37
Bài 3. GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH
Thời gian thực hiện: 2 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức, kĩ năng
Gii mt s bài toán bằng cách lp h hai phng trnh bc nht hai n.
2. Về năng lực
– Rèn luyn nng lc toán hc, ni ring l nng lc mô hình hoá toán hc v nng lc gii
quyt vn đ toán hc.
– Bồi dỡng hng thú hc tp, ý thc làm vic nhóm, ý thc tìm tòi, khám phá và sáng to
cho HS.
3. Về phẩm chất
Góp phn giúp HS rèn luyn và phát trin các phm cht tt đẹp (yu nc, nhân i, chm
chỉ, trung thc, trách nhim):
+ Tích cc phát biu, xây dng bài và tham gia các hot đng nhóm;
+ Có ý thc tích cc tìm tòi, sáng to trong hc tp; pht huy đim mnh, khắc phc các
đim yu ca bn thân.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
– Giáo viên: Giáo án, bng ph, máy chiu (nu có),…
– Hc sinh:
+ SGK, v ghi, dng c hc tp.
+ Yêu cu HS ôn li cc bc “gii bài toán bằng cách lp phng trnh”.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Bài hc này dy trong 02 tit:
+ Tit 1. Gii bài toán bằng cách lp h phng trnh.
+ Tit 2. Cha bài tp.
Tiết 1. GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết
quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Gi đng c, to tnh hung xut hin trong thc t đ HS vn dng kin thc v
gii h phng trnh đ gii quyt tnh hung.
Nội dung: HS đc tnh hung thc t suy ngh yu cu cn gii quyt ca tnh hung.
38
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết
quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
Sản phẩm: Câu tr li ca HS.
Tổ chức hoạt động: HS lm vic c nhân, di s hng dẫn ca GV.
Tình huống mở đầu (2 phút)
– GV yêu cu HS đc tình hung
thc t và cho bit có bao nhiu đi
lng cha bit trong bài.
– Đặt vấn đề:
Đ tìm đc các đi lng cha
bit trong tình hung, trc ht
chúng ta cn tìm hiu v cách gii
bài toán bằng cách lp h phng
trình.
HS đc và suy ngh v tình
hung.
+ Mc đch ca
phn này chỉ gi
đng c, kch thch
nhu cu hc tp
cho HS.
+ Góp phn phát
trin nng lc giao
tip toán hc.
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Mục tiêu: HS nhn bit cc bc thc hin khi gii bài toán bằng cách lp h phng trnh.
Nội dung: HS thc hin cc HĐ1, HĐ2, HĐ3 v V d 1 từ đ bit thc hin gii bi ton
bằng cch lp h phng trnh.
Sản phẩm: Li gii cho cc câu hỏi trong HĐ v Câu hỏi.
Tổ chức thực hiện: HS hot đng c nhân di s hng dẫn ca GV.
Giải bài toán bằng cách lập hệ
phương trình (8 phút)
– GV cho HS hot đng cá nhân
trong 5 pht. Sau đ, GV gi
mt HS lên bng tr li hai HĐ1,
2; các HS khác quan sát, nhn xét
và góp ý phn li gii ca HS. Tip
theo GV gi mt HS khác lên làm
HĐ3. GV tng kt suy ra cách gii
bài toán bằng cách lp h phng
trình.
– GV vit bng hoc trình chiu
ni dung trong Khung kin thc.
HS làm vic di s hng dẫn
ca GV.
+ Mc đch ca
phn này nhằm làm
giúp HS làm quen
vi cc bc gii
bài toán bằng cách
lp h phng
trình.
+ Góp phn phát
trin nng m hnh
hóa toán hc, nng
lc t duy v lp
lun toán hc.
Ví dụ 1 (6 phút)
– GV hng dẫn HS ln lt thc
hin theo ba Bc 1,2,3 nêu trong
Khung kin thc trên.
HS làm vic di s hng dẫn
ca GV.
+ Mc đch ca
phn này là rèn
luyn cc bc gii
bài toán bằng cách
39
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết
quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
– HS thc hin cc bc cùng vi
hng dẫn ca GV.
lp h hai phng
trình bc nht hai
n.
+ Góp phn phát
trin nng m hnh
hóa toán hc, nng
lc t duy v lp
lun toán hc.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Cng c k nng gii bài toán bằng cách lp h phng trnh.
Nội dung: HS thc hin cc yu cu trong Luyn tp 1 v V d 2.
Sản phẩm: Li gii ca HS.
Tổ chức thực hiện: HS hot đng c nhân hoc hot đng nhm, di s hng dẫn ca GV.
Luyện tập 1 (10 phút)
– GV cho HS hot đng cá nhân
trong 8 pht, sau đ chn 1 HS lên
bng trình bày; các HS khác theo
dõi, nhn xét và góp ý; GV cht li
kt qu v lu cc sai lm hay
mắc phi.
– HS làm vic di s hng dẫn
ca GV.
HD. Xe ti: 45 km/h; Xe khách:
60 km/h.
H phng trnh:
15
72170.
33
−=
+=
yx
yx
Lưu ý: Hai xe đi ngc chiu.
+ Mc đch ca
hot đng này là
cng c k nng
gii bài toán bằng
cách lp h hai
phng trnh bc
nht hai n.
+ Góp phn phát
trin nng lc giao
tip toán hc, nng
lc t duy v lp
lun toán hc.
Ví dụ 2 (10 phút)
– GV cn gii thch tng quan sau
cho HS: “Nu đn vị A làm xong
công vic (coi là 1 công vic) trong
n ngày, thì mỗi ngy đn vị A làm
đc
1
n
công vic”.
– GV cho HS hot đng cá nhân
trong 8 pht, sau đ chn 1 HS lên
bng trình bày; các HS khác theo
dõi, nhn xét và góp ý; GV cht li
HS làm vic di s hng dẫn
ca GV.
+ Mc đch ca ví
d này là giúp HS
làm quen vi
phng php đt
n ph.
+ Góp phn phát
trin nng m hnh
hóa toán hc, nng
lc t duy và lp
lun toán hc.
40
Nội dung, phương thức tổ chức
hoạt động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết
quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
kt qu v lu cc sai lm hay
mắc phi.
Phương pháp đặt ẩn phụ không
được trình bày tường minh trong
SGK về mặt lí thuyết, GV cần lưu ý
cho HS là tuy hệ (I) không phải là
hệ bậc nhất hai ẩn, nhưng nếu ta
đặt (ẩn phụ)
11
, ==uv
xy
thì ta lại
được một hệ bậc nhất hai ẩn (II)
đối với hai ẩn mới là u, v. Hệ này
đơn giản hơn hệ (I) và HS đã biết
cách giải.
Luyện tập 2 (8 phút)
– GV cho HS hot đng theo nhóm
đôi trong 8 pht, sau đ chn 1 HS
lên bng trình bày; các HS khác
theo dõi, nhn xét và góp ý; GV
cht li kt qu v lu  cc sai lm
hay mắc phi.
– HS trao đi nhm đ hoàn thành
yêu cu ca Luyn tp 2.
HD. Vòi th nht: 120 phút, vòi
th hai: 240 phút. H phng
trình:
(x (phút) là thi gian vòi th nht
chy đy b; y (phút) là thi gian
vòi th hai chy đy b).
+ Mc đích ca
hot đng này là
phát trin k nng
gii toán bằng cách
lp h phng
trnh v phng
php đt n ph.
+ Góp phn phát
trin nng m hnh
hóa toán hc; nng
lc giao tip toán
hc.
TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN CÔNG VIỆC Ở NHÀ
GV tổng kết lại nội dung bài học và dặn dò công việc ở nhà cho HS (1 phút)
– GV tng kt li các kin thc trng tâm ca bài hc: Gii bài toán bằng cách lp h phng
trình.
– Nhắc HS v nhà ôn tp các ni dung đ hc.
– Giao cho HS làm các bài tp sau trong SGK: Bài 1.15 đn Bài 1.18.
41
Tiết 2. CHỮA BÀI TẬP CUỐI BÀI TRONG SGK
Nội dung, phương thức tổ chức hoạt
động học tập của học sinh
Dự kiến sản phẩm, đánh
giá kết quả hoạt động
Mục tiêu cần đạt
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: HS nh li cc cch gii bi ton bằng cch lp h phng trnh bc nht hai n.
Nội dung: HS tr li câu hỏi ca GV.
Sản phẩm: Câu tr li ca HS.
Tổ chức thực hiện: HS hot đng nhm di s hng dẫn ca GV.
Hoạt động khởi động (5 phút)
– GV yêu cu nhắc li cc bc thc
hin khi gii bài toán bằng cách lp h
phng trnh. Sau đ, GV trnh chiu
li ni dung kin thc và nhắc li các
bc cho HS.
HS tr li câu hỏi ca GV.
+ Mc đch ca phn
này l đ HS nh li
cc bc gii bài
toán bằng cách lp h
phng trnh bc
nht hai n.
+ Góp phn phát
trin nng lc giao
tip toán hc.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Mục tiêu: Cng c k nng gii bi ton bằng cch lp h phng trnh.
Nội dung: Gii cc bi tp cui bi trong SGK.
Sản phẩm: Li gii cc bi tp ca HS.
Tổ chức thực hiện: Gi mt s HS ln bng trnh by, cc HS khc theo dõi li gii v nhn
xét (cc bi tp do GV la chn). Sau đ GV nhn xét bi lm, tng kt phng php gii,
lu  sai lm thng mắc,...
Bài 1.15 (8 phút)
– GV t chc cho HS làm Bài 1.15.
+ GV cho HS hot đng cá nhân trong
6 pht, sau đ gi HS lên bng làm
bài, các HS khác theo dõi bài làm,
nhn xét và góp ý; GV tng kt.
– HS thc hin bài 1.15 và
ghi bài.
+ Mc đch ca phn
này là rèn luyn k
nng gii bài toán
bằng cách lp h
phng trnh bc
nht hai n.
+ Góp phn phát
trin nng lc t duy
và lp lun toán hc.
Bài 1.16 (8 phút)
– GV t chc cho HS làm Bài 1.16.
– HS thc hin bài 1.16 và
ghi bài.
+ Mc đch ca phn
này là rèn luyn k
nng gii bài toán