Một số biện pháp tăng cường quản lí hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường trung học cơ sở thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 444 (Kì 2 - 12/2018), tr 9-13; 8<br /> <br /> MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÍ<br /> HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN<br /> TRONG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ<br /> THÀNH PHỐ ĐÔNG HÀ, TỈNH QUẢNG TRỊ<br /> Hoàng Đức Trí - Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị<br /> Ngày nhận bài: 01/11/2018; ngày sửa chữa: 06/11/2018; ngày duyệt đăng: 19/11/2018.<br /> Abstract: The management of the information technology application in teaching at secondary<br /> schools in Dong Ha city has neither been implemented regularly nor created motivation to raise<br /> application capacity due to lack of specific measures. Consequently, the information technology<br /> application activities in teaching is relatively limited, failing to meet the requirements of innovative<br /> education and training. Under such circumstances, the article presents the current situation and<br /> proposes some measures to manage the application of information technology in teaching at<br /> secondary schools in Dong Ha city, Quang Tri province, thereby contributing to improve the<br /> quality of teaching, meeting the requirements of radical and comprehensive reform of education<br /> and training in the current period.<br /> Keywords: Management, application, information technology, teaching, secondary school, Quang<br /> Tri province.<br /> hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học 20172018 với một số nhiệm vụ trọng tâm trong đó là: “Triển<br /> khai có hiệu quả Đề án tăng cường ứng dụng CNTT<br /> trong QL và hỗ trợ các hoạt động dạy - học, nghiên cứu<br /> khoa học góp phần nâng cao chất lượng GD-ĐT giai<br /> đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 (được phê<br /> duyệt theo Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/01/2017<br /> của Thủ tướng Chính phủ)” [4].<br /> Tuy nhiên, tiếp cận từ góc độ QL, chúng tôi nhận<br /> thấy, các trường trung học cơ sở (THCS) tại TP. Đông<br /> Hà, tỉnh Quảng Trị thực hiện chưa thường xuyên, còn<br /> thiếu những biện pháp cụ thể, chưa tạo được động lực<br /> trong việc nâng cao năng lực ứng dụng CNTT. Vì vậy,<br /> việc QL hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy học của<br /> đội ngũ CB, GV còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được<br /> yêu cầu đổi mới của GD-ĐT hiện nay.<br /> Thực tiễn nêu trên đặt ra cho các cấp QL của trường<br /> THCS trên địa bàn TP. Đông Hà nhiệm vụ cấp bách, đó<br /> chính là QL có hiệu quả hoạt động ứng dụng CNTT trong<br /> dạy học của nhà trường; cần phải tìm ra cách thức tổ chức<br /> khoa học, hữu hiệu nhằm tạo ra động lực; cần có những biện<br /> pháp QL cụ thể, qua đó nâng cao chất lượng dạy và học đáp<br /> ứng yêu cầu đào tạo học sinh (HS) trong thời đại ngày nay.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Thực trạng quản lí ứng dụng công nghệ thông tin<br /> trong dạy học ở các trường trung học cơ sở thành phố<br /> Đông Hà, tỉnh Quảng Trị<br /> 2.1.1. Thực trạng quản lí hoạt động ứng dụng công nghệ<br /> thông tin trong hoạt động dạy của giáo viên<br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> Thời đại bùng nổ công nghệ thông tin (CNTT) đã và<br /> đang ảnh hưởng một cách toàn diện đến mọi lĩnh vực của<br /> đời sống và xã hội. Từ đó, đặt ra cho ngành Giáo dục<br /> nhiệm vụ cấp thiết phải đáp ứng được yêu cầu của nền kinh<br /> tế tri thức trong thời đại công nghệ số. Đảng và Nhà nước<br /> ta đã quan tâm và đầu tư cho giáo dục nhằm nâng cao chất<br /> lượng GD-ĐT, từng bước phát triển ngang tầm với khu<br /> vực và thế giới. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa<br /> XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT đã khẳng định:<br /> “GD-ĐT là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng,<br /> Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư<br /> phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình,<br /> kế hoạch phát triển KT-XH” [1]. Nghị quyết Đại hội Đảng<br /> lần thứ X nêu rõ: “Về GD-ĐT, chúng ta phấn đấu để lĩnh<br /> vực này cùng với khoa học và công nghệ thực sự là quốc<br /> sách hàng đầu thông qua việc đổi mới toàn diện GD-ĐT,<br /> phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chấn hưng nền<br /> giáo dục Việt Nam” [2; tr 34]. Để đáp ứng nhu cầu đào tạo<br /> nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao cho nền kinh<br /> tế tri thức, Đảng ta đã khẳng định: “Đẩy mạnh ứng dụng<br /> CNTT trong công tác GD-ĐT ở các cấp học, bậc học,<br /> ngành học...” [3].<br /> Trong những năm gần đây, nhận thức được vai trò, ý<br /> nghĩa quan trọng của CNTT, ngành Giáo dục đã đặc biệt<br /> chú trọng đến công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ (CB),<br /> giáo viên (GV) để từng bước đưa CNTT vào ứng dụng<br /> trong công tác giảng dạy, quản lí (QL) nhằm nâng cao<br /> chất lượng và hiệu quả đào tạo. Năm học 2017-2018, Bộ<br /> GD-ĐT đã có Công văn số 4116/BGDĐT-CNTT về việc<br /> <br /> 9<br /> <br /> Email: ductrittk5@gmail.com<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 444 (Kì 2 - 12/2018), tr 9-13; 8<br /> <br /> Qua nghiên cứu thực tế cho thấy, hiện nay, việc QL<br /> ứng dụng CNTT trong dạy học của GV ở nhiều trường<br /> THCS TP. Đông Hà đã được thực hiện tương đối nghiêm<br /> túc. Nhiều nhà trường đã quan tâm đến việc ứng dụng<br /> CNTT trong giảng dạy của GV và thực hiện tốt việc<br /> khuyến khích HS tham gia các chương trình, các cuộc thi<br /> qua mạng internet. Từ đầu các năm học, Phòng GD-ĐT<br /> đã tổ chức triển khai nội dung hướng dẫn thực hiện<br /> nhiệm vụ CNTT, xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ<br /> CNTT nhằm đẩy mạnh việc đổi mới phương pháp giảng<br /> dạy, học tập và ứng dụng CNTT một cách thiết thực và<br /> hiệu quả trong công tác QL và giảng dạy. Hiện cũng có<br /> nhiều trường đã ứng dụng thành công phần mềm trong<br /> công tác QL giáo dục như phần mềm EMIS, VEMIS,<br /> PMIS, VN.EDU trong QL kế hoạch giảng dạy.<br /> Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đó, một<br /> số nội dung khác liên quan đến ứng dụng CNTT trong<br /> dạy học của GV hiện mới chỉ ở mức điểm trung bình<br /> như: khuyến khích sử dụng các phần mềm dạy học và<br /> công tác kiểm tra, đánh giá, động viên, khen thưởng các<br /> cá nhân, tập thể GV có thành tích tốt trong việc ứng dụng<br /> CNTT trong giảng dạy đang còn hạn chế. Việc sử dụng<br /> các phần mềm dạy học của một số trường THCS trên địa<br /> bàn chưa được đội ngũ cán bộ quản lí (CBQL) các trường<br /> quan tâm nhiều. Việc truy cập Internet mới chỉ dừng lại<br /> ở việc tham khảo chứ chưa vận dụng hiệu quả, số tư liệu<br /> điện tử khai thác trên internet và lưu trữ trên máy vi tính<br /> còn ít. Đây là một vấn đề mà CBQL cần phải quan tâm<br /> để đề ra biện pháp khắc phục một cách hợp lí.<br /> 2.1.2. Thực trạng quản lí hoạt động ứng dụng công nghệ<br /> thông tin trong hoạt động học của học sinh<br /> Qua nghiên cứu và khảo sát thực tế cho thấy, trong<br /> thời gian qua, các nhà trường THCS ở TP. Đông Hà đã<br /> quan tâm đến công tác khuyến khích, động viên HS tham<br /> gia các chương trình, các cuộc thi qua mạng Internet, tổ<br /> chức cho HS tham gia các cuộc thi tiếng Anh, giải toán<br /> qua mạng và có hình thức kiểm tra, đánh giá, động viên,<br /> khen thưởng các cá nhân, tập thể có thành tích tốt trong<br /> việc ứng dụng CNTT vào học tập.<br /> Tuy nhiên, việc làm trên chủ yếu cho những HS có<br /> học lực khá, giỏi. Do đó, các nhà trường cần hướng dẫn,<br /> rèn luyện nâng cao năng lực ứng dụng CNTT trong học<br /> tập đến tất cả HS, khi đó các em mới tham gia tốt việc<br /> ứng dụng CNTT trong học tập. Ngoài ra, việc tổ chức và<br /> tạo điều kiện tối đa cho GV và HS ứng dụng CNTT còn<br /> giúp nhà trường đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT<br /> trong đổi mới phương pháp dạy học.<br /> 2.1.3. Thực trạng quản lí các điều kiện hỗ trợ ứng dụng<br /> công nghệ thông tin trong hoạt động dạy học ở trường<br /> trung học cơ sở ở thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị<br /> <br /> 10<br /> <br /> Trong những năm gần đây, Sở GD-ĐT Quảng Trị và<br /> Phòng GD-ĐT TP. Đông Hà đã tổ chức triển khai hội thi<br /> GV ứng dụng CNTT giỏi cho các bộ môn. Nhiều trường<br /> đã tổ chức tốt các phong trào thi đua về ứng dụng CNTT.<br /> Tuy nhiên, các hoạt động này mới chỉ tổ chức từng đợt<br /> theo chu kì trong năm khi có hội thi mà chưa phát huy<br /> sâu rộng và duy trì thường xuyên trong quá trình dạy học.<br /> Qua trao đổi trực tiếp với một số CBQL và GV, để<br /> trang bị phần mềm và xây dựng nguồn tài liệu, trang bị<br /> máy tính, thiết bị CNTT phục vụ giảng dạy đòi hỏi phải<br /> có nguồn kinh phí lớn, trong khi đó, ngân sách của nhà<br /> trường không cho phép thực hiện điều này.<br /> Đối với một số trường thuộc phường khó khăn, việc<br /> vận động xã hội hóa cũng không được thuận lợi. Vì vậy,<br /> việc xây dựng môi trường tích cực, đảm bảo điều kiện hỗ<br /> trợ ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học cần được<br /> chú ý hơn. Đây phải là việc làm thường xuyên của CBQL<br /> các nhà trường để giúp GV và HS ứng dụng CNTT trong<br /> dạy và học tốt hơn.<br /> 2.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động ứng<br /> dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở các trường<br /> trung học cơ sở thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị<br /> 2.2.1. Ưu điểm<br /> - CBQL của các trường đã qua lớp bồi dưỡng QL<br /> giáo dục, có nền tảng cơ sở lí luận vững chắc về QL.<br /> CBQL nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng<br /> CNTT vào hoạt động dạy học nhằm nâng cao chất lượng<br /> đào tạo và đều xác định QL việc ứng dụng CNTT vào<br /> giảng dạy là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để<br /> nâng cao hiệu quả dạy học.<br /> - Đội ngũ GV và HS các trường THCS TP. Đông Hà<br /> nhìn chung đã có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng<br /> việc ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy học.<br /> - Bên cạnh đó, hoạt động ứng dụng CNTT được sự<br /> quan tâm đầu tư cơ sở vật chất với 100% các trường<br /> THCS trong thành phố đã được kết nối internet với<br /> đường truyền cáp quang tốc độ cao.<br /> - Ngoài ra, CBQL, GV các nhà trường đều có trình độ<br /> chuyên môn đạt chuẩn và trên chuẩn. Số GV có khả năng<br /> ứng dụng CNTT trong QL và dạy học chiếm tỉ lệ cao. CB,<br /> GV luôn nhận thức và thực hiện nghiêm túc công tác bồi<br /> dưỡng, nâng cao trình độ năng lực theo kế hoạch của<br /> Phòng GD-ĐT TP. Đông Hà và Sở GD-ĐT Quảng Trị.<br /> Các trường còn tham gia tích cực các phong trào thi đua,<br /> cuộc thi ứng dụng CNTT trong dạy học trên mạng internet.<br /> 2.2.2. Hạn chế<br /> - Nguồn nhân lực phục vụ cho việc phát triển ứng dụng<br /> CNTT trong dạy học và QL còn thiếu. Xây dựng kế hoạch<br /> và phát triển năng lực chuyên môn, bồi dưỡng ứng dụng<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 444 (Kì 2 - 12/2018), tr 9-13; 8<br /> <br /> CNTT trong hoạt động dạy học của nhà trường chưa được<br /> đầu tư, dẫn đến hạn chế trong việc ứng dụng CNTT.<br /> - Một bộ phận GV chưa thường xuyên ứng dụng<br /> CNTT trong giảng dạy và trong QL giảng dạy một phần<br /> do năng lực tin học còn hạn chế, khả năng nắm bắt và tiếp<br /> cận phần mềm mới chưa kịp thời. Một số GV chưa thực<br /> sự chủ động thiết kế giáo án ứng dụng CNTT mà còn lệ<br /> thuộc vào kho tư liệu ở trên mạng hoặc các bài giảng có<br /> sẵn của đồng nghiệp, chưa thực sự chủ động cập nhật phần<br /> mềm hỗ trợ, ứng dụng mới trong thiết kế bài giảng.<br /> - Trong những năm trở lại đây, các trường tuy đã chú<br /> trọng đầu tư hạ tầng, ứng dụng CNTT trong hoạt động<br /> dạy học nhưng vẫn còn một số trường vùng ngoại thành<br /> vẫn chưa thực sự hiện đại hóa cơ sở vật chất.<br /> - HS bước đầu đã yêu thích môn Tin học và được phụ<br /> huynh quan tâm đầu tư máy vi tính ở nhà phục vụ việc<br /> học, song các em chưa thực sự phát huy được khả năng<br /> ứng dụng CNTT, chưa kể một số em còn sử dụng máy vi<br /> tinh để chơi điện tử, gây ảnh hưởng đến việc học tập.<br /> - Trong kiểm tra, đánh giá chưa quy định cụ thể các<br /> tiêu chuẩn đánh giá việc giảng dạy có ứng dụng CNTT,<br /> chưa kiểm tra kịp thời để điều chỉnh những hạn chế trong<br /> việc ứng dụng CNTT của GV. Ở nội dung QL hoạt động<br /> thi đua khen thưởng, hệ thống tiêu chuẩn đánh giá thi đua<br /> chưa rõ ràng và cụ thể, do đó việc đánh giá chưa thật sự<br /> chính xác và phù hợp.<br /> Hạn chế của thực trạng trên xuất phát từ nhiều<br /> nguyên nhân, song nhìn chung có thể khái quát ở một số<br /> nguyên nhân chủ yếu sau:<br /> - Cơ sở vật chất, trang thiết bị kĩ thuật cho việc phát<br /> triển ứng dụng CNTT trong dạy học còn thiếu. Đa số các<br /> trường chủ yếu dựa vào sự đầu tư từ cấp trên mà chưa<br /> phát huy được nguồn lực khác từ các cá nhân, tổ chức<br /> nên số lượng không đáp ứng với nhu cầu.<br /> - Nguồn tài chính phục vụ cho hoạt động giảng dạy<br /> có ứng dụng CNTT còn eo hẹp, chưa tạo điều kiện thuận<br /> lợi để CBQL có thể thực hiện các biện pháp tích cực<br /> trong QL, đặc biệt là trong công tác đổi mới phương pháp<br /> dạy học. Chủ trương ứng dụng CNTT vào dạy học đã<br /> được triển khai qua các văn bản, thể hiện ngay cả trong<br /> chương trình hành động của ngành về ứng dụng CNTT,<br /> trong hướng dẫn hàng năm về phát triển và ứng dụng<br /> CNTT trong giáo dục nhưng lộ trình, giải pháp cụ thể còn<br /> chưa đầy đủ, chưa thể hiện thành kế hoạch riêng.<br /> - Một số GV các nhà trường chậm đổi mới về tư duy,<br /> không có hướng học hỏi kinh nghiệm, chưa theo kịp yêu<br /> cầu đổi mới, chưa coi trọng công tác phát triển và ứng<br /> dụng CNTT trong dạy học. Một số CBQL của các trường<br /> vẫn còn làm việc theo kinh nghiệm và cảm tính, không<br /> áp dụng triệt để nền tảng của khoa học QL và chưa thật<br /> <br /> 11<br /> <br /> sự quan tâm đến việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy.<br /> - Việc tổ chức hội thảo, tập huấn phổ biến, chia sẻ<br /> nguồn tài nguyên lên các trang mạng và các phương pháp<br /> dạy học có ứng dụng CNTT chưa thường xuyên.<br /> 2.3. Một số biện pháp tăng cường quản lí hoạt động<br /> ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các<br /> trường trung học cơ sở thành phố Đông Hà, tỉnh<br /> Quảng Trị<br /> 2.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên về tầm<br /> quan trọng của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào<br /> dạy học, cụ thể:<br /> - CBQL Phòng GD-ĐT TP. Đông Hà và CBQL của<br /> các nhà trường cần nhận thức đúng đắn về những chủ<br /> trương, chính sách của Đảng và phải là người tiên phong<br /> trong việc ứng dụng tiện ích của CNTT, tạo ra phong trào<br /> và là tấm gương cho CB, GV trong nhà trường noi theo.<br /> Đồng thời khuyến khích, động viên GV chủ động tự bồi<br /> dưỡng, nâng cao trình độ về CNTT và tạo điều kiện cho<br /> GV, đặc biệt là các thầy, cô giáo lớn tuổi chủ động tiếp<br /> cận, tự bồi dưỡng, nâng cao trình độ về CNTT và ứng<br /> dụng nó có hiệu quả. Khẳng định CNTT là công cụ quan<br /> trọng thiết thực cho việc nâng cao chất lượng giáo dục.<br /> - Thông qua nhiều hình thức, Ban Giám hiệu, Chi ủy<br /> Đảng, Công đoàn, Đoàn Thanh niên và các tổ chức khác<br /> trong nhà trường tuyên truyền các văn bản chỉ đạo của<br /> Đảng, Nhà nước, Bộ GD-ĐT, UBND tỉnh, Sở GD-ĐT về<br /> việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong nhà trường. Xây<br /> dựng các kế hoạch, ra các văn bản, quyết định có tính chất<br /> chiến lược lâu dài, kết hợp triển khai theo từng mảng công<br /> việc, giao trách nhiệm cho CBQL và các tổ chức khác<br /> trong nhà trường thực hiện nhiệm vụ về ứng dụng CNTT.<br /> Đặc biệt, cần đưa tiêu chí thi đua về ứng dụng CNTT<br /> trở thành một trong những tiêu chí để đánh giá và biểu<br /> dương CBQL, GV và nhân viên đóng góp tích cực về<br /> ứng dụng CNTT trong giáo dục. Bên cạnh đó, cần tăng<br /> cường chỉ đạo các tổ, nhóm chuyên môn ứng dụng<br /> CNTT trong đổi mới phương pháp dạy học. Giao kế<br /> hoạch dạy học có ứng dụng CNTT cho các tổ, nhóm<br /> chuyên môn. Chỉ đạo cho các tổ, nhóm chuyên môn<br /> thường xuyên báo cáo về đổi mới phương pháp, nhất là<br /> những báo cáo có ứng dụng CNTT. Tăng cường công tác<br /> kiểm tra, dự giờ thăm lớp, xếp loại GV, nhất là các bài<br /> dạy, tiết dạy có ứng dụng CNTT trong đổi mới phương<br /> pháp dạy học.<br /> 2.3.2. Bồi dưỡng nâng cao trình độ về tin học nhằm đẩy<br /> mạnh ứng dụng công nghệ thông tin cho giáo viên trong<br /> dạy học, cụ thể:<br /> - Tăng cường tập huấn, trao đổi, chia sẻ các kiến thức<br /> tin học, kĩ năng sử dụng máy vi tính; kĩ năng, thao tác khi<br /> sử dụng thiết bị CNTT và khai thác các phần mềm phục<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 444 (Kì 2 - 12/2018), tr 9-13; 8<br /> <br /> vụ dạy học, QL HS; kĩ năng nhận, gửi thư điện tử, trao<br /> đổi thông tin, xây dựng và lưu trữ dữ liệu trên máy vi tính<br /> và các thiết bị CNTT khác.<br /> - Xây dựng kế hoạch dài hạn, ngắn hạn về bồi dưỡng<br /> kiến thức CNTT cho GV và HS; cung cấp chương trình,<br /> tài liệu bồi dưỡng, chuẩn kiến thức và kĩ năng cơ bản về<br /> CNTT phù hợp với từng nhóm đối tượng bồi dưỡng.<br /> - Khảo sát trình độ, kĩ năng ứng dụng và nhu cầu bồi<br /> dưỡng kiến thức CNTT cho GV. Chú trọng ứng dụng<br /> CNTT trong nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm, đề tài<br /> nghiên cứu khoa học. Xây dựng chương trình nghiên cứu<br /> về công nghệ giáo dục theo tinh thần áp dụng CNTT<br /> trong quá trình QL và giảng dạy.<br /> - Tổ chức thi GV dạy giỏi, hội giảng các cấp, phát<br /> động phong trào trong CB, GV tham gia đổi mới giảng<br /> dạy nhằm thúc đẩy phong trào ứng dụng CNTT, qua đó<br /> GV có thể trao đổi, rút kinh nghiệm và học tập lẫn nhau<br /> trong lĩnh vực ứng dụng CNTT trong đổi mới phương<br /> pháp dạy học. Đồng thời, tổ chức hội thảo phối hợp với<br /> CBQL, GV ứng dụng CNTT giỏi ở các trường khác để<br /> trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm.<br /> - Nhà trường có kế hoạch tìm hiểu các trường đã ứng<br /> dụng tốt CNTT trong đổi mới QL và dạy học trên địa bàn<br /> tỉnh, thành phố hay các tỉnh khác để có thể đi tham quan,<br /> học hỏi kinh nghiệm.<br /> 2.3.3. Chỉ đạo việc xây dựng quy trình thiết kế và thực<br /> hiện quy trình thiết kế giáo án dạy học tích cực có ứng<br /> dụng công nghệ thông tin và giáo án điện tử cho đội ngũ<br /> giáo viên, tổ chuyên môn<br /> Quy trình này cần được xây dựng như sau:<br /> Giáo án dạy học tích cực có ứng dụng CNTT = Giáo<br /> án dạy học tích cực + Ứng dụng CNTT ở mức cơ bản<br /> Để thiết kế được giáo án dạy học tích cực, phải trải<br /> qua 4 bước:<br /> Bước 1<br /> Xác định<br /> mục tiêu<br /> bài giảng<br /> <br /> - Trên cơ sở đó, xác định mục tiêu của bài giảng ở các<br /> mức độ về kiến thức, kĩ năng, thái độ cần đạt ở HS.<br /> Bước 2: Lựa chọn phương tiện dạy học<br /> GV cần phải dựa vào điều kiện cơ sở vật chất, trang<br /> thiết bị dạy học hiện có của nhà trường, xác định được<br /> các phương tiện dạy học cần dùng trong bài dạy, đồng<br /> thời có các phương án dự phòng. GV cần lựa chọn<br /> phương tiện dạy học phù hợp với nội dung bài học, ý đồ<br /> sư phạm của mình và trình độ nhận thức của HS.<br /> Bước 3: Lựa chọn và phối hợp các phương pháp dạy học<br /> GV cần phải căn cứ vào đặc điểm của các phương<br /> pháp dạy học, về đối tượng người học, kiến thức cần<br /> truyền đạt, điều kiện phương tiện dạy học để lựa chọn và<br /> phối hợp các phương pháp dạy học thích hợp.<br /> Bước 4: Thiết kế các hoạt động của HS<br /> Các hoạt động thiết kế bài học cần được GV thực hiện<br /> theo tiến trình phù hợp như sau: hoạt động khởi động;<br /> hoạt động tìm hiểu mục tiêu cơ bản của bài học; loại hoạt<br /> động kết thúc bài học.<br /> 2.3.4. Quan tâm, đầu tư mua sắm thiết bị dạy học hiện đại<br /> CBQL cần rà soát điều kiện mà trường mình đang có,<br /> kiểm tra phương tiện ấy có khả năng sử dụng hay không.<br /> Sau đó, căn cứ vào yêu cầu cụ thể về số lượng, chủng loại<br /> để đầu tư mua sắm đủ về số lượng, đúng về chủng loại<br /> và tránh được sự lãng phí không cần thiết, cụ thể cần làm<br /> tốt những công việc sau:<br /> - Xây dựng kế hoạch sử dụng hiệu quả nguồn ngân<br /> sách Nhà nước cấp và nguồn phúc lợi đào tạo của đơn vị<br /> để đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất trường học.<br /> - Huy động cộng đồng đầu tư cơ sở vật chất trường<br /> học từ nguồn xã hội hoá giáo dục là một công tác cần<br /> tiến hành thường xuyên đối với tất cả CBQL giáo dục<br /> các cấp.<br /> Bước 3<br /> Lựa chọn<br /> và phối hợp<br /> các phương pháp<br /> dạy học<br /> <br /> Bước 2<br /> Lựa chọn<br /> phương tiện<br /> dạy học<br /> <br /> Bước l: Xác định mục tiêu bài giảng<br /> <br /> Bước 4<br /> Thiết kế<br /> các hoạt động<br /> của HS<br /> <br /> - Hàng năm, nhà trường phải lập kế hoạch mua sắm<br /> chi tiết và làm các thủ tục hành chính kịp thời để trình<br /> các cấp QL cấp kinh phí.<br /> <br /> Trong bước này, GV cần:<br /> - Tìm hiểu chương trình môn học, nội dung bài học<br /> và khả năng tiếp thu kiến thức của HS. Yêu cầu HS nắm<br /> tri thức ở các mức: biết, hiểu, ứng dụng, phân tích, tổng<br /> hợp, đánh giá; yêu cầu các kĩ năng: nhận biết, vận dụng,<br /> thực hành; giáo dục thái độ, yêu cầu HS chú ý, quan sát,<br /> tưởng tượng, tu duy, cảm xúc, khả năng sáng tạo...<br /> <br /> 12<br /> <br /> - Xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng CNTT trong hoạt<br /> động dạy học sẽ tạo thuận lợi trong công tác QL, giảng<br /> dạy và học tập, tạo động lực để GV và HS tích cực ứng<br /> dụng CNTT.<br /> - Trang bị máy vi tính có kết nối internet cho các<br /> phòng làm việc của Ban Giám hiệu, phòng GV, thư viện,<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 444 (Kì 2 - 12/2018), tr 9-13; 8<br /> <br /> phòng thực hành bộ môn để GV, HS được truy cập<br /> internet và trau dồi kiến thức thường xuyên.<br /> Đặc biệt, cần có lộ trình từng năm học cụ thể xây<br /> dựng trang thiết bị dạy học nhà trường theo hướng hiện<br /> đại. Trong điều kiện nguồn kinh phí còn eo hẹp, cần chủ<br /> động đẩy mạnh công tác xã hội hóa, huy động các nguồn<br /> lực của các cấp, các ngành, các tổ chức KT-XH, các<br /> doanh nghiệp và cá nhân để phát triển hạ tầng CNTT<br /> nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của GV và học tập<br /> của HS.<br /> 2.3.5. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong<br /> hoạt động học tập và công tác kiểm tra, đánh giá kết quả<br /> học tập của học sinh<br /> Mục tiêu đặt ra của biện pháp này là nhằm hướng dẫn<br /> HS biết sử dụng máy vi tính và các phần mềm, internet.<br /> Theo đó, cần thực hiện các yêu cầu cụ thể sau:<br /> - Phát triển môi trường học tập: Trong môi trường<br /> học tập có ứng dụng CNTT, HS có thể trao đổi, chia sẻ<br /> thông tin với GV hoặc với những bạn khác; tài liệu mà<br /> HS tìm thấy được lưu trữ, chia sẻ với nhau để cùng học<br /> tập, hợp tác.<br /> - Chia sẻ không gian học tập: Mạng internet tạo ra<br /> môi trường học tập, ở đó có thể chia sẻ không gian học<br /> tập bằng cách trao đổi thông tin với người khác. Sử dụng<br /> internet góp phần tạo sự liên kết tốt giữa GV - HS và HS<br /> - HS, thúc đẩy học tập hợp tác. Điều này được thực hiện<br /> qua việc thảo luận nhóm, làm việc theo nhóm, đúc rút<br /> kinh nghiệm, báo cáo theo nhóm, HS làm báo cáo chuyên<br /> đề liên quan đến ứng dụng CNTT.<br /> Nhà trường cần phối hợp với gia đình để QL hoạt<br /> động học tập của HS thông qua thông tin từ GV chủ<br /> nhiệm và phần mềm QL HS trên mạng internet. Qua đó,<br /> hướng dẫn cha mẹ HS biết kết quả học tập của con em<br /> mình bằng cách tra cứu trên phần mềm QLHS, sổ liên<br /> lạc điện tử để QL và giúp đỡ con em học tập tốt hơn,<br /> đồng thời nâng cao nhận thức về ứng dụng CNTT trong<br /> học tập của con em mình.<br /> CBQL cần chỉ đạo ứng dụng CNTT trong thực hiện<br /> các phần mềm kiểm tra, đánh giá dưới nhiều hình thức<br /> theo đặc thù môn học, chú trọng kiểm tra trắc nghiệm, sử<br /> dụng các phần mềm ôn tập bằng hình thức trắc nghiệm.<br /> Về phía nhà trường, cũng có thể xây dựng website của<br /> trường, nối mạng phòng máy tính để HS có thể tự kiểm<br /> tra, đánh giá kết quả học tập của mình.<br /> 2.3.6. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả ứng dụng<br /> công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên<br /> Căn cứ vào kế hoạch nhà trường, kế hoạch ứng dụng<br /> CNTT vào dạy học, kế hoạch công tác kiểm tra chuyên<br /> môn, chuyên đề, CBQL phụ trách công tác ứng dụng đề<br /> xuất nội dung, biện pháp, hình thức tiến hành kiểm tra<br /> <br /> 13<br /> <br /> các nội dung của hoạt động ứng dụng CNTT trong dạy<br /> học theo kế hoạch.<br /> Sau khi chuẩn bị nội dung, hiệu trưởng thành lập các<br /> tổ kiểm tra do hiệu trưởng hoặc ủy quyền cho phó hiệu<br /> trưởng làm tổ trưởng và các đồng chí CB, GV có trình<br /> độ chuyên môn làm ủy viên tiến hành kiểm tra. Qua đó,<br /> kiểm tra việc thực hiện kế hoạch giảng dạy có ứng dụng<br /> CNTT của GV có thể thực hiện dưới hình thức như: hàng<br /> tháng, các tổ chuyên môn họp sẽ có sự kiểm tra quá trình<br /> ứng dụng CNTT của các thành viên. Người được phân<br /> công kiểm tra phải chịu trách nhiệm về kết quả kiểm tra<br /> của mình.<br /> Về cách thức kiểm tra, có thể tiến hành như sau:<br /> - Đối chiếu giữa kế hoạch giảng dạy năm học, giáo<br /> án và sổ đầu bài xem có trùng khớp không. Phần chất<br /> lượng giáo án có ứng dụng CNTT sẽ được kiểm tra bởi<br /> tổ trưởng hoặc nhóm trưởng chuyên môn.<br /> - Có thể kết hợp linh hoạt các hình thức dự giờ sau:<br /> + Dự giờ có báo trước nhằm xem xét năng lực cao nhất<br /> mà GV có thể đạt được khi có đủ điều kiện chuẩn bị, thể<br /> hiện trong giờ lên lớp; + Dự giờ đột xuất nhằm xác định<br /> rõ sự chuẩn bị bài dạy và cách thức tổ chức các hoạt động<br /> trong giờ lên lớp của GV trong hoàn cảnh bình thường;<br /> + Dự giờ theo chuyên đề nhằm nghiên cứu toàn diện về<br /> logic giảng dạy của GV; + Dự các giờ lên lớp của hai hay<br /> nhiều GV về cùng một bài dạy nhằm phát hiện năng lực<br /> của mỗi GV, hiệu quả của phương pháp này hay phương<br /> pháp khác.<br /> Việc dự giờ của GV cần thực hiện theo một quy trình:<br /> chuẩn bị - dự giờ - phân tích, trao đổi - rút kinh nghiệm.<br /> Cần ghi chép đầy đủ các hoạt động của thầy và trò trong<br /> tiết dạy, những nhận xét, đánh giá giờ dạy để trao đổi, rút<br /> kinh nghiệm. Làm sao để qua một tiết dự giờ, cả người<br /> dự và người dạy đề có thể rút ra được những kinh nghiệm<br /> quý báu trong giảng dạy, đặc biệt là sự học hỏi lẫn nhau.<br /> Để những góp ý của người dự đảm bảo chính xác và<br /> khách quan, có thể tổ chức nhiều người cùng dự một tiết.<br /> Ban Giám hiệu, tổ trưởng chuyên môn hàng tháng,<br /> học kì cần có tổng kết và đưa ra kết quả kiểm tra thực<br /> hiện kế hoạch giảng dạy có ứng dụng CNTT của tổ viên.<br /> Hiệu trưởng kiểm tra, đánh giá năng lực giảng dạy có<br /> ứng dụng CNTT của GV thông qua việc dự giờ và trên<br /> cơ sở đó, giúp GV khắc phục các thiếu sót, phát huy các<br /> ưu điểm nhằm tăng cường hơn nữa chất lượng giờ dạy.<br /> Hiệu trưởng tổng kết về việc kiểm tra thực hiện chương<br /> trình cũng như soạn giảng trong đó có phê bình, xử lí kỉ<br /> luật đối với GV vi phạm, đồng thời đề xuất khen thưởng<br /> với những GV thực hiện xuất sắc.<br /> (Xem tiếp trang 8)<br /> <br />