Kháng sinh trong điều trị nhiễm trùng vùng hàm mặt - BS Huỳnh Văn Dương

KHAÙ NG SINH TRONG ÑIEÀ U TRÒ NHIEÃ M<br /> TRUØ NG VUØ NG HAØ M MAË T<br /> ________________________________<br /> <br /> BS. Huyønh Vaên Döông<br /> <br /> Muïc tieâu:<br /> 1. Neâu ñöôïc cô cheá taùc ñoäng, söï khaùng thuoác vaø moät soá taùc duïng phuï cuûa khaùng sinh.<br /> 2. Neâu ñöôïc nguyeân taéc ñieàu trò nhieãm truøng vuøng haøm maët, & nhöõng ñieåm giuùp quyeát ñònh cho<br /> beänh nhaân nhaäp vieän.<br /> 3. Baøn luaän ñöôïc caùch choïn & cho khaùng sinh thích hôïp, nguyeân nhaân ñieàu trò nhieãm truøng vuøng<br /> haøm maët thaát baïi.<br /> 4. Neâu nguyeân taéc keát hôïp khaùng sinh & khaùng sinh döï phoøng.<br /> A. ÑÒNH NGHÓA KHANG SINH<br /> KHAÙÙ NG<br /> Khaùng sinh laø nhöõng hôïp chaát coù nguoàn goác sinh hoïc, toång hôïp hay baùn toång hôïp, coù taùc duïng ñaëc<br /> hieäu ôû moät giai ñoaïn phaùt trieån naøo ñoù cuûa vi sinh vaät (naám hay vi khuaån).<br /> B. LÖÔC SÖÛ CUA KHANG SINH<br /> LÖÔÏÏC SÖÛ CUÛÛA KHAÙÙNG<br /> Ngöôøi coå ñaõ bieát duøng nhieàu chaát ñeå ñieàu trò nhöõng beänh coù nguoàn goác vieâm nhieãm. Khoaûng 3500<br /> naêm (Tr.c.n), caùc Bs ngöôøi Sumerian ñaõ cho beänh nhaân aên chaùo da raén & mai ruøa ñeå chöõa beänh. Ngöôøi<br /> Babylone ñaõ duøng maät eách cuøng söõa töôi ñeå nhoû maét. Ngöôøi Hy laïp & ngöôøi Trung Quoác cuõng ñaõ duøng<br /> nhieàu loaïi caây coû ñeå chöõa beänh.<br /> Khoaûng 1495, ngöôøi chaâu Aâu ñaõ bieát duøng thuyû ngaân ñeå chöõa beänh giang mai. Cuøng thôøi gian treân,<br /> thoå daân Myõ ñaõ bieát nhai voõ caây cinchona ñeå trò beänh soát reùt. Ñeán khoaûng naêm 1630, ngöôøi chaâu Aâu ñaõ<br /> chieát xuaát ñöôïc quinine töø voõ caây naøy.<br /> Vieäc tìm ra khaùng sinh baét ñaàu vaøo khoaûng cuoái theá kyû 19, cuøng vôùi söï phaùt trieãn cuûa nhöõng hoïc<br /> thuyeát veà nguyeân nhaân gaây beänh, maø ngöôøi ta nghó raèng beänh taät coù lieân quan ñeán nhöõng vi sinh vaät.<br /> Töø ñoù caùc nhaø khoa hoïc baét ñaàu tìm kieám giaûi phaùp hieäu quaû ñeå dieät tröø nguyeân nhaân gaây beänh.<br /> Nhöng ñöông thôøi, caùc nhaø khoa hoïc gaëp nhieàu khoù khaên vì chöa tìm ñöôïc chaát coù khaû naêng dieät khuaån<br /> nhöng laïi voâ haïi cho cô theå ngöôøi.<br /> Nhöõng nghi vaán ñaàu tieân veà caùc vi khuaån voâ haïi coù khaû naêng dieät caùc vk gaây beänh hay khoâng.<br /> Louis Pasteur (1877), Emmerich (1887) ñaõ phaùt hieän khaû naêng döï phoøng ñöôïc moät soá beänh khi tieâm<br /> vaøo cô theå nhöõng vk ñaëc hieäu gaây beänh ñaõ maát hieäu löïc.<br /> Freudenreich (1888) ñaõ nhaän thaáy chaát chieát xuaát töø vk Bacillus pyocyaneus coù khaû naêng dieät<br /> nhieàu loaïi vk. Tuy nhieân, chaát naøy coù ñoäc tính cao vaø khoâng theå söû duïng treân laâm saøng. Ernest<br /> Duchesne, moät sv ngöôøi Phaùp, vaøo naêm 1896, ñaõ tìm ra tính chaát khaùng khuaån cuûa naám penicillium,<br /> nhöng ñaõ thaát baïi khi coá tìm hôïp chaát coù lieân heä ñeán tính khaùng khuaån naøy.<br /> Alexander Fleming, ñaàu thaäp nieân 1920, ñaõ nhaän thaáy khaû naêng khaùng khuaån cuûa moät soá chaát tieát<br /> cuûa cô theå nhö nöôùc maét, nöôùc boït… coù khaû naêng ly giaûi vk. Ñeán naêm 1928, oâng ñaõ tìm ra penicilline,<br /> moät chaát ñöôïc chieát xuaát töø naám penicillium coù khaû naêng khaùng khuaån, ñaëc bieät höõu hieäu ñoái vôùi<br /> <br /> nhöõng beänh nhieãm truøng da. Nhöng oâng ñaõ beá taéc vì khoâng theå tinh loïc ñöôïc<br /> penicilline ñuû ñeå ñieàu trò cho moät beänh nhaân. Howard Florey, Ernst Chain &<br /> Norman Heatley (1939), nhaø khoa hoïc ngöôøi Anh, ñaõ coá gaéng tieán haønh chieát<br /> xuaát penicilline moät caùch ñaïi traø, nhöng khoâng thaønh vì ñeä nhò theá chieán noå<br /> ra. Ñeán ñaàu thaäp nieân 1940, taïi Myõ, döï aùn chieát xuaát penicilline ñaïi traø ñöôïc<br /> thöïc hieän taïi beänh vieän ña khoa Massachusetts. Ñeán 1946, penicilline ñöôïc söû<br /> duïng phoå bieán treân laâm saøng.<br /> Cuøng vôùi vieäc tìm ra Penicilline, nhieàu khaùng sinh khaùc cuõng ñöôïc phaùt<br /> hieän & toång hôïp nhö: Sulfonamides (1932) taïi Ñöùc, Streptomycin (1943) taïi<br /> Myõ, Cephalosporine (1945) taïi YÙ, Chloramphenicol (1947) taïi Myõ, Neomycin<br /> (1949) taïi Myõ, Oxytetracylline (1950) taïi Myõ, Kanamycin (1957) taïi Nhaät…<br /> Song song ñoù, caùc beänh lyù vieâm nhieãm vuøng haøm maët ñaõ & ñang ñöôïc kieåm soaùt toát nhôø khaùng<br /> sinh.<br /> C. CÔ CHEÁ TAC ÑONG CUA KHANG SINH<br /> CHEÁ TAÙÙ C ÑOÄÄ NG CUÛÛ A KHAÙÙ NG<br /> a. Öc cheá söï tong hôp peptidoglycan cua thanh vi khuan<br /> ÖÙÙ c cheá söï toåå ng hôïï p<br /> cuûû a thaøø nh<br /> khuaåå n<br /> Vi khuaån coù caáu taïo khoâng gioáng nhö nhöõng teá baøo cuûa caùc ñoäng vaät<br /> khaùc, noù coù moät vaùch daày, cöùng bao quanh, nhaèm baûo veä vi khuaån choâùng laïi<br /> caùc taùc nhaân baát lôïi beân ngoaøi, ñaëc bieät laø aùp löïc thaåm thaáu. Trong ñoù thaønh<br /> phaàn quan troïng laø lôùp Peptidoglycan. Lôùp naøy ñöôïc caáu taïo töø caùc phaân töû<br /> +<br /> <br /> protein vaø caùc glycoside, noái keát laïi vôùi nhau. Vi khuaån Gram coù vaùch teá baøo<br /> -<br /> <br /> daày, trong khi vi khuaàn Gram coù vaùch teá baøo moõng hôn.<br /> Thuoác khaùng sinh phaù huyû hay taùc ñoäng leân<br /> quaù trình thaønh laäp vaùch teá baøo, taïo neân vaùch teá baøo<br /> +<br /> <br /> baát thöôøng. Ôû vi khuaån Gram , döôùi aùp löïc thaåm thaáu<br /> <br /> Vaùch teá baøo Gr-<br /> <br /> bieán thaønh daïng khoâng vaùch (proto-plast). Vi khuaån Gram bieán thaønh daïng<br /> vaùch teá baøo khoâng hoaøn chænh. Töø ñoù, döôùi aùp löïc thaåm thaáu, vi khuaån bò vôõ hay<br /> ly giaûi.<br /> Vaùch teá baøo Gr+<br /> <br /> Moät soá khaùng sinh coù cô cheá taùc ñoäng leân vi khuaån theo kieåu naøy nhö<br /> penicilline, vancomycine, bacitracine…<br /> <br /> b. Taùc ñoäng leân maøng baøo töông<br /> Taát caû caùc teá baøo vi khuaån ñeàu ñöôïc bao boïc bôûi moät maøng sinh hoïc baùn thaám, maøng naøy ngoaøi<br /> chöùc naêng baûo veä, maø coøn coù chöùc naêng ñieàu hoaø, vaän chuyeån thuï ñoäng hay chuû ñoäng caùc ion, caùc phaân töû<br /> hay caùc thaønh phaàn khaùc raát caàn thieát cho söï toàn taïi vaø sinh saûn cuûa vk, naám.<br /> Khi ks taùc ñoäng leân söï toaøn veïn cuûa maøng sinh hoïc naøy, caùc chöùc naêng ñeàu hoaø bò roái loaïn, caùc<br /> ions, phaân töû coù theå ra vaøo moät caùch baát thöôøng, teá baøo vk töï tieâu hay cheát.<br /> Thöôøng cô cheá naøy gaëp ôû caùc loaïi thuoác khaùng naám.<br /> <br /> c. ÖÙùc cheá toång hôïp protein<br /> Moät soá ks khi vaøo baøo töông cuûa teá baøo vk seõ laøm roái loaïn caùc hoaït ñoäng toång hôïp protein. Cô cheá<br /> taùc ñoäng cuï theå tuyø nhoùm ks, nhö Aminoglycosides, Tetracyclines taùc ñoäng leân ribosomes 30s, trong khi<br /> Chloramphenicol, Macrolides, Lincomycin taùc ñoäng leân ribosomes 50s. Khi ñaõ vaøo ñeán baøo töông, quaù<br /> trình taïo protein bình thöôøng bò phaù huyû, nhöõng protein baát thöôøng lieân tuïc ñöôïc taïo ra vaø cuoái cuøng vk<br /> cheát. Khaùng sinh muoán coù taùc ñoäng naøy thì phaûi xuyeân qua ñöôïc maøng teá baøo, xaâm nhaäp saâu vaøo trong caùc<br /> thaønh phaàn teá baøo.<br /> d. ÖÙc cheá söï toång hôïp acide Nucleic<br /> Acid Nucleic laø thaønh phaàn chöùa thoâng tin di truyeàn, qui ñònh caùc tính traïng caàn thieát cho söï toàn taïi<br /> cuûa caùc vsv. Khi sinh saûn, heä gene trong AND seõ ñöôïc nhaân ñoâi sau khi caùc acid nucleic môùi ñöôïc toång<br /> hôïp. Nhö vaäy, khi acid Nucleic khoâng ñöôïc toång hôïp toát, quaù trình sinh saûn cuûa caùc vsv bò ñình trueä. Caùc<br /> vk seõ bò tieâu dieät bôûi caùc hieän töôïng khaùc nhö thöïc baøo, hay bò caïnh tranh bôûi caùc vk khaùc… Caùc khaùng<br /> sinh coù cô cheá taùc ñoäng leân quaù trình öùc cheá toång hôïp acid nucleic cuûa vk coøn coù theå ñöôïc goïi laø thuoác truï<br /> sinh vì noù khoâng tröïc tieáp tieâu dieät vk maø chæ öùc cheá söï sinh saûn cuûa vk.<br /> D. SÖÏ KHANG THUOC<br /> SÖÏ KHAÙÙ NG THUOÁÁ C<br /> Vaøo ñaàu naêm 1945, Fleming laø ngöôøi ñaàu tieân caûnh baùo khaû naêng xuaát hieän nhöõng chuûng vk coù khaû<br /> naêng khaùng thuoác do duøng khaùng sinh quaù phoå bieán. Theo thôøi gian, nhieàu loaïi khaùng sinh ñaõ bò vk ñeà<br /> khaùng. Nhieàu nghieân cöùu veà cô cheá ñeà khaùng thuoác ñöôïc thöïc hieän, vaø moät soá cô cheá ñöôïc neâu nhö<br /> sau:<br /> 1. Söï ñeà khaùng töï nhieân<br /> Moät soá loaøi vi khuaån coù khaû naêng töï ñeà khaùng vôùi moät hay nhieàu nhoùm ks khaùc nhau moät caùch töï<br /> nhieân. Ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích laø do caùc vk coù mang nhöõng ñoaïn gene qui ñònh vieäc taïo ra nhöõng ñaëc tính<br /> laøm ngaên caûn söï xaâm nhaäp cuûa ks vaøo teá baøo vk, hay voâ hieäu hoaù söï taùc ñoäng cuûa ks leân caùc quaù trình<br /> chuyeån hoaù cuûa vk. Ví duï nhö caùc loaïi vk Escherichia & Pseudomonas aeuruginosa coù khaû naêng ñeà khaùng<br /> töï nhieân vôùi Penicilline G do caùc ks naøy khoâng töï xaâm nhaäp ñöôïc vaøo thaønh vi khuaån, Streptococus ñeà<br /> khaùng töï nhieân vôùi ks thuoäc nhoùm Aminoglycosides. Söï ñeà khaùng töï nhieân xaùc ñònh phoå khaùng khuaån<br /> thoâng thöôøng cuûa moät loaïi ks.<br /> 2. Söï ñeà khaùng tieáp nhaän<br /> Töø khi coù ks ñeán nay, ngöôøi ta nhaän thaáy raèng coù nhieàu loaïi vk tröôùc ñaây raát nhaïy vôùi moät ks naøo<br /> ñoù, thì nay laïi thaáy coù söï ñeà khaùng. Hôn nöõa, ngöôøi ta coøn thaáy moät vaøi vk khuaån coù khaû naêng ñeà khaùng<br /> vôùi nhieàu loaïi ks cuøng luùc. Ñieàu naøy ñöôïc lyù giaûi theo 2 cô cheá cô baûn nhö sau:<br /> a. Söï ñeà khaùng thuoác do cô cheá ñoät bieán gene<br /> Trong quaù trình tieán hoaù, ñoät bieán luoân luoân xaûy ra. Noù chính laø söï thay ñoåi moät hay nhieàu caëp<br /> base nitrit trong chaát lieäu di truyeàn, laøm thay ñoåi tính traïng cuûa vk. Tuy nhieân, ñeå coù tính ñeà khaùng thuoác,<br /> vk phaûi traûi qua nhieàu laàn ñoät bieán khaùc nhau, vaø caùc laàn ñoät bieán phaûi xaûy ra ñuùng nhöõng ñieåm nhaïy caûm<br /> treân chaát lieäu di truyeàn qui ñònh tính khaùng thuoác. Hieän töôïng ñeà khaùng thuoác do ñoät bieán gene xaûy ra ít,<br /> khoaûng 5-10% caùc tröôøng hôïp. Tuy nhieân, ngöôøi ta vaãn thaáy coù nhöõng tröôøng hôïp chæ caàn xaûy ra ñoät bieán<br /> <br /> moät laàn cuõng coù theå taïo ra ñöôïc moät chuûng vi khuaån ñeà khaùng thuoác.<br /> b. Söï ñeà khaùng thuoác theo cô cheá truyeàn plasmid<br /> Plasmid laø nhöõng ñoaïn ADN naèm ngoaøi heä NST cuûa vk. Noù cuõng coù khaû naêng töï sao cheùp, coù theå<br /> cuøng luùc hay ñoäc laäp vôùi caáu truùc AND beân trong vk, vaø ñoàng thôøi coù khaû naêng chuyeån cho nhau nhöõng<br /> tính hieäu di truyeàn, trong ñoù coù nhöõng ñoaïn gene qui ñònh tính khaùng thuoác. Chính nhôø hieän töôïng naøy maø<br /> chæ trong moät thôøi gian ngaén, vi khuaån coù theå ñeà khaùng vôùi nhieàu loaïi ks. Khaû naêng truyeàn plasmid thöôøng<br /> hay xaûy ra vaø laø nguyeân nhaân gaây ra 80-90% caùc tröôøng hôïp khaùng thuoác, khoù ñoái phoù treân ls. Tuy nhieân,<br /> vì noù naèm ngoaøi heä NST cuûa teá baøo vi khuaån neân tính truyeàn laïi cho con chaùu ñôøi sau khoâng oån ñònh.<br /> Ngöôøi ta thaáy raèng tính khaùng thuoác cuûa vk gaây ra bôûi söï bieán ñoåi xaûy ra treân vaät lieäu di truyeàn NST thì coù<br /> tính oån ñònh hôn so vôùi xaûy ra treân heä Plasmid. Tuy nhieân, treân Plasmid deã xaûy ra bieán ñoåi hôn.<br /> E. MOT SOÁ TAC DUNG PHUÏ CUA THUOC<br /> MOÄÄ T SOÁ TAÙÙ C DUÏÏ NG PHUÏ CUÛÛ A THUOÁÁ C<br /> 1. Laøm thay ñoåi heä vk khuaån thöôøng truù trong cô theå ngöôøi beänh<br /> Söû duïng ks, ñaëc bieät laø caùc loaïi phoå roäng daøi ngaøy, coù khaû naêng laøm thay ñoåi heä vk bình thöôøng,<br /> voán raát caàn thieát trong cô theå ngöôøi. Khi heä vi khuaån thay ñoåi, nhöõng chuûng vk caàn thieát voâ haïi bò tieâu dieät,<br /> buø vaøo ñoù laø söï phaùt trieån quaù möùc cuûa nhöõng chuûng vk khoâng caàn thieát gaây haïi, luùc ñoù coù söï nhieãm truøng<br /> do söû duïng ks. Hieän töôïng naøy thöôøng xaûy ra ôû heä tröïc khuaån ñöôøng ruoät ñoái vôùi ks daøi ngaøy söû duïng<br /> ñöôøng uoáng, hay caùc ks ñöôøng tieâm coù söï baøi tieát qua maät. Luùc ñoù, hieän töôïng tieâu chaûy keùo daøi, nhieãm<br /> naám ôû mieäng, ruoät, boäi nhieãm hoâ haáp coù theå xaûy ra. Do ñoù, caùch phoøng choáng hieän töôïng naøy laø khoâng<br /> neân söû duïng ks quaù daøi ngaøy, khoâng caàn thieát. Neân söû duïng nhöõng loaïi thuoác taùi laäp laïi heä vi khuaån bình<br /> thöôøng ôû ñöôøng ruoät keøm theo.<br /> Nhö tröôøng hôïp söû duïng ks hoï Lincosamide daøi ngaøy coù khaû naêng laøm taêng vi khuaån Clostridium<br /> difficile gaây nhieãm truøng cô hoäi, vieâm ruoät maøng giaû daãn ñeán tình traïng tieâu chaûy keùo daøi. Löu yù hoï ks<br /> Lincosamide ñöôøng tieâm cuõng coù khaû naêng baøi tieát qua maät, neân vaãn coù khaû naêng gaây loaïn khuaån ñöôøng<br /> ruoät. Luùc ñoù, vieäc ñieàu chænh heä tröïc khuaån laø caàn thieát, ngöôøi ta thöôøng söû duïng khaùng sinh khaùc coù khaû<br /> naêng öùc cheá söï phaùt trieãn cuûa vk gaây beänh naøy baèng caùch duøng Vancomycine nhaèm taùi laäp heä tröïc khuaån<br /> thöôøng truù ñöôøng ruoät.<br /> 2. Taêng söùc ñeà khaùng cuûa vk<br /> Ks coù khaû naêng dieät ñöôïc vk gaây beänh. Tuy nhieân trong töï nhieân coù moät soá loaøi vk coù khaû naêng töï<br /> khaùng vôùi thuoác naøo ñoù. Neân thuoác coù taùc duïng nhö laø yeáu toá choïn loïc töï nhieân, choïn laïi nhöõng chuûng vk<br /> khaùng thuoác, taïo ñieàu kieän cho loaøi naøy phaùt trieån. Vaø theo cô cheá khaùng thuoác, caùc vk seõ truyeàn laïi tính<br /> traïng khaùng thuoác cho caùc theá heä vk sau, hay cho caùc chuûng vk khaùc. Keát quaû laø coù nhieàu chuûng coù khaû<br /> naêng khaùng laïi moät hay nhieàu ks cuøng luùc.<br /> 3. Caùc tai bieán do caùc ñoäc toá cuûa vk gaây ra<br /> Trong caáu truùc cuûa vk coù nhieàu yeáu toá gaây ñoäc cho con ngöôøi nhö caùc caáu truùc lipoprotein maøng,<br /> glucoprotein… khi nhieãm truøng vôùi soá löôïng lôùn caùc vk, ta cho moät löôïng ks cao, huyû hoaïi haøng loaït vk gaây<br /> beänh, ñoàng thôøi cuõng thaûi ra nhieàu ñoäc toá coù nguoàn goác töø vk khuaån (thöôøng laø vaùch hay maøng teá baøo),<br /> gaây nhieãm ñoäc cho cô theå. Tröôøng hôïp naøy hay gaëp ôû beänh thöông haøn (do vk Salmonella typhi hoaëc<br /> Salmonella paratyphi gaây ra) ñöôïc ñieàu trò baèng Chloramphenicol.<br /> <br /> 4. Dò öùng thuoác coù theå xaûy ra<br /> Dò öùng laø moät tình traïng beänh lyù keát quaû töø söï phaûn öùng quaù möùc cuûa cô theå khi tieáp xuùc vôùi moät<br /> ngoaïi vaät ñaëc bieät naøo ñoù. Dò öùng laø saûn phaåm phaûn öùng cuûa heä thoáng mieãn dòch cuûa cô theå. Möùc ñoä phaûn<br /> öùng cuûa töøng cô theå khaùc nhau, tuy nhieân ngöôøi ta phaân dò öùng ra thaønh 2 loaïi cô baûn: loaïi phaûn öùng töùc<br /> thôøi vaø phaûn öùng chaäm.<br /> Caùc tröôøng hôïp duøng ks ñeàu coù khaû naêng xaûy ra dò öùng, öø möùc phaûn öùng töùc thôøi ñeán phaûn öùng<br /> chaäm. Daáu hieäu thöôøng thaáy nhö noåi maãn, noåi meà ñay. Tuy nhieân coù nhöõng tröôøng hôïp xaûy ra phaûn öùng<br /> raát naëng nhö hoäi chöùng Stenvens-Johnson hay Lyel, soác phaûn veä,… thöôøng gaëp ôû caùc ks thuoäc nhoùm betalactam vaø nhoùm sulfamid.<br /> 5. Caùc taùc duïng ñoäc cuûa ks<br /> Taát caû caùc ks sinh duøng hieän nay ít nhieàu ñeàu coù tính gaây ñoäc cho cô theå. Taùc duïng ñoäc cuûa ks tuyø<br /> thuoäc vaøo loaïi ks, lieàu löôïng, thôøi gian duøng, ngoaøi ra coøn tuyø thuoäc vaøo cô ñòa cuûa beänh nhaân & caùc beänh<br /> khaùc keøm theo. Ví duï nhö nhoùm aminoglycoside, sulfamid coù khaû naêng gaây ñoäc cho thaän, gan, thính giaùc;<br /> nhoùm Chloramphenicol coù theå gaây ñoäc cho tai, tuyû xöông; ñoäc cho gan nhö nhoùm tetracyclin, Rifampicin…<br /> Khi ñieàu trò beänh vieâm nhieãm vuøng haøm maët baèng khaùng sinh, ngoaøi vieäc naém vöõng cô cheá taùc<br /> ñoäng cuûa thuoác, ñoäc tính, ta caàn naém roõ heä taïp khuaån ôû moâi tröôøng mieäng. Vì heä taïp khuaån moâi tröôøng<br /> mieäng quyeát ñònh ñeán keát quaû choïn löïa ks hôïp lyù.<br /> F. SÔ LÖÔC HEÄ TAP KHUAN GAY BENH VUNG HAM MAT<br /> LÖÔÏÏC HEÄ TAÏÏP KHUAÅÅN GAÂÂY BEÄÄNH VUØØNG HAØØM MAËËT<br /> Coù nhieàu nghieân cöùu khaûo saùt heä taïp khuaån vuøng mieäng- haøm maët coù khaû naêng gaây nhieãm truøng.<br /> Ña soá ñeàu cho laø beänh nhieãm vuøng naøy do taïp chuûng vk gaây ra. Theo moät soá taùc giaû Aderhold L, Konthe<br /> H, Frenkel G (1981); McGowan, Norden (1995) thì ôû beänh nhieãm vuøng haøm maët coù:<br /> - Hieáu khí: 7%.<br /> - Kî khí: 33%.<br /> - Hoån hôïp (caû kî khí & hieáu khí): 60%.<br /> Trong chuûng hieáu khí thì vk gaây beänh ña soá laø Streptococci chieám 90% tröôøng hôïp, chæ 5% laø daïng<br /> Staphylococci.<br /> -<br /> <br /> Trong chuûng kî khí Gr- chieám 1/3 tröôøng hôïp bao goàm Streptococus & Pepstreptococus, Gr hình<br /> que chieám ½ caùc tröôøng hôïp caáy vk.<br /> Trong dieãn tieán nhieãm truøng, giai ñoaïn ñaàu taïp khuaån gaây beänh laø hieáu khí chieám ña soá, tuy nhieân,<br /> khi tieán vaøo moâ saâu beân trong, cuøng vôùi söï taêng tröôûng cuûa heä taïp khuaån hieáu khí gaây thieáu huït oxy, taïo<br /> ñieàu kieän cho heä taïp khuaån hieám khí phaùt trieãn. Do ñoù khi aùp duïng khaùng sinh trò lieäu, caàn löu yù giai ñoaïn<br /> beänh ñeå choïn löïa ks thích hôïp.<br /> G. MOT SOÁ NGUYEN TAC ÑIEU TRÒ NHIEM TRUNG VUNG HAM MAT<br /> MOÄÄT SOÁ NGUYEÂÂN TAÉÉC ÑIEÀÀU<br /> NHIEÃÃM TRUØØNG VUØØNG HAØØM MAËËT<br /> Tröôùc moät beänh nhaân coù nhieãm truøng vuøng haøm maët, ta phaûi tieán haønh caùc böôùc sau:<br /> <br />