i
LI CẢM ƠN
Trưc tiên em xin gi li cảm ơn chân thành đến trường Cao Đẳng CNTT Hu
Ngh Việt Hàn đã tạo điu kin thun lợi cho em đưc ngi hc trong lp hc Tin Hc
Vin Thông Khóa 4 ca trưng, em gi li cảm ơn chân thành đến quý thy cô b môn
thuc khoa công ngh thông tin ng dụng đã nhiệt tình ging dy, cung cp kiến thc
và giúp đỡ động viên để em có th hoàn thành được đồ án y. Đặc bit gi li cảm ơn
chân thành ti Phan Th Lan Anh đã ng dn tn tình cho em trong sut thi gian
làm đ án.
Xin cảm ơn những người thân trong gia đình tôi, cảm ơn những người bn thân
thiết đã giúp đ tôi trong những lúc khó khăn nhất.
Sinh viên thc hin:
Lương Văn Phượng
ii
MC LC
LI CM ƠN ................................................................................................................. i
MC LC ...................................................................................................................... ii
DANH MC CÁC T VIT TT VÀ CÁC THUT NG TING ANH ............ v
DANH MC BNG BIU ......................................................................................... vii
DANH MC HÌNH NH .......................................................................................... viii
M ĐẦU ......................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN V NÂNG CAO CHT LƯNG TING NÓI ........ 2
1.1 Gii thiệu chương .................................................................................................... 2
1.2 Nâng cao cht lưng tiếng nói là gì ? ..................................................................... 2
1.3 Tín hiu, h thng và x lý tín hiu ....................................................................... 3
1.3.1 Tín hiu ............................................................................................................. 3
1.3.2 Ngun tín hiu .................................................................................................. 4
1.3.3 H thng và x lý tín hiu ................................................................................ 4
1.3.4 Phân loi tín hiu ............................................................................................. 5
1.4 Lý thuyết v nhiu ................................................................................................... 5
1.4.1 Ngun nhiu ..................................................................................................... 5
1.4.2 Nhiu và mc tín hiu tiếng nói trong các môi trưng khác nhau ................ 7
1.5 Tín hiu ri rc theo thi gian................................................................................ 8
1.5.1 Tín hiệu bưc nhảy đơn vị ............................................................................... 8
1.5.2 Tín hiệu xung đơn vị......................................................................................... 9
1.5.3 Tín hiệu hàm ............................................................................................... 9
1.5.4 Tín hiu hàm sin ri rc ................................................................................... 9
1.6 Phép biến đi Fourier ca tín hiu ri rc DTFT ................................................ 9
1.6.1 S hi t ca phép biến đi Fourier .............................................................. 10
1.6.2 Quan h gia biến đổi Z và biến đổi Fourier ................................................ 10
1.6.3 Phép biến đổi Fourier ngược ......................................................................... 10
1.6.4 Các tính cht ca phép biến đi Fourier ....................................................... 11
1.6.5 Phân tích tn s (ph) cho tín hiu ri rc ................................................... 12
iii
1.6.6 Ph biên độ và ph pha .................................................................................. 12
1.7 Các thut toán s dng nâng cao cht lưng tiếng nói ...................................... 13
1.7.1 Tr ph ............................................................................................................ 13
1.7.2 Mô hình thng............................................................................................ 13
1.8 Tín hiu tiếng nói ................................................................................................... 13
1.9 Cơ chế to tiếng nói ............................................................................................... 15
1.9.1 B máy phát âm của con người ..................................................................... 15
1.9.2 Mô hình k thut ca vic to tiếng nói ........................................................ 16
1.9.3 Phân loi âm ................................................................................................... 16
1.9.4 Thuc tính âm hc ca tiếng nói ................................................................... 16
1.10 Kết luận chương................................................................................................... 17
CHƯƠNG 2 : ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TIẾNG NI ....................................... 18
2.1 Gii thiệu chương .................................................................................................. 18
2.2 Phương pháp đánh giá chủ quan ......................................................................... 18
2.2.1 Các phương pháp đánh giá tuyệt đối ............................................................. 18
2.2.2 Các phương pháp đánh giá tương đối ........................................................... 19
2.2.2.1 Đánh giá bằng phương pháp so sánh các mẫu tín hiu ........................... 19
2.2.2.2 Phương pháp đánh giá theo s suy gim chất lượng ............................... 20
2.3 Phương pháp đánh giá khách quan ..................................................................... 20
2.4 Kết luận chương..................................................................................................... 21
CHƯƠNG 3: THUT TOÁN SPECTRALSUBTRACTION ............................... 22
3.1 Gii thiệu chương .................................................................................................. 22
3.2 Thut toán Spectral Subtraction .......................................................................... 22
3.2.1 Gii thiu chung ............................................................................................. 22
3.2.2 Nguyên tc cơ bản ca thut toán .................................................................. 22
3.2.3 Spectral subtraction đối vi ph biên độ ........................................................ 23
3.2.4 Spectral subtraction đối vi ph công sut .................................................... 24
3.3 Sơ đồ khi ca thut toán Spectral Subtraction ................................................. 25
3.3.1 Phân tích tín hiu theo tng frame ................................................................ 26
iv
3.3.2 Overlap và Adding .......................................................................................... 26
3.3.3 Hàm x lý gim nhiu .................................................................................... 27
3.3.4 Ước lưng và cp nht nhiu ......................................................................... 28
3.3.4.1 Voice activity detection ............................................................................. 28
3.3.4.2 Quá trình ưc lưng và cp nht nhiu ................................................... 29
3.4 Kết luận chương..................................................................................................... 29
CHƯƠNG 4: MÔ PHNG BNG MATLAP .......................................................... 30
4.1 Gii thiệu chương .................................................................................................. 30
4.2 Gii thiu chung v phn mm Matlab ............................................................... 30
4.2.1 Khái nim v Matlab ....................................................................................... 30
4.2.2 Các tính năng chính ....................................................................................... 30
4.3 Quy trình thc hiện và đánh giá thuật toán ....................................................... 31
4.4 Lưu đồ thut toán Spectral Subtraction ............................................................. 32
4.5 Thc hiện và đánh giá thuật toán ........................................................................ 33
4.6 Kết luận chương..................................................................................................... 36
4.7 Matlap Code ca thun toán gim nhiu ............................................................ 36
KT LUẬN VÀ HƯNG PHÁT TRIỂN ĐỀ TÀI ................................................... 43
TÀI LIU THAM KHO ............................................................................................ ix
PH LC ....................................................................................................................... x
NHN XÉT CA GING VIÊN HƯỚNG DN ...................................................... xi
v
DANH MC CÁC T VIT TT VÀ CÁC THUT NG
TING ANH
T viết
tt
Tiếng Anh
Nghĩa tiếng Vit
ACR
Absolute Categories Rating
Đánh giá theo giá tr tuyệt đối
CCR
Comparison Category Rating
Đánh giá bng cách so sánh
DCR
Degradation Category Rating
Đánh giá suy gim chất lượng
DFT
Discrete Fourier Transform
Phép biến đổi Fourier ri rc
DTFT
Discrete- Time Fourier Transform
Phép biến đổi Fourier ca tín hiu ri
rc.
FFT
Fast Fourier Transform
Phép biến đổi Fourier nhanh
IDTFT
Inverse Discrete Fourier
Transform
Phép biến đổi ngưc Fourier ri rc
ITU-T
International Telecommunications
Union Telecommunication
Hip hi tiêu chun vin thông
quc tế
IS
IS Itakura_Saito
LLR
Log Likehook Raito
LPC
LPC Linear Prediction Coefficients
H s d đoán tuyến tính
LTI
Linear Time-Invariant
H thng bt biến và biến thiên
theo thi gian
MMSE
Minium Mean-Squared Error
Ti thiu hoá sai lch trung bình bình
phương
MOS
Mean Opinion Scores
Đánh giá theo quan đim người nghe
OE
Objective Evaluation
Đánh giá khách quan
PC
Personal Computer
Máy tính cá nhân
ROC
Region of Convergence
Min hi t
SE
Subjective Evaluation
Đánh giá ch quan
SNR
Signal Noise Ratio
T s tín hiu trên nhiu
SPL
Sound Pressure Level
Mc áp sut ca âm thanh
SVD
Singular Value Decomposition
Phép phân tích giá tr đơn
SS
Spectral Subtraction
Thut toán gim nhiu tín hiu