1
NỘI SOI ĐẶT STENT KHÍ PHẾ QUẢN BẰNG ỐNG CỨNG
I. ĐẠI CƯƠNG
Đặt stent khí - phế quản là kỹ thuật đặt một giá đỡ vào khí, phế quản làm
rộng và duy trì khẩu kính đường thở để điều trị một số trường hợp hẹp khí, phế
quản bẩm sinh hoặc mắc phải. Đặt stent có thể thực hiện bằng ống soi khí phế
quản mềm hoặc cứng. Stent có thể bằng nhựa hoặc bằng kim loại ở trẻ em ưu tiên
dùng stent kim loại tự giãn nở.
II. CHỈ ĐỊNH
- Hẹp khí, phế quản do sẹo sau can thiệp (thở máy, tạo hình khí, phế quản,
…) đã nong nhưng không thành công.
- Mềm khí, phế quản bẩm sinh hoặc mắc phải không đáp ứng với can thiệp
khác.
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Rối loạn đông máu chưa ổn định.
- Hẹp khí, phế quản do vòng sụn khép kín chưa nong phá vòng sụn hoặc
chưa tạo hình.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
Bác sĩ, kỹ thuật viên, kíp gây mê, kỹ thuật viên x-quang, điều dưỡng êkíp
nội soi.
2. Phương tiện
- Stent đúng kích cỡ yêu cầu còn niêm phong và hạn sử dụng.
- Phòng nội soi: được trang bị hệ thống oxy, máy gây mê, đầy đủ các
phương tiện cấp cứu theo cơ số.
- Dàn máy nội soi phế quản ống mềm, ống soi mềm phù hợp lứa tuổi.
- Dàn nội soi ống cứng, ống cứng đủ kích cỡ, optique, camera.
- Máy chiếu x-quang di động.
3. Bệnh nhi hoặc người bệnh
- Giải thích cho gia đình người bệnh về lý do đặt stent, các tai biến có thể
xảy ra khi gây mê, khi đặt.
- Gia đình người bệnh viết giấy cam đoan đồng ý gây mê và làm thủ thuật.
- Người bệnh đã có đủ các xét nghiệm cơ bản: Công thức máu, X-quang
phổi, đông máu cơ bản. CT scan cổ ngực cản quang trước đặt.
- Khai thác tiền sử các bệnh lý khác: bệnh tim mạch, dị ứng, v.v...
2
- Người bệnh nhịn ăn hoàn toàn trước khi nội soi phế quản 4- 8 giờ.
- Đặt đường truyền tĩnh mạch.
4. Hồ sơ bệnh án
Theo quy định của BYT
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ
2. Kiểm tra người bệnh
- Tình trạng toàn thân
- Thời gian nhịn ăn
- Kiểm tra lại vị trí, kích thích đoạn hẹp, các xét nghiệm cơ bản.
3. Thực hiện kỹ thuật
- Nội soi khí, phế quản bằng ống mềm xác định vị trí, bản chất đoạn hẹp
(mức độ, chiều dài) àchọn stent.
- Nội soi khí, phế quản bằng ống cứng có optique và camera để đo chính
xác kích thước đoạn hẹp. Có thể tiến hành nong hẹp trước đặt stent bằng ống
cứng hoặc bóng.
- Chọn stent phù hợp: kích thích, loại stent. Trên thực tế, stent phải được
lựa chọn và đặt hàng sau khi đo xác định kích thước đoạn hẹp và phải chờ đợi
một thời gian.
- Nội soi khí, phế quản bằng ống cứng, xác định vị trí phía trên đoạn hẹp.
Đưa dụng cụ đặt stent qua lòng ống cứng. Mở stent dưới kiểm soát của máy chiếu
x-quang.
- Điều chỉnh vị trí stent bằng kìm chuyên dụng.
- Kiểm tra lại kết quả đặt bằng nội soi ống mềm.
Chú ý: các bước trên có thể tiến hành không cùng một thời điểm. Ví dụ:
nong và đo kích thước đoạn hẹp có thể tiến hành trước đặt stent một thời gian.
VI. THEO DÕI
- Theo dõi liên tục khó thở suy hô hấp, SpO2, mạch, tinh thần tri giác đến
khi trẻ tỉnh hẳn.
- Ghi nhận xét diễn biến quá trình soi, ghi kết quả nội soi phế quản.
- Bàn giao người bệnh và tiếp tục theo dõi sát người bệnh tại bệnh phòng.
VII. CÁC TAI BIẾN
- Thủng khí, phế quản do nong hoặc do đầu của dụng cụ đặt stent
- Stent không đúng vị trí hoặc không mở gây bít tắc đường thở
3
- Stent bị rách, gãy khi đặt
- Rách khí quản máu
- Tràn khí trung thất
- Bít tắc lòng stent /sau vị trí stent
- Chảy máu hoặc sùi loét ở 2 đầu của stent
- Stent bị di chuyển khỏi vị trí hẹp.
VIII. XỬ TRÍ CÁC TAI BIẾN
- Chọn stent phải đúng kích thước và chủng loại.
- Kỹ thuật đặt stent phải thành thạo, nhẹ nhàng, kiểm soát tốt các bước.
- Kiểm tra lại định kỳ sau khi đặt. Đôi khi cần phải rút bỏ stent nếu có các
tai biến nặng: chảy máu, sùi, di lệch lớn, tràn khí tràn máu trung thất.