ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
Trác Hoàng Long
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIAO THỨC
THANH TOÁN QUA MẠNG CÔNG KHAI
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
Ngành: Công Nghệ Thông Tin
HÀ NỘI - 2010
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ
Trác Hoàng Long
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIAO THỨC
THANH TOÁN QUA MẠNG CÔNG KHAI
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
Ngành: Công Nghệ Thông Tin
Cán bộ hƣớng dẫn: PGS.TS Trịnh Nhật Tiến
Cán bộ đồng hƣớng dẫn: ThS Lƣơng Việt Nguyên
HÀ NỘI - 2010
1
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, em xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS Trịnh
Nhật Tiến, ngƣời thầy đã cho em những định hƣớng và ý kiến quý báu trong suốt quá
trình hoàn thành khoá luận. Sự hƣớng dẫn của thầy đã giúp em hiểu biết sâu rộng về
một số vấn đề liên quan đến bảo mật thông tin đặc biệt trong thanh toán từ xa.
Em xin đƣợc cảm ơn ThS Lƣơng Việt Nguyên đã giúp em hoàn thành khóa luận
một cách tốt nhất
Em xin đƣợc cảm ơn các thầy, các cô đã giảng dạy em trong suốt bốn năm qua.
Những kiến thức mà các thầy, các cô đã dạy sẽ mãi là hành trang giúp em vững bƣớc
trong tƣơng lai
Em cũng xin đƣợc cảm ơn tập thể lớp K51CA, một tập thể lớp đoàn kết với
những ngƣời bạn luôn nhiệt tình giúp đỡ mọi ngƣời, những ngƣời bạn đã giúp đỡ em
trong suốt bốn năm học tập trên giảng đƣờng Đại học.
Cuối cùng, em xin đƣợc gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình và bạn bè, những
ngƣời luôn kịp thời động viên, khích lệ em, giúp đỡ em vƣợt qua những khó khăn để
hoàn thành tốt khoá luận này.
Hà nội, tháng 05 năm 2010
Sinh viên
TRÁC HOÀNG LONG
2
TÓM TẮT NỘI DUNG
Trong xu thế hội nhập quốc tế và khu vực thanh toán điện tử từ xa qua hệ thống
mạng công khai đã trở thành một xu thế tất yếu. Việt Nam cũng đã bắt đầu thử
nghiệm. Mặc dù vẫn còn khá mới mẻ nhƣng chắc chắn nó sẽ là một xu hƣớng trong
tƣơng lai. Mặc dù vậy, để các phƣơng thức thanh toán điện tử có thể thâm nhập vào
cuộc sống và trở nên phổ biến thì cần phải một quá trình nghiên cứu và phát triển hệ
thống này.
Khóa luận sẽ trình bày những kiến thức khái quát nhất về thanh toán từ xa, sau
đó sẽ tập trung nghiên cứu các giao thức thanh toán bằng tiền mặt điện tử dựa trên lý
thuyết mật mã. Khóa luận sẽ trình bày hai thuật toán phổ biến và đƣợc đánh giá là tốt
nhất cho việc thanh toán điện tử qua mạng công khai. Đồng thời khóa luận cũng sẽ xây
dựng một hệ thống điện tử đã đƣợc phát triển trên thế giới đó là hệ thống Digital Cash
System.
3
MỤC LỤC
............................................................................................................ 1
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................... 1
TÓM TẮT NỘI DUNG ........................................................................ 2
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................... 7
Chương 1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN............................................. 9
1.1 CÁC KHÁI NIỆM TRONG TOÁN HỌC ............................................ 9
1.1.1 Số nguyên tố và nguyên tố cùng nhau ................................................ 9
1.1.2 Hàm Euler ...................................................................................... 9
1.1.3 Đồng dƣ thức ................................................................................... 10
1.1.4 Không gian Zn và Zn* ..................................................................... 11
1.1.5 Khái niệm phần tử nghịch đảo trong Zn ........................................... 11
1.1.6 Khái niệm nhóm .............................................................................. 12
1.1.7 Các phép tính cơ bản trong không gian modulo................................ 13
1.1.8 Hàm một phía và hàm một phía có cửa sập ...................................... 13
1.1.9 Độ phức tạp tính toán ....................................................................... 15
1.2 HỆ MÃ HÓA ........................................................................................16
1.2.1 Khái niệm mã hoá ............................................................................ 16
1.2.2 Hệ mã hoá đối xứng ......................................................................... 17
1.2.3 Hệ mã hoá công khai ........................................................................ 18
1.3 CHỮ KÝ SỐ .........................................................................................19
1.3.1 Khái niệm chữ ký số ........................................................................ 19
1.3.2 Các loại chữ ký số ............................................................................ 21
1.3.2.1 Chữ ký RSA..............................................................................21
1.3.2.2 Chữ ký một lần .........................................................................22
1.3.2.3 Chữ ký mù ................................................................................23
1.3.2.4 Chữ ký nhóm ............................................................................25
1.3.2.5 Chữ ký mù nhóm ......................................................................26
1.4 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN .........................................................27
1.4.1 Chứng chỉ số .................................................................................... 27
1.4.2 Đại diện thông điệp .......................................................................... 28
1.4.3 Giao thức cắt và chọn (Cut and Choose) .......................................... 29
1.4.4 Giao thức chia sẻ bí mật (Secret Spliting) ........................................ 29
Chương 2. TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN TỪ XA .................... 30
2.1 GIỚI THIỆU VỀ THANH TOÁN TỪ XA..........................................30
2.1.1 Khái niệm thanh toán từ xa .............................................................. 30
2.1.2 Các mô hình thanh toán.................................................................... 31
2.1.2.1 Mô hình trả sau .........................................................................31
2.1.2.2 Mô hình trả trước......................................................................33
2.1.3 Thanh toán trực tuyến và thanh toán ngoại tuyến ............................. 34
2.2 MỘT SỐ PHƢƠNG THỨC THANH TOÁN TỪ XA ........................35