Nghệ thuật miêu tả tương phản trong Hai đứa trẻ

Đề bài: Nghệ thuật miêu tả tương phản trong Hai đứa trẻ<br /> Bài làm<br /> Là một thành viên trụ  cột trong bút nhóm tự  lực văn đoàn, Thạch Lam đã tự  khẳng định <br /> mình bằng một hướng đi riêng, đặc biệt là những tác phẩm viết về  nông thôn, những  <br /> người dân nghèo nơi phố huyện. Hai đứa trẻ rút trong tập nắng trong vườn là một truyện <br /> ngắn hay, thấm đẫm tinh thần nhân văn nhân đạo, tiêu biểu cho bút pháp nghệ thuật miêu <br /> tả tương phản của ông.<br /> Giống như hầu hết các truyện ngắn khác của Thạch Lam Hai đứa trẻ là truyện không có <br /> chuyện. Câu chuyện như  một bài thơ, cốt chuyện tình tiết, tâm trạng, biến cố  đều nhẹ <br /> nhàng, dịu êm... Truyện là tâm trạng thao thức đợi tàu, là những cảm xúc, những mảnh  <br /> ghép cuộc sống, là cảnh vật xung quanh của hai đứa trẻ  Liên và An. Truyện chỉ  có vậy  <br /> nhưng qua ngòi bút của Thạch Lam, những điều  ấy trở  nên sống động, làm cảm động <br /> lòng người. Thủ pháp nghệ thuật tương phản giữa ánh sáng và bóng tối, giữa bầu trời và  <br /> mặt đất, giữa quá khứ và hiện tại... đã gọi nên nhiều suy nghĩ thấm thía, sâu xa về những  <br /> cảnh đời, những kiếp người nhỏ  bé, sống vô danh vô nghĩa và héo mòn cùng những hi  <br /> vọng mỏng manh và mơ hồ trong xã hội cũ.<br /> Con người luôn khao khát và luôn cần ánh sáng, thế  nhưng với chuyển động của thời <br /> gian, chuyển động của trái đất quay quanh trục của nó, mặt trời chỉ có thể chiếu sáng cho <br /> chúng ta một nửa thời gian trong ngày. Bởi vậy, cái khoảnh khắc thao thức, cái sự  giao <br /> tranh giữa ánh sáng và bóng tối cùng xuất hiện, thời khắc chiều tà và đêm khuya bên cạnh <br /> nhau, tương phản nhau, cùng soi tỏ cho nhau. Ánh sáng và bóng tối đã xuất hiện ngay từ <br /> đầu câu chuyện, ánh sáng yếu  ớt của mặt trời "như  hòn than sắp tàn" và xen vào đó là <br /> những hình ảnh đầu tiên của bóng tối "dãy tre làng trước mặt đen lại". Nhưng ám ảnh và <br /> có khơi gợi nhiều hơn cả là một không gian tối­ sáng lúc phố huyện vào đêm: "Liên ngồi <br /> lặng im bên mấy quả thuốc sơn đen, đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của  <br /> buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ  của chị". Trong sự đối lập sáng­ tối đó,  <br /> bóng tối là gam màu chủ yếu. Bóng tối dày đặc, mênh mang, bao phủ khắp một vùng còn  <br /> ánh sáng thì mờ  nhạt, nhỏ  nhoi, leo lét không đủ  để  xua đi bóng tối. Thạch Lam thường <br /> miêu tả bóng tối nhưng chỉ trong hai đứa trẻ, bóng tối mới đủ hình hài, cung bậc: "đường <br /> phố và các ngõ chứa đầy bóng tối", bóng người làm cong lung lay bóng dài, bóng bác phổ <br /> Siêu mênh mang ngã xuống đất một vùng và kéo dài đến tận hàng rào hai bên ngõ". Phố xá <br /> thì tối hết cả, con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng <br /> lại càng sạm đen hơn nữa. Đêm  ở  phố  huyện tĩnh mịch và đầy bóng tối". Trong cái thế <br /> giới ngập tràn bóng đêm, dưới một bầu trời thăm thẳm bao la đầy bí mật của phố huyện,  <br /> ánh sáng lại quá yếu ớt, mà nhạt, nhỏ bé, leo lét. Ánh sáng của các cửa hiệu chỉ là những <br /> khe sáng, lọt ra ngoài, hắt xuống mặt đường gồ ghề khiến mặt đất dường như nhấp nhô <br /> hơn vì những hòn đá nhỏ vẫn còn một bên sáng một bên tối. Ánh đèn của bác phở Siêu chỉ <br /> là những chấm nhỏ và vàng lơ lửng đi trong đêm tối. Ánh sáng ngọn đèn của chị em Liên  <br /> thưa thớt từng hột sáng lọt qua phên nứa... Có lẽ trong văn học xưa nay, ánh sáng cũng đã  <br /> từng xuất hiện nhiều nhưng không mấy ai miêu tả ánh sáng là khe, là vệt, là chấm, là hột, <br /> là quầng... Một cách riết róng như Thạch Lam. Đặc biệt là hình ảnh ngọn đèn chị Tí, một  <br /> quầng sáng nhỏ nhoi, chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ, xuất hiện hai lần trong tác phẩm, <br /> tạo nên sức ám ảnh và khơi gợi về cảnh đời, những kiếp sống nhỏ bé, lay lắt trong đêm <br /> đen, trong bóng tối cuộc đời.<br /> Điều Liên, An và những người dân nơi phố  huyện mong chờ là thứ  ánh sáng nơi bàn tay  <br /> con người từ  chuyến tàu cuối cùng của đêm " các toa đèn sáng trưng, đồng và kền lấp  <br /> lánh"... Giữa đêm, thời điểm tưởng như bóng tối nặng nề, đông đặc nhất lại chính là thời <br /> điểm ánh sáng bừng lên rực rỡ, sáng lóa cả  không gian và tâm hồn con người. Bầu trời  <br /> bao la và mặt đất cũng có sự đối lập. Mặt đất sau buổi chợ tàn chỉ  còn lại rác rưởi, bụi  <br /> bẩn và mùi của đất, là mặt đất bụi bặm, khổ  đau, chứa đầy bóng tối. Còn bầu trời thì <br /> khắc, nó đỏ rực lúc chiều tà, là hàng ngàn ngôi sao ganh nhau lấp lánh, là sự kì diệu, thuộc  <br /> về ước mơ, khao khát, là những kỉ niệm của một thời nay chỉ còn là vang bóng. Ánh sáng <br /> và bầu trời thuộc về  ước mơ, là để thắp lên, đợi chờ, khát khao. Bóng tối và mặt đất là <br /> cái thực tại, là cái hằng chiều, là bóng đêm con người phải sống, phải đối mặt.<br /> Với việc sử dụng nghệ thuật đối lập tương phản trong thiên truyện. Thạch Lam đã làm <br /> nổi bật lên cuộc sống buồn bã, tẻ nhạt, tối tăm của những con người nơi phố huyện đang  <br /> héo mòn vì bóng tối. Qua đó Thạch lam đã bộc lộ rõ được tinh thần nhân đạo, trong niềm  <br /> day dứt, dằn vặt, thể hiện cái tài và cái tâm của tác giả, tạo nên cả  đẹp lãng mạn, nhẹ <br /> nhàng đầy thi vị cho tác phẩm.<br />  <br />