Đ bài: Anh ch hãy bàn v : H c sinh v i phép ng x nói năngề ị ề ọ ớ ứ ử
Bài làm
Nhân lo i coi tr ng ng x nh m t tiêu chu n kh ng đnh ki n th c. Khi m t hoa h uạ ọ ứ ử ư ộ ẩ ẳ ị ế ứ ộ ậ
đc m i ng i tôn vinh, ngoài nh ng tiêu chí v s c đp, g ng m t, hình th , thì k tượ ọ ườ ữ ề ắ ẹ ươ ặ ể ế
qu c a ph n thi ng x luôn t o nên s c n ng quan tr ng đ giành chi n th ng. Nóiả ủ ầ ứ ử ạ ứ ặ ọ ể ế ắ
r ng h n, cách ng x là n n t ng văn hóa, là v đp cao sang c a tâm h n, mu n cóộ ơ ứ ử ề ả ẻ ẹ ủ ồ ố
đc đòi h i ph i có s uyên bác cùng v i b n lĩnh và tài năng. Mu n làm giàu, có th chượ ỏ ả ự ớ ả ố ể ỉ
vài năm, nh ng đ có n p s ng hay cách ng x có văn hóa có th ph i tr i qua nhi uư ể ế ố ứ ử ể ả ả ề
năm tháng h c hành và ti p thu nghiêm ch nh.ọ ế ỉ
Ai cũng mu n mình đi đáp thông minh, ng x khéo léo, l ch thi p. Nh ng trong cu cố ố ứ ử ị ệ ư ộ
s ng hàng ngày, chúng ta v n luôn ph i nghe nh ng l i t c tĩu, thô l , v n g p không ítố ẫ ả ữ ờ ụ ỗ ẫ ặ
k ng y bi n đ che đy thói h , t t x u c a mình. Có m t chuyên gia nh n đnh r ng:ẻ ụ ệ ể ậ ư ậ ấ ủ ộ ậ ị ằ
"Nh ng k tr m c p không h có khái ni m v s x u h và không h đc sách. Nh ngữ ẻ ộ ắ ề ệ ề ự ấ ổ ề ọ ữ
gã ăn nói l mãng, đánh ch i v con, ng x thô thi n cũng r t ít đc sách. H không cóỗ ử ợ ứ ử ể ấ ọ ọ
lòng t tr ng nên cũng không bi t tôn tr ng ng i khác, k c nh ng ng i thân yêu c aự ọ ế ọ ườ ể ả ữ ườ ủ
h !”. Nh n đnh trên c a v chuyên gia không hoàn toàn đúng trong m i tr ng h p,ọ ậ ị ủ ị ọ ườ ợ
nh ng đi u mà tôi tâm đc nh t chính là nh n xét c a ông ta; "H không có lòng t tr ngư ề ắ ấ ậ ủ ọ ự ọ
nên cũng không bi t tôn tr ng ng i khác". Thi t nghĩ, mu n đc m i ng i tôn tr ng,ế ọ ườ ế ố ượ ọ ườ ọ
tr c h t ph i bi t tôn tr ng mình, sau đó ph i bi t tôn tr ng ng i khác. Đã có m t sướ ế ả ế ọ ả ế ọ ườ ộ ự
th t là không thi u ng i có b ng c p cao nh ng s hi u bi t v nhi u lĩnh v c xã h i,ậ ế ườ ằ ấ ư ự ể ế ề ề ự ộ
th m chí ngay lĩnh v c chuyên môn làm nên t m b ng cũng ch a ph i đã sâu s c, thuy tậ ự ấ ằ ư ả ắ ế
ph c đc đng nghi p. Ng c l i, nhi u ng i ch ng có b ng c p gì mà thông thái, sâuụ ượ ồ ệ ượ ạ ề ườ ẳ ằ ấ
s c khi n m i ng i ph i n ph c.ắ ế ọ ườ ả ể ụ
S ng gi a c ng đng dân c , tôi nh n ra m t đi u có khi th ng ngày ít ai đ ý: Văn hóaố ữ ộ ồ ư ậ ộ ề ườ ể
không ph i là m t v n đ cao xa, mà t trong cách ng x t t v i nhau trong cu c s ngả ộ ấ ề ừ ứ ử ử ế ớ ộ ố
đi th ng. Văn hóa có nh ng c p đ khác nhau, có lĩnh v c đòi h i trình đ "hàn lâm,ờ ườ ữ ấ ộ ự ỏ ộ
cao sang quy n quý” nh ng nói chung tính văn hóa b t đu t lòng chân thành đi v iề ư ắ ầ ừ ố ớ
nhau, gi n d , trung th c và th m đm tình ng i. Ch ng h n nh đn ngày sinh nh t c aả ị ự ấ ẫ ườ ẳ ạ ư ế ậ ủ
ng i b n thân nên có m t l i chúc t t đp, m t gi hoa đp đ t ng, m t món quà l uườ ạ ộ ờ ố ẹ ộ ỏ ẹ ể ặ ộ ư
ni m nh thay l i chúc m ng, th mà đã có m y ai nh đn? M t cu c vi ng thăm khôngệ ỏ ờ ừ ế ấ ớ ế ộ ộ ế
đc h n tr c vào cu i gi tan ca, khi gia ch đã m t nh ng i, có nên chăng? Ngayượ ẹ ướ ố ờ ủ ệ ừ ườ
c vi c nh nh cách g i, cách tr l i đi n tho i sao cho có văn hóa mà không ph i aiả ệ ỏ ư ọ ả ờ ệ ạ ả
cũng bi t. Cách g i, cách tr l i đi n tho i c c l c không m t l i th a g i, t o s b cế ọ ả ờ ệ ạ ộ ố ộ ờ ư ử ạ ự ự
b i khó ch u cho ng i nghe không còn là chuy n cá bi t. L i có ng i nói năng quá l i,ộ ị ườ ệ ệ ạ ườ ờ
nói nhi u, nói dai đn m c không c n bi t ng i nghe có mu n nghe hay không. Hútề ế ứ ầ ế ườ ố
thu c lá trong phòng làm vi c, trên toa xe, trong r p hát, n i công c ng nh ch n khôngố ệ ạ ơ ộ ư ố
ng i, b t ch p l i phàn nàn, s khó ch u c a nh ng ng i xung quanh.ườ ấ ấ ờ ự ị ủ ữ ườ
Chúng ta hi n nay đang đau đu, khó ch u v nh ng c ch b t l ch s di n ra xung quanhệ ầ ị ề ữ ử ỉ ấ ị ự ễ
ta, đc bi t l p tr m i l n, l p ng i đang ch u nh h ng nhi u c a m t trái c a cặ ệ ở ớ ẻ ớ ớ ớ ườ ị ả ưở ề ủ ặ ủ ơ
ch th tr ng, ch y theo l i s ng ích k , v l i, ch nghĩa cá nhân mà quên đi l s ng caoế ị ườ ạ ố ố ỉ ụ ợ ủ ẽ ố
đp "mình vì m i ng i" mà ông cha ta bao đi đ l i. Bây gi không hi m tr ng h pẹ ọ ườ ờ ể ạ ờ ế ườ ợ
g p ng i già đn nhà, con cái không chào, lên xe buýt, thanh niên tranh ch ng i, khôngặ ườ ế ỗ ồ
nh ng cho ng i già, ph n có con nh . Nói t c, ch b y, ch i th tr c đông ng iườ ườ ụ ữ ỏ ụ ửỉ ậ ử ề ướ ườ
cũng là nh ng bi u hi n không có văn hóa. Nh ng k b t l ch s không ch th hi n hữ ể ệ ữ ẻ ấ ị ự ỉ ể ệ ọ
không tôn tr ng ng i khác mà chính h thi u lòng t tr ng, đã nêu ra m t hình nh x uọ ườ ọ ế ự ọ ộ ả ấ
v b n thân tr c m t ng i khác. Nh ng cách hành x nh v a nêu là nh ng bi u hi nề ả ướ ặ ườ ữ ử ư ừ ữ ể ệ
r t thi u vãn hóa, không th ch p nh n trong giao ti p xã h i.ấ ế ể ấ ậ ế ộ
L y ví d v l i chào h i khi g p g ng i quen, chúng ta chào ch ng t mình đã nh n raấ ụ ề ờ ỏ ặ ỡ ườ ứ ỏ ậ
h , kèm theo l i chào có th là cái b t tay, m m c i hay theo phong t c Châu Âu, có thọ ờ ể ắ ỉ ườ ụ ể
ôm hôn n u hai bên tình c m g n bó, thân m t. L i chào h i liên quan đn nh ng quy cế ả ắ ậ ờ ỏ ế ữ ướ
nh t đnh, ch u nh h ng c a nh ng đc đi m văn hóa dân t c, đc bi t có liên quanấ ị ị ả ưở ủ ữ ặ ể ộ ặ ệ
đn đa v xã h i c a hai ng i. Nó đc th hi n nh sau: theo tu i tác ng i tr chàoế ị ị ộ ủ ườ ượ ể ệ ư ổ ườ ẻ
ng i già tr c, theo đa v xã h i ng i có đa v th p chào tr c ng i có đa v caoườ ướ ị ị ộ ườ ị ị ấ ướ ườ ị ị
h n, k t h p hình th c chào v i m c đ thân m t và g n v i đc đi m văn hóa dân t c:ơ ế ợ ứ ớ ứ ộ ậ ắ ớ ặ ể ộ
n m tay nhau, bá vai, v vai nhau, ôm hôn,… cũng nh th i gian g p g , m i g p hay lâuắ ỗ ư ờ ặ ỡ ớ ặ
ngày r i, v i môi tr ng g p g ngoài ph , n i công c ng hay t i gia đình, ngoài phồ ớ ườ ặ ỡ ở ố ơ ộ ạ ở ố
c n kín đáo h n, gia đình thân m t, c i m h n.ầ ơ ở ậ ở ở ơ
M c đích và ý nghĩa c a l i chào h i chính là chúng ta t đt mình trong h th ng c aụ ủ ờ ỏ ự ặ ệ ố ủ
cách x th đã đc quy đnh và đc xã h i ch p thu n. T c ng có câu: “L i chào caoử ế ượ ị ượ ộ ấ ậ ụ ữ ờ
h n mâm c ", v y mà có nh ng ng i quen bi t nhau, khi ra đng g p nhau c tình làmơ ỗ ậ ữ ườ ế ườ ặ ố
ng đ kh i chào h i, có nh ng th y giáo, cô giáo, là nh ng ng i đc Đng và Nhàơ ể ỏ ỏ ữ ầ ữ ườ ượ ả
n c ta giao tr ng trách d y d h c sinh nh ng đi u hay, l ph i đ tr thành ng i t t,ướ ọ ạ ỗ ọ ữ ề ẽ ả ể ở ườ ố
ng i có ích cho xã h i, v y mà ng x kém đn n i h c sinh cúi đu chào mà th y giáoườ ộ ậ ứ ử ế ỗ ọ ầ ầ
d ng d ng xem nh không th y, coi vi c chào h i là nghĩa v c a h c sinh, còn mình làử ư ư ấ ệ ỏ ụ ủ ọ
"b trên" nên không c n chào l i. Đó là bi u hi n c a b t l ch s , ng x không có vănề ầ ạ ể ệ ủ ấ ị ự ứ ử
hóa. Phép l ch s d y chúng ta tôn tr ng ng i khác, b t k ng i đó có tu i tác, đa v xãị ự ạ ọ ườ ấ ể ườ ổ ị ị
h i, ngh nghi p, gi i tính, tài s n, cu c s hg riêng t c a h nh th nào đi n a. Đóộ ề ệ ớ ả ộ ố ư ủ ọ ư ế ữ
chính là m t ngh thu t s ng t nh và ng x có văn hoá. Ng i c p trên, ng i tài gi iộ ệ ậ ố ế ị ứ ử ườ ấ ườ ỏ
t ra khiêm t n v i ng i chung quanh, v i ng i c p d i, ch đng chào h i, chuy nỏ ố ớ ườ ớ ườ ấ ướ ủ ộ ỏ ệ
trò v i h , ch ng t mình đánh giá cao h . Nói đn đây, tôi l i nh đn hai câu th c aớ ọ ứ ỏ ọ ế ạ ớ ế ơ ủ
nhà th H u Th nh: "Bi n v n c y mình dài r ng th ; V ng cánh bu m m t chút v i côơ ữ ỉ ể ẫ ậ ộ ế ắ ồ ộ ộ
đn".ơ
Ch t ch H Chí Minh là m t t m g ng sáng v văn hóa ng x . C m hóa, khoan dung,ủ ị ồ ộ ấ ươ ề ứ ử ả
đ l ng là m t trong nh ng đc đi m trong văn hóa ng x c a Ng i. Thái đ yêuộ ượ ộ ữ ặ ể ứ ử ủ ườ ộ
th ng, quý m n, trân tr ng con ng i đc coi là nét ch đo trong, tri t lí nhân văn caoươ ế ọ ườ ượ ủ ạ ế
c c a Ch t ch H Chí Minh. Đi v i cán b , đng viên và qu n chúng nhân dân, vănả ủ ủ ị ồ ố ớ ộ ả ầ
hóa ng x c a Ng i v a ân c n, ni m n , v a thân ái g n gũi, khi sai sót thì nh c nhứ ử ủ ườ ừ ầ ề ở ừ ầ ắ ở
nh nhàng ho c phê bình k p th i, nghiêm kh c mà v n khoan dung, đ l ng, lay đng,ẹ ặ ị ờ ắ ẫ ộ ượ ộ
c m hóa lòng ng i. Chính nh s gi n d , t nh trong cách ng x đã làm cho t t cả ườ ờ ự ả ị ế ị ứ ử ấ ả
m i ng i, dù đa v , thành ph n xu t thân nh th nào chăng n a, khi ti p xúc v i Ng iọ ườ ị ị ầ ấ ư ế ữ ế ớ ườ
đu đ l i trong lòng mình n t ng sâu s c b ng s n tr ng, chia s , tôn vinh b i s cề ể ạ ấ ượ ắ ằ ự ể ọ ẻ ở ứ
c m hóa cu n hút t chính đo đc, nhân cách, phép ng x văn hóa c a Ng i.ả ố ừ ạ ứ ứ ử ủ ườ
S c lay đng c m hóa Ch t ch H Chí Minh có ti m n y u t khách quan, nh ng bênứ ộ ả ở ủ ị ồ ề ẩ ế ố ư
c nh đó là y u t ch quan đc th hi n trong văn hóa ng x c a Ng i. Trong phépạ ế ố ủ ượ ể ệ ứ ử ủ ườ
ng x , v i s tinh t m n ti p, Ng i đã c g ng kh a l p các kho ng cách, đã đt t iứ ử ớ ự ế ẫ ệ ườ ố ắ ỏ ấ ả ạ ớ
đnh đi m c a m i t ng đng, đy xa nh ng tính khác bi t đ đt đc m c tiêu phùỉ ể ủ ố ươ ồ ẩ ữ ệ ể ạ ượ ụ
h p v i hoàn c nh l ch s c th , có l i cho s nghi p chung. B i th , Ng i đã quy tợ ớ ả ị ử ụ ể ợ ự ệ ở ế ườ ụ
đc các b c sĩ phu yêu n c, nh ng trí th c l n r i b cu c s ng vinh hoa phú quý đượ ậ ướ ữ ứ ớ ờ ỏ ộ ố ể
ph c v đt n c. Ng i đã thuy t ph c c Bùi B ng Đoàn, nguyên Th ng th Bụ ụ ấ ướ ườ ế ụ ụ ằ ượ ư ộ
Hình làm Tr ng ban Th ng v Qu c h i; c Phan K To i, nguyên Khâm sai B c Kì,ưở ườ ụ ố ộ ụ ế ạ ắ
làm Phó Th t ng. L ng tr c nh ng khó khăn c a cu c kháng chi n ch ng Pháp,ủ ướ ườ ướ ữ ủ ộ ế ố
Ng i đã thuy t ph c m t s nhà trí th c Vi t ki u nh ; GS. Tr n Đi Nghĩa, GS. Đngườ ế ụ ộ ố ứ ệ ề ư ầ ạ ặ
Văn Ng … v n c ph c v cho T qu c, ph ng s nhân dân. Ng i ch rõ: "Sông to,ữ ề ướ ụ ụ ổ ố ụ ự ườ ỉ
bi n r ng thì bao nhiêu n c cũng ch a đc, vì đ l ng c a nó r ng và sâu. Cái chénể ộ ướ ư ượ ộ ượ ủ ộ
nh , cái đĩa c n, thì m t chút n c cũng tràn đy, vì đ l ng c a nó h p và nh . Ng iỏ ạ ộ ướ ầ ộ ượ ủ ẹ ỏ ườ
mà t kiêu, t mãn cũng nh cái chén, cái đĩa c n". Ng i r t tin t ng quý tr ng nhânự ự ư ạ ườ ấ ưở ọ
dân, nên trong giao ti p ng x v i dân, Ch t ch H Chí Minh luôn nh c nh cán b :ế ứ ử ớ ủ ị ồ ắ ở ộ
"Đi v i t t c m i ng i trong các t ng l p dân chúng, ta ph i có m t thái đ m m d o,ố ớ ấ ả ọ ườ ầ ớ ả ộ ộ ề ẻ
khôn khéo, bi t nhân nh ng, bi t trân tr ng nhân cách c a ng i ta". Riêng đi v iế ượ ế ọ ủ ườ ố ớ
nh ng ng i l m đng, l c l i hay đã t ng c ng tác v i bên kia tr n tuy n, Ng i yêuữ ườ ầ ườ ạ ố ừ ộ ớ ậ ế ườ
c u: "Không nên đào b i nh ng chuy n cũ ra làm án m i. Đi v i nh ng ng i khôngầ ớ ữ ệ ớ ố ớ ữ ườ
nguy hi m l m, thì nên dùng chính sách c m hóa khoan dung".ể ắ ả
V Ch t ch n c còn v y, th h i sao m i ng i chúng ta không h c t p đc m t ph nị ủ ị ướ ậ ử ỏ ỗ ườ ọ ậ ượ ộ ầ
nh nào trong cách ng x và nhân cách c a Ng i? Vì sao tr c đây, xã h i ta cònỏ ứ ử ủ ườ ướ ộ
nghèo, m c s ng v t ch t th p mà con ng i th ng yêu nhau, chia s và c m thông choứ ố ậ ấ ấ ườ ườ ẻ ả
nhau. Khác v i ngày nay, đi s ng chung đã đc c i thi n khá nhi u, nh ng ph m ch tớ ờ ố ượ ả ệ ề ư ẩ ấ
đo đc và l i s ng c a không ít ng i đã b tha hóa, suy đi d n đn n n quan liêu, thamạ ứ ố ố ủ ườ ị ồ ẫ ế ạ
nhũng n ng n đn n i tr thành "qu c n n".ặ ề ế ỗ ở ố ạ
Mong r ng qua cu c v n đng “H c t p và làm theo t m g ng đo đc H Chí Minh"ằ ộ ậ ộ ọ ậ ấ ươ ạ ứ ồ
mà Đng và Nhà n c ta phát đng th c hi n, giá tr văn hóa ng x c a Ch t ch H Chíả ướ ộ ự ệ ị ứ ử ủ ủ ị ồ
Minh s luôn s ng mãi v i th i gian, là hành trang quý giá đ Đng và Nhà n c ta v nẽ ố ớ ờ ể ả ướ ậ
d ng ch tr ng m c a h i nh p, "Vi t Nam mu n là b n v i t t c các n c", đụ ủ ươ ở ử ộ ậ ệ ố ạ ớ ấ ả ướ ể
cu c v n đng xây d ng ch nh đn Đng, h c t p và làm theo t m g ng đo đc Hộ ậ ộ ự ỉ ố ả ọ ậ ấ ươ ạ ứ ồ
Chí Minh, nh t là th c hi n t phê bình và phê bình, xây d ng văn hóa ng x đc hi nấ ự ệ ự ự ứ ử ượ ệ
th c hóa trong cu c s ng, đ coi ng i đi v i nhau, v i xã h i, v i đt n c t t h n, tự ộ ố ể ườ ố ớ ớ ộ ớ ấ ướ ố ơ ử
t h n, công b ng h n và chính tr c h n.ế ơ ằ ơ ự ơ
