363
Bài
33
KHAI THÁC NHIÊN LIỆU
HOÁ THẠCH
Thời lượng: 1 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực chung
‒ Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về khái niệm nhiên liệu hoá thạch.
‒ Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để trình bày được lợi ích của việc
sử dụng nhiên liệu hoá thạch và thực trạng của việc khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay;
Hoạt động nhóm một cách hiệu quả đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia
và trình bày ý kiến.
‒ Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm nêu được
một số giải pháp hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
2. Năng lực khoa học tự nhiên
‒ Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được khái niệm nhiên liệu hoá thạch.
‒ Tìm hiểu tự nhiên: Trình bày được lợi ích của việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch và thực
trạng của việc khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay.
‒ Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Liên hệ thực tế và nêu được một số giải pháp hạn
chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
3. Phẩm chất
– Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
– Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.
– Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
‒ Tranh ảnh, video clip khai thác các nguồn nhiên liệu hoá thạch, các hoạt động chế biến
xuất khẩu nhiên liệu trong đời sống và sản xuất, ..., MS Powerpoint bài giảng.
‒ Phiếu học tập, bảng nhóm, phiếu đánh giá hoạt động.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. KHỞI ĐỘNG BÀI HỌC
♦ Hoạt động 1: Khởi động
a) Mục tiêu
‒ Xác định được nội dung sẽ học trong bài là tìm hiểu một số loại nhiên liệu hoá thạch.
‒ Tạo tâm thế sẵn sàng tìm hiểu, thực hiện nhiệm vụ được giao để trả lời được câu hỏi đặt
ra ở tình huống khởi động.
364
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
GV chuẩn bị sẵn các mẫu vật (hoặc trình chiếu) về các loại sản phẩm từ nhiên liệu hoá
thạch cho HS quan sát. Sau đó, GV đặt câu hỏi để thu hút sự quan tâm, chú ý của HS:
+ Nhiên liệu hoá thạch là gì?
+ Thực trạng khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay như thế nào?
+ Có những giải pháp nào hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch?
Thực hiện nhiệm vụ học tập
‒ HS suy nghĩ độc lập và trả lời theo ý kiến cá nhân.
‒ GV khuyến khích HS đưa ra càng nhiều phương án trả lời càng tốt.
Báo cáo kết quả và thảo luận
GV gọi ngẫu nhiên vài HS để trả lời theo quan điểm cá nhân.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
‒ GV nhận xét, đánh giá chung các câu trả lời của HS.
‒ GV dẫn dắt đến vấn đề cần tìm hiểu trong bài học và đưa ra mục tiêu của bài học.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
♦ Hoạt động 2: Trình bày khái niệm nhiên liệu hoá thạch
a) Mục tiêu
‒ Thông qua việc nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS nêu được
khái niệm nhiên liệu hoá thạch.
‒ Thông qua việc hình thành kiến thức mới, HS phát triển được các năng lực chung và
năng lực đặc thù.
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
– GV chia lớp thành 4 nhóm để hoạt động. Mỗi nhóm cử ra nhóm trưởng và thư kí.
– Mỗi nhóm sẽ nhận Phiếu học tập số 1 để trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình
theo yêu cầu của GV.
– GV yêu cầu mỗi nhóm nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK và thảo luận để hoàn
thành các câu Thảo luận trong Phiếu học tập số 1.
– Kết quả câu trả lời của HS được trình bày ở Phiếu học tập số 1. Qua đó, HS nêu được
khái niệm nhiên liệu hoá thạch.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
‒ Các nhóm tìm hiểu, thu thập trong SGK để suy nghĩ, thảo luận đưa ra câu trả lời ở Phiếu
học tập số 1 theo gợi ý của GV.
‒ GV gợi ý, theo dõi và động viên, khích lệ HS đưa ra câu trả lời.
Báo cáo kết quả và thảo luận
– GV lựa chọn ngẫu nhiên 3 nhóm để báo cáo kết quả hoạt động của nhóm mình dựa trên
Phiếu học tập số 1.
365
– Các nhóm còn lại lắng nghe, ghi chép nội dung khác biệt/sai sót/chưa đầy đủ của 3
nhóm báo cáo để làm căn cứ đánh giá.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
– HS nhận xét, bổ sung, đánh giá phiếu học tập của một số nhóm đại diện (theo chỉ định
của GV).
– GV nhận xét, đánh giá chung kết quả thảo luận của các nhóm và rút ra kết luận.
Nhiên liệu hoá thạch được tạo thành từ quá trình phân huỷ xác sinh vật bị chôn vùi cách
đây hàng trăm triệu năm.
♦ Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiêu
– GV định hướng cho HS củng cố, luyện tập lại các kiến thức được học bằng câu Luyện
tập trong SGK.
– Thông qua việc củng cố kiến thức đã học để phát triển được các năng lực sáng tạo, tự
chủ, tự học, ... và năng lực đặc thù của HS.
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu các nhóm thảo luận để hoàn thành câu Luyện tập (SGK trang 141) nhằm củng cố
kiến thức đã học về khái niệm nhiên liệu hoá thạch.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
– HS các nhóm hoàn thành câu Luyện tập trên bảng nhóm.
– GV theo dõi, khuyến khích và động viên HS tích cực tham gia vào hoạt động nhóm.
Báo cáo kết quả và thảo luận
– Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận trước lớp.
– Các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
– Các nhóm đánh giá đồng đẳng dựa trên báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm.
– GV nhận xét, đánh giá chung và giúp HS củng cố kiến thức về khái niệm nhiên liệu
hoá thạch.
♦ Hoạt động 4: Tìm hiểu lợi ích của việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch
a) Mục tiêu
‒ Thông qua việc nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS trình bày
được những lợi ích của việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
‒ Thông qua việc hình thành kiến thức mới, HS phát triển được các năng lực chung và
năng lực đặc thù.
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
– GV thực hiện phương pháp dạy học trực quan, chia lớp thành 4 nhóm để hoạt động.
Mỗi nhóm cử ra nhóm trưởng và thư kí.
366
– Mỗi nhóm sẽ nhận Phiếu học tập số 2 để trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình
theo yêu cầu của GV.
– GV yêu cầu mỗi nhóm nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK và thảo luận để hoàn
thành câu Thảo luận trong mục A của Phiếu học tập số 2.
– Kết quả câu trả lời của HS được trình bày ở mục A của Phiếu học tập số 2. Qua đó, HS
trình bày được những lợi ích của việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
‒ Các nhóm tìm hiểu, thu thập trong SGK để suy nghĩ, thảo luận đưa ra câu trả lời ở mục
A của Phiếu học tập số 2 theo gợi ý của GV.
‒ GV gợi ý, theo dõi và động viên, khích lệ HS đưa ra câu trả lời.
Báo cáo kết quả và thảo luận
– GV sử dụng vòng quay wheelofnames.com/vi/ để lựa chọn một nhóm đại diện trình bày
câu trả lời.
– Các nhóm còn lại thảo luận về câu trả lời của các nhóm bạn, bổ sung thêm các ý còn
thiếu, đưa ra các câu hỏi còn băn khoăn để GV và các nhóm khác cùng giải đáp.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
‒ Các nhóm nhận xét, bổ sung, đánh giá câu trả lời của các nhóm báo cáo.
‒ GV nhận xét, đánh giá chung và kết luận.
Nhiên liệu hoá thạch mang lại cho con người nhiều lợi ích về kinh tế và cung cấp phần
lớn nhiên liệu hiện có trên toàn thế giới.
♦ Hoạt động 5: Luyện tập
a) Mục tiêu
– GV định hướng cho HS củng cố, luyện tập lại các kiến thức được học bằng câu Luyện
tập trong SGK.
– Thông qua việc củng cố kiến thức đã học để phát triển được các năng lực sáng tạo, tự
chủ, tự học, ... và năng lực đặc thù của HS.
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
GV yêu cầu các nhóm thảo luận nhằm hoàn thành câu Luyện tập (SGK trang 142) nhằm
củng cố kiến thức đã học về những lợi ích của việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
– HS các nhóm hoàn thành câu Luyện tập trên bảng nhóm.
– GV theo dõi, khuyến khích và động viên HS tích cực tham gia vào hoạt động nhóm.
Báo cáo kết quả và thảo luận
– Các nhóm báo cáo kết quả thảo luận trước lớp.
– Các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
– Các nhóm đánh giá đồng đẳng dựa trên báo cáo kết quả thảo luận của các nhóm.
– GV nhận xét, đánh giá chung và giúp HS củng cố kiến thức về những lợi ích của việc
sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
367
♦ Hoạt động 6: Tìm hiểu thực trạng khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay
a) Mục tiêu
‒ Thông qua việc nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS trình bày
được thực trạng khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay.
‒ Thông qua việc hình thành kiến thức mới, HS phát triển được các năng lực chung và
năng lực đặc thù.
b) Tổ chức thực hiện
Giao nhiệm vụ học tập
– GV chia lớp thành 4 nhóm để hoạt động. Mỗi nhóm cử ra nhóm trưởng và thư kí.
– Mỗi nhóm sẽ nhận Phiếu học tập số 3 để trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình
theo yêu cầu của GV.
– GV yêu cầu mỗi nhóm nghiên cứu, tìm hiểu thông tin trong SGK và thảo luận để hoàn
thành câu hỏi ở mục B của Phiếu học tập số 2.
– Kết quả câu trả lời của HS được trình bày ở mục B của Phiếu học tập số 2. Qua đó, HS
trình bày được thực trạng khai thác nhiên liệu hoá thạch hiện nay.
Thực hiện nhiệm vụ học tập
‒ Các nhóm tìm hiểu, thu thập trong SGK để suy nghĩ, thảo luận đưa ra câu trả lời ở mục B
của Phiếu học tập số 2 theo gợi ý của GV.
‒ GV gợi ý, theo dõi và động viên, khích lệ HS đưa ra câu trả lời.
Báo cáo kết quả và thảo luận
– GV chọn các nhóm đại diện (mang số chẵn) để trình bày câu trả lời.
– Các nhóm còn lại lắng nghe và bổ sung thêm các ý còn thiếu về câu trả lời của các nhóm
bạn, đặt các câu hỏi mở rộng hoặc còn băn khoăn để GV và các nhóm khác cùng giải đáp.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
‒ Các nhóm nhận xét, bổ sung, đánh giá câu trả lời của các nhóm báo cáo.
‒ GV nhận xét, đánh giá chung và rút ra kết luận.
Nhiên liệu hoá thạch là nhiên liệu chủ yếu của thế giới hiện nay. Trữ lượng các loại nhiên
liệu này đang dần cạn kiệt do việc khai thác nhiên liệu hoá thạch đang diễn ra với quy mô
ngày càng lớn để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Việc khai thác này cũng gây
ra những tác động tiêu cực đến môi trường, như ô nhiễm không khí, nguồn nước, đất đai, …
♦ Hoạt động 7: Tìm hiểu một số giải pháp hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch
a) Mục tiêu
‒ Thông qua việc quan sát Hình 33.1 và tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS
nêu được một số giải pháp hạn chế việc sử dụng nhiên liệu hoá thạch.
‒ Thông qua việc hình thành kiến thức mới, HS phát triển được các năng lực chung và
năng lực đặc thù.