I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật1;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh2 này đây khúc tình si,
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài3 xuân.
(Vội vàng - Xuân Diệu, Thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám
1945, Lý Hoài Thu, NXB Giáo dục, 1997, tr.179 - 180)
Câu 1. Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Mục đích của việc tác giả muốn tắt nắng, buộc gió là gì?
Câu 3. Tác giả nhận biết và diễn tả cảm xúc của mình bằng những giác quan nào?
Câu 4. Nhận xét về bức tranh thiên nhiên mùa xuân được miêu tả trong những dòng thơ sau:
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si,
Câu 5. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong dòng thơ:
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.
Câu 6. Bạn hiểu như thế nào về nội dung của hai dòng thơ:
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.?
Câu 7. So sánh điểm khác biệt trong quan niệm thẩm mĩ của Xuân Diệu qua đoạn thơ trên và quan niệm
thẩm mĩ của Nguyễn Du qua hai dòng thơ: Làn thu thuỷ nét xuân sơn/ Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém
xanh (Trích Truyện Kiều).
Câu 8. Từ ý thơ Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân, bạn rút ra được bài học gì cho bản thân?
II. VIẾT (4,0 điểm)
Bạn hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) với nhan đề: Sức mạnh của niềm đam mê.
......... Hết .........
1 Tuần tháng mật: cách nói khác của tuần trăng mật.
2 Yến anh: chim yến, chim oanh, con trống, con mái quấn quýt nhau, thường được so sánh với sự quấn quýt trong tình yêu nam nữ,
vợ chồng.
3 Hoài xuân: nhớ tiếc mùa xuân.
SỞ GD & ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT NGÔ SĨ LIÊN
(Đề gồm có 01 trang)
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2023 - 2024
Môn: Ngữ văn
Dành cho lớp 11
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
Phần
Câu
Nội dung
Điểm
I
ĐỌC HIỂU
6.0
1
Thể thơ tự do.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời sai: 0,0 điểm
0.5
2
Mục đích của việc muốn tắt nắng, buộc gió là để màu đừng nhạt, hương đừng bay.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời được 01 ý: 0,25 điểm
- Học sinh trả lời sai: 0,0 điểm
0.5
3
Tác giả nhận biết và diễn tả cảm xúc của mình bằng những giác quan: thị giác, khứu
giác, thính giác, vị giác.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời được từ 03 - 04 ý: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời được từ 01 - 02 ý: 0,25 điểm
- Học sinh trả lời sai: 0,0 điểm
0.5
4
Nhận xét về bức tranh thiên nhiên mùa xuân
- Chỉ ra các hình ảnh miêu tả: tuần tháng mật của ong bướm, hoa của đồng nội xanh
rì, lá của cành tơ phơ phất, khúc tình si của yến anh.
- Nhận xét: Bức tranh thiên thiên gần gũi, quen thuộc; tươi mới, tràn đầy sức sống.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng 02 ý: 1,0 điểm
- Học sinh trả lời đúng 01 ý: 0,5 điểm
(Học sinh có câu trả lời với cách diễn đạt tương đương được điểm tối đa khi đúng ý)
1.0
5
Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ:
- Chỉ ra biện pháp nghệ thuật: so sánh (như), ẩn dụ chuyển đổi cảm giác (tháng giêng
- ngon - cặp môi gần).
- Tác dụng:
+ Thể hiện vẻ đẹp hấp dẫn, đầy sức quyến rũ của mùa xuân.
+ Thể hiện lòng ham sống, yêu đời đến cuồng nhiệt, say mê của nhà thơ.
Hướng dẫn chấm:
- Chỉ ra được ít nhất một biện pháp tu từ: 0,25 điểm
- Nêu tác dụng:
+ Học sinh nêu được 02 tác dụng: 0,75 điểm.
+ Học sinh nêu được 01 tác dụng: 0,5 điểm.
+ Học sinh không nêu được tác dụng hoặc trả lời không thuyết phục: 0,0 điểm.
(Học sinh có câu trả lời với cách diễn đạt tương đương được điểm tối đa khi đúng ý)
1.0
6
Có thể hiểu những dòng thơ như sau:
- Tâm trạng của nhà thơ: vừa sung sướng, náo nức, mê say, đắm mình tận hưởng vẻ
đẹp của mùa xuân; vừa vội vàng, cuống quýt, lo âu trước sự trôi chảy của thời gian.
- Hai dòng thơ thể hiện lòng yêu đời, nâng niu, quý trọng cuộc sống đến từng phút
giây của nhà thơ.
1.0
SỞ GD & ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT NGÔ SĨ LIÊN
(HDC gồm có 03 trang)
HDC KIỂM TRA GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2023 - 2024
Môn: Ngữ văn
Dành cho lớp 11
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng 02 ý: 1,0 điểm
- Học sinh trả lời đúng 01 ý: 0,5 điểm
(Học sinh có câu trả lời với cách diễn đạt tương đương được điểm tối đa khi đúng ý)
7
Điểm khác biệt trong quan niệm thẩm mĩ của Xuân Diệu và Nguyễn Du:
- Quan niệm thẩm mĩ của Xuân Diệu: Con người là chuẩn mực của cái đẹp bởi vậy
mà Xuân Diệu miêu tả thiên nhiên mùa xuân nhưng lại có sự hiện diện của con người
(Và này đây ánh sáng chớp hàng mi; Tháng giêng ngon như một cặp môi gần)
- Quan niệm thẩm mĩ của Nguyễn Du: Thiên nhiên là chuẩn mực của cái đẹp bởi vậy
mà Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp của Thuý Kiều nhưng lại có sự hiện diện của thiên
nhiên (Làn thu thuỷ nét xuân sơn/ Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh)
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng 02 ý: 1,0 điểm.
- Học sinh trả lời đúng 01 ý: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời không thuyết phục hoặc không trả lời: 0,0 điểm.
(Học sinh có câu trả lời với cách diễn đạt tương đương được điểm tối đa khi đúng ý)
1.0
8
Học sinh rút ra bài học phù hợp với bản thân. Có thể là:
- Bài học về sự quý trọng thời gian.
- Bài học về sự nâng niu, quý trọng những gì mình đang có.
…
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh nêu được bài học phù hợp, diễn đạt thuyết phục, mạch lạc, rõ ý: 0,5 điểm.
- Học sinh nêu được bài học phù hợp nhưng diễn đạt còn chung chung, sáo rỗng,
chưa rõ ý: 0,25 điểm.
0.5
II
VIẾT
4.0
a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận
Có đầy đủ Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển
khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.
0.25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Sức mạnh của niềm đam mê.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
0.5
c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập
luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý:
2.5
* Giải thích:
- Đam mê là trạng thái tâm lý hứng thú, yêu thích, say mê đặc biệt về một điều nào
đó, một lĩnh vực nào đó bằng tình cảm mãnh liệt, hiện hữu trong mỗi con người.
- Niềm đam mê là động lực, là nguồn sức mạnh để khám phá và bộc lộ năng lực bản
thân. Thành công trong cuộc sống phần lớn đều có xuất phát điểm là niềm đam mê
trong mỗi con người.
* Bàn luận:
- Đam mê xuất phát từ sở trường, sở thích đặc biệt của mỗi người. Sự đam mê là ngọn
lửa thổi bùng lên lòng nhiệt huyết, khiến mỗi chúng ta không ngừng khám phá những
tiềm năng vô tận ẩn sâu trong mỗi con người.
- Niềm đam mê là chất xúc tác, là sức mạnh kích thích giúp ta tìm được những giải
pháp độc đáo và sáng tạo kỳ diệu.
- Những người đam mê luôn dồn hết tâm trí, năng lượng vào điều mình yêu thích để
hoàn thành công việc một cách tốt nhất, đạt chất lượng cao nhất như mong muốn, vì
vậy đam mê là khởi đầu tốt đẹp dễ dẫn đến thành công.
* Mở rộng:
- Không phải ai cũng dễ dàng tìm ra được niềm đam mê để phát huy tối đa năng lực
của bản thân. Mỗi người cần nhìn sâu sắc hơn về bản thân để khám phá những tiềm
năng chưa bộc lộ, hãy nhiệt thành theo đuổi những giấc mơ, nuôi dưỡng ước mơ.
- Niềm đam mê cũng phải thực tế, phù hợp với năng lực, sở trường, mục tiêu lựa
chọn, chuẩn mực xã hội. Cần phải sáng suốt, tỉnh táo để xác định, không nên ảo tưởng,
viển vông…
- Phê phán lối sống mờ nhạt, không có ước mơ, mục đích phấn đấu không rõ ràng,
không biết đam mê, không dám sống cho niềm đam mê.
* Bài học:
- Khẳng định ý nghĩa niềm đam mê đối với cuộc sống mỗi con người.
- Tìm kiếm, khám phá và theo đuổi niềm đam mê thực sự của chính mình có ý nghĩa
vô cùng quan trọng và cần thiết, nhất là đối với giới trẻ.
- Định hướng ý thức trong việc tìm kiếm điều thật sự quan tâm, hứng thú để nỗ lực
và khẳng định bản thân.
Hướng dẫn chấm:
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu, phù hợp; kết
hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (2,0 điểm - 2,5 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có dẫn chứng
hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (1,0 điểm - 1,75 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không liên quan
mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không phù hợp
(0,25 điểm - 0,75 điểm).
(Học sinh có thể trình bày quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo
đức và pháp luật)
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
0.25
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ, sáng tạo.
0.5
Tổng cộng (I + II)
10,0
Lưu ý khi chấm bài:
Giáo viên cần nắm vững yêu cầu chấm để đánh giá tổng quát bài làm của học sinh, tránh đếm ý cho
điểm một cách máy móc, linh hoạt trong việc vận dụng Hướng dẫn chấm.
--------------------- Hết -------------------------
Hình thức: 100% tự luận
1. Ma trận
Kĩ năng
Nội dung kiến thức / Đơn vị kĩ năng
Mức độ nhận thức
Tỉ lệ
Nhận
biết
Thông
hiểu
Vận
dụng
Vận
dụng
cao
Đọc
Thơ có yếu tố tượng trưng
3
3
1
1
60
Viết
Viết văn bản nghị luận về một tư tưởng đạo lí
1*
1*
1*
1*
40
Tổng
25%
45%
20%
10%
100
Tỉ lệ%
70%
30%
2. Đặc tả
TT
Kĩ
năng
Đơn vị
kiến thức /
Kĩ năng
Mức độ đánh giá
Số lượng câu hỏi theo mức độ
nhận thức
Tổng %
Nhận
biết
Thông
hiểu
Vận
dụng
Vận
dụng
cao
1
Đọc
hiểu
Thơ
Nhận biết:
- Nhận biết được chi tiết tiêu biểu,
đề tài, nhân vật trữ tình trong bài
thơ.
- Nhận biết được cấu tứ, vần, nhịp,
những dấu hiệu thể loại của bài
thơ.
- Nhận biết được yếu tố tượng
trưng (nếu có) trong bài thơ.
- Nhận biết được những biểu hiện
của tình cảm, cảm xúc trong bài
thơ.
- Nhận biết đặc điểm của ngôn từ
nghệ thuật trong thơ.
Thông hiểu:
- Hiểu và lí giải được ý nghĩa giá
trị thẩm mĩ của ngôn từ, cấu tứ,
hình thức bài thơ.
- Phân tích, lí giải được vai trò của
yếu tố tượng trưng trong bài thơ
(nếu có).
- Xác định được chủ đề, tư tưởng,
thông điệp của bài thơ.
- Lí giải được tình cảm, cảm xúc,
cảm hứng chủ đạo của người viết
thể hiện qua bài thơ.
- Phát hiện và lí giải được các giá
trị văn hóa, triết lí nhân sinh của
bài thơ.
- Phân tích được tính đa nghĩa của
ngôn từ trong bài thơ.
Vận dụng:
Theo ma trận ở trên
60
SỞ GD & ĐT BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT NGÔ SĨ LIÊN
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ II NĂM HỌC 2023 - 2024
Môn: Ngữ văn
Dành cho lớp 11
Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề