Ngân hàng câu
hỏi
AN TOÀN
BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRẦN LÊ MÂN (CB) – LƯU HOÀN VŨ – TRẦN THẾ BẢO –
THÁI HỮU ĐẠT – LÊ ANH DŨNG – TRƯƠNG THẾ KHUYẾT
36104 – An toàn điện 2016
ĐIỆN
Biên soạn : Nhóm tác giả. Tài liệu lưu hành nội bộ 2016
NGÂN HÀNG CÂU HỎI AN TOÀN ĐIỆN
1. Trình bày các dụng cụ, thiết bị cần thiết trong an toàn điện.
●Các thiết bị bảo vệ tránh xảy ra tai nạn điện: CB, cầu chì, contactor, RCD, MCB,
MCCB, ACB,… và một số thiết bị bảo vệ tránh rò điện, sự cố chập mạch,… bảo vệ
an toàn cho người.
●Các dụng cụ cần thiết: găng tay nhựa/cao su, giày cách điện, kìm, kẹp, bút thử điện,
…
2. Trình bày tác dụng của dòng điện đối với cơ thể người.
Người bị điện giật là do tiếp xúc với mạch điện có điện áp hay nói một cách khác là do có
dòng điện chạy qua cơ thể người. Dòng điện chạy qua cơ thể người sẽ gây ra các tác dụng
sau đây:
●Tác dụng nhiệt: làm cháy bỏng thân thể, thần kinh, tim não và các cơ quan nội tạng
khác gây ra các rối loạn nghiêm trọng về chức năng.
●Tác dụng điện phân: biểu hiện ở việc phân ly máu và các chất lỏng hữu cơ dẫn đến
phá huỷ thành phần hoá lý của máu và các tế bào.
●Tác dụng sinh lý: gây ra sự hưng phấn và kích thích các tổ chức sống dẫn đến co rút
các bắp thịt trong đó có tim và phổi. Kết quả có thể đưa đến phá hoại, thậm chí làm
ngừng hẳn hoạt động hô hấp và tuần hoàn.
3. Điều kiện bị điện giật là gì? Trình bày tóm tắt những yếu tố xác định tình
trạng nguy hiểm của điện giật. Những giới hạn của các giá trị cho phép.
3.1. Điều kiện xảy ra hiện tượng điện giật (electric shock)
●Tiếp xúc vào nguồn áp.
●Hình thành mạch khép kín nguồn áp này qua cơ thể người.
●Dòng điện qua người có giá trị đủ lớn và tồn tại đủ lâu.
3.2. Những yếu tố xác định tình trạng nguy hiểm của điện giật
●Giá trị dòng điện qua người:
Trường Đại học Giao thông Vận Tải TP.HCM 1
36104 – An toàn điện 2016
Giá trị dòng điện qua người quyết định là một trong các yếu tố gây nguy hiểm cho
người. Qua nghiên cứu và phân tích các tai nạn điện, thấy rằng với dòng diện xoay chiều,
tần số 50 – 60 Hz, giá trị an toàn cho người nhỏ hon 10 mA.
●Thời gian bị điện giật
✓Thời gian bị điện giật có ảnh hưởng lớn đến tình trạng nguy hiểm của người khi
bị điện giật và khác nhau đối với tình trạng sức khoẻ của người.
✓Giá trị dòng điện lớn nhất cho phép trong thời gian để tạo nên tim ngừng đối với
người khoẻ và người yếu. thời gian bị điện giật phải nhỏ từ 0,1 – 0,2 giây thì
không gây nguy hiểm. Thời gian càng tăng do ảnh hưởng phát nóng, lớp sừng
trên da bị chọc thủng, điện trở của người giảm xuống nhanh, dòng điện sẽ tăng
vọt và càng nguy hiểm hơn.
●Điện trở của người
✓Khi người chạm vào 2 cực của nguồn điện hay hai điểm của mạch điện, cơ thể
người trở thành 1 bộ phận của mạch điện. Điện trở của người là trị số của điện
trở đo dược giữa hai điện cực đặt trên cơ thể người. có thể chia điện trở người
thành 3 phần: điện trở lớp da ở chỗ 2 điện cực đặt trên và diện trở bên trong cơ
thể.
✓Điện trở của người không phải cố định mà thay đổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố
như: tình trạng của lớp sừng trên da, diện tích và áp suất tiếp xúc, cường độ và
dòng diện qua người, thời gian tiếp xúc, tần số dòng điện và trạng thái bệnh lý
của người.
✓Khi da bị ướt hay có mồ hôi, điện trở của người giảm. dịân tích tiếp xúc càng
lớn thì điện trở của người càng nhỏ. Với điện áp từ 50 – 60 (V) có thể xem điện
trở của người tỉ lệ nghịch với diện tích tiếp xúc.
✓Khi áp xuất tiếp xúc lớn hơn 1 kg/cm2 thì điện trở của người gần như tỷ lệ thuận
với áp xuất tiếp xúc.
✓Thời gian tác dụng lâu điện trở người càng giảm vì da nị nóng, ra mồ hôi và do
những biến đổi điện phân trong cơ thể. Khi điện áp tăng lên thì điện trở của
người bị giảm xuống. Đối với da ẩm điện trở của người 10 000Ω với diện áp tác
dụng là 10v, điện áp 40V, điện trờ người giảm gần bằng 2000Ω.
●Đường đi dòng diện qua người
Để đánh giá mức độ nguy hiểm của dòng diện qua người, thưòng dưạ vào phân luợng
dòng điện chạy qua tim và đây là tác dụng nguy hiễm nhất làm tê liệt tuần hoàn dẫn đến
chết người. kết quả nghiên cứu cho thấy phân lượng dòng điện qua tim theo các con
đường dòng điện qua người như sau:
Đường đi của Ing Tỉ lệ Ing đi qua tim
Tay – thân – tay 3,3%
Trường Đại học Giao thông Vận Tải TP.HCM 2
36104 – An toàn điện 2016
Tay phải – thân – chân 6,7%
Tay trái – thân – chân 3,7%
Chân – thân – chân 0,4%
Đầu – thân – chân* 6,8%
Từ đây nhận thấy rằng, tai nạn điện thường rơi vào trường hợp nguy hiểm nhất vì số
người đều thuận tay phải.
●Tần số dòng điện
✓Dòng điện một chiều được koi là ít nguy hiểm hơn dòng điện xoay chiều và đặc
biệt là dòng điện xoay chiều tần số công nghiệp 50 – 60 Hz. Điều này có thể giải
thích là do dòng điện tần số công nghiệp tạo nên sự rối loạn mà con người khó
có thể tự giải phóng dưới tác dụng của dòng địên, dù cho nó có giá trị bé.
✓Dòng điện tần số càng cao càng ít nguy hiểm. Dòng điện tần số trên
500.000(Hz)vkhông gây giật vì tác động quá nhanh hơn thời gian cảm ứng của
các cơ nhưng cũng có thể gây bỏng.
●Điện áp cho phép
✓Vì việc bảo vệ an toàn xuất phát từ một điện áp dễ hình dung giá trị dòng điện
qua người nên trong thực tế đòi hỏi quy định các giá trị điện áp mà con người có
thể chịu đựng được.
✓Giá trị điện áp cho phép quy định mà con nguời có thể chịu đựng được tuỳ thụôc
vào môi trường làm việc cụ thể, công suất nguồn, khả năng được bảo đảm an
toàn của bản thân trang thiết bị và phương tiện bảo hộ. Ngoài ra còn lưu ý đến
xác suất nguy hiểm có thể xảy ra.
✓Thông thường 3 loại điện áp lớn nhất cho phép được quy định là:
oĐiện áp lớn nhất Umax của các dụng cụ cầm tay, đèn điện.
oĐiện áp tiếp xúc Utx và điện áp bước Ub.
oĐiện áp cảm ứng cho phép lớn nhất.
3.3. Giới hạn các giá trị cho phép
Có thể xác định các ngưỡng giá trị Ing giới hạn gây tác hại lên cơ thể người theo bảng:
Ing (mA) Tác hại đối với người
Điện AC (f = 50 – 60 Hz) Điện DC
0,6 – 1,5 Bắt đầu thấy tê Chưa có cảm giác
2 – 3 Tê tăng mạnh Chưa có cảm giác
Trường Đại học Giao thông Vận Tải TP.HCM 3
36104 – An toàn điện 2016
5 – 7 Bắp thịt bắt đầu co Đau như bị kim châm
8 – 10 Tay khó rời vật có điện Nóng tăng dần
20 – 25 Tay không rời vật có điện, bắt đầu
khó thở Bắp thịt co và rung
50 – 80 Tê liệt hô hấp, tim bắt đầu đập mạnh Tay khó rời vật có điện và
khó thở
90 – 100 Nếu kéo dài tới t ≥ 3s tim ngừng đập Hô hấp tê liệt
Các giới hạn dòng nguy hiểm được xác định :
●Igiới hạn nguy hiểm AC ≤ 10 mA.
●Igiới hạn nguy hiểm DC ≤ 50 mA.
4. Trình bày hiện tượng dòng điện chạm đất, điện áp tiếp xúc, điện áp bước.
Cách phòng tránh.
4.1. Hiện tượng dòng điện chạm đất
●Khi cách điện của thiết bị điện bị chọc thủng sẽ có dòng điện chạm đất, dòng điện này
đi vào đất trực tiếp hay qua một cấu trúc nào đó.
●Về phương diện an toàn mà nói thì dòng điện chạm đất thay đổi cơ bản trạng thái của
mạng điện (điện áp giữa dây dẫn và đất thay đổi xuất hiện các thế hiệu khác nhau giữa
các điểm trên mặt đất gần chổ chạm đất).
●Dòng điện đi vào đất sẽ tạo nên ở điểm chạm đất một vùng dòng điện rò trong đất và
điện áp trong vùng này phân bố theo một quy luật nhất định.
4.2. Điện áp tiếp xúc
●Điện áp tiếp xúc (Utx) là giá trị điện áp lớn nhất có thể đặt lên cơ thể người khi tiếp
xúc vào vật có điện áp.
4.3. Điện áp bước
●Điện áp bước (Ubước) là điện áp giữa hai chân khi người đi vào đất bị nhiễm điện.
4.4. Cách phòng tránh
●Không nên đụng vào các thiết bị điện để tránh trường hợp rò điện gây nguy hiểm cho
bản thân.
●Để an toàn hơn nên nối đất hoặc sử dụng các thiết bị điện bảo vệ.
●Nếu lỡ rơi vào vùng đất bị nhiễm điện thì ta cứ bình tĩnh thu người, chụm chân lại để
giảm điện áp bước và nhảy nhanh ra khỏi vùng nhiễm điện.
Trường Đại học Giao thông Vận Tải TP.HCM 4