Liên quan giữa một số yếu tố nguy cơ với chỉ số hóa sinh ở bệnh nhân đái tháo đường thai kỳ

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6-2015<br /> <br /> LIÊN QUAN GIỮA MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ VỚI<br /> CHỈ SỐ HÓA SINH Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƢỜNG THAI KỲ<br /> Nguyễn Thị Thịnh*; Trương Thị Thu Thủy*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: xác định mối liên quan giữa yếu tố nguy cơ (YTNC) và chỉ số hóa sinh máu ở bệnh<br /> nhân (BN) đái tháo đƣờng (ĐTĐ) thai kỳ. Đ i tượng: 51 phụ nữ mang thai trong 3 tháng cuối đƣợc<br /> chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ theo tiêu chuẩn của Hiệp hội ĐTĐ Mỹ. Phương pháp: mô tả, cắt ngang<br /> có phân tích. Kết quả:<br /> - Tuổi mang thai tƣơng quan thuận mức độ vừa với glucose máu, cholesterol và triglycerid<br /> có ý nghĩa thống kê (p < 0,05).<br /> - Chỉ số khối cơ thể (BMI) trƣớc khi mang thai có tƣơng quan thuận mức độ vừa với các chỉ<br /> số glucose máu, insulin và triglycerid có ý nghĩa thống kê (p < 0,05 và p < 0,01).<br /> - Không thấy mối liên quan giữa tiền sử gia đình bị ĐTĐ ở thế hệ thứ nhất, tiền sử sảy thai,<br /> thai lƣu, đẻ non, tiền sử đẻ con nặng > 3.500 g với glucose, insulin, HbA1c, cholesterol, triglycerid,<br /> creatinin và axít uric máu.<br /> * Từ khóa: Đái tháo đƣờng thai kỳ; Yếu tố nguy cơ; Chỉ số sinh hóa.<br /> <br /> The Relationship between some Risk Factors and Biochemical<br /> Test in Patients with Gestational Diabetes<br /> Summary<br /> Objectives: To identify and analyze the relationship between some risk factors and biochemical<br /> test in patients with gestational diabetes in order for prevention, early detection, and restriction<br /> of the disease’s impact. Subjects and methods: A cross-sectional analytical study was conducted on<br /> a total of 51 women in the last three months of pregnancy who are diagnosed with gestational<br /> diabetes according to American Diabetes Association’s standards. The results reveal that:<br /> - The age of pregnant women is positively and moderately correlated to the level of blood<br /> glucose, cholesterol and triglycerides, which has statistical significance (p < 0.05).<br /> - Pre-pregnancy body mass index (BMI) is positively and moderately correlated to the level<br /> of blood glucose, insulin and triglycerides, which has statistical significance (p < 0.05 and p < 0.01).<br /> - There is no correlation found between such risk factors as family history of diabetes in the<br /> first generation, history of miscarriage, stillbirth, premature birth, history of giving birth to a child<br /> weighing over 3,500 g, and indicators such as blood glucose, insulin, HbA1c, cholesterol, triglycerides,<br /> blood creatinine and blood uric acid.<br /> * Key words: Gestational diabetes; Risk factors; Biochemical test.<br /> * Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông<br /> Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Thị Thịnh (ntthinhhd@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 20/05/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 03/07/2015<br /> Ngày bài báo được đăng: 16/07/2015<br /> <br /> 63<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6-2015<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Đái tháo đƣờng thai kỳ là bệnh có tỷ lệ<br /> mắc khá cao. Theo Hiệp hội ĐTĐ Mỹ, tỷ<br /> lệ ĐTĐ thai kỳ thay đổi từ 1 - 14% ở phụ<br /> nữ có thai, bệnh có xu hƣớng ngày càng<br /> gia tăng, đặc biệt ở khu vực châu Á - Thái<br /> Bình Dƣơng, trong đó có Việt Nam.<br /> ĐTĐ thai kỳ có thể gây nhiều hậu quả<br /> nặng đối với cả mẹ và thai nhi nhƣ tiền<br /> sản giật, thai chết lƣu, sảy thai, hội chứng<br /> suy hô hấp cấp, tử vong chu sinh, thai to<br /> gây khó đẻ... Ngƣời mẹ bị ĐTĐ thai kỳ có<br /> nguy cơ tăng huyết áp, bệnh thận, bệnh<br /> tim mạch…, đặc biệt nguy cơ mắc ĐTĐ<br /> týp 2 sau này.<br /> Đến nay, những nghiên cứu về mối<br /> liên quan giữa YTNC của bệnh với các<br /> chỉ số hóa sinh trên BN ĐTĐ thai kỳ chƣa<br /> có nhiều. Nghiên cứu của chúng tôi<br /> nhằm: Xác định m i liên quan giữa một<br /> s YTNC và chỉ s hóa sinh BN ĐTĐ<br /> thai kỳ.<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đối tƣợng nghiên cứu.<br /> 51 phụ nữ có thai giai đoạn ba tháng<br /> cuối của thai kỳ đến khám và điều trị tại<br /> Bệnh viện Nội tiết Trung ƣơng, Bệnh viện<br /> Đa khoa Hà Đông và Bệnh viện Quân y<br /> 103 từ 8 - 2013 đến 7 - 2014, chẩn đoán<br /> theo tiêu chuẩn của Hiệp hội ĐTĐ Mỹ<br /> (1998).<br /> Tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ: áp<br /> dụng theo tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ thai<br /> kỳ của Mỹ (1998) với 75 g glucose.<br /> 64<br /> <br /> Bảng 1: Tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ<br /> thai kỳ.<br /> GLUCOSE MÁU<br /> <br /> GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN<br /> (mmol/l)<br /> <br /> Lúc đói<br /> <br /> 5,3<br /> <br /> Sau 1 giờ của nghiệm<br /> pháp dung nạp glucose<br /> <br /> 10,0<br /> <br /> Sau 2 giờ của nghiệm<br /> pháp dung nạp glucose<br /> <br /> 8,6<br /> <br /> * Tiêu chuẩn loại trừ: đã đƣợc chẩn<br /> đoán ĐTĐ trƣớc khi có thai; mắc các bệnh<br /> ảnh hƣởng đến chuyển hoá glucose nhƣ<br /> cƣờng giáp, Cushing, u tuỷ thƣợng thận,<br /> đang sử dụng các thuốc ảnh hƣởng đến<br /> chuyển hoá glucose nhƣ corticoid, salbutamol,<br /> lợi tiểu nhóm thiazide... hoặc đang mắc<br /> các bệnh cấp tính.<br /> 2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br /> - Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu mô tả,<br /> cắt ngang có phân tích.<br /> - Các chỉ tiêu nghiên cứu: tuổi mang<br /> thai; tiền sử gia đình có ngƣời bị ĐTĐ ở<br /> thế hệ thứ nhất; tiền sử sản khoa bất<br /> thƣờng: sảy thai, thai lƣu, đẻ non; tiền sử<br /> đẻ con to > 3.500 g; chỉ số BMI.<br /> Các chỉ số về sinh hóa trong nghiên cứu<br /> gồm: glucose máu; insulin máu; cholesterol;<br /> triglycerid; axít uric máu.<br /> * K thuật nghiên cứu:<br /> - Phỏng vấn đối tƣợng, đo chiều cao,<br /> cân nặng và lấy máu xét nghiệm vào buổi<br /> sáng (từ 8 - 10 giờ).<br /> - Phƣơng pháp xác định nồng độ glucose<br /> máu theo phƣơng pháp Hexokinase:<br /> Định lƣợng insulin máu theo phƣơng<br /> pháp miễn dịch điện hóa phát quang trên<br /> máy xét nghiệm miễn dịch tự động ELECSYS 2010 (Hãng Roche, Nhật Bản).<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 6-2015<br /> <br /> - Xác định nồng độ cholesterol toàn phần, nồng độ triglycerid máu, nồng độ axít uric<br /> máu bằng phƣơng pháp enzym đo quang; phân tích kết quả trên máy xét nghiệm hoá<br /> sinh tự động Beckman Coulter AU680 (Mỹ).<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 16<br /> <br /> 5,4260 ++ 0,1062<br /> 0,1062 xx<br /> yy==5,4260<br /> r<br /> =<br /> 0,3878;<br /> r = 0,3878; pp