vietnam medical journal n01&2 - MARCH - 2019
120
NGHIÊN CỨU MỘT TRƯỜNG HỢP LY GIẢI CƠ VÂN VÀ
HỘI CHỨNG NGUY KỊCH HÔ HẤP CẤP (ARDS) DO ONG ĐỐT
Nguyễn Ngọc Tú*, Mai Anh Tuấn*, Nguyễn Hữu Quân**,
Võ Thị Đoan Thục**, Trương Dương Tiển**, Phạm Thị Ngọc Thảo*
TÓM TẮT33
Đặt vấn đề
: ong đốt thường xảy ra tại các quốc gia
đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Ly giải cơ vân
và hội chứng nguy kịch hô hấp cấp là những biến
chứng hiếm gặp nhưng có thể đe doạ tính mạng và cần
được xử trí kịp thời.
Đối tượng và phương pháp
:
nghiên cứu một trường hợp.
Kết quả:
một trường hợp
bệnh nhân nam, 32 tuổi bị ong vò vẽ đốt được nghiên
cứu. Khởi đầu các triệu chứng sưng đau vùng bị đốt
kèm sốt, khó thở và tiểu huyết sắc tố. Bệnh nhân nhập
bệnh viện địa phương điều trị, sau đó chuyển bệnh viện
Chợ Rẫy vào ngày thứ 2 của bệnh trong tình trạng tán
huyết nặng, suy đa cơ quan bao gồm hội chứng nguy
kịch hô hấp cấp, tổn thương thận cấp do ly giải cơ vân
và tổn thương gan. Bệnh nhân được điều trị thông khí
cơ học, thay huyết tương, lọc máu liên tục, kháng sinh
và dinh dưỡng. Nồng độ CPK máu về bình thường vào
ngày thứ 15 của bệnh. Chức năng thận cải thiện và
bệnh nhân có nước tiểu sau 30 ngày điều trị.
Kết luận
:
ong đốt có thể gây ra ly giải cơ vân và hội chứng nguy
kịch hô hấp cấp. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời có
thể giúp cứu sống bệnh nhân.
Từ khóa
: ly giải cơ vân, hội chứng nguy kịch hô
hấp cấp (ARDS), ong đốt.
SUMMARY
RHABDOMYOLYSIS AND ACUTE
RESPIRATORY DISTRESS SYNDROME
AFTER WASP-STING: A CASE REPORT
Background
: Wasp-sting is not uncommon in
developing countries, particularly Viet Nam. Symptoms
can range from mild such as itching, urticaria,
angioedema to severe such as multi organ dysfunction
which increasesincreases mortality. Rhabdomyolysis
and acute respiratory distress syndrome are rare
complications yet yield a high risk of deathdeath, thus
need emergent intervention.
Methods
: This is a case
report.
Results
: a 32 year-old male patient suffering
from wasp-sting was studied. The patients manifested
with swelling and pain in regions of stings, then
developed high fever, dyspnea and bloody urine. He
was admitted to local hospital, then transferred to Cho
Ray hospital. The patient was diagnosed with severe
hemolytic, multimulti-organ dysfuntion (acute kidney
injury, acute respiratory distress syndrome and liver
damage). He was then placed on mechanical
ventilator, therapeutic plasma exchange, continuous
*Đại học Y Dược TP.Hồ Chí Minh.
**Bệnh viện Chợ Rẫy
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Ngọc Tú
Email: drnguyenngoctu1604@gmail.com
Ngày nhận bài: 11.01.2019
Ngày phản biện khoa học: 5.3.2019
Ngày duyệt bài: 12.3.2019
renal replacement therapy and was given intravenous
antibiotics and nutrients. CPK levels and renal function
(as well as urin output) returned to normal on day 15
and day 30 respectively.
Conclusion
: wasp-sting can
cause rhabdomyosis and acute respiratory distress
syndrome. Finding and treating wasp-sting at an early
stage can save lives.
Keywords
: rhabdomyosis, acute respiratory
distress syndrome,wasp-sting
I. TỔNG QUAN
Ong đốt là một tai nạn gây ra các biểu hiện
lâm sàng có thể đe dọa tính mạng nếu không
được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Biểu hiện
lâm sàng đa dạng từ những triệu chứng nhẹ như
đau, ban đỏ và phù ở vị trí của vùng da bị đốt,
nổi mề đay toàn thân, phù mạch, khó thở, cho
đến những biểu hiện nặng nhưsốc phản vệ. Một
báo cáo tại Trung Quốc trên 1091 trường hợp
ong đốt ghi nhận tổn thương thận 21%, tổn
thương gan 30%, ly giải cơ 24%, tán huyết
19,2%; thiểu niệu/vô niệu 7,7%; tiểu huyết sắc
tố 10,2%; tụt huyết áp 4,5%; rối loạn đông máu
22,5%; phù phổi 7,7% [6]. Tỉ lệ tử vong chung
là 5,1% và cao hơn trên nhóm bệnh nhân có
nhiều hơn 10 vết đốt. Triệu chứng lâm sàng và
mức độ nặng phụ thuộc vào số mũi đốt, loại
ong, vị trí đốt, tình trạng sức khỏe của bệnh
nhân, cơ địa (dị ứng).
ARDS là phản ứng viêm tại phổi, gây ra tăng
tính thấm của hàng rào phế nang-mao mạch,
được chẩn đoán dựa vào tiêu chuẩn Berlin 2012.
Ly giải cơ và ARDS do ong đốt được báo cáo
trong y văn với tỷ lệ rất hiếm (khoảng 7%)
nhưng là một biến chứng nguy hiểm, thường liên
quan với tăng tử vong và xảy ra sau 24-48 giờ bị
ong đốt.
Tương tự các quốc gia đang phát triển trong
khu vực, ong đốt tại Việt Nam xảy ra ngày càng
thường xuyên hơn và trở thành một vấn đề sức
khỏe cộng đồng nghiêm trọng. Tuy nhiên những
báo cáo liên quan đến ong đốt, đặc biệt là
những trường hợp nặng còn rất ít. Vì vậy cần có
nhiều nghiên cứu về vấn đề này nhằm giúp các
bác sĩ lâm sàng xây dựng được kế hoạch chẩn
đoán và điều trị kịp thời.
II. GIỚI THIỆU BỆNH ÁN
Bệnh nhân nam, sinh năm 1987 (32 tuổi),
nghề nghiệp nông dân, địa chỉ: tỉnh Bình Phước.
