Google và tham vọng số hóa sách in
Ngày 21-3 vừa qua, thỏa thuận về bản quyền giữa
Google và một số nhà xuất bản lớn bị tòa án phủ
quyết. Tham vọng số hóa toàn bộ tri thức nhân
loại của đại gia tìm kiếm số 1 thế giới một lần nữa
lại gặp khó khăn
Google công bố dự án số hóa sách in và tạo lập thư
viện điện tử của mình vào cuối năm 2004. Theo dự
án Google Books (trước đây được gọi là Google
Book Search và Google Print), Google sẽ scan lại các
bản sách in, chuyển sang định dạng văn bản có thể
tìm kiếm được (OCR) và đưa vào thư viện ảo của
mình.
Nhờ đã được chuyển định dạng văn bản, người dùng
có thể tìm kiếm sách (và từ tháng 12-2008 là cả các
tạp chí) từ một đoạn nội dung bất kỳ qua Google.com
hoặc Google Books.
Từ kết quả tìm kiếm trả về, tùy thuộc tình trạng thỏa
thuận bản quyền đạt được giữa Google và tác giả
hoặc nhà xuất bản giữa bản quyền mà người dùng có
thể xem vài câu trích dẫn, nhiều đoạn hoặc toàn bộ
nội dung tác phẩm. Riêng với các tác phẩm được đưa
vào thư viện công cộng (thường đã hết hạn bản
quyền), người dùng còn có thể tải bản PDF miễn phí.
Một tham vọng đáng nể
Với thế mạnh thông tin của mình, các tác phẩm tại
Google Books sẽ được liên kết với mọi thông tin liên
quan như đánh giá tác phẩm, danh mục tham khảo,
các phiên bản, nhà xuất bản, tác giả... Sau khi đã có
các thông tin cần thiết, người dùng có thể quyết định
mượn từ thư viện hay mua tại các nhà sách trong các
link đi kèm hoặc tại Google eBookstore.
Dự án số hóa bản sách in ở mọi ngôn ngữ này, nếu
thành công sẽ giúp Google nắm giữ kho kiến thức
trực tuyến lớn nhất của cả nhân loại. Trong năm
2010, Google tính toán được hiện có khoảng 130
triệu đầu sách trên toàn thế giới và dự kiến sẽ hoàn
tất công trình vào cuối thập kỷ này. Ngày 14-10-
2010, Google công bố đã số hóa được khoảng 15
triệu tựa sách và phần lớn trong số đó là các tác phẩm
không còn được xuất bản hoặc bán rộng rãi trên thị
trường.
Google sẽ đưa vụ việc ra xin xem xét tại Quốc hội
Mỹ trong khi vẫn tiếp tục cho
scan các bản sách với máy ảnh có tốc độ quét 1.000
trang/giờ. Ảnh: INTERNET
Trong các công bố liên quan đến dự án, Google nhận
rằng lý tưởng phía sau Google Books là xóa bỏ rào
cản giữa con người và tri thức nhưng đồng thời cũng
mang lại lợi ích cho giới xuất bản. Theo Google, lợi
ích rõ ràng nhất của thư viện số này là con người có
thể dễ dàng tiếp cận tri thức qua những bản sách vốn
không còn trên thị trường hoặc bị bỏ quên trong các
thư viện. Bên cạnh đó, những tác phẩm mới được
hưởng lợi khi người dùng dễ dàng tìm thấy thông tin
hơn và đương nhiên là dễ tìm mua hơn.
Cảm xúc trái chiều
Trong khi đạt được sự ủng hộ của các thư viện với
những tác phẩm quý hiếm và không còn được xuất
bản, với những gì đã diễn ra trong cộng đồng xuất
bản và tại tòa án, rõ ràng kế hoạch làm chủ thông tin
nhân loại của Google đang tạo nên những cảm xúc
trái chiều.
Trước khi đạt được thỏa thuận đã bị bác bỏ nói trên,
các nhà xuất bản phản đối kế hoạch của Google rất
mạnh mẽ vì lo sợ không nắm giữ được bản quyền các