
HIU QU ĐIU TR CHNG ĐAU LƯNG DO THOÁI HÓA CT SNG CA LIU PHÁP
3 ĐNG TÁC DƯNG SINH VÀ XOA BÓP VÙNG LƯNG
Phm Huy Hùng*, Huỳnh Tn Vũ
∗
∗∗
∗
TÓM TT
Tình hình và mc ñích nghiên cu: Thoái hóa khp là bnh mn tính thưng gp ngưi trungniên và ngưi có tui,
xy ra mi chng tc, mi thành phn ca xã hi, tt c các nưc và ph n nhiu hơn nam gii. V trí thưng b thoái
hóa nht là ct sng tht lưng 31,12%; ñ tài này có mc tiêu:
1. Đánh giá s an toàn ca liu pháp xoa bóp kt hp tp dưng sinh trên bnh nhân b ñau lưng do thoái hóa trong
quá trình ñiu tr bng theo dõi sinh hiu.
2. Đánh giá tác dng gim ñau ca liu pháp bng các triu chng ñau cơ năng, ñau khi vn ñng và ch s Schober,
Khong cách bàn tay - ñt, ñi!m QDSA.
Thit k nghiên cu: nghiên cu m, tin cu, quan sát hàng lot ca, thi gian 1 năm rưi t" tháng 4-2008 ñn tháng
12-2009, ti Cơ s 3 bnh vin Đi hc Y Dưc Tp. HCM.
Đi tưng nghiên cu: 34 bnh nhân thoái hóa khp tht lưng, (Nam: 13 , N: 21), tui trung bình: 55
Phương pháp theo dõi: Sinh hiu, cm giác ñau t nhiên, cm giác ñau khi vn ñng, thin án, c án; nghim pháp
Schober, ch s Schober, nghim pháp bàn tay -ñt, thang ñi!m QDSA
Phương tin ñánh giá: Đ#ng h# có ch giây, huyt áp k, thưc dây có vch cm, phiu ph$ng vn
Kt qu chính: Liu pháp xoa bóp vùng lưng và 3 ñng tác dưng sinh. Không làm thay ñi sinh hiu; làm gim triu
chng ñau khi vn ñng, và thin án, làm tăng ch s Schober, khong cách bàn tay-ñt thu ngn, gim thang ñi!m QDSA,
s ci thin “ch s Schober”, “khong cách bàn tay - ñt”, “ñi!m QDSA” ca nhóm có cân nng bình thưng tt hơn
nhóm dư cân.
Kt lun: Liu pháp xoa bóp vùng lưng và 3 ñng tác dưng sinh không có tác dng bt thưng trên sinh hiu, và giúp
cho bnh nhân thoái hóa khp tht lưng ci thin ñưc các triu chng ch quan như ñau khi vn ñng, thin án, ci thin
các ch s Schober, khong cách bàn tay-ñt và thang ñi!m QDSA
T khóa: Thoái hoá khp tht lưng, ñng tác dưng sinh, xoa bóp vùng tht lưng.
ABSTRACT
EFFECTS OF BACK MASSAGE AND THREE MOVEMENTS OF DUONG SINH EXERCISES ON
LUMBAR PAIN DUE TO OSTEOARTHRITIS
Pham Huy Hung, Huynh Tan Vu
Background and Aims: Osteoarthritis is a common chronic disorder of the elderly in all races, social classes, countries
and women are priority. The lumbar osteoarthritis is the most (31.12%). The aims of this study are:
1. Evaluating the safety of massage therapy combined with Duong sinh exercises on lumbar pain due to osteoarthritis;
2. Evaluating the effects on the symptoms of natural pain, moving pain, Schober’s test, hand-ground distance test and
QDSA scores.
Study design and setting: Observational study, case-series; conducted in Unit No.3 of HCMC University Medical
Center; from April 2008 to December 2009.
Subjects: 34 patients (male: 13, female: 21), average years of age: 55
Outcome measures: Vital sign, natural and moving pain, Schober’s test, hand-ground distance test and QDSA scores.
Evaluating tools: sphygmomanometer, stop-watch, ruler, questionnaire sheets.
Results: The combination of lumbar massage and three movements of Duong sinh exercises did not alter vital signs. The
therapy had reduced natural and moving pain, hand-ground distance and QDSA scores, increased Schober’s index. The
improvements of Schober’s index, hand-ground distance and QDSA scores of normal-body weight group are better than
obese group.
Conclusion: The combination therapy is safe and improves the conditions of lumbar osteoarthritis regarding natural
and moving pain, Schober’s index, hand-ground distance and QDSA scores.
Key words: Lumbar osteoarthritis, Duong sinh exercises, lumbar massage.
M ĐU
Thoái hóa khp là bnh mn tính thưng gp ngưi trung niên và ngưi có tui, xy ra mi chng tc, mi thành phn
ca xã hi, tt c các nưc và ph n nhiu hơn nam gii. V trí thưng b thoái hóa nht là ct sng tht lưng vi t l
31,12% [-4],[-10],[-11],[-12]. Da trên nhng kt qu ghi nhn ñưc trong quá trình ñiu tr chng ñau lưng do thoái khp
∗
Khoa Y hc C Truyn -
Đi hc Y Dưc Tp. H Chí Minh
Đi ch liên h: PGS.TS. Phm Huy Hùng Đin thoi 0913608549, Email: phamhuyhung52@gmail.com

ct sng tht lưng b ng phương pháp xoa bóp kt hp vi tp luyn dư!ng sinh ti cơ s 3 bnh vin Đi hc Y Dưc Tp.
HCM, ñ tài này tin hành nh m có mc tiêu:
1. Đánh giá s an toàn ca liu pháp xoa bóp kt hp tp dư!ng sinh trên bnh nhân b ñau lưng do thoái hóa trong quá
trình ñiu tr b ng theo dõi sinh hiu.
2. Đánh giá tác dng gim ñau ca liu pháp b ng các triu chng ñau cơ năng, ñau khi khám và ch s Schober, khong
cách bàn tay - ñt, bng QDSA.
PHƯƠNG PHÁP PHƯƠNG TIN: Nghiên cu can thip, quan sát hàng lot ca, m, không ñi chng.
Gii thiu phương pháp xoa bóp và tp dưng sinh
Trình t xoa bóp: Ngưi bnh n m sp; Thy thuc ñng bên trái bnh nhân; Xoa vùng lưng vi du trơn; Day vùng lưng
b ng gc bàn tay, ñng tác nh#, du dàng; Lăn hai bên thăn lưng và ct sng; Tìm ñi!m ñau nht day t$ nh# ñn nng.; %n
các huyt : Áp thng, Huyt ti ch& và lân cn Mnh môn, Thn du; Vn ñng khp:Vn ct sng; Phát Mnh môn; Thi
gian : m&i ln 15’, mt liu trình 5 ln.[-6],[-8]
- XOA -DAY: LĂN: BÓP VN CT SNG PHÁT
Đng tác dưng sinh [-5],[-7]
Đng tác
dng
sinh
Liu tp Tác dng
1.
Tam
giác
3-5 hơi x 2
ln /ngày
2.
Vn ct
sng
3-5 hơi x 2
ln /ngày
3.
Rn h
mang
3-5 hơi x 2
ln /ngày
Luyn cơ sau thân, ct
sng vùng tht lưng và c
gáy.
Va sc ñi vi ngư
i
bnh.
- Đng tác Tam giác: - N m ng(a, hai bàn tay úp xung ñt k bên nhau và ñ) dưi mông,
hai chân chng lên, co gi, gót chân gn ñng mông.
- Hít vào ti ña, gi hơi, giao ñng ng hai chân qua bên trái ri qua bên phi, ñu gi ñng
giưng, ñu c quay v bên ñi din vi ñu gi, ñng thi c gng hít thêm ñ) m thanh
qun, làm t$ 2 - 6 cái, ri th ra b ng cách co ñùi vào bng ñui hơi ra trit ñ), h chân
xung, ngh, làm 1- 3 ln.
- Đng tác Vn ct sng: N m nghiêng bên trái, co ñùi chân phi, bàn chân phi
ñ) trưc ñu gi chân chân trái, tay trái ñè ñu gi chân phi chm giưng, gp gi chân trái
ra phía sau, bàn tay phi nm bàn chân trái ñè xung chm giưng càng
tt; ñu, vai ngã ra sau.
- Hít vào ti ña. Trong thi gi hơi giao ñng ñu qua li t$ 2-6 cái, m thanh qun b ng
cách liên tc hít thêm, th ra trit ñ) có ép bng. Làm 1-3 hơi th ri ñi bên.
- Đng tác Rn h mang: N m sp, hai tay chng ngang tht lưng (hoc ngang ngc), ngón
tay hưng ra ngoài. Chng tay th*ng lên, ư!n lưng, ư!n ñu ra sau. Hít vào ti ña. Gi hơi,
m thanh qun (b ng cách hít thêm) giao ñng ñu theo chiu trưc sau 2-6 cái. Th ra trit
ñ), làm 1-3 ln.
Tiêu chun chn ñoán:
• Lâm sàng: Đau trên 3 tháng: di+n tin thành t$ng ñt, hoc ñau liên tc tăng dn; V trí:
Khu trú vùng tht lưng, hoc lưng trên, không lan xa; Cưng ñ ñau ít hay v$a; Khám: n ñau ít trên gai ñt sng hoc
cnh ñt sng, viêm, không bi)u hin toàn thân.
• Cn lâm sàng: + Hình nh X quang ca thoái hóa ct sng tht lưng: H#p khe khp, ñc xương dưi sn,
gai xương.
Tiêu chun loi tr: Bnh nhân không ñng ý tham gia nghiên cu. Chn thương, d dng, ung thư ct sng.
Đau tht lưng cp do căng giãn gân cơ quá mc. Bnh nhân s( dng các loi thuc gim ñau trong quá
trình ñiu tr.
* Ngưng nghiên cu: Bnh tin tri)n theo chiu hưng xu, gii thiu khám chuyên khoa chnh hình
Phương tin s d!ng trong nghiên c"u: Đng h có ch giây, huyt áp k, thưc dây có vch cm, phiu ph,ng vn

Tiêu chí ñánh giá:
Sinh hiu
Cm giác ñau t nhiên: 3: v$a; gim ít dưi 50% : 2; gim nhiu hơn 50% : 1; ht ñau: 0.
Cm giác ñau khi vn ñng: 3: v$a; gim ít dưi 50% : 2; gim nhiu hơn 50% : 1; ht ñau: 0.
Thin án: có :1 ; không có : 0 ; c án: có :1 ; không có : 0
Nghim pháp Schober:- Ch s Schober: T$ ñi)m gia gai L4-L5 ño lên 10 cm (bnh nhân ñng th*ng). Yêu cu
bnh nhân cúi ti ña và ño li. Bình thưng s- dài hơn 4-5 cm.
Nghim pháp bàn tay - ñt: bnh nhân ñng th*ng trên mt k thp 20 cm, ñu gi th*ng, ri cúi
xung ño khong cách t$ ñu ngón tay ñn mt mt ngang ca k (bình thưng t$ 0-5 cm); nu
ngón tay ñưa quá mt ngang ca k s- có tr s âm, thí d -2 cm) (hình 1)
Bng QDSA. Questionnaire Douleur Saint Antoine) Thang ñi)m: 0: không; 1: ít ; 3: v$a ; 4 : d
di
A
Như b ñp
Như xé
Như ñin git
I
Tê
Nng
B Đau lan truyn J Gây mt mi
Gây suy nhưc
C
Đau như chích
Như ct
Như xuyên
Như ñm
K
Gây bun nôn
Gây nght th
Gây ngt
D
Đau như nhéo
Như xit
Như ñè
Như nghin
L
Gây lo lng
Gây nng ngc
E
Co kéo
Căng
Xon
M
Gây ám nh
D di
F
Cm giác nóng
Như bng N
Cm giác làm phin
Gây kh s
Không chu ñng ni
G Cm giác lnh
Như nưc ñá O Gây cáu gt
H Cm giác kin bò P Làm suy sp
Mun t sát
* Phân tng: - theo tui (<60 ; >60); gii, BMI
Phương pháp thng kê
So sánh s bin ñi trưc và sau khi tp: Dùng phép ki)m t trưng hp s liu t$ng cp.
So sánh di+n tin trong quá trình: Dùng phép ki)m ANOVA. Dùng phn mm microsoft Ecxel
Phương tin nghiên c"u: Đng h có ch giây; Huyt áp k; Thưc dây có vch cm; Phiu ph,ng vn
Đ#a ñi$m, th%i gian:
Khoa dư!ng sinh, Khoa khám bnh Cơ s 3; Thi gian t$ 5 /2008-1/2010; Thi ñi)m theo dõi:
Ngày 1 2 3 4 5
K&T QU
Đi tư'ng nghiên c"u
- S BN: 24, Nam: 13; N: 21; Tui trung bình: 55
Tui n T l
Tui < 60 20 59%
Tui > 60 14 41%
Tng 34 100%
Hình
1

Ngh nghip n T l
Hưu trí 14 41%
Ni tr 6 18%
LĐTO 9 26%
LĐCT 5 15%
Chung 34 100%
-Thi gian mc bnh TB: 3,2 + 1,1 năm; sm nht 6 tháng, lâu nht 10 năm.
Chiu cao 1,58 + 0,02
Cân nng 58,16 2,35
BMI 23,4 + 0,7
Phân tng n T l
BMI <18 0 0%
BMI t 18 ñn 23:
17 50%
BMI >23 17 50%
S( thay ñi sinh hiu
S thay ñi sinh hiu trưc và sau bui ñu tiên:
Bng 1. Sinh hiu trưc và sau bui ñu tiên
Trưc Sau t
(70)
=
1,692
YNTK
Mch: 78,4 + 2,8
78,1 + 2,6
0,652
Không
Tn s hô
hp 13,6 + 0,3
13,7 + 0,2
0,623
Không
HA tâm thu 122,0 + 4,1
121,6 + 3,6
0,810
Không
HA tâm
trương 73,9 + 2,2
73,9 + 2,1
0,075
Không
Nhn xét: Sinh hiu trưc và sau khi ñiu tr bui ñu tiên không thay ñi có YNTK
S thay ñi sinh hiu trong quá trình ñiu tr:
Bng 2. Sinh hiu trong quá trình ñiu tr
Ngày 1 2 3 4 5
F crit:
2,426
YNTK
Mch 77,9 76,7 77,2
76,9
77,3
0,143
Không
T
n s hô
hp 13,9 14,4 14,1
13,8
13,8
0.967
Không
HA tâm thu 120,4
119,3
120,3
120,1
120,6
0,076
Không
HA tâm
trương 74,4 72,3 73,2
70,5
72,5
1,103
Không
Nhn xét: Sinh hiu trong quá trình ñiu tr không thay ñi
S( thay ñi c)m giác ñau và các ch* s lâm sàng:
S thay ñi cm giác ñau khi vn ñng:
Bng 3. Cm giác ñau khi vn ñng
Ngày
1 2 3
4
5
F crit:
2,426
YNTK
Đau
khi v
n
ñ
ng
3,0
2,4
1,8
1,3
0,9
170,806
có

S thay ñi ca thin án
Bng 4. S thay ñi ca thin án
Ngày
1 2 3 4 5 F crit:
2.426
YNTK
Thi
n
án
1,00
1,00
0,970,94
0,50
22,869
có
C án không có bnh nhân.
Bi$u ñ+ 2: M"c ñ ñau khi vn ñng
0.9
1.4
1.8
2.6
3
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
N1 N2 N3 N4 N5
Bi$u ñ+ 3: S( thay ñi c,a thin án
0.96
0.54
0.99
11
0
0.5
1
1.5
N1 N2 N3 N4 N5
Nhn xét: cm giác ñau khi vn ñng gim có YNTK. Thin án ci thin có YNTK, rõ t$ bui th 4
S thay ñi ca ch s Schober:
Bng 5. Ch s Schober
Ngày
1 2 3 4 5 F crit:
2,426
YNTK
Ch
! s
Schober
12,6
13,9
14,7
15,4
16,0
105,7292
có
S thay ñi ca khong cách bàn tay-ñt:
Bng 6. Khong cách bàn tay – ñt
Ngày 1 2 3 4 5 F crit:
2,426
YNTK
Khong
cách
bàn tay –
ñt
7,0 6,5 5,9
4,3
3,4
40,458
có
Bng 7: Đi$m QDSA- S thay ñi ca bng ñim QDSA:
Ngày
1 2 3 4 5 F crit:
2.426
YNTK
Đi"m
QDSA 30,1
21,0
11,3
8,3
4,4
310,732 có
Bi$u ñ+ 4: Ch* s Schober
15.8
15.514.8
14.2
13
0
5
10
15
20
N1 N2 N3 N4 N5
Bi$u ñ+ 5: KC bàn tay-ñ-t
4.9
5.2
5.9
6.3
7.5
0
2
4
6
8
N1 N2 N3 N4 N5
Bi$u ñ+ 6: Đi$m QDSA
31
22
11.9 8.9 4.8
0
10
20
30
40
S thay ñi ca các yu t ñau trong bng ñim QDSA:
Bng 8. B)ng ñi$m QDSA
1. Như b ñp (40, 56%)
2. Như xé (11, 15%)
Nhn xét: Ch s Schober
tăng có YNTK
Khong cách bàn tay – ñt
thu ngn có YNTKĐi)m QDSA gim có YNTK