þa h×nh. B¶n ®å ®Þa h×nh dïng hai lo¹i hÖ to¹ ®é ®ã lµ hÖ to¹ ®é ®Þa lý vµ hÖ to¹ ®é vu«ng gãc. Trªn c¬ së phÐp chiÕu Gauss Kruger + HÖ thèng khèng chÕ to¹ ®é nhµ n­íc bao gåm: - L­íi to¹ ®é nhµ n­íc h¹ng I, II, III, IV. - L­íi to¹ ®é c¬ së t­¬ng ®­¬ng víi l­íi to¹ ®é h¹ng III. - L­íi to¹ ®é gi¶i tÝch cÊp I, II. - L­íi tam gi¸c nhá, ®­êng chuyÒn kinh vÜ cÊp I, II. + HÖ thèng khèng chÕ ®é cao cña nhµ n­íc bao gåm: - L­íi ®é cao nhµ n­íc h¹ng I, II, III, IV. - L­íi ®é cao kü thuËt. - L­íi ®é cao ®o vÏ. +Khi thµnh lËp b¶n ®å ë khu vùc nhá vµ ®éc lËp, ng­êi ta sö dông hÖ to¹ ®é vu«ng gãc, vµ ®­îc quy ­íc gèc cña hÖ to¹ ®é nµy th­êng ®­îc chän lµ gèc T©y Nam. Trôc X theo h­íng B¾c, trôc Y vu«ng gãc víi trôc X theo h­íng §«ng. HiÖn nay, ë n­íc ta ®· chÝnh thøc sö dông hÖ VN-2000, hÖ VN-2000 cã c¸c tham sè chÝnh sau: Elipxoid quy chiÕu quèc gia lµ Elipxoid WGS-84 toµn cÇu ®­îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ (®Þnh vÞ) phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông c¸c ®iÓm GPS c¹nh dµi cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn l·nh thæ. §iÓm gèc to¹ ®é quèc gia: ®iÓm Noo ®Æt t¹i viÖn nghiªn cøu ®Þa chÝnh thuéc tæng côc ®Þa chÝnh. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 12
  14. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Ngoµi ra, hÖ to¹ ®é nhµ n­íc cßn sö dông hÖ to¹ ®é ph¼ng UTM quèc tÕ. Thùc chÊt hÖ to¹ ®é nµy trong cïng mét hÖ quy chiÕu ®­îc tÝnh th«ng qua hÖ to¹ ®é ph¼ng cña phÐp chiÕu Gauss Kruger theo c«ng thøc: XUTM=K0*XG YUTM=K0*(YG-500000) + 500000 TUTM=TG MUTM=K0*MG Trong ®ã: K0=0.9996 dïng cho mói chiÕu 60. K0=0.9999 dïng cho mói chiÕu 30. XUTM YUTM lµ to¹ ®é ph¼ng cña l­íi chiÕu UTM. XG YG lµ to¹ ®é ph¼ng cña l­íi chiÕu Gauss Kruger MUTM,MG lµ tû lÖ biÕn d¹ng chiÒu dµi t­¬ng øng cña l­íi chiÕu UTM vµ Gauss Kruger. 3. C¸c phÐp chiÕu trong b¶n ®å ®Þa h×nh. N­íc ta c¸c b¶n ®å ®­îc thµnh lËp trong phÐp chiÕu Gauss Kruger (phÐp chiÕu ®ång gãc ) hoÆc phÐp chiÕu UTM (phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc ). B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín ®­îc ®o vÏ b»ng hai ph­¬ng ph¸p: - §o vÏ trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa b»ng m¸y bµn ®¹c, m¸y toµn ®¹c vµ c¸ c dông cô ®o vÏ kh¸c. - §o vÏ ¶nh chôp tõ trªn m¸y bay hoÆc ¶nh chôp trªn mÆt ®Êt. Tuú thuéc vµo diÖn tÝch, ®iÒu kiÖn khu ®o vÏ, chän ph­¬ng ph¸p ®o vÏ phï hîp. §èi víi khu ®o cã diÖn tÝch nhá th­êng sö dông ®o vÏ trùc tiÕp hoÆc phèi hîp ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh . §èi víi khu vùc cã diÖn tÝch lín h¬n sö dông ph­¬ng ph¸p ®o vÏ ¶nh m¸y bay, cßn ®o vÏ ¶nh mÆt ®Êt chØ tiÕn hµnh ë vïng ®åi nói träc, ®Ó phï hîp víi ®Þa h×nh, ®Þa vËt khu ®o vµ môc ®Ých yªu cÇu sö dông b¶n ®å ®Ó thµnh lËp c¸c lo¹i tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh kh¸c nhau. 1.1.5. Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 13
  15. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh YÕu tè ®Æc tr­ng quan träng cña chÊt l­îng mét tê b¶n ®å ®Þa h×nh lµ ®é chÝnh x¸c ®o vµ vÏ b¶n ®å. NÕu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å qu¸ thÊp th× nã kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu sö dông, ng­îc l¹i nÕu quy ®Þnh ®é chÝnh x¸c qu¸ cao sÏ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c ®o vÏ vµ t¨ng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Ng­êi ta th­êng ®¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh theo ba yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ mÆt ph¼ng vµ ®é cao c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ mÆt b»ng cña c¸c ®iÓm ®Þa vËt vµ cuèi cïng lµ ®é chÝnh x¸c biÓu diÔn ®Þa h×nh b»ng ®­êng ®ång møc. Tuú theo yªu cÇu, môc ®Ých sö dông ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp. - Néi dung b¶n ®å gèc. - Phô thuéc møc ®é khã kh¨n cña ®Þa h×nh. - DiÖn tÝch, kÝch th­íc vµ møc ®é chi tiÕt cña c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, ®Þa vËt. Theo c¸c nghiªn cøu tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc coi lµ phï hîp cho tõng vïng sau: - MiÒn nói vµ trung du: 1:5000 ®Õn 1:10000 vµ 1:25000. - §ång b»ng : 1:1000 ®Õn 1:5000 - Khu vùc ®« thÞ: 1:1000; 1:500; 1:200. Néi dung trªn b¶n ®å tû lÖ lín lu«n thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ chÝnh x¸c h¬n c¸c b¶n ®å tû lÖ kh¸c. Do ®ã ngay tõ kh©u kh¶o s¸t ®Þa h×nh, lËp l­íi khèng chÕ tr¾c ®Þa ®Õn ®iÒu vÏ biªn tËp b¶n ®å lu«n ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao. - §¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao theo ®óng yªu cÇu kü thuËt ®èi víi tõng lo¹i tû lÖ b¶n ®å. - ThÓ hiÖn ®Çy ®ñ chi tiÕt c¸c yÕu tè néi dung theo ®óng yªu cÇu kü thuËt ®èi víi tõng lo¹i b¶n ®å. - B¶n ®å ®Þa h×nh cÇn ph¶i râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh h­íng dÔ dµng nhanh chãng ngoµi thùc ®Þa. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 14
  16. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh - C¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. Møc ®é ®Çy ®ñ vµ tû mØ ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông b¶n ®å vµ ®Æc ®iÓm khu ®o. §é chÝnh x¸c biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung cÇn phï hîp víi tû lÖ b¶n ®å. - ChÊt l­îng cña b¶n ®å ph¶i cã chÊt l­îng cao ®Ó b¶o qu¶n, l­u tr÷ ®­îc l©u dµi. Sau ®©y lµ mét sè quy ®Þnh trong quy ph¹m trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín cña côc §o ®¹c vµ B¶n ®å Nhµ N­íc. - Sai sè trung b×nh cña vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt (®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng) kh«ng ®­îc v­ît qu¸ quy ®Þnh d­íi ®©y (tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp):  0.5 mm khi thµnh lËp b¶n ®å ë vïng ®ång b»ng hoÆc vïng ®åi.  0.7 mm khi thµnh lËp b¶n ®æ ë vïng nói cao. Khi thµnh lËp b¶n ®å ë vïng ®· x©y dùng c¬ b¶n, x©y dùng theo quy ho¹ch vµ x©y dùng nhµ nhiÒu tÇng, sai sè trung b×nh cña vÞ trÝ t­¬ng quan gi÷a c¸c ®iÓm t­¬ng quan gi÷a c¸c ®iÓm ®Þa vËt quan träng ( nh­ c¸c c«ng tr×nh chÝnh, c¸c toµ nhµ …) kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0.4 mm. - Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao cña ®­êng b×nh ®é, ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ ®iÓm ghi chó ®é cao biÓu thÞ trªn b¶n ®å gèc so víi ®é cao cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt (®iÓm khèng chÕ ®é cao) kh«ng ®­îc v­ît qu¸ quy ®Þnh nªu ë b¶ng d­íi ®©y (lÊy kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng b×nh ®é lµm ®¬n vÞ) Kho¶ng cao Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao ®­êng b×nh ®é ®Òu(m) (Kho¶ng cao ®Òu) 1/500 1/1000 2/2000 1/5000 1/10000 1/25000 0.25 1/4 1/4 - - - - 0.5 1/4 1/4 1/4 1/3 - - 1.00 1/4 1/4 1/4 1/4 1/4 - 2.5 - - - 1/3 1/3 1/3 TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 15
  17. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh 5.00 - - - - 1/2 1/2 10.00 - - - - - 1/2 Trong tr­êng hîp ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ 1:500, 1:1000 ë vïng cã ®é dèc trªn 100, ®o vÏ b¶n ®å tû lÖ tõ 1:2000 ®Õn b¶n ®å tû lÖ 1:25000 ë vïng cã ®é dèc 150 th× sè ®­êng b×nh ®é ph¶i phï hîp víi ®é cao x¸c ®Þnh t¹i chæ thay ®æi ®é dèc vµ ph¶i phï hîp víi ®é cao cña c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh. §èi víi c¸c khu vùc Èn khuÊt, ®Çm lÇy, b·i c¸t kh«ng æn ®Þnh v v … c¸c sai sè nãi trªn t¨ng thªm 1.5 lÇn. - Sai sè giíi h¹n cña vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt, cña ®é cao ®­êng b×nh ®é, ®é cao cña ®iÓm ghi chó ®é cao, ®é cao ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh quy ®Þnh lµ 2 lÇn sai sè nªu trªn. Khi kiÓm tra, sai sè lín nhÊt kh«ng v­ît qu¸ sai sè giíi h¹n. Sè l­îng sai sè cã gi¸ trÞ b»ng sai sè giíi h¹n kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 10% tæng sè c¸c tr­êng hîp kiÓm tra. C¸c sai sè trong mäi tr­êng hîp kh«ng ®­îc mang tÝnh chÊt hÖ thèng. - Sai sè vÞ trÝ cña ®iÓm t¨ng dµy so víi vÞ trÝ cña ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ ngo¹i nghiÖp gÇn nhÊt kh«ng ®­îc v­ît qu¸ quy ®Þnh sau: VÒ mÆt ph¼ng (tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp):  0.35 mm ®èi víi vïng ®ång b»ng vµ vïng ®åi.  0.5mm ®èi víi vïng nói vµ nói cao. VÒ ®é cao, c¸c gi¸ trÞ nªu ë b¶ng d­íi ®©y (lÊy kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng b×nh ®é lµm ®¬n vÞ). Kho¶ng cao Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao ®­êng b×nh ®é ®Òu(m) ( Kho¶ng cao ®Òu ) 1/500 1/1000 2/2000. 1/5000. 1/10000 1/25000 0.5 1/5 1/5 - - - - 1 1/5 1/5 1/5 1/5 1/5 - TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 16
  18. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh 2.5 - - - - 1/4 1/4 5 - - - - 1/3 1/3 10 - - - - - 1/3 Sai sè giíi h¹n cña ®iÓm t¨ng dµy quy ®Þnh lµ 2 lÇn sai sè trung b×nh nãi trªn. Khi kiÓm tra, sai sè lín nhÊt vÒ vÞ trÝ cña ®iÓm t¨ng dµy kh«ng v­ît qu¸ sai sè giíi h¹n vµ sè l­îng sai sè cã gi¸ trÞ b»ng sai sè d­íi h¹n kh«ng v­ît qu¸ : VÒ mÆt ph¼ng : 5% tæng sè c¸c tr­êng hîp. VÒ ®é cao : 5% tæng sè c¸c tr­êng hîp ë vïng quang ®·ng. 10% tæng sè c¸c tr­êng hîp ë vïng Èn khuÊt ®Çm lÇy, b·i c¸t kh«ng æn ®Þnh … Trong mäi tr­êng hîp c¸c sai sè nãi trªn kh«ng ®­îc mang tÝnh hÖ thèng. Trªn ®©y lµ mäi quy ®Þnh cña c¸c ®­êng b×nh ®é trªn b¶n ®å ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: TT Tû lÖ b¶n ®å Kho¶ng cao ®Òu (m) Nhá nhÊt Trung b×nh Lín nhÊt 1 1:2 000 0.5 1 2 2 1:5 000 1 2 5 3 1:10 000 2.5 2.5 5 4 1:25 000 2.5 5 10 5 1:50 000 10 10 20 6 1:100 000 20 20 40 7 1:200 000 20 20 40 8 1:500 000 50 50 100 9 1:1000 000 50 100 200 Ngoµi c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh, b¶n ®å ph¶i cã c¸c ®iÓm ghi chó ®é cao. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 17
  19. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh Sè l­îng ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ ghi chó ®iÓm ®é cao trªn 1 dm 2 b¶n ®å kh«ng Ýt h¬n 10 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng nói, nói cao vµ 15 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng ®åi vµ vïng ®ång ph¼ng. Trong c¸c tr­êng hîp ®Æc biÖt nh­ khi ®o vÏ ë vïng d©n c­ dµy ®Æc, vïng cã ®Þa h×nh biÕn ®æi ®Òu vµ cã quy luËt… th× sè l­îng ®iÓm nªu trªn còng ®­îc gi¶m bít nh­ng còng kh«ng Ýt h¬n 8 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng nói, nói cao vµ 10 ®iÓm khi ®o vÏ ë vïng ®ång b»ng, vïng ®åi. Quy ®Þnh nµy ph¶i ®­îc nªu râ trong thiÕt kÕ kü thuËt cña khu ®o. §é chÝnh x¸c x©y dùng l­íi khèng chÕ ®Þa h×nh th­êng ®­îc ®Æc tr­ng b»ng sai sè trung ph­¬ng vÞ trÝ ®iÓm khèng chÕ so víi ®iÓm cÊp cao h¬n. Sai sè nµy th­êng lÊy b»ng 0.02 mm trªn b¶n ®å. 1.2. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å. Trong c¸c ngµnh khoa häc øng dông th× khoa häc thµnh lËp b¶n ®å lµ mét ngµnh cã nhiÒu ®Æc thï riªng biÖt, cho ra c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng, ®a tû lÖ, phôc vô cho nhiÒu ngµnh khoa häc víi môc ®Ých kh¸c nhau nh­ : Qu©n sù, qu¶n lý ®Êt ®ai, thiÕt kÕ x©y dùng … LÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh ®· h×nh thµnh nªn c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®­îc tæng qu¸t nh­ sau : TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 18
  20. §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh Ph­¬ng ph¸p ®o Ph­¬ng Ph­¬ng trùc tiÕp ngoµi thùc ph¸p biªn ph¸p ®o ®Þa tËp ¶nh Ph­¬ng Ph­¬ng Ph­¬ng Ph­¬ng ph¸p ph¸p bµn ph¸p toµn ph¸p ®o ®o ¶nh lËp ®¹c ®¹c ¶nh ®¬n thÓ Quang Gi¶i tÝch Tr¹m ¶nh c¬ sè H×nh 1.1. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh 1.2.1. Ph­¬ng ph¸p ®o ®¹c trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa. TrÇn ThÞ ¸i Lan Tr¾c ®Þa A -K46 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2