Nghiên cứu
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020
120
KHẢO SÁT TÌNH HÌNH CHUẨN BỊ VÀ THỰC HIỆN
THUỐC TIÊM/TIÊM TRUYỀN TẠI KHOA CHĂM SÓC TÍCH CỰC
THUỘC MỘT TRUNG TÂM Y TẾ TỈNH BẠC LIÊU
Lý Khoa Đăng*, Nguyễn Hương Thảo*
TÓM TẮT
Mở đầu: Sai sót trong giai đoạn chuẩn bị và thực hiện thuốc có thể gây tổn hại cho sức khỏe bệnh nhân và
làm tăng chi phí điều trị. Điều này còn nghiêm trọng hơn khi sai sót xảy ra với các thuốc tiêm/tiêm truyền tại
khoa chăm sóc tích cực.
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ, loại sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc tiêm/tiêm truyền tại một khoa chăm
sóc tích cực và xác định các yếu tố liên quan đến việc xuất hiện sai sót.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả, thu thập số liệu bằng phương pháp quan sát trực
tiếp thao tác chuẩn bị và thực hiện thuốc tiêm/tiêm truyền, 12 giờ mỗi ngày, trong 14 ngày liên tục. Hồi quy
logistic được dùng để phân tích các yếu tố liên quan đến sai sót.
Kết quả: Tỷ lệ sai sót chung là 87,5% (KTC 95%: 83,3% - 91,7%). Sai tốc độ và thời gian xảy ra thường
xuyên nhất với tỷ lệ lần lượt là 82,9% và 45,0%. Yếu tố liên quan đến sai sót có ý nghĩa là số thuốc tiêm/tiêm
truyền dùng trong cùng một lần cho bệnh nhân (OR =3,13; KTC 95%: 1,19 – 8,18)
Kết luận: Sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc tiêm/tiêm truyền tại khoa chăm sóc tích cực xảy ra với
tỷ lệ cao, đặc biệt là sai tốc độ tiêm/tiêm truyền. Cần xây dựng và áp dụng biện pháp can thiệp phù hợp nhằm
giảm thiểu sai sót trong sử dụng thuốc.
Từ khóa: sai sót, chuẩn bị thuốc, thực hiện thuốc, chăm sóc tích cực
ABSTRACT
INVESTIGATION ON INTRAVENOUS MEDICATION PREPARATION AND ADMINISTRATION
ERRORS IN AN INTENSIVE CARE UNIT OF A HEALTH CENTRE IN BAC LIEU PROVINCE
Ly Khoa Dang, Nguyen Huong Thao
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 24 - No. 3 - 2020: 120 - 126
Background: Medication preparation and administration errors can negatively affect patients’ health and
increase health care cost, especially errors involving intravenous medications used at intensive care units.
Objectives: To determine the prevalence, types of intravenous medication preparation and administration
errors, and to identify factors associated with errors.
Methods: A cross-sectional study was conducted, collecting data by direct observation of intravenous
medication preparation and administration, 12 hours per day on 14 consecutive days. Logistic regression was
used to analyze factors associated with errors.
Results: The overall error rate was 87.5% (95% CI: 83.3% - 91.7%). Incorrect rate and incorrect time errors
were the most frequent errors with the rate of 82.9% and 45.0%, respectively. Factors associated with errors were
the number of intravenous drugs used each time for patient (OR =3.13; 95% CI: 1.19 – 8.18).
Conclusions: Errors in intravenous medication preparations and administrations were high,
* Khoa Dược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả liên lạc: PGS.TS. Nguyễn Hương Thảo ĐT: 0918177254 Email: thao.nh@ump.edu.vn
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020
Nghiên cứu
B – Khoa học Dược
121
especially, incorrect rate errors. Appropriate interventions could be developed and implemented to help
reduce medication errors.
Key words: errors, medication preparation, medication administration, ICU
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hơn một phần ba biến cố bất lợi xảy ra trong
quá trình sử dụng thuốc là do sai sót trong sử
dụng thuốc gây ra(1). Điều này dẫn đến những
tổn hại cho sức khỏe bệnh nhân và tạo gánh
nặng cho hệ thống y tế(2). Trong quá trình dùng
thuốc, giai đoạn chuẩn bị và thực hiện thuốc là
một trong những giai đoạn có nhiều sai sót xảy
ra nhất(3). Một nghiên cứu được thực hiện tại
thành phố Hồ Chí Minh (năm 2015) đã cho thấy
tỷ lệ sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc
tiêm/tiêm truyền lên đến 73,2%(4). Từ đó đến nay,
đã có thêm một số ít công bố về sai sót trong
chuẩn bị và thực hiện thuốc tại các bệnh viện
tuyến tỉnh/thành phố(5,6). Theo tìm hiểu của
nhóm nghiên cứu, việc khảo sát các sai sót trong
chuẩn bị và thực hiện thuốc chưa được thực hiện
tại các cơ sở y tế tuyến thấp hơn. Thêm nữa,
khoa chăm sóc tích cực là một khoa điều trị bệnh
nặng, sử dụng nhiều thuốc tiêm/tiêm truyền, do
đó sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc có
khả năng xảy ra với tần suất cao hơn so với các
khoa phòng khác(7). Trên cơ sở đó, chúng tôi thực
hiện đề tài tại khoa chăm sóc tích cực của một
trung tâm y tế thuộc tỉnh Bạc Liêu, nhằm xác
định tỷ lệ, loại sai sót trong chuẩn bị và thực hiện
thuốc tiêm/tiêm truyền và các yếu tố liên quan
đến việc xuất hiện sai sót.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Điều dưỡng thực hiện thao tác của hai giai
đoạn chuẩn bị và thực hiện thuốc tiêm/tiêm
truyền trên bệnh nhân tại khoa chăm sóc tích cực
từ 22/02/2020 đến 06/3/2020. Một quan sát hoàn
chỉnh được tính cho từng liều thuốc từ khi bắt
đầu chuẩn bị thuốc đến khi sử dụng hết thuốc
cho bệnh nhân. Các trường hợp quan sát không
hoàn chỉnh hoặc điều dưỡng từ chối, bệnh nhân
cấp cứu, chuyển khoa khác sẽ được loại khỏi
nghiên cứu.
Bối cảnh nghiên cứu
Sau khi thuốc được kê đơn bởi bác sĩ, điều
dưỡng sẽ sao chép thuốc trong y lệnh vào
phiếu lĩnh thuốc. Phiếu này sẽ được chuyển
đến khoa dược. Khoa dược sẽ soạn thuốc cho
từng bệnh nhân và chuyển lên khoa chăm sóc
tích cực. Trong trường hợp khẩn cấp, khoa có
thể sử dụng thuốc từ tủ trực và thuốc sẽ được
bồi hoàn sau đó.
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu cắt ngang mô tả tiến cứu.
Cỡ mẫu
Theo phân tích gộp của Keers (năm 2013),
tỷ lệ sai sót của giai đoạn chuẩn bị và thực
hiện thuốc tiêm/tiêm truyền (bao gồm sai thời
gian) là 85,9%(8). Giả sử tỷ lệ sai sót trong
nghiên cứu của chúng tôi cũng tương tự như
trên, chọn p = 86% và sai số mong muốn là m =
0,05. Thay các số liệu vào công thức tính cỡ
mẫu cho việc ước lượng một tỷ lệ(9), chúng tôi
có n = 185. Như vậy, nghiên cứu cần ít nhất
185 quan sát hoàn chỉnh.
Phương pháp tiến hành
Quan sát trực tiếp được áp dụng để khảo sát
các sai sót trong giai đoạn chuẩn bị và thực hiện
thuốc tiêm/tiêm truyền. Người quan sát được
tập huấn việc quan sát trước khi tiến hành
nghiên cứu. Tại khoa, người quan sát xin ý kiến
điều dưỡng và nếu điều dưỡng đồng ý tham gia
nghiên cứu thì sẽ tiến hành quan sát, cần hạn chế
thấp nhất xáo trộn gây ra cho điều dưỡng và ghi
chép lại thông tin liên quan đến thao tác chuẩn
bị và thực hiện thuốc. Trong trường hợp có thể
xảy ra những sai sót nguy hiểm, ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân,
Nghiên cứu
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020
122
người quan sát sẽ tư vấn một cách nhẹ nhàng, và
không dùng từ “sai/sai sót” hay các nhận
định/chỉ trích trong suốt quá trình quan sát. Việc
quan sát được tiến hành trong 3 ca làm việc 7:00
– 11:30; 13:00 – 17:00 và 18:30 – 22:00 mỗi ngày,
từ 22/02/2020 đến 06/3/2020.
Để phát hiện sai sót, chúng tôi đối chiếu
thông tin quan sát được với y lệnh của bác sĩ
(trong hồ sơ bệnh án) và các tài liệu tham chiếu,
gồm: hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất,
Dược thư quốc gia Việt Nam 2018(10) và
Handbook on Injectable Drugs 17th edition(11).
Các định nghĩa dùng trong nghiên cứu
Sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc
Là sự khác biệt giữa việc chuẩn bị và thực
hiện thuốc trong thực tế so với y lệnh của bác
sĩ, chính sách/quy định của cơ sở y tế, hướng
dẫn sử dụng của nhà sản xuất(12), Dược thư
quốc gia Việt Nam 2018(10) hoặc Handbook on
Injectable Drugs 17th edition(11).
Phân loại sai sót
Sai sót trong chuẩn bị và thực hiện thuốc
được phân loại thành 9 loại(13) (Bảng 1).
Xử lý số liệu
Thống kê mô tả được sử dụng để tính tỷ lệ
sai sót chung và tỷ lệ từng loại sai sót. Tỷ lệ sai
sót chung (%) được tính bằng cách chia tổng số
liều có ít nhất một sai sót cho tổng của số liều
thực hiện và số liều bỏ sót, sau đó nhân với
100. Tỷ lệ từng loại sai sót (%) được tính bằng
cách chia tổng số sai sót của từng loại cho tổng
số sai sót, nhân với 100. Hồi quy logistic đa
biến được dùng để xác định các yếu tố liên
quan đến sai sót: giới tính của điều dưỡng
(nam, nữ), số năm công tác của điều dưỡng
(≤ 5 năm, > 5 năm), ngày trong tuần, ca làm
việc (ngày (7:00 – 11:30 và 13:00 – 17:00); đêm
(18:30 – 22:00)), tổng số thuốc tiêm/tiêm
truyền dùng trong cùng 1 lần cho bệnh nhân
(1 thuốc, ≥ 2 thuốc). Kết quả có ý nghĩa thống
kê khi p < 0,05.
Bảng 1. Định nghĩa các loại sai sót
Định nghĩa
Giai đoạn chuẩn bị
Thuốc được chuẩn bị khác với thuốc
được chỉ định
Liều chuẩn bị nhiều hơn hay ít hơn liều
chỉ định (sai số ± 10%)
Dạng bào chế được chuẩn bị khác với
dạng được chỉ định
Chuẩn bị thuốc hết hạn sử dụng hay
không còn tính toàn vẹn về mặt vật lý –
hóa học của thuốc.
Thuốc được chuẩn bị không đúng kỹ
thuật (so với các hướng dẫn của nhà
sản xuất, quy trình/hướng dẫn của cơ sở
y tế). Các sai sót này bao gồm: sai dung
môi hoàn nguyên hay dung môi pha
loãng, sai thể tích dung môi, tương kỵ.
Giai đoạn thực hiện
Không thực hiện liều thuốc đã được chỉ
định cho bệnh nhân
Thực hiện thuốc (không được chỉ định)
cho bệnh nhân
Dùng thuốc cho bệnh nhân không đúng
quy trình, kỹ thuật thực hiện (sai đường
dùng, sai tốc độ, sai liều (±10% nếu liều
chuẩn bị đúng), tương kỵ). Tốc độ
truyền tĩnh mạch có sai số chấp nhận là
±15% so với y lệnh. Tốc độ tiêm tĩnh
mạch (chậm) và tương kỵ dựa vào
hướng dẫn của nhà sản xuất,
Handbook on Injectable Drugs 17th
edition(11) và Dược thư quốc gia Việt
Nam 2018(10)
Chênh lệch hơn 60 phút giữa thời gian
thực hiện thuốc và thời gian trong y lệnh.
KẾT QUẢ
Trong thời gian nghiên cứu (từ ngày
22/02/2020 đến ngày 06/3/2020), chúng tôi đã
thu thập được tổng cộng 240 quan sát hoàn
chỉnh được thực hiện bởi 10 điều dưỡng trên 37
bệnh nhân.
Tỷ lệ sai sót
Có 210/240 quan sát có ít nhất một sai sót
(87,5%; Khoảng tin cậy (KTC) 95%: 83,3% -
91,7%). Trong đó, 82 quan sát có một sai sót,
115 quan sát có hai sai sót, 13 quan sát có từ ba
sai sót trở lên.
Loại sai sót
Sai tốc độ thực hiện thuốc xảy ra thường
xuyên nhất (chiếm 82,9%), kế đến là sai thời gian
thực hiện thuốc (chiếm 45,0%). Chưa phát hiện
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020
Nghiên cứu
B – Khoa học Dược
123
các sai sót về dạng bào chế, thuốc hỏng, dùng
thuốc không có chỉ định (Bảng 2).
Bảng 2. Tần suất các loại sai sót và ví dụ (tính trên
tổng số 352 sai sót).
Loại
sai sót
n
%
Ví dụ
Giai đoạn
chuẩn bị
28
8,0
Sai thuốc
1
0,3
Y lệnh: chỉ định furosemid
Quá trình thực hiện: dùng
gentamicin.
Sai liều
7
2,0
Y lệnh: tiêm tĩnh mạch 2 lọ
hydrocortison 100mg
Quá trình thực hiện: tiêm 1 lọ
hydrocortison 100mg.
Sai
dung môi
(*)
8
2,3
Hướng dẫn nhà sản xuất:
cefuroxim hoàn nguyên trong
nước cất pha tiêm.
Quá trình thực hiện: cefuroxim hoàn
nguyên trong dung môi có chứa
propylen glycol, acid citric (dung môi
đặc biệt chỉ dùng để hoàn nguyên
omeprazol), ghi nhận thấy dung dịch
bị vẩn đục và đổi màu (tương kỵ).
Sai
thể tích
dung môi
(*)
12
3,4
Dược thư quốc gia: hoàn nguyên
cefuroxim 750mg trong 8ml nước
cất pha tiêm(10).
Quá trình thực hiện: hoàn nguyên
cefuroxim 750mg trong 4ml nước
cất pha tiêm.
Giai đoạn
thực hiện
324
92,0
Bỏ sót liều
3
0,9
Sót liều cefuroxim 750mg lúc 16h00
Sai
đường
dùng
(**)
1
0,3
Y lệnh: hydrocortison tiêm tĩnh mạch.
Quá trình thực hiện: hydrocortison
tiêm bắp.
Sai liều
(**)
10
2,8
Y lệnh: 4 ống kali clorid 500mg/5ml
pha loãng với 500ml NaCl 0,9% sau
đó truyền tĩnh mạch.
Quá trình thực hiện: dung dịch truyền
đã pha còn lại 150ml bị loại bỏ.
Sai
tốc độ
(**)
199
56,5
Hướng dẫn sử dụng: tiêm không
quá 1ml calci clorid trong 1 phút.
Quá trình thực hiện: calci clorid
500mg/5ml tiêm tĩnh mạch trong
2 phút.
Tương kỵ
(**)
3
0,9
Cefuroxim và gentamicin tiêm tĩnh
mạch qua cùng kim luồn mà không
rửa kim giữa 2 liều thuốc.
Sai
thời gian
108
30,7
Y lệnh: 4 ống kali clorid 500mg/5ml
chỉ định truyền tĩnh mạch lúc 17:30.
Quá trình thực hiện: 4 ống kali clorid
500mg/5ml bắt đầu truyền lúc 20:30.
*: Thuộc sai kỹ thuật chuẩn bị thuốc
**: Thuộc sai kỹ thuật thực hiện thuốc
Các yếu tố liên quan đến việc xuất hiện sai sót
Kết quả hồi quy logistic cho thấy tổng số
thuốc tiêm/tiêm truyền dùng trong cùng 1 lần
cho bệnh nhân có liên quan với việc xuất hiện sai
sót (OR = 3,13; KTC 95%: 1,19 – 8,18; p = 0,02)
(Bảng 3).
Bảng 3. Các yếu tố liên quan đến việc xuất hiện sai sót
Yếu tố
OR
Khoảng tin cậy 95%
p
Giới
1,01
0,34 – 2,99
0,99
Số năm công tác
0,78
0,31 – 1,96
0,59
Thứ trong tuần
Thứ hai
Thứ ba
0,40
0,08 – 1,94
0,26
Thứ tư
0,39
0,08 – 1,90
0,24
Thứ năm
0,43
0,08 – 2,34
0,33
Thứ sáu
0,51
0,09 – 2,90
0,45
Thứ bảy
1,09
0,22 – 5,42
0,92
Chủ nhật
0,82
0,17 – 3,91
0,80
Ca làm việc
Ngày
Đêm
1,05
0,41 – 2,73
0,91
Số thuốc
tiêm/tiêm truyền
dùng cùng 1 lần
cho bệnh nhân
1 thuốc
≥ 2 thuốc
3,13
1,19 – 8,18
0,02
BÀN LUẬN
Tỷ lệ sai sót
Tỷ lệ sai sót chung là 87,5% cho thấy nguy cơ
xảy ra sai sót trên giai đoạn chuẩn bị và thực
hiện thuốc tiêm/tiêm truyền tại khoa chăm sóc
tích cực là rất cao. Thêm nữa, trong tổng số 210
quan sát có ít nhất một sai sót, có 128 quan sát có
trên 1 sai sót. Các kết quả này cao hơn so với các
kết quả của một nghiên cứu tại bệnh viện công
tại thành phố Hồ Chí Minh (với tỷ lệ sai sót
chung là 73,2% và có 344 quan sát có nhiều hơn
một sai sót trong tổng số 2060 quan sát có ít nhất
một sai sót)(4). Tỷ lệ sai sót chung (87,5%) tương
tự với tỷ lệ sai sót chung thu được từ phân tích
gộp Keers (85,9%)(8).
Điều này có thể do cơ sở hạ tầng y tế và việc
tiếp cận/cập nhật thông tin về chuẩn bị và thực
hiện thuốc của nhân viên y tế tại trung tâm y tế
còn hạn chế hơn so với các cơ sở y tế tại các
tỉnh/thành phố lớn. Hằng năm, tại cơ sở nghiên
cứu, điều dưỡng chỉ được tham gia vài buổi tập
huấn dành cho tất cả nhân viên y tế (bao gồm
bác sĩ, dược sĩ và điều dưỡng) của trung tâm y
Nghiên cứu
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 24 * Số 3 * 2020
124
tế; và nội dung tập huấn lại chưa tập trung vào
thông tin về việc chuẩn bị và thực hiện thuốc. Ví
dụ: nếu điều dưỡng được cập nhật thông tin về
loại dung môi đặc biệt dành cho omeprazol thì
trong quá trình chuẩn bị thuốc có thể sẽ không
xuất hiện sai sót nghiêm trọng từ nhầm lẫn giữa
dung môi của omeprazol và dung môi của
cefuroxim, dẫn đến hiện tượng tương kỵ. Bên
cạnh đó, điều dưỡng tại khoa thường làm việc
trong 12 giờ liên tục và nghỉ trong 24 giờ tiếp
theo, vì thế thời gian làm việc ca ngày và ca đêm
của mỗi điều dưỡng thay đổi liên tục. Điều này
có thể khiến điều dưỡng mệt mỏi và căng thẳng,
ảnh hưởng đến việc chuẩn bị và thực hiện thuốc.
Loại sai sót
Sai sót về tốc độ thực hiện xảy ra thường
xuyên nhất (chiếm 82,9%). Nếu không tính sai
sót tốc độ thực hiện thì tỷ lệ sai sót chung giảm
đáng kể từ 87,5% xuống còn 56,3%. Một nghiên
cứu tại Anh cũng cho thấy sai sót tốc độ thực
hiện thuốc xảy ra thường xuyên nhất (69,3%)(15).
Sai sót tốc độ thực hiện thuốc cũng là loại sai sót
phổ biến nhất (chiếm 43,9%) trong một nghiên
cứu tại thành phố Hồ Chí Minh(14). Tiêm, truyền
tĩnh mạch quá nhanh có thể gây ra những nguy
hại nghiêm trọng cho bệnh nhân. Ví dụ khi tiêm
tĩnh mạch nhanh calci clorid (trên 1ml/phút) có
thể tăng cao nồng độ Ca2+ trong máu gây nguy cơ
loạn nhịp tim và ngất(10). Hoặc tiêm tĩnh mạch
nhanh cefotaxim 1000mg/10ml (dưới 3 phút) có
thể gây nguy hiểm đến tính mạng do liên quan
đến việc loạn nhịp tim(10). Những nguyên nhân có
thể dẫn đến sai sót tốc độ tiêm có thể kể đến là
không đủ các thiết bị hỗ trợ kiểm soát tốc độ như
bơm tiêm tự động, hoặc điều dưỡng chưa có
thông tin về tốc độ tiêm cho từng loại thuốc
và/hoặc chưa thấy được sự nguy hiểm khi tiêm
thuốc quá nhanh(15).
Nghiên cứu không ghi nhận việc dùng thuốc
hỏng, sai dạng bào chế, dùng thuốc không có chỉ
định. Đây có thể là ưu điểm của cách thức cấp
phát thuốc cho từng người bệnh của khoa dược.
Điều này giúp giảm bớt khâu chia liều thuốc tại
khoa, giảm cơ hội xảy ra sai sót. Theo quan sát
của chúng tôi, các liều thuốc sau khi hoàn
nguyên/pha loãng, được thực hiện ngay cho bệnh
nhân, nên đảm bảo được ổn định của thuốc.
Trong quá trình quan sát chúng tôi ghi
nhận được một số trường hợp sai sót có thể
xem là nghiêm trọng như sau:
Ví dụ sai sót nghiêm trọng
Y lệnh: cefuroxim 750mg và hydrocortison
100mg tiêm tĩnh mạch chậm, gentamicin
80mg/2ml tiêm bắp.
Quá trình thực hiện: tiêm tĩnh mạch
gentamicin trong vòng 7 giây, cefuroxim tiêm tĩnh
mạch trong 10 giây qua cùng kim luồn nhưng
không rửa, sau đó tiêm bắp hydrocortison.
Nhận xét: nhầm lẫn đường dùng giữa
hydrocortison và gentamicin, tương kỵ giữa
cefuroxim – gentamicin và sai tốc độ tiêm tĩnh
mạch của cefuroxim và gentamicin(10).
Y lệnh: pha loãng 4 ống kali clorid
500mg/5ml trong 1 chai NaCl 0,9% 500ml, truyền
tĩnh mạch lúc 17:30 cho bệnh nhân vừa có kết
quả kali máu là 2,4 mmol/L.
Quá trình thực hiện: điều dưỡng bắt đầu
truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân lúc 20:30
Nhận xét: bệnh nhân hạ kali máu nặng nếu
không truyền tĩnh mạch kali kịp thời có thể dẫn
đến nhịp chậm, giảm sức bóp cơ tim hoặc nhịp
nhanh xoắn đỉnh, rối loạn nhịp, ngừng tim(16).
Hướng dẫn của nhà sản xuất: omeprazol chỉ
hoàn nguyên trong dung môi đi kèm (thành phần
có: propylen glycol, acid citric). Trong khi,
cefuroxim hoàn nguyên trong nước cất pha tiêm.
Quá trình thực hiện: cefuroxim hoàn
nguyên bằng dung môi dành cho omeprazol.
Trong khi đó, omeprazol hoàn nguyên bằng
nước cất pha tiêm.
Nhận xét: ghi nhận thấy dung dịch sau
hoàn nguyên vẩn đục và đổi màu khi
cefuroxim hoàn nguyên với dung môi đặc biệt
của omeprazol. Omeprazol hoàn nguyên trong
nước cất pha tiêm mặc dù không thấy có hiện
tượng lạ, tuy nhiên chất lượng và độ ổn định
của thuốc có thể đã giảm đi nhiều(11).