
KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 85 (9/2023)
80
BÀI BÁO KHOA HỌC
MỘT SỐ KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM HIỆN TRƯỜNG
GIẢI PHÁP KỸ THUẬT CẢI THIỆN VẬT LIỆU ĐẤT TRONG LÒNG HỒ
KHU VỰC BẮC TRUNG BỘ ĐỂ XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH VẬT LIỆU ĐỊA PHƯƠNG
Mai Lâm Tuấn1, Trần Văn Toản1
Tóm tắt: Các kết quả nghiên cứu khoa học đã chỉ ra một số giải pháp kỹ thuật nhằm cải thiện các chỉ
tiêu cơ lý của các loại đất có trong phạm vi vùng lòng hồ chứa nước thủy lợi, thủy điện để sử dụng làm
vật liệu xây dựng các công trình vật liệu địa phương (đập đất, đê chắn nước, đường giao thông, san nền
công trình hạ tầng,…). Các giải pháp kỹ thuật thường được sử dụng bao gồm các giải pháp về vật lý
(trộn vật liệu như tro bay, xỉ than từ nhà máy nhiệt điện, S95; bentonite, cát, dăm sạn, vải địa kỹ thuật,
lưới rọ, bao tải, sơ dừa, neoweb,…) và hóa học (trộn vật liệu như xi măng, thủy tinh lỏng, vôi,…). Để
hiệu chỉnh và đánh giá sự phù hợp với thực tế của các kết quả thí nghiệm trong phòng, cần thực hiện thí
nghiệm hiện trường các giải pháp kỹ thuật xử lý đối với các loại đất có trong vùng lòng hồ chứa nước
thủy lợi. Bài báo giới thiệu một số kết quả thí nghiệm hiện trường về giải pháp kỹ thuật nhằm cải thiện
các chỉ tiêu cơ lý của đất trong phạm vi lòng hồ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn vật liệu đất để xây
dựng, cải tạo và sửa chữa các công trình vật liệu địa phương trên địa bàn khu vực Bắc Trung Bộ.
Từ khóa: Vật liệu xây dựng, đất trong lòng hồ, cải thiện chỉ tiêu cơ lý của đất, hồ chứa nước thủy lợi,
Bắc Trung Bộ.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ *
Khu vực Bắc Trung Bộ là nơi tập trung phần lớn
các hồ chứa nước thủy lợi trong cả nước (chiếm tới
30%), đa số các hồ thuộc loại vừa và nhỏ. Theo kết
quả khảo sát, đánh giá về trữ lượng đất có trong
phạm vi khu vực lòng hồ chứa nước là rất lớn, có
thể khai thác và xử lý để góp phần đáp ứng nhu cầu
về vật liệu tại chỗ cho hoạt động xây dựng, cải tạo
và sửa chữa các công trình vật liệu địa phương (N.
Đ. Dũng, N. C. Thái, N. C. Thắng, 2020).
Đất trong phạm vi lòng hồ chứa nước thủy lợi
được phân làm 3 loại, gồm: Đất tự nhiên bán ngập
nước, đất tự nhiên ngập nước và đất bồi lắng lòng
hồ. Đất tự nhiên bán ngập nước là phần diện tích
đất thuộc vùng lòng hồ chứa nước nhưng không bị
ngập nước thường xuyên (nằm phía trên mực
nước dâng bình thường). Đất tự nhiên ngập nước
là đất thuộc vùng lòng hồ chứa nước thường
xuyên ngập trong nước (nằm phía dưới mực nước
dâng bình thường). Đất bồi lắng được hình thành
do dòng chảy do mưa lũ cuốn trôi vào lòng hồ và
1 Khoa Công trình, Trường Đại học Thủy lợi
tích tụ lại tại đây. Mỗi loại đất này có tính chất cơ
lý khác nhau nên cần được phân loại và xử lý để
có thể sử dụng phù hợp với từng loại kết cấu công
trình (Phạm Văn Cơ, 1999).
Kết quả nghiên cứu trong phòng đã cụ thể
hóa các thành phần, chỉ tiêu cơ lý và các giải
pháp cải thiện các chỉ tiêu cơ lý của đất để có
thể sử dụng các loại đất trong phạm vi lòng hồ
chứa nước cho hoạt động đầu tư xây dựng các
công trình vật liệu địa phương (đập dâng, đê
chắn nước, đường giao thông) (N. Đ. Dũng, N.
C. Thái, N. C. Thắng, 2020). Để đánh giá đầy
đủ và hoàn thiện quy trình kỹ thuật xử lý nhằm
cải thiện các chỉ tiêu cơ lý của các loại đất này
đảm bảo phù hợp với thực tiễn thì công tác thí
nghiệm hiện trường là cần thiết.
Nhóm tác giả giới thiệu một số kết quả thí
nghiệm hiện trường về giải pháp kỹ thuật nhằm
cải thiện các chỉ tiêu cơ lý của đất trong phạm vi
lòng hồ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn vật
liệu đất để xây dựng, cải tạo và sửa chữa các công
trình vật liệu địa phương trên địa bàn khu vực Bắc
Trung Bộ.