Hệ thống điều tiết nước ruộng cạn.
4.3.2.1. Hệ thống tưới;
* Nguyên tắc bố trí:
Bố trí hệ thống tưới ở ruộng cạn cần căn cứ vào các
mặt sau:
- Điều kiện địa hình: địa hình cánh đồng chi phối
nhiều đến cách bố trí hệ
thống tưới, khối lượng đào đắp và chất lượng công
trình. Do vậy, phải căn cứ vào
địa hình để bố trí hệ thống tưới.
- Vị trí nguồn nước: Dựa vào vị trí nguồn nước tưới
để bố trí mạng lưới
mương rãnh tưới thì việc phân phối nước đảm bảo
nhanh chóng, hợp lý, không lãng
phí, hiệu suất sử dụng nước cao.
- Phương pháp tưới: Mỗi phương pháp tưới đòi hỏi
có cách bố trí mạng lưới
mương rãnh khác nhau. Vì vậy, phải dựa trên cơ sở
xác định khả năng sử dụng
phương pháp tưới cho cây trồng trên ruộng thì việc
bố trí hệ thống tưới mới hợp lý.
* Các kiểu bố trí hệ thống tưới ở ruộng cạn.
Tuỳ theo đặc điểm của từng cánh đồng mà hệ thống
tưới có thể bố trí theo 2 cách:
Bố trí dọc và bố trí ngang.
- Bố trí dọc: Theo cách bố trí này thì nước trong rãnh
tưới hay dải tưới trên
mặt ruộng chảy song song với hướng nước chảy
trong mương tưới (Hình 17a)
- Bố trí ngang: Ngược với cách bố trí trên, ở cách bố
trí này nước ở trong dải
tưới hay rãnh tưới chảy vuông góc với hướng nước
chảy trong mương (Hình 17b
Lưu lượng của mương, rãnh dẫn nước:
- Lưu lượng của rãnh phụ thuộc vào diện tích phụ
trách tưới và tiêu chuẩn
tưới. Được tính bằng công thức.
77
q = (l/s)
m: Tiêu chuẩn tưới lớn nhất của cây trồng trong quá
trình sinh trưởng (m3/ha)
S: Diện tích phụ trách tưới (ha).
t: Thời gian hoàn thành lượt tưới (ngày).
a: Hệ số sử dụng nước hữu ích thường lấy 0,8 - 0,9.
- Lưu lượng nước tưới tuỳ theo diện tích đất tưới,
thời gian hoàn thành đợt
tưới...Lưu lượng nước tưới được tính theo công thức:
Q = 1,2 nq
n: Số rãnh dẫn nước mà mương tưới đồng thời phải
cung cấp
q: Lưu lượng của rãnh dẫn nước (l/s)
1,2 : Hệ số để tính cả 20 % nước hao thất.
Trường hợp lưu lượng các rãnh dẫn nước không bằng
nhau thì dùng công
thức:
n
Q = 1,2 qi
i = 1
qi: Lưu lượng của rãnh thứ i.
