1
SỞ LAO ĐỘNG TB&XH TỈNH HÀ NAM
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ HÀ NAM
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
NGÀNH/NGHỀ: KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
Ban hành kèm theo Quyết định số: 285/QĐ-CĐN ngày 21 tháng 7 năm 2017 của
Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề Hà Nam
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI
GIÁO TRÌNH
KINH TẾ CHÍNH TRỊ
NGHỀ: KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: / QĐ-CĐCG ngày … tháng.... năm……
của Trường cao đẳng Cơ giới
Quảng Ngãi, năm 2022
(Lưu hành nội bộ)
2
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu cho giảng viên và sinh viên nghề Kế
toán doanh nghiệp trường Cao Đẳng Cơ Giới. Chúng tôi đã thực hiện biên soạn cuốn
giáo trình Kinh tế chính trị.
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
3
LỜI GIỚI THIỆU
Kinh tế chính trị là một môn khoa học xã hội nghiên cứu việc sản suất và trao đổi
hàng hóa đặt trong mối quan hệ với chính trị dưới nhân quan của chính trị gia. Thuật ngữ
kinh tế chính trị xuất hiện do kết hợp các từ có nguồn gốc từ Hy Lạp với nghĩa là “thiết
chế chính trị ” .Kinh tế chính trị học cung cấp các khái niệm và hệ thống kiến thức cơ
bản nhất cho khoa kinh tế hiện đại như cung cầu, lợi nhuận, tự do thương mại…Nhiều
quan điểm của các trường phái kinh tế chính trị đã trở thành các tín điều mang tính ý
thức hệ của các nhà kinh tế học và các chính trị gia,
Giáo trình kinh tế chính trị là một trong các môn khoa học góp phần đào tạo nên
những con người không chỉ có năng lực chuyên môn nghiệp vụ mà còn có phẩm chất
chính trị đạo đức đáp ứng được đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Giáo trình được biên soạn dựa trên Giáo trình
Kinh tế chính trị Mác – Lênin của hội đồng TW chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia
các bộ môn khoa học Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra có sử dụng một số
tài liệu tham khảo của các tác giả đã được nêu trong cuối mỗi chương.
Quảng Ngãi, ngày tháng năm 20
Tham gia biên soạn
1. Nguyễn Thị Thanh Nhàn Chủ biên
2. .............................
3. ……….......
4
MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU ........................................................................................................... 2
CHƯƠNG I: SƠ LƯỢC LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA KINH
TẾ CHÍNH TRỊ……………………………………………………………………….12
1. Những tư tưởng kinh tế chủ yếu trong thời cổ đại và trung cổ - cơ sở cho sự ra đời
kinh tế chính trị học ……………………………………………………………………13
2. Sự phát sinh phát triển kinh tế chính trị học tư sản cổ………………………………15
3. Những khuynh hướng và học thuyết kinh tế phê phán có kế thừa kinh tế chính trị
học tư sản cổ điển… ....................................................................................................... 23
4. Một số trường phái kinh tế chính trị học tư sản hiện đại ........................................... 26
CHƯƠNG II: SẢN XUẤT HÀNG HÓA VÀ CÁC QUY LUẬT SẢN XUẤT
HÀNG HÓA………..………………………………………………………………...43
1.Sản xuất hàng hoá và điều kiện ra đời của nó ........................................................... 44
2.Hàng hoá. .................................................................................................................... 46
3.Tiền tệ ........................................................................................................................ 50
4.Thị trường và quy luật cung cầu ................................................................................. 53
5.Quy luật cạnh tranh. ................................................................................................... 55
6.Quy luật giá trị ............................................................................................................58
CHƯƠNG III: TÁI SẢN XUẤT XÃ HỘI. .................................................................. 62
1. Các phạm trù của tái sản xuất. ...................................................................................63
2. Các quy luật kinh tế của tái sản xuất xã hội. ............................................................ 68
3. Tăng trưởng kinh tế .................................................................................................. 73
CHƯƠNG IV: TÁI SẢN XUẤT VỐN, GIÁ THÀNH, TIỀN LƯƠNG VÀ LỢI
NHUẬN DOANH NGHIỆP…………………………………………………………..81
1. Tuần hoàn và chu chuyển vốn .................................................................................. 83
2. Giá thành sản phẩm .................................................................................................. 87
3. Tiền lương ................................................................................................................ 88
4. Lợi nhuận, các hình thái vốn và các thu nhập .......................................................... 93
CHƯƠNG V: NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ
NGHĨA. ........................................................................................................................ 97
1. Thực trạng và vai trò của nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay
…………………………………………………………………………………. 98
2. Nội dung và xu hướng vận động của kinh tế thị trường ở nước ta.
…………………………………………………………………………………101
3. Điều kiện, khả năng và giải pháp phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở nước ta. ..................................................................................................... 104
CHƯƠNG VI: CƠ CẤU THÀNH PHẦN KINH TẾ VÀ XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG
CƠ BẢN CỦA NỀN KINH TẾ TRONG THỜI KÌ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ
HỘI. ............................................................................................................................ 111
1. Cơ cấu thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam 112
5
2. Xã hội hoá sản xuất- xu hướng vận động cơ bản của nền kinh tế trong thời kỳ quá
độ ............................................................................................................................. 119
CHƯƠNG VII: XÂY DỰNG CƠ SỞ VẬT CHẤT – KỸ THUẬT TRONG THỜI KỲ
QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM. ............................................. 124
1. Con đường xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội...................... 125
2. Nội dung của công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta trong thời kỳ quá độ ........ 126
3. Những tiền đề cần thiết để xây dựng cơ sở vật chất- kỹ thuật ở nước ta. .............. 131
CHƯƠNG VIII: CƠ CHẾ KINH TẾ TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ
NGHĨA XÃ HỘI…………………………………………………………………….138
1. Khái niệm cơ chế kinh tế ......................................................................................... 139
2. Sự cần thiết khách quan phải chuyển sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước ở nước ta. ........................................................................................................... 139
3. Cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. ..................................................... 140
4. Vai trò kinh tế của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở nước ta. .......................................................................................................... 141