ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG THƢƠNG MẠI VÀ DU LỊCH HÀ NỘI
GIÁO TRÌNH
Môn học: VĂN HÓA DU LỊCH
Ngành: QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNH
Trình độ: CAO ĐẲNG
((Ban hành theo Quyết định số:278/QĐ-TMDL ngày 06 tháng 9 năm 2018)
HÀ NỘI, năm 2018
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể đƣợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Nghị quyết 08 - NQ/TW của Bộ chính trị đã khẳng định “Phát triển du
lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hƣớng chiến lƣợc quan trọng để
phát triển đất nƣớc, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực
khác”. Một trong những nhiệm vụ quan trọng để thực hiện mục tiêu này là phát
triển du lịch thực sự là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên
vùng, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, có thƣơng hiệu và khả năng cạnh tranh
cao; xã hội hóa cao và có nội dung văn hóa sâu sắc; tăng cƣờng liên kết trong
nƣớc và quốc tế, chú trọng liên kết giữa ngành Du lịch với các ngành, lĩnh vực
khác trong chuỗi giá trị hình thành nên các sản phẩm du lịch. Nhƣ vậy, du lịch
đƣợc xác định là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp mang bản chất và nội dung văn
hóa sâu sắc; nội hàm văn hóa của hoạt động du lịch chi phối mọi lĩnh vực của
kinh tế du lịch. Điều đó đặt ra vấn đề cần thiết khai thác giá trị kho tàng di sản
văn hóa của dân tộc để phát triển du lịch. Bởi vì văn hóa là một trong những tài
nguyên lớn nhất, quan trọng nhất của du lịch Việt Nam.
Việt Nam là một quốc gia có nền văn hóa đa dạng do quá trình tiếp biến
lâu dài văn hóa nhiều nƣớc trên thế giới. Văn hóa Việt Nam cũng có nhiều thành
tựu, có nhiều di sản văn hóa thế giới, nhiều di tích lịch sử văn hóa quốc gia,
nhiều cảnh quan văn hóa nổi tiếng, là nguồn tài nguyên du lịch vô cùng quý giá.
Việc trang bị những kiến thức khoa học về các lĩnh vực văn hóa khác nhau
chẳng những có ý nghĩa quan trọng trong việc tổ chức quản lý, quy hoạch du
lịch, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với việc nhận diện, đánh giá, khai thác
các tài nguyên văn hóa để tạo ra các sản phẩm du lịch văn hóa đặc thù phục vụ
nhu cầu của du khách trong và ngoài nƣớc. Những yêu cầu đó đặt ra cho khoa
học du lịch những nhiệm vụ hết sức nặng nề, trong đó có nhiệm vụ đào tạo, giáo
dục về văn hóa du lịch trong các nhà trƣờng.
Nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế trên, Trƣờng Cao đẳng Thƣơng mại và Du
lịch Hà Nội tổ chức biên soạn giáo trình Văn hóa du lịch dùng cho chuyên
ngành Quản trị dịch du lịch và lữ hành. Giáo trình là cơ sở để giảng viên nghiên
cứu, soạn giáo án phục vụ cho việc giảng dạy môn học này. Đối với sinh viên,
giáo trình này đƣợc coi là nguồn tài liệu chính thống để học tập và tự nghiên
cứu.
Tuy nhiên, trong quá trình biên soạn cuốn giáo trình này khó tránh khỏi
những thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến góp ý của các chuyên gia
trong ngành và bạn đọc để giáo trình này ngày càng hoàn thiện hơn.
Cuối cùng, chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ và đóng góp ý kiến
của các đồng nghiệp, cảm ơn sự quan tâm của Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo,
khoa Khách sạn du lịch và các phòng ban chức năng của Trƣờng Cao đẳng
Thƣơng mại và Du lịch Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành
cuốn giáo trình này.
Chủ biên
Đoàn Thị Thùy Trang
MỤC LỤC
Chƣơng 1: Khái quát về văn hóa và văn hóa du lịch ....................................... 1
1. Khái quát về văn hóa.......................................................................... 1
2. Khái quát về văn hóa du lịch ............................................................. 6
Chƣơng 2: Tiến trình lịch sử phát triển của văn hóa việt nam .................... 19
1. Lớp văn hoá bản địa ......................................................................... 19
2 .Lớp văn hoá giao lƣu với Trung Hoa và khu vực ............................ 25
3. Lớp văn hoá giao lƣu với Phƣơng Tây ............................................ 52
Chƣơng 3: Các thành tố của văn hóa việt nam trong phát triển du lịch ..... 61
1. Di tích lịch sử văn hóa ..................................................................... 61
2. Di sản văn hoá .................................................................................. 84
3.Văn hóa ẩm thực ............................................................................... 92
4. Văn hóa các dân tộc ......................................................................... 99
5. Tín ngƣỡng và tôn giáo .................................................................. 114
6. Mĩ thuật truyền thống .................................................................... 125
7. Nghệ thuật diễn xƣớng truyền thống ............................................. 133
Tài liệu tham khảo ........................................................................................... 149
1. Tên môn học: Văn hóa du lịch
2. Vị trí, tính chất của môn học:
- Vị trí
Văn hóa du lịch là môn học thuộc kiến thức cơ sở ngành trong chƣơng
trình khung đào tạo trình độ Cao đẳng Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành.
- Tính chất
+ Môn Văn hóa du lịch giới thiệu về thành tựu văn hóa Việt Nam qua các
giai đoạn phát triển khác nhau.
+ Môn Văn hóa du lịch cũng cung cấp các kiến thức về các thành tố của
văn hóa du lịch và những giá trị đặc sắc của các thành tố đó trong kinh doanh du
lịch.
3. Mục tiêu môn học:
Về kiến thức:
- Trình bày đƣợc các khái niệm cơ bản về văn hóa và văn hóa du lịch.
- Xác định đƣợc biểu hiện của các quy luật văn hóa du lịch.
- Phân tích đƣợc các thành tựu văn hóa Việt Nam qua các giai đoạn phát
triển.
- Phân tích đƣợc những giá trị đặc sắc của văn hóa du lịch trong kinh doanh
du lịch.
+ Di tích lịch sử văn hóa
+ Di sản văn hóa
+ Văn hóa ẩm thực
+ Văn hóa các dân tộc
+ Tín ngƣỡng và tôn giáo
+ Mĩ thuật
+ Nghệ thuật diễn xƣớng truyền thống
Về kĩ năng:
- Giới thiệu đƣợc các giá trị văn hóa truyền thống cho khách du lịch.
- Vận dụng những giá trị đặc sắc của văn hóa du lịch trong kinh doanh du
lịch.
Năng lực tự chủ và trách nhiệm
Ngƣời học có tinh thần tự hào, tự tôn về quê hƣơng đất nƣớc, con ngƣời
và văn hoá Việt Nam, đồng thời biết trân trọng, giữ gìn và tôn vinh những giá trị
văn hoá truyền thống của dân tộc.
4. Nội dung của môn học