454
ĐO ÁP LC BNG
I. ĐẠI CƯƠNG
- Áp lc bng (Intra-abdominal Pressure -IAP) áp lc trng thái
cân bng động trong khoang bng, tăng n khi hít o, gim khi th ra. nh
thường IAP tr em khe mnh 0 mmHg, tr thông khí áp lc dương
1-8 mmHg.
- Tăng áp lc bng (Intra-abdominal hypertension - IAH) khi đo
được áp lc bng > 10 mmHg
- Áp lc tưới máu bng (Abdominal perfusion pressure- APP) được tính
bng: huyết áp trung bình đng mch (Mean Arterial Pressure - MAP) tr đi áp
lc bng (IAP).
APP = MAP IAP
- ngưi ln gim áp lc tưới u bng APP 50-60 mmHg làm tăng
đáng k t l t vong t l mc bnh, APP thích hp tr em thì hin ti vn
chưa được xác định, tuy nhiên ch s y thp hơn người ln do huyết áp trung
bình đng mch tr em thp hơn người ln.
- Áp lc ng quang (Bladder pressure): phn ánh áp lc bng được
đo thông qua ng thông vào đường tiết niu, đơn v đo là mmHg.
II. CH ĐỊNH
Đánh giá theo i áp lc bng trong mt s bnh lý y tăng áp lc
bng:
1. Gim áp lc thành bng trong: chn thương bng nng, suy hp cp,
phu thut bng.
2. Tăng thch ng tiêu hóa: lit d dày - rut, tc rut, bán tc rut.
3. Tăng thch bng trong: c chướng/ suy gan, tràn máu/ tràn khí phúc mc.
4. Tái hp thu dch, vào khong gian bào: Toan chuyn hóa (pH<7,2), h
huyết áp, h thân nhit, tái hp thu dch ln, ri lon đông máu, bng hoc chn
thương nng, nhim trùng nng.
III. CHNG CH ĐỊNH
- Các trường hp chng ch định chung ca đặt sonde tiu: nhim khun
tiết niu, chn thương dp rách niu đạo.
- Áp lc bng không chính xác nếu có khi u bàng quang.
IV. CHUN B
1. Người thc hin: 01 bác s ra tay, mc áo như làm th thut khun, 01
điu dưỡng phc sĩ.
2. Phương tin
- Đồng h đo áp lc hoc thước chia vch cm H20.
- Sonde foley c thích hp vi tng người bnh
455
- Khóa ba chc.
- Túi cha nước tiu để dn nước tiu.
- Bơm tiêm 50ml, 20ml và 30 ml
- Túi dch truyn Natri Clorua 0,9%.
- Kp
3. Người bnh
- Gii thích cho người bnh gia đình người bnh để hp tác khi làm th
thut.
- Đặt người bnh nm nga, đầu bng, tư thế ngay ngn, hai chân dui
thng.
- V sinh người bnh ti vùng hu môn, sinh dc.
- Đặt ng thông Foley dn lưu hết nước tiu.
V. CÁC BƯỚC TIN HÀNH
- Ra tay, sau đó s dng k thut vô khun để kết ni h thng đo vi nhau
- Bước 1: Kết ni h thng khóa ba chc vi nhau.
456
+ Chc ba th nht ni mt cng vi ng thông Foley và mt bơm tiêm 50ml
+ Chc ba th 2 ni vi chc ba th nht mt cng ni vi túi đựng
1.000ml dung dch mui đẳng trương.
+ Chc ba th 3 ni vi chc ba th 2h thng đo áp lc, và túi cha nước
tiu. Điu chnh để đầu ca chc ba này ngang mào chu ti đường nách gia.
- Bước 2: m khóa th 1ca c 03 chc ba để dn lưu hết nước tiu ra túi. Ti
chc ba th 3: đóng đưng dn túi nước tiu m đường ti cng áp lc. Ti
chc ba th nht: khóa đường ti ng thông bàng quang. Ti chc ba th 2 m
đường ti túi dch mui đẳng trương.
- Bước 3: hút 50ml dch Natriclorua 0,9% vào bơm tiêm ti chc ba th 1,
khóa đưng ti túi dch chc ba th 2, m đưng ti ng thông bàng quang ti
chc ba th 1 ri bơm Natriclorua 0,9% o bàng quang vi lượng 1ml/kg (ti đa
25 ml). Th tích ca bàng quang nên gi c định các ln đo. Đóng khóa
bơm tiêm li, đợisau 30- 60 giây để s thăng bng áp lc xy ra, theo dõi áp lc
ti đồng h đo áp lc ghi nhn thông s áp lc ca ln đo vào cui thì th ra (
điu này hn chế ti đa nh hưởng ca áp lc ca phi).
- Sau khi kết thúc vic đo áp lc bng tiến hành tháo dng c như sau:
+ Tháo đng h b phn đo áp lc trước khi rút ng sonde tiu cho người
bnh.
+ Ra tay đeo găng tay
+ S dng k thut sch không chm, tháo b phn đo áp lc chc ba ra,
ni ng sonde tiu vi túi đng nước tiu, b b phn đo áp lc o thùng cht
thi thích hp.
+ Tháo găng tay và ra tay
VI. THEO DÕI
- Thi gian khong cách theo dõi áp lc bng ph thuc vào tng
bnh người bnh c th. Thông thường IAP được đo mi 4 gi đo thường
xuyên hơn nếu người bnh tăng IAP > 12 mmHg, hoc người bnh h
huyết áp, thiu niu hoc chướng bng.
- Nếu áp lc bng > 12 mmHg, cn chc chn k thut đo đúng sonde
tiu không b tc. Khi đó cn tiến hành các bin pháp điu tr làm gim IAP để
làm gim t l bnh nng t vong. Tn thương thn có th xy ra vi mc IAP
t 10 - 15 mmHg.
- Nếu áp lc bng < 12 mmHg sau vài gi theo dõi, vic đo áp lc th
dng nếu tình trng lâm ng ca người bnh được ci thin. Người bnh vn cn
được theo dõi lâm sàng để phát hin tình trng xu hơn.
VII. TAI BIN VÀ X TRÍ
- Nhim trùng niu biến chng th gp do đặt lưu ng thông bàng
quang kéo dài, để hn chế biến chng này cn tuân th khun trong quá trình
làm th thut rút ngay ng thông bàng quang khi không cn theo dõi áp lc
bng na.
- Chy máu đường niu xy ra do k thut: chn c sonde tiu phù hp vi
trth thut phi hết sc nh nhàng.