LUẬN VĂN:
Đầu tư trực tiếp của doanh nghiệp Việt
Nam vào Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, đầu tư trực tiếp
nước ngoài (Foreign Direct Investment: FDI) là vấn đề mang tính chất toàn cầu và là xu
thế chung của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Thực hiện FDI là nhằm mở
rộng thị trường, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tận dụng nguồn tài nguyên,
nguyên liệu tại chỗ, tiết kiệm chi phí vận chuyển hàng hoá, tránh được chế độ giấy phép
xuất khẩu trong nước và tận dụng quota xuất khẩu của nước nhận đầu tư để mở rộng thị
trường, tiếp cận người tiêu dùng, nâng cao trình độ khoa học công nghệ, năng lực quản lý
và trình độ tiếp thị giữa các quốc gia. Ngày nay, tùy thuộc vào nhu cầu, khả năng và điều
kiện của mỗi nước mà hoạt động FDI cân bằng và song hành với việc thu hút FDI.
Việt Nam đến nay trải qua hơn 20 năm đổi mới đã và đang thành công trong việc
thu hút và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn FDI. Song dưới tác động của xu thế hội nhập
kinh tế quốc tế và đứng trước việc là một thành viên của WTO, nhiều doanh nghiệp Việt
Nam (DNVN) đã mạnh dạn đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Hiện nay, DNVN đã có mặt tại
nhiều nước và vùng lãnh thổ thuộc năm châu lục mà lớn nhất là Cộng hoà Dân chủ nhân dân
(CHDCND) Lào.
Việt Nam và Lào là hai nước láng giềng vốn có quan hệ hữu nghị truyền thống từ
lâu đời. Hai nước có chung 2.067km đường biên giới, sự gần gũi về trình độ phát triển và
lịch sử văn hoá cùng với sự tương đồng về việc lựa chọn mục tiêu, con đường phát triển
trong đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước
trở thành một trong những nhân tố mang ý nghĩa quyết định tạo lập mối quan hệ hữu nghị
Việt – Lào.
Với bề dày truyền thống hữu nghị, hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau, quan hệ hợp tác
kinh tế và đầu tư giữa Việt Nam và Lào cũng đã được thiết lập từ lâu, có nhiều bước phát
triển và khá toàn diện. Đặc biệt, trong những năm gần đây, ngoài những lĩnh vực hợp tác
truyền thống, hai bên tập trung chú ý nhiều hơn đến hợp tác đầu tư, liên doanh liên kết
giữa các doanh nghiệp của Việt Nam và Lào từ trung ương cho đến địa phương theo
hướng thiết thực và hiệu quả. Ngay từ năm 1987, khi Luật đầu tư nước ngoài của Việt
Nam được ban hành, các DNVN đã tìm kiếm cơ hội đầu tư sang Lào nhất là một số
doanh nghiệp tư nhân của những địa phương có đường biên giới với Lào đã thực hiện
một số dự án FDI vào Lào theo thoả thuận hợp tác song phương giữa chính quyền địa
phương hai nước. Từ khi Lào có Luật đầu tư nước ngoài (1988), FDI của DNVN vào Lào
ngày càng tăng.
Tuy nhiên, hoạt động FDI của DNVN vào Lào chưa tương xứng với mối quan hệ
"đặc biệt" giữa hai nước. Đứng trước xu thế mở cửa, hội nhập trên thế giới và tình hình
thực tiễn ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách,
pháp luật hướng dẫn và quản lý hoạt động đầu tư nước ngoài nói chung, FDI nói riêng
qua các kỳ Đại hội của Đảng. Đến nay, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X
tiếp tục khẳng định và chỉ rõ: "Khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam hợp tác liên
doanh với doanh nghiệp nước ngoài và mạnh dạn đầu tư ra nước ngoài” [7, tr.115].
Từ những lý do nêu trên, việc nghiên cứu đề tài "Đầu tư trực tiếp của doanh
nghiệp Việt Nam vào Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào” được tác giả chọn làm luận văn
thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu
Xung quanh chủ đề nghiên cứu đã có một số công trình nghiên cứu khoa học được
đăng tải như:
- Ban Tuyên giáo Trung ương, Trung tâm thông tin công tác tuyên giáo, Tình hình
đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam và những giải pháp chiến lược, Tạp chí Tư liệu báo
cáo viên, số 10 , 2008 .
- Vũ Xuân Bình, Đầu tư trực tiếp nước ngoài - nguồn tiềm năng quan trọng đối với
phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam, Tạp chí Giáo dục lý luận, số 6 ,2002 .
- Bua Khăm Thip Pha Vong, Đầu tư trực tiếp nước ngoài trong việc phát triển kinh
tế ở Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào, Luận án tiến sĩ kinh tế, Hà Nội, 2000.
- Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Kỷ yếu đề tài khoa học cấp Bộ năm
1999 – 2000, Quan hệ giữa Việt Nam và Lào trong giai đoạn hiện nay, Hà Nội, 2000.
- Nguyễn Hữu Hiểu, Giải pháp tài chính thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam đầu tư
trực tiếp ra nước ngoài, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 4 ,2005.
- Lê Thị Thanh Huyền, Các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường đầu tư ra nước
ngoài, Tạp chí Tài chính, số 2 ,2006.
- Nguyễn Thị Hường, Khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trực tiếp ra
nước ngoài nhằm chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 5
,2006.
- Khay Kham Van Na Vong Sy, Mở rộng quan hệ kinh tế giữa Cộng hoà dân chủ
nhân dân Lào với các nước láng giềng trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ kinh tế,
Hà Nội, 2002.
- Trần Lãm, Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại các nước ASEAN, Tạp chí Kinh tế và
Dự báo, số 12 (260), 1994.
- Nguyễn Thanh Long, Quan hệ kinh tế giữa Việt Nam với Lào và Cămpuchia
trong điều kiện mở rộng phân công lao động quốc tế XHCN, Luận án PTS, Hà Nội, 1987.
- Lê Tự Minh và Nguyễn Minh Phong, Hỗ trợ các doanh nhân Việt Nam đầu tư ở
nước ngoài - sự cần thiết mở rộng thị trường xuất khẩu của Việt Nam, Tạp chí Thương
mại, số 8 ,2003.
- Hà Phương, Thúc đẩy đầu tư ra nước ngoài để chủ động hơn với thế giới, Tạp chí
Nghiên cứu và Dự báo, số 16 ,2008.
- Đinh Trọng Thịnh, Đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam vào Trung Quốc - thực
trạng và giải pháp, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, số 344/1,2006.
- PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trực tiếp ra
nước ngoài, Nxb Tài chính, Hà Nội, 2006.
- Việt Tuấn, Doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài - những vấn đề đặt ra, Tạp chí Tài
chính, số 9, 2006.
Nhìn chung, các công trình trên tiếp cận dưới những góc độ khác nhau cả lý luận và thực tiễn về
đầu tư nước ngoài. Song chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu về FDI của DNVN vào CHDCND Lào
dưới góc độ kinh tế chính trị.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Phân tích, đánh giá thực trạng đầu tư trực tiếp của DNVN vào CHDCND Lào. Từ
đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh đầu tư trực tiếp của DNVN vào
CHDCND Lào trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ một số lý luận chung về FDI.
- Làm rõ sự cần thiết về đầu tư trực tiếp của DNVN vào CHDCND Lào.
- Phân tích, đánh giá thực trạng đầu tư trực tiếp của DNVN vào CHDCND Lào.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh đầu tư trực tiếp của DNVN vào
CHDCND Lào.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu đầu tư trực tiếp của DNVN vào CHDCND Lào.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu chủ yếu từ năm 2001 đến 2008 (có khảo sát hoạt động đầu tư
trực tiếp của DNVN vào CHDCND Lào từ năm 1999 đến 2001).
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được nghiên cứu dựa trên các học thuyết kinh tế của Chủ nghĩa Mác –
Lênin, các học thuyết kinh tế hiện đại; các quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách
của Đảng và Nhà nước Việt Nam.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp như: trừu tượng hoá khoa học, phân tích tổng
hợp, thống kê so sánh, lô gíc và lịch sử. Gắn lý luận với thực tiễn để làm sáng tỏ vấn đề.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài gồm 3 chương,
8 tiết.
