vietnam medical journal n01&2 - FEBRUARY - 2019
24
4,2%. Nhóm có độ mở CTC lúc bắt đầu theo dõi
chuyển dạ từ 4 đến 10cm có tỷ lệ MLT là 53,1%,
đẻ đường âm đạo là 46,9%. Khả năng đẻ đường
âm đạo của nhóm sản phụ có CTC khi nhập viện
mở từ 4 đến 10cm cao gấp 20 lần nhóm sản phụ
có CTC khi nhập viện nhỏ hơn 4cm, với khoảng
tin cậy 95% từ 8,9 đến 44,8.
Tình trạng ối trong nghiên cứu của chúng tôi
liên quan có ý nghĩa thống kê đến cách đẻ.
Trong nghiên cứu của chúng tôi thỉ chỉ định mổ
lấy thai vì ối vỡ sớm - rỉ ối cũng chiếm tỷ lệ cao
nhất là 30,8%. Tuy nhiên trong các sản phụ ối
vỡ sớm - rỉ ối vẫn có trường hợp sản phụ đẻ
được đường âm đạo, nghiên cứu của chúng tôi
cho thấy trong 148 sản phụ ối vỡ có 14 sản phụ
đẻ được đường âm đạo chiếm tỷ lệ 9,5% và 1
sản phụ rỉ ối đẻ được đường âm đạo, với 2,5%.
Kết quả này của chúng tôi cũng tương tự kết quả
của Bùi Quang Tỉnh (2002), tỷ lệ đẻ đường âm
đạo trong nhóm ối vỡ sớm là 8,5% [7].
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra có sự
khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa trọng lượng
thai và cách đẻ. So với nghiên cứu của tác giả
Nguyễn Thị Thắm (2003) tỷ lệ đẻ đường âm đạo
nhóm trọng lượng thai nhỏ hơn 2500gr là 56%,
tỷ lệ đẻ thường ở nhóm này cao hơn tỷ lệ của
chúng tôi (37,5%) [6]. Điều này có thể được giải
thích bởi thai nhi có trọng lượng nhỏ hơn 2500
chủ yếu là thai non tháng. Khả năng chăm sóc
và nuôi dưỡng sơ sinh non tháng ngày càng tốt,
chúng ta đã có thể nuôi được những trẻ sơ sinh
non và rất non nên tỷ lệ MLT ở nhóm non tháng
cũng tăng.
V. KẾT LUẬN
Các yếu tố nghề nghiệp, tiền sử sản khoa,
tuổi thai, trọng lượng thai, độ mở CTC, tình
trạng ối lúc bắt đầu theo dõi chuyển dạ và thời
gian theo dõi chuyển dạ có liên quan đến chỉ
định mổ lấy thai ở sản phụ có sẹo mổ lấy thai
một lần.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. World Health Organization. Trends in maternal
mortality: 1990 to 2008. Estimates developed by
WHO, UNICEF, UNFPA and The World Bank. 2010.
2. Trung tâm nghiên cứu Dân số và sức khỏe
nông thôn. “Tử vong mẹ ở Việt Nam".
Nhà xuất
bản Y học Hà Nội
. 1997.
3. Martin JA, Hamilton BE, Menacker F, Sutton
PD, Mathews T. Preliminary births for 2004:
infant and maternal health. Health E-stats
Hyattsville, MD: National Center for Health
Statistics Released November. 2005;15:2005.
4. Bretelle F, D'Ercole C, Cravello L, Piéchon L,
Roger V, Boubli L, et al. Birth after two cesarean
sections: the role of trial of labor.
Journal de
gynecologie, obstetrique et biologie de la
reproduction.
1998;27(4):421-4.
5. Thistle P, Chamberlain J. Vaginal birth after
cesarean section in a rural African setting.
International Journal of Gynecology & Obstetrics
.
2002;77(1):31-2.
6. Nguyễn Thị Thắm. Nghiên cứu các yếu tố liên
quan đến cách đẻ ở sản phụ có sẹo mổ lấy thai
một lần tại BVPSTW trong 3 năm 2000 - 2002.
Luận văn thạc sĩ y khoa Trường đại học Y Hà Nội.
2002:9-36.
7. Bùi Quang Tỉnh. Nghiên cứu tình hình mổ lấy thai
ở sản phụ có sẹo mổ đẻ cũ tại bệnh viện Phụ sản
Trung ương trong 2 năm 1999-2000.
Luận văn tốt
nghiệp Bác sĩ chuyên khoa cấp II, Trường Đại Học
Y Hà Nội.
2002.
KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU CỦA PHƯƠNG PHÁP TIÊM CỒN TUYỆT ĐỐI DƯỚI
HƯỚNG DẪN CỦA SIÊU ÂM TRONG ĐIỀU TRỊ NANG LÀNH TÍNH TUYẾN GIÁP
Nguyễn Thị Thu Duyên1, Hoàng Đức H2, Phm Minh Thông3
TÓM TẮT8
Mục tiêu: Đánh giá kết quả bước đầu của phương
pháp (PP) tiêm cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của siêu
âm trong điều trị bệnh lý nang giáp lành tính. Đối
tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu
tiến cứu, can thiệp không đối chứng, tổng số 56 bệnh
1Bệnh viện Bạch Mai
2Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
3Trường Đại học Y Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Thu Duyên
Email: drthuduyen@gmail.com
Ngày nhận bài: 26/11/2018
Ngày phản biện khoa học: 15/12/2018
Ngày duyệt bài: 12/1/2019
nhân (BN)đủ tiêu chuẩn nghiên cứu trong thời gian từ
tháng 4/2016 đến tháng 9/2017. Những BN này được
chẩn đoán xác định là nang giáp lành tính, được tiêm
cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của siêu âm tại Khoa
CĐHA Bệnh viện Bạch Mai, được đánh giá lại sau điều
trị 1 tháng và 3 tháng. Kết quả: Sau 3 tháng điều trị,
số BN có triệu chứng giảm từ 71,4% xuống còn
14,3%; độ thẩm mỹ trung bình giảm từ 2,73±0,52
xuống 0,86±0,88. Điểm đau trung bình là 1,41±0,78
(0-6), 75% BN không đau, ít gặp biến chứng. Kết
luận: PP tiêm cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của siêu
âm trong điều trị bệnh lý nang tuyến giáp là một trong
các PP điều trị hiệu quả, an toàn và có chi phí thấp.
Từ khoá:
Nang tuyến giáp, tiêm cồn tuyệt đối,
siêu âm hướng dẫn.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 475 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2019
25
SUMMARY
INITIAL RESULTS OF ABSOLUTE ALCOHOL
INJECTION UNDER ULTRASOUND
GUIDANCE FOR TREATMENT OF BENIGN
THYROID CYSTIC LESIONS
Objective: Evaluating the initial results of
absolute alcohol injection (or ethanol ablation) under
the ultrasound guidance in the treatment of benign
thyroid follicle lesions. Subjects and methods:
Prospective studies on 56 patients from April 2016 to
September 2017. These patients were diagnosed,
ultrasound examination, cytology and the ethanol
ablation under the ultrasound guidance at Bach Mai
Hospital, and then patients were reassessed after one
month and three months. Results: After 3 months of
treatment, the number of patients with symptoms
decreased from 71.4% to 14.3%; average aesthetic
decreased from 2.73 ± 0.52 to 0.86 ± 0.88. The
average pain score was 1.41 ± 0.78 (0-6).75% of
patients had no pain and only few mild complications.
Conclusion: Ultrasonography-guided ethanol ablation
is one of the useful and effective method in treatment
of benign cystic thyroid nodules.
Keywords:
Thyroid cyst, ethanol ablation,
ultrasound guidance.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bướu giáp là một bệnh lý thường gặp, trong
đó nang giáp chiếm phần lớn các trường hợp,
thường có tính chất lành tính. Một trong các PP
điều trị là tiêm cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của
siêu âm vào nang giáp. Ở Việt Nam, phương
pháp điều trị này được thông báo lần đầu tiên
vào năm 1995 tại Bệnh viện An Bình (thành phố
Hồ Chí Minh)[1], tuy nhiên, cho đến nay PP này
vẫn chưa được nghiên cứu nhiều và chưa được
áp dụng rộng rãi. Mục tiêu của nghiên cứu này
nhằm đánh giá kết quả bước đầu của PP tiêm
cồn tuyệt đối dưới hướng dẫn của siêu âm trong
điều trị tổn thương nanglành tính tuyến giáp.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Bao gồm 56BN
được chẩn đoán xác định là nang tuyến giáp, có
triệu chứng lâm sàng và/hoặc ảnh hưởng thẩm
mỹ, có xét nghiệm tế bào khẳng định lành tính
và được điều trị bằng PP tiêm cồn tuyệt đối dưới
hướng dẫn của siêu âm tại khoa Chẩn đoán hình
ảnh Bệnh viện Bạch Mai.
2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứutiến cứu,mô tả, can thiệpkhông đối chứng,
chọn mẫu không xác suất với tất cả đối tượng
nghiên cứu có đủ tiêu chuẩn nghiên cứu trong
thời gian từ tháng 4/2016 đến tháng 9/2017.
Đánh giá tổn thương nang lành tính và đo thể
tích (V) nang giáp trên siêu âm theo Hội Nội tiết
Hoa Kỳ (AACE) năm 2016 [2], tính theo công
thức là V= abc x 0,52. Trong đó: a chiều dài của
nang, b chiều rộng, c chiều cao. BN được chọc
hút tế bào dưới hướng dẫn của siêu âm, xác
định lành tính ở cả phần đặc và phần dịch, được
hút dịch, tiêm cồn tuyệt đối và đánh giá lại sau 1
tháng và 3 tháng về kích thước, mức độ tăng
sinh mạch, các triệu chứng lâm sàng, thẩm mỹ
và xét điều trị bổ xung nếu dịch còn trong nang
> 50%. Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 20.0.
2.3. Đạo đức nghiên cứu: BN được giải
thích kĩ lưỡng về chỉ định, chống chỉ định, lợi ích,
cũng như những nguy cơ về tai biến có thể gặp,
đồng ý tham gia nghiên cứu và mọi thông tin
của BN đều được giữ bí mật.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Thay đổi triệu chứng cơ năng sau điều trị
Bảng 3.1.
Thay đổi triệu chứng cơ năng sau điều trị
Kết quả
Triệu chứng
Trước điều trị N=56
Sau 3 tháng N=56
p
sl
%
sl
%
Tức nhẹ vùng cổ, tự sờ thấy khối
32
57,1
8
14,3
<
0,01
Nuốt nghẹn, vướng, khó thở
8
14,3
0
0
Không có triệu chứng
16
28,6
49
87,5
Nhận xét:
Trước điều trị có 71,4% BN có triệu chứng, sau điều trị chỉ còn 14,3%. Sự cải thiện về
triệu chứng sau điều trị có ý nghĩa (p< 0,01)
3.2. Thay đổi triệu chứng thẩm mỹ sau điều trị
Bảng 3.2.
Thay đổi triệu chứng thẩm mỹ sau điều trị
Trước điều trị N =56
Sau 3 tháng N=56
p
sl
%
sl
%
0
0
22
39,3
<0,01
1
1,8
24
42,9
14
25,0
6
10,7
41
73,2
4
7,1
2,730,52
0,860,88
< 0,01
Nhận xét:
Trước điều trị có 98,2% có vấn đề về thẩm mỹ (độ II, III), sau điều trị giảm xuống
vietnam medical journal n01&2 - FEBRUARY - 2019
26
17,8%. Mức độ thẩm mỹ được cải thiện có ý nghĩa (p<0,01). Độ thẩm mỹ trung bình giảm từ
2,730,52 xuống 0,860,88 sau điều trị (p < 0,01).
3.3. Thể tích nang giảm sau điều trị
Bảng 3.3.
Thể tích nang giảm sau điều trị
Kết quả
Thể tích nang (ml)
Trước điều trị N=56
Sau 3 tháng N= 56
p
sl
%
sl
%
< 5
14
25,0
44
78,6
0,003
5-10
32
57,1
7
12,5
>10
10
17,9
5
8,9
Thể tích trung bình
7,8 5,3
2,2 1,9
<0,01
Tỷ lệ giảm thể tích trung bình (%)
79,019,2
Nhận xét:
Trước điều trị thể tích nang chủ yếu từ 5-10ml chiếm 57%, sau điều trị thể tích nang
giảm xuống chủ yếu còn dưới 5ml chiếm 78,6% (p< 0,01). Thể tích trung bình giảm từ 7,8 5,3ml
xuống 2,2 1,9 ml (p < 0,01), tương ứng tỷ lệ giảm thể tích trung bình là 79,0 19,2 %
3.4. Mức độ đau và biến chứng của phương pháp EA
Bảng 3.4. Mức độ đau và biến chứng của phương pháp EA
Mức độ đau và biến chứng
Số lượng(N = 56)
Tỷ lệ %
Mức độ đau
Điểm TB
1,410,78 (0-6)
Không đau
42
75,0
Đau nhẹ
12
21,4
Đau vừa
2
3,6
Đau nặng và rất nặng
0
0
Biến chứng
Không biến chứng
44
78,6
Chảy máu
4
7,1
Nói khàn
2
3,6
Rò rỉ cồn trong khi tiêm
6
10,7
Nhận xét:
Điểm đau trung bình là 1,410,78 (0-6), phần lớn BN không đau chiếm 75,0%. Không
có BN nào đau nặng hoặc rất nặng. Biến chứng chiếm tỷ lệ thấp, trong đó biến chứng hay gặp nhất
là rò rỉ cồn ra khổi nang chiếm 10,7%.
IV. BÀN LUẬN
4.1. Triệu chứng cơ năng và thẩm mỹ:
Nghiên cứu cho thấy mức giảm rõ rệt các triệu
chứng cơ năng và thẩm mỹ sau điều trị cho thấy
phương pháp EA làm giảm áp suất nang rất hiệu
quả, cải thiện phần lớn các vấn đề về triệu
chứng cho BN. Kết quả nghiên cứu tượng tự như
của Kim YJ (2012), sau điều trị tỷ lệ còn triệu
chứng là 13%, mức độ thẩm mỹ 2,7 ± 0,6 xuống
còn 0,7±0,9, với (P< 0,001)[7]. Sung JY (2008),
sau điều trị tỷ lệ còn triệu chứng 8,7% và điểm
thẩm mỹ từ 2,9 ± 0,3 xuống 0,3 ± 0,7 [8].
Nghiên cứu cũng cho thấy sau điều trị thể
tích nang giảm xuống từ 7,8 5,3 ml xuống còn
2,2 1,9ml sau 3 tháng (p < 0,01). Thể tích
trung bình và tỷ lệ giảm thể tích trung bình trong
nghiên cứu của chúng tôi thấp hơn số liệu của
các tác giả Ferreira MC(2016), thể tích trung
bình giảm từ 10.4 ± 9.8 ml xuống 2.0 ± 2.5 mlở
lần theo dõi cuối[2]. KimYJ (2012), trung bình
thể tích giảm từ 15,7 ± 18,1ml xuống 3,0 ± 7,9
ml sau lần theo dõi cuối cùng[7]. Sung JY
(2008), thể tích trung bình giảm từ 24,4 ± 20,3
ml xuống 1.8 ± 3.8ml, tỷ lệ thể tích trung bình
giảm 95.2 ± 6.7%, lần theo dõi cuối cùng[8].
Thể tích trung bình và tỷ lệ giảm thể tích của
chúng tôi thấp hơn tỷ lệ giảm thể tích của các tác
giả trên là do trong nghiên cứu của chúng tôi, số
lượng BN chưa nhiều (56 BN), thời gian theo dõi
ngắn (3 tháng). Trong khi thời gian nghiên cứu
của Kim YJ (2012) [7] là 2 năm trên 217 BN. Thời
gian nghiên cứu của Sung JY (2008) [8] là 2 năm
trên tổng số 290 BN. Theo nhiều tác giả, thể tích
tổn thương sau điều trị s giảm dần theo thời
giancho dù BN có điều trị bổ xung hay không.
Điều này được giải thích là do phần đặc trong tổn
thương nang hấp thụ một phần cồn tuyệt đối và
tác dụngxơ hóa kéo dài nên thể tích giảm dần sau
những lần kiểm tra [2,5,8].
4.2. Mức độ đau và biến chứng của
phương pháp EA: Đa số BN không đau trong
quá trình làm thủ thuật (chiếm 75%), một số bị
đau nhẹ (chiếm 21,4%) và chỉ có 2 BN đau vừa
tại ch tiêm, nhưng không kéo dài quá 2 giờ sau
thủ thuật và không có BN nào phải dùng thuốc
giảm đau trong và cau khi can thiệp.Nghiên cứu
của Kim YJ(2012), chỉ có 5/209 BN đau nhẹ tại
ch tiêm mà không cần dùng thuốc giảm đau[7].
JayeshSR (2009), có 9 trên 432 BN đau nhẹ và
nóng tại ch tiêm mà không cần dùng thuốc
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 475 - THÁNG 2 - SỐ 1&2 - 2019
27
giảm đau[4]. Về biến chứng, tổn thương dạng
nang có thể gặp chảy máu trong nang trong quá
trình làm thủ thuật (4/56 BN) có thể do quá trình
cố định kim để đưa cồn vào nang chưa tốt, kim
di chuyển vào thành phần đặc của nang làm tổn
thương mạch máu. Theo sõi sau 1 và 3 tháng, 4
BN này có tỷ lệ giảm thể tích nang chậm hơn so
với giảm thể tích trung bình, phù hợp với nghiên
cứu của Kim DW (2005) [6]. Để khắc phục biến
chứng chảy máu trong nang, tác giả đã áp dụng
PP: sau khi hút hết dịch trong nang ra, tiến hành
tiêm vào nang lượng cồn bằng 30% lượng dịch
vừa hút ra, rút kim ra khỏi nang mà không cần
hút hết lượng cồn vừa tiêm vào. PP này làm
giảm bớt thời gian làm thủ thuật, hạn chế biến
chứng rò rỉ cồn ra khỏi nang xảy ra trong quá
trinh lưu kim để đợi hút cồn, hạn chế sự di
chuyển của kim nên ít xảy ra biến chứng chảy
máu trong nang [6]. Nghiên cứu này cũng gặp 6
BN rò rỉ cồn theo đường kim ra ngoài nang, tai
biến này thường gặp ở BN nang lớn, eo tuyến
giáp mỏng, nhu mô tuyến giáp lành ít, kim lỏng
lẻo, dễ dò cồn ra theo đường kim, có thể gây
đau tại ch trong thủ thuật nhưng không để lại
di chứng sau kiểm tra 1tháng, 3 tháng. Do vậy,
trong trường hợp nang lớn, trong quá trình làm
thủ thuật nên tiêm lượng cồn không vượt quá
15ml. Biến chứng hiếm gặp khác là khàn tiếng
(2/56 BN) xảy ra khi lượng cồn tiêm vào nang
nhiều trong quá trìnhlàm thủ thuật, thành nang
mỏng, nhu mô xung quanh nang ít hoặc không
có, dẫn đến cồn rò rỉ, thẩm thấura ngoài trong
quá trìnhcan thiệp, tuy nhiên, triệu chứng này
hết sau một tuần mà không cần dùng thuốc gì.
V. KẾT LUẬN
Phương pháp tiêm cồn tuyệt đối dưới hướng
dẫn của siêu âm trong điều trị bệnh lý nang
tuyến giáp là một phương pháp điều trị hiệu quả,
chi phí thấp, rất ít biến chứng và không đòi hỏi
kỹ thuật quá phức tạp, cần được phổ biến và áp
dụng rộng rãi mang lại lợi ích cho bệnh nhân.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. V Tu Thân (2004). Chích ethanol qua da với trợ
giúp của siêu âm để điều trị nang tuyến giáp khảo
sát hồi cứu từ 4/1995-4/2003 tại Bệnh viện An
Bình.
Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh
. 8 (1): 420-427.
2. Gharib H.,Papini E., Garber J. R., et al.
(
2016
). American Association of Clinical
Endocrinologists, American College of
Endocrinology, and Associazione Medicine
Endocrinology Medical Guidelines for Clinical
Practice for the Diagnosis and Management of
Thyroid Nodules.
Endocr Pract.,
22: 622-39.
3. Kim D.W., Rho M.H., Park H.J., et al. (2012).
Ultrasonography-guided ethanol ablation of
predominantly solid thyroid nodules: a preliminary
study for factors that predict the outcome
.Br J
Radiol
, 85(1015): 930-936.
4. Sung, J.Y., Beak J.H., Kim Y.S., et al. (2008).
One-step ethanol ablation of viscous cystic thyroid
nodules
.AJR Am J Roentgenol
, 191(6): 1730-1733.
5. Ferreira M.C., Piaia C., Cadore A.C. (2016).
Percutaneous ethanol injection versus conservative
treatment for benign cystic and mixed thyroid
nodules
.Arch Endocrinol Metab
, 60(3): 211-216.
6. Kim Y.J., Beak J.H., Ha E.J., et al. (2012).
Cystic versus predominantly cystic thyroid nodules:
efficacy of ethanol ablation and analysis of related
factors
.Eur Radiol
, 22(7): 1573-1578.
7. Jayesh S.R., Mehta P., Cherian M.P., et al.
(2009). Efficacy and safety of USG-guided ethanol
sclerotherapy in cystic thyroid nodules
.Indian J
Radiol Imaging,
19 (3): 199-202.
8. Kim D.W., Rho M.H., Kim H.J., et al. (2005).
Percutaneous ethanol injection for benign cystic
thyroid nodules: is aspiration of ethanol-mixed
fluid advantageous?
.AJNR Am J Neuroradiol
,
26(8): 2122-2127.
BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHẪU THUẬT
TẠO HÌNH VÀNH TAI DO DỊ TẬT TAI NHỎ
Vũ Duy Dũng1, Nguyễn Roãn Tuất2, Lê Gia Vinh3
TÓM TẮT9
1Bệnh viện Nhi Trung ương
2Trường Đại Học Y Hà Nội
3Học viện Quân Y
Chịu trách nhiệm chính: Vũ Duy Dũng
Email: dungent@gmail.com
Ngày nhận bài: 22/12/2018
Ngày phản biện khoa học: 15/1/2019
Ngày duyệt bài: 11/2/2019
Đặt vấn đề: Tạo hình vành tai mục đích là tạo lại
các mốc giải phẫu trên đó, kết quả tạo hình vành tai
càng giống bên lành tiệm cận tới sát mức vành tai “lý
tưởng”. Tại bệnh viện Nhi TW áp dụng kỹ thuật Brent
trong tạo hình dị tật tai nhỏ từ 2009, sau đó áp dụng
kỹ thuật của Nagata hoặc kỹ thuật khác, nhưng chưa
có báo cáo về đánh giá kết quả của các kỹ thuật này.
Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu:
Bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật tạo hình vành
tai bằng sụn sườn tự thân giai đoạn 2015-2018
. Đối
tượng và phương pháp: Áp dụng thang điểm đánh
giá các mốc giải phẫu trên tai của Mohit cho 33 bệnh