Một số yếu tố liên quan đến rối loạn chuyển hóa lipid ở bệnh nhân cao tuổi đái tháo đường týp 2

TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> <br /> MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ðẾN RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA<br /> LIPID Ở BỆNH NHÂN CAO TUỔI ðÁI THÁO ðƯỜNG TÝP 2<br /> Nguyễn Thị Thu Hương, Vũ Thị Thanh Huyền<br /> 1<br /> Trường ðại học Y Hà Nội<br /> <br /> Nghiên cứu nhằm phân tích một số yếu tố liên quan ñến rối loạn lipid ở bệnh nhân cao tuổi ñái tháo<br /> ñường týp 2. Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 259 b ệnh nhân ñái tháo ñường trên 60 tuổi ñược chẩn ñoán<br /> xác ñịnh ñái tháo ñường theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (2006) ñiều trị ngoại trú tại bệnh viện Lão<br /> khoa Trung ương từ tháng 2/2013 ñến tháng 5/2013. Kết quả cho thấy, 80,3% b ệnh nhân có rối loạn lipid.<br /> Bệnh nhân có rối loạn chuyển hóa lipid có chu vi vòng bụng, huyết áp trung b ình và tỷ lệ gặp các b iến chứng<br /> mạch máu lớn: bệnh mạch vành, nhồi máu não, xơ vữa mạch cảnh cao hơn so với b ệnh nhân không có<br /> rối loạn lipid (p < 0,05). Nồng ñộ cholesterol toàn phần và LDL – Cholesterol trung b ình ở nữ cao hơn nam<br /> (p < 0,05). Nồng ñộ triglycerid ở bệnh nhân có hút thuốc lá, uống rượu cao hơn b ệnh nhân không hút thuốc,<br /> không uống rượu (p < 0,05). Tóm lại, có mối liên quan giữa rối loạn chuyển hóa lipid ở b ệnh nhân ñái tháo<br /> ñường typ 2 cao tuổi với tỷ lệ mắc các b iến chứng mạch máu lớn và xữa vữa mạch máu.<br /> <br /> Từ khoá: ðái tháo ñường cao tuổi; rối loạn chuyển hóa lipid<br /> <br /> <br /> I. ðẶT VẤN ðỀ<br /> máu ngoại vi, ña phần các bệnh này cũng ñều<br /> ðái tháo ñường là một yếu tố nguy cơ ñộc<br /> liên quan ñến tình trạng rối loạn chuyển hóa<br /> lập ñối với bệnh tim mạch ở cả nam và nữ<br /> lipid [2; 4]. Phòng ngừa các biến chứng tim<br /> [1]. Bệnh lý tim mạch tăng gấp bốn lần ở<br /> mạch của bệnh ñái tháo ñường ñược coi là<br /> người ñái tháo ñường so với người không ñái<br /> một mục tiêu sức khỏe tại nhiều quốc gia [3;<br /> tháo ñường, bên cạnh ñó 50% số người mắc<br /> 4]. Như vậy, ñái tháo ñường và rối loạn<br /> ñái tháo ñường có bằng chứng của bệnh tim<br /> chuyển hóa lipid là những yếu tố nguy cơ<br /> mạch tại thời ñiểm ñược chẩn ñoán [1; 2].<br /> quan trọng ñối với bệnh tim mạch. Nhiều thử<br /> Ngoài ra, nguy cơ nhồi máu cơ tim và tử vong<br /> nghiệm lâm sàng ñã chứng minh ảnh hưởng<br /> do bệnh mạch vành ở người bệnh ñái tháo<br /> tích cực của kiểm soát lipid máu trong ñiều trị<br /> ñường tương tự như người ñã có tiền sử nhồi<br /> bệnh ñái tháo ñường [4; 5]. Do ñó, các hướng<br /> máu cơ tim, ñồng thời tỷ lệ tử vong sau nhồi<br /> dẫn ñiều trị ñều ñề cập ñến việc ñiều trị tích<br /> máu cơ tim ở bệnh nhân ñái tháo ñường cao<br /> cực rối loạn chuyển hóa lipid ở bệnh nhân ñái<br /> hơn người không ñái tháo ñường [2]. Người<br /> tháo ñường [3; 5]. Một số các nghiên cứu bao<br /> ta ước tính rằng khoảng 75 - 80% các ca tử<br /> gồm cả những phân nhóm bệnh nhân cao<br /> vong liên quan ñến bệnh ñái tháo ñường là do<br /> tuổi, hoặc ñược thiết kế ñặc biệt dành cho<br /> các biến chứng mạch máu lớn như bệnh tim<br /> người cao tuổi ñều cho thấy có giảm nguy cơ<br /> mạch, bệnh mạch máu não và bệnh mạch<br /> bệnh tim mạch ở nhóm bệnh nhân ñái tháo<br /> ñường cao tuổi nếu ñược kiểm soát lipid máu<br /> ðịa chỉ liên hệ: Vũ Thị Thanh Huyền, Bộ môn Nội tổng<br /> tốt [2; 6].<br /> hợp, Trường ðại học Y Hà Nội<br /> Việt Nam ñang ñứng trước thách thức về<br /> Email: vuthanhhuyen11@yahoo.com<br /> Ngày nhận: 23/3/2015 già hóa dân số với tỷ lệ người cao tuổi năm<br /> Ngày ñược chấp thuận: 31/5/2015 2007 là 9,45%, dự báo tỷ lệ người cao tuổi có<br /> <br /> <br /> 72 TCNCYH 94 (2) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> thể lên ñến 16,8% vào năm 2029 [3]. Tuổi Các bi%n s3 nghiên c,u<br /> cao, rối loạn lipid máu và ñái tháo ñường là ba Thông tin chung về ñối tượng: tuổi, giới,<br /> nguy cơ gây nên các biến cố tim mạch, tai trình ñộ học vấn, tiền sử ñái tháo ñường: thời<br /> biến mạch não và sa sút trí tuệ, làm tăng tỷ lệ gian phát hiện bệnh, tiền sử sử dụng các<br /> tử vong ở người cao tuổi. Ngoài yếu tố tuổi thuốc ñiều trị ñái tháo ñường, biến chứng; tiền<br /> cao, ảnh hưởng của ñái tháo ñường týp 2 trên sử gia ñình: có người mắc ñái tháo ñường,<br /> chuyển hoá lipid và lipoprotein phức tạp hơn tăng huyết áp, rối loạn lipid; tiền sử khác: hút<br /> nhiều vì nó chịu tác ñộng của nhiều yếu tố: thuốc lá, uống rượu, chế ñộ tập luyện. Các<br /> tình trạng kháng insulin, béo phì, thời gian bệnh lý phối hợp: rối loạn lipid: thời gian phát<br /> phát hiện ñái tháo ñường, mức ñộ kiểm soát hiện bệnh, tình hình tuân thủ ñiều trị, các<br /> ñường máu, huyết áp, giới... [2; 6]. Do ñó, tìm thuốc và liều thuốc hạ lipid máu ñang sử<br /> hiểu ñược các ñặc ñiểm này sẽ giúp ñiều trị dụng, tăng huyết áp, xơ vữa ñộng mạch, tai<br /> ñái tháo ñường ñạt kết quả tốt hơn. Trên thế biến mạch não, bệnh lý mạch vành, bệnh<br /> giới ñã có một số nghiên cứu rối loạn lipid ở thận. Các chỉ số nhân trắc học: chỉ số khối cơ<br /> bệnh nhân ñái tháo ñường týp 2 cao tuổi song thể, vòng bụng, chỉ số eo – hông (WHR). Các<br /> ở Việt Nam nghiên cứu vấn ñề này còn hạn kết quả cận lâm sàng: xét nghiệm máu:<br /> chế. Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện ñề tài ñường máu lúc ñói, HbA1C , cholesterol toàn<br /> nhằm: tìm hiểu một số yếu tố liên quan ñến rối phần, triglycerid, LDL - C, HDL - C, ñiện tâm<br /> loạn chuyển hóa lipid ở bệnh nhân ñái tháo ñồ, siêu âm Doppler mạch máu.<br /> ñường cao tuổi.<br /> 3. Xử lý số liệu<br /> II. ðỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP Bằng chương trình SPSS phiên bản 16.0.<br /> Sử dụng các thuật toán: tính tỷ lệ phần trăm<br /> 1. ðối tượng nghiên cứu<br /> %, tính giá trị trung bình. Sử dụng test kiểm<br /> Bệnh nhân ñái tháo ñường týp 2 ñang ñiều ñịnh χ2 ñể phân tích mối liên quan giữa các<br /> trị ngoại trú tại bệnh viện Lão khoa Trung biến. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê khi<br /> ương từ tháng 2/2013 ñến 5/2013. Tiêu chuẩn p < 0,05.<br /> lựa chọn: bệnh nhân ≥ 60 tuổi ñược chẩn<br /> 4. ðạo ñức nghiên cứu<br /> ñoán xác ñịnh ñái tháo ñường theo tiêu chuẩn<br /> của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2006 [1]. Tiêu Tất cả các ñối tượng trong nghiên cứu ñều<br /> chuẩn loại trừ: ñái tháo ñường týp 1, ñái tháo tự nguyện ký giấy ñồng ý tham gia. Các thông<br /> ñường khác có nguyên nhân. tin của bệnh nhân ñều ñược bảo mật và chỉ<br /> phục vụ cho mục ñích nghiên cứu.<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> III. KẾT QUẢ<br /> Thi%t k% nghiên c,u: mô tả cắt ngang.<br /> <br /> Chọn mẫu nghiên cứu: lựa chọn mẫu 1. ðặc ñiểm chung<br /> nghiên cứu theo phương pháp chọn mẫu toàn Trong tổng số 259 bệnh nhân nghiên cứu<br /> bộ, lần lượt chọn các bệnh nhân ñiều trị ngoại có 208 bệnh nhân có rối loạn lipid, chiếm<br /> trú tại phòng khám Nội tiết và ñái tháo ñường, 80,3%. Tỷ lệ bệnh nhân phát hiện bệnh ñái<br /> bệnh viện Lão khoa Trung ương từ tháng tháo ñường > 10 năm cao nhất (46,7%), từ 5 -<br /> 02/2013 ñến tháng 05/2013. 10 năm: 27%, < 5 năm: 26,3%. Tỷ lệ rối loạn<br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 94 (2) - 2015 73<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> lipid ở nhóm tuổi 60 - 69 là cao nhất 81,9%, – C, LDL - C trung bình ở cả hai giới không có<br /> nhóm tuổi 70 - 79 là 79,8%, nhóm tuổi trên 80 sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p > 0,05).<br /> có tỷ lệ thấp nhất là 75%. Tỷ lệ rối loạn lipid ở 2. Các yếu tố liên quan ñến rối loạn lipid<br /> nam là 78,4%, ở nữ là 81,5%, không có sự ở bệnh nhân ñái tháo ñường cao tuổi<br /> khác biệt có ý nghĩa thống kê (p > 0,05). Nồng<br /> ñộ cholesterol toàn phần trung bình ở nữ giới Liên quan gi7a r3i lo;n lipid và các ch@<br /> cao hơn nam giới, sự khác biệt này có ý nghĩa s3 nhân trBc<br /> thống kê (p < 0,05). Nồng ñộ triglycerid, HDL<br /> <br /> Bảng 1. Liên quan giữa rối loạn lipid và các chỉ số nhân trắc<br /> <br /> Rối loạn lipid<br /> ðặc ñiểm p<br /> Có (n1 = 208) Không (n2 = 51)<br /> BMI 23,52 ± 2,81 22,85 ± 3,18 > 0,05<br /> <br /> Vòng bụng 87,22 ± 8,00 84,65 ± 8,59 < 0,05<br /> <br /> Chỉ số WHR 0,93 ± 0,06 0,91 ± 0,06 > 0,05<br /> <br /> <br /> Số ño vòng bụng ở người có rối loạn lipid cao hơn so với người không có rối loạn lipid có ý<br /> nghĩa thống kê (p < 0,05). Không có sự khác biệt chỉ số BMI và chỉ số eo – hông (WHR) ở người<br /> có rối loạn lipid và người không có rối loạn lipid có ý nghĩa thống kê, (p > 0,05).<br /> Liên quan giữa các thông số lipid máu và kiểm soát các yếu tố nguy cơ<br /> <br /> Liên quan gi7a các thông s3 lipid máu và kiEm soát ñưHng máu<br /> Bảng 2. Liên quan giữa các thông số lipid máu và kiểm soát ñường máu<br /> <br /> <br /> TC TG HDL – C LDL – C<br /> <br /> Tốt, chấp nhận<br /> (ñường máu ñói 4,63 ± 1,00 2,13 ± 1,39 1,16 ± 0,34 2,51 ± 0,93<br /> ≤ 10mmol/l)<br /> ðường<br /> máu Kém (ñường máu<br /> 4,54 ± 1,17 2,15 ± 1,13 1,38 ± 1,41 2,49 ± 0,95<br /> ñói > 10mmol/l)<br /> <br /> p > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05<br /> <br /> Tốt, chấp nhận<br /> 4,65 ± 1,02 2,11 ± 1,37 1,17 ± 0,33 2,52 ± 0,95<br /> (HbA1C ≤ 8,5%)<br /> HbA1C<br /> Kém (HbA1C > 8,5%) 4,46 ± 1,01 2,27 ± 1,34 1,28 ± 1,26 2,37 ± 0,82<br /> <br /> p > 0,05 > 0,05 > 0,05 > 0,05<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 74 TCNCYH 94 (2) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về các thông số TC, TG, LDL - C, HDL - C giữa<br /> nhóm bệnh nhân kiểm soát ñường máu tốt, chấp nhận và nhóm kiểm soát ñường máu kém. Giá<br /> trị trung bình của các thông số lipid máu giữa hai nhóm bệnh nhân không có sự khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê, p > 0,05.<br /> Liên quan gi7a hút thu3c, u3ng rưKu và các thông s3 lipid máu<br /> Bảng 3. Liên quan giữa hút thuốc, uống rượu và các thông số lipid máu<br /> <br /> Không Có Không<br /> Giới nam Có hút thuốc<br /> hút thuốc p uống rượu uống rượu p<br /> (n = 97) (n1 = 67)<br /> (n2 = 30) (n3 = 62) (n4 = 35)<br /> <br /> TC 4,40 ± 1,07 4,30 ± 0,82 > 0,05 4,37 ± 0,96 4,35 ± 1,05 > 0,05<br /> <br /> TG 2,28 ± 1,16 1,79 ± 1,09 < 0,05 2,27 ± 1,23 1,80 ± 0,93 < 0,05<br /> <br /> HDL - C 1,13 ± 0,93 1,13 ± 0,37 > 0,05 1,15 ± 0,95 1,08 ± 0,35 > 0,05<br /> <br /> LDL - C 2,33 ± 0,94 2,36 ± 0,65 > 0,05 2,30 ± 0,81 2,42 ± 0,92 > 0,05<br /> <br /> <br /> 100% các bệnh nhân nữ không hút thuốc và không uống rượu. Nồng ñộ TG trung bình ở bệnh<br /> nhân nam nhóm có hút thuốc lá hoặc có uống rượu cao hơn so với nhóm không hút thuốc lá<br /> hoặc không uống rượu. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê, (p < 0,05).<br /> Liên quan gi7a huy%t áp và r3i lo;n lipid<br /> Bảng 4. Liên quan giữa huyết áp và rối loạn lipid<br /> <br /> <br /> Huyết áp (mmHg) Có rối loạn lipid (n1 = 208) Không rối loạn lipid (n2 = 51) p<br /> <br /> Tâm thu 133,1 ± 10,2 129,5 ± 12,2 < 0,05<br /> <br /> Tâm trương 80,6 ± 7,2 77,9 ± 8,0 < 0,05<br /> <br /> <br /> Giá trị trung bình huyết áp tâm thu và tâm trương của bệnh nhân có rối loạn lipid cao hơn so<br /> với bệnh nhân không bị rối loạn lipid có ý nghĩa thống kê, (p < 0,05).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 94 (2) - 2015 75<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Liên quan gi7a r3i lo;n lipid và các bi%n ch,ng m;ch máu lMn<br /> Bảng 5. Liên quan giữa bệnh mạch vành và rối loạn lipid<br /> <br /> Rối loạn lipid<br /> Biến số nghiên cứu p<br /> Có (n1 = 208) Không (n2 = 51)<br /> <br /> n 12 2<br /> Nhồi máu cơ tim<br /> % 5,8 3,9<br /> <br /> Bệnh n 13 1<br /> Suy vành < 0,05<br /> mạch % 6,2 2,0<br /> vành<br /> n 183 48<br /> Không mắc bệnh<br /> % 88,0 94,1<br /> <br /> n 32 5<br /> Nhồi máu não<br /> % 86,5 13,5<br /> <br /> n 4 0<br /> Tai Xuất huyết não<br /> biến % 100 0<br /> > 0,05<br /> mạch n 1 1<br /> não Nhồi máu và xuất huyết não<br /> % 50,0 50,0<br /> <br /> n 171 45<br /> Không bị tai biến mạch não<br /> % 82,2 88,2<br /> <br /> n 95 13<br /> Có<br /> % 45,7 25,5<br /> Xơ vữa n 81 22<br /> mạch Không < 0,05<br /> cảnh % 38,9 43,1<br /> <br /> n 32 16<br /> Chưa ñược chẩn ñoán<br /> % 15,4 31,4<br /> <br /> <br /> Bệnh nhân có rối loạn lipid có tỷ lệ các biến cố mạch vành (nhồi máu cơ tim, suy vành) và tỷ lệ<br /> mắc xơ vữa mạch cảnh cao hơn bệnh nhân không có rối loạn lipid. Sự khác biệt này có ý nghĩa<br /> thống kê (p < 0,05). Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa tỷ lệ tai biến mạch não ở<br /> bệnh nhân có hoặc không có rối loạn lipid (p > 0,05).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 76 TCNCYH 94 (2) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> IV. BÀN LUẬN cho thấy có sự liên quan giữa số ño vòng<br /> bụng và tình trạng mắc rối loạn lipid có ý<br /> Rối loạn lipid là một tình trạng thường gặp<br /> nghĩa thống kê: ở người có rối loạn lipid có số<br /> ở người cao tuổi. Năm 2010, kết quả từ một<br /> ño vòng bụng lớn hơn người không có rối loạn<br /> nghiên cứu gộp hơn 170000 người từ 26<br /> lipid (p < 0,05). Tuy nhiên, không có sự khác<br /> nghiên cứu lớn trên thế giới ghi nhận 25%<br /> biệt giữa chỉ số WHR ở người có rối loạn lipid<br /> nam giới và 42% nữ giới > 65 tuổi có mức<br /> và người không có rối loạn lipid.<br /> cholesterol toàn phần > 6,2 mmol/l [4]. Kết<br /> Bất thường về lipid máu ở người ñái tháo<br /> quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tỷ lệ<br /> bệnh nhân bị rối loạn lipid giảm dần theo tuổi ñường týp 2 có thể ñộc lập hoặc thứ phát do<br /> có thể do tỷ lệ bệnh nhân ñái tháo ñường trên kiểm soát ñường máu không tốt, là yếu tố<br /> <br /> 60 tuổi tham gia nghiên cứu cũng giảm dần nguy cơ của nhiều biến chứng ñặc biệt là biến<br /> theo tuổi (bệnh nhân từ 60 – 69 tuổi chiếm chứng mạch máu lớn. Kiểm soát lipid máu là<br /> 49% trong khi bệnh nhân trên 80 tuổi chỉ một phần trong kiểm soát toàn bộ tình trạng<br /> chiếm 10,8%). Nồng ñộ cholesterol toàn phần rối loạn chuyển hóa ở bệnh nhân ñái tháo<br /> và LDL – C trung bình ở nữ giới cao hơn nam ñường týp 2. Các nghiên cứu trên thế giới<br /> giới, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê cũng như Việt Nam ghi nhận rằng kiểm soát<br /> (p < 0,05). Nồng ñộ triglycerid trung bình ở cả ñường máu tốt làm giảm triglycerid và LDL - C<br /> hai giới không có sự khác biệt có ý nghĩa ñồng thời cải thiện nồng ñộ HDL - C trong<br /> thống kê (p > 0,05). Kết quả này tương tự với máu [6]. Vì vậy, kiểm soát tốt ñường máu ở<br /> nghiên cứu cắt ngang bệnh nhân ñái tháo bệnh nhân ñái tháo ñường týp 2 là một mục<br /> ñường týp 2 trong chương trình quản lý bệnh tiêu quan trọng nhằm khống chế và ngăn<br /> ñái tháo ñường tại bệnh viện Changhua ngừa biến chứng. Tuy nhiên, nghiên cứu của<br /> Christian (2002 – 2004) với 408 ñối tượng có chúng tôi cho thấy nồng ñộ các thành phần<br /> tuổi trung bình là 55,8 ± 13,9 năm và các lipid máu trung bình ở nhóm bệnh nhân kiểm<br /> nghiên cứu khác trước ñây [5]. soát HbA1C tốt, chấp nhận ñược không có sự<br /> Béo phì ñặc biệt là béo trung tâm là một khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nhóm<br /> trong những yếu tố liên quan ñến xơ vữa ñộng kiểm soát kém, sự không tương ñồng này có<br /> mạch và ñái tháo ñường thông qua sự kháng thể là do bên cạnh yếu tố liên quan ñến kiểm<br /> insulin. Ở người béo bụng, các tế bào mỡ soát ñường máu thì kiểm soát lipid máu có<br /> tạng tăng hoạt ñộng phân giải, giải phóng liên quan với nhiều yếu tố khác như chế ñộ<br /> nhiều acid béo tự do vào hệ thống tĩnh mạch ăn, tập luyện, thuốc hạ lipid máu.<br /> cửa, các acid này ảnh hưởng ñến một chuỗi<br /> Trong nghiên cứu này, 100% nữ giới không<br /> quá trình chuyển hóa ở gan. Kết quả nghiên<br /> cứu có 53,7% bệnh nhân có thể trạng béo hút thuốc lá và không uống rượu. Trong nhóm<br /> <br /> (BMI ≥ 23) tuy nhiên không có sự khác biệt chỉ bệnh nhân nam, giá trị trung bình của<br /> số BMI ở người có rối loạn lipid và người triglycerid ở nhóm bệnh nhân có hút thuốc lá<br /> không có rối loạn lipid có ý nghĩa thống kê hoặc có uống rượu ñều cao hơn so với nhóm<br /> (p > 0,05). ðiều này có thể giải thích do sự bệnh nhân không hút thuốc hoặc không uống<br /> kiểm soát cân nặng khác nhau giữa các bệnh rượu (có ý nghĩa thống kê với p < 0,05). ðiều<br /> nhân trong quá trình quản lý bệnh ñái tháo này cho thấy triglycerid có liên quan với hút<br /> ñường và rối loạn lipid ngoại trú. Kết quả cũng thuốc lá và uống rượu.<br /> <br /> 2015 TCNCYH 94 (2) - 2015 77<br /> TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy huyết mạch cảnh, kết quả này cao hơn nhiều so với<br /> áp có liên quan với rối loạn lipid: giá trị trung trong các nghiên cứu trước, ñồng thời bệnh<br /> bình của huyết áp tâm thu và tâm trương ở nhân có rối loạn lipid có tỷ lệ xơ vữa mạch<br /> bệnh nhân có rối loạn lipid cao hơn so với cảnh cao hơn so với người không bị rối loạn<br /> bệnh nhân không bị rối loạn lipid, sự khác biệt lipid, sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê<br /> này có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). ðiều này (p < 0,05).<br /> khẳng ñịnh rằng việc ñiều trị rối loạn lipid<br /> V. KẾT LUẬN<br /> và ñiều trị tăng huyết áp luôn phải ñi kèm<br /> với nhau. Tóm lại, có mối liên quan giữa rối loạn<br /> Trong nghiên cứu sức khỏe tim mạch chuyển hóa lipid ở bệnh nhân ñái tháo ñường<br /> (Cardiovascular Health Study - CHS) nghiên typ 2 cao tuổi với tỷ lệ mắc các biến chứng<br /> cứu 5888 người trên 65 tuổi (tuổi trung bình mạch máu lớn và xữa vữa mạch máu. Chính<br /> 73,3 năm) ñược theo dõi trong 7 năm: 19% vì vậy trong thực hành lâm sàng cần kiểm<br /> ñược phát hiện mắc ñái tháo ñường. Trong số soát tốt rối loạn chuyển hóa lipid, thay ñổi lối<br /> những người bị ñái tháo ñường, tỷ lệ mắc các sống và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ góp<br /> bệnh mạch máu lớn là 79%, với tỷ lệ mắc phần ngăn ngừa các biến chứng này.<br /> bệnh mạch vành, bệnh mạch máu não và<br /> Lời cảm ơn<br /> bệnh mạch máu ngoại biên lần lượt là 44,1%,<br /> 12,6%, và 7,1% [5]. Trong nghiên cứu của Nhóm nghiên cứu trân trọng cảm ơn Ban<br /> chúng tôi, bệnh nhân có rối loạn lipid có tỷ lệ giám ñốc và các phòng ban bệnh viện Lão<br /> các biến cố mạch vành cao hơn bệnh nhân khoa Trung ương ñã tạo ñiều kiện giúp ñỡ<br /> không có rối loạn lipid, sự khác biệt này có ý trong quá trình nghiên cứu.<br /> nghĩa thống kê (p < 0,05). Tỷ lệ này thấp hơn<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> so với nghiên cứu cứu sức khỏe tim mạch<br /> trên do cỡ mẫu nghiên cứu của chúng tôi nhỏ. 1. World Health Organization (2006).<br /> Kết quả của chúng tôi cho thấy có 16,6% bệnh Definition and diagnosis of diabetes mellitus<br /> nhân có tiền sử bị tai biến mạch não (nhồi and intermediate hyperglycemia, Report of a<br /> máu não, xuất huyết não hoặc cả nhồi máu và WHO consultation, Geneva (Switzerland).<br /> xuất huyết não), tương tự với nghiên cứu sức 2. Meneilly GS (2006). Diabetes in the<br /> khỏe tim mạch. Không có sự khác biệt về tỷ lệ Elderly Medical Clinics of North America –<br /> các tai biến mạch não ở bệnh nhân có hoặc Geriatric Medicine. 90, 909 - 923.<br /> không có rối loạn lipid có ý nghĩa thống kê (p 3. Trần Thị Thanh Huyền, ðỗ Thị Khánh<br /> > 0,05). Tuy nhiên, số bệnh nhân có tiền sử Hỷ (2012). Tình hình kiểm soát ñường huyết<br /> nhồi máu não có rối loạn lipid (32 bệnh nhân) của bệnh nhân ñái tháo ñường typ 2 cao tuổi<br /> cao hơn nhiều so với bệnh nhân không có rối ñiều trị ngoại trú tại bệnh viện Lão khoa Trung<br /> loạn lipid (5 bệnh nhân) cho thấy rối loạn lipid ương. Nghiên cứu y học, 80(3), 87 - 92.<br /> có liên quan ñến các biến cố mạch não. Sự 4. Cholesterol Treatment Trialists (CTT)<br /> khác biệt không có ý nghĩa thống kê có thể do Collaboration (2010). Efficacy and safety of<br /> cỡ mẫu của chúng tôi chưa ñủ lớn. Ngoài ra, more intensive lowering of LDL cholesterol:<br /> có 41,7% bệnh nhân có tổn thương mảng xơ a meta analysis of data from 170 000<br /> vữa mạch cảnh khi ñược làm siêu âm Doppler participants in 26 randomised trials. The<br /> <br /> <br /> 78 TCNCYH 94 (2) - 2015<br />  TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC<br /> <br /> Lancet, 376(9753), 1670 - 1681. 6. Solano MP and Goldberg RB (2006).<br /> 5. Shi Dou Lin, Shih Te Tu, Shang Ren Management of dyslipidemia in diabetes.<br /> Hsu et al (2006). Characteristics Predicting Cardiol Rev. 14, 125 - 135.<br /> Dyslipidemia in Drug - naïve Type 2 Diabetes 7. Kronmal RA, Fried LP, Newman AB,<br /> Patients. J Chin Med Assoc, 69(9), 404 - 408. et al (1998). Risk factors for 5-year mortality in<br /> older adults. The Cardiovascular Health Study.<br /> <br /> Summary<br /> SOME FACTORS RELATED TO LIPID DISORDERS IN<br /> ELDERLY TYPE 2 DIABETES<br /> The purpose of the study was to asess several factors related to lipid disorders in elderly type<br /> 2 diabetes patients. A cross-sectional study was conducted on type 2 diabetic patients over 60<br /> years old, diagnosed according to the WHO (2006) criteria. 259 subjects were treated at the<br /> Out-patient Department of the National Geriatric Hospital from February, 2013 to March, 2013.<br /> The results showed that the proportion of patients with lipid disorders was 80.3%, patients with<br /> lipid disorders had the waist circumference, mean blood pressure and proportion of macrovascu-<br /> lar complications such as coronary heart diseases, cerebral infarction, and atherosclerotic carotid<br /> higher than those in patients without lipid disorders (p < 0.05). The average levels of total<br /> cholesterol and LDL - C in women were statistically significant higher than men’s (p < 0.05). The<br /> triglyceride level in smoking alcoholic patients was higher than that in the non - smoker and<br /> nonalcoholic patients, (p < 0.05). In conclusion, lipid disorders in elderly type 2 diabetes signifi-<br /> cantly increases the incidence of macrovascular complications. Lifestyle changes and control of<br /> risk factors contribute to prevent these complications.<br /> <br /> Key words: Elderly type 2 diabetes; Lipid disorders<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2015 TCNCYH 94 (2) - 2015 79<br />